VIOOL
7 Augustus ai
Jongeman
zijn
nte en loping.
No. 93.
Dinsdag 7 Augustus 1917. Dertiende Jaargang.
ielburg.
KMAN.
ng te huur gevraagd.
Verschijnt eiken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
ïbevelend,
Omstreken".
DEKKER, GOES.
gsvereenfginj
ste klas Brik,
rma JOS. WITKAM
o e s kan
ongeveer 14 jaar)
irden, om in het vak
)pgeleid.
VG17AUGUSTUSe.lt.
j-ankrijk".
seuwsche eigenaren,
kunstvoorwerpen.
een troostprijs van f25.
ïtraal" te Goes, tot uiter-
Bdraverij bij den heer C
rang 10.50.
|r,
tLKEMADE, Voorzitter.
>rgen-op-Zoom.
IAREN bespannen, klinkt
Onze Violen en Viool-
in prachtige kwaliteit en
n zooveel verkocht.
3r D. Schipper te Ierseke,
ren.
eer M. Sinke te Ierseke,
ren.
F. Geluk te Kruiningen,
>zen.
3r B. van Dalsem te Krui-
iden Haver,
geven de eigenaars.
Het Bestuur
KOSTENSE, Voorzitter,
t. KOLE Jz., Secretaris.
aan concurreerende prij-
m bij D. J. B. ARENTZ,
CE KOOP
glazen en Colingspatent-
K., bij A. H. KOSTER,
(Oud Sabbinge.)
mogelijk
ntje, door W. TEMPER-
oote Markt, Goes.
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Gees f 0.90, daarbuiten 1.10.
Afzonderlijke nummers 5 cent, dubbele bladen 10 cént.
Advextentiën worden ingewacht vóóx half een uur 's namiddags.
Kanfoor v. d. Administratis: Boude wijn de Yflffestraaf A 135a GOES.
Tel. interc.: Directie no. 94. Redactie no. 97.
Reclameberichten 95 Ot. p. r. Bij abonnement speciale prijs.
Advertentiën van 15 regels f 0.62s, iedere regel meer 125 Ct.
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 X berekend.
Een paar opmerkingen.
Het betoog, dat „De Zeeuw" in zqn
nummer Van Zaterdagavond j.l. tegen onze
driestar „Eene boekbeooideeling" richtte,
noopt ons tot het maken van eeq paar
opmerkingen.
Wij willen er het bewuste boek in kwes
tie nog eens op naslaan en indien eene
gezette lezing ons tot de overtuiging
brengt, dat het niet met een antipapisti-
schen tendenz is geschreven, willen wij
gaarne „amende honorable" doen.
Aan de flinke wijze, waarop door „De
Zeeuw" in dit gewest is en wordt ge
ageerd tegen het antipapisme, brengen wij
gaarne hulde, maar het blad moge be
grijpen, dat boeken met titels als: „de
non van" (dit of dat) ons, Katholieken,
dra verdacht voorkomen; wij hebben met
„Maria Monk", „De tweede Maria Mont"
en dergelijke lectuur wij vonden ze
nog oniangs met ophef geadverteerd in
„Het Volk" te droevige ervaringen te
boeken, dan dat wij bij het hooren van
zulk soort titels niet aanstonds de ooren
spitsen. Waarmede allerminst gezegd is,
dat wij „De non van Dobbertin" met
romanvuil a la Maria Monk" op dezelfde
lijn stellen.
De benaming „afgescheiden broederen"
beduidt voor „De Zeeuw" niets onwel
willends. Met het woord „afgescheiden"
bedoelen wij in het algemeen niet-Katho-
liek en met het woord „broederen" wil
len wij de waardeering uitspreken, die
wij voor tal van achtenswaardige Pro
testanten gevoelen. Rector Suys van de
H. Landstichting vertolkte in deze onze
gevoelens, toen hij in het tijdschrift ,,'tH.
Land" (aflev. Juni 1917) schreef: „Wat
zijn er gelukkig onder de uiterlijk niet-
Katholieken nog talrijke heerlijke zielen,
zoodat men met Christus' soms uitroept:
„Zoo'n groot geloof heb ik zelfs in Israël
niet gevonden".
Indien dominee Bruins een socialist is,
dan is hij de beste illustreering van zijn
eigen woorden, want waar moet het met
een kerkgenootschap heen, indien er dé
kansel, die dan toch moet gelden als de
stoel der waarheid, betreden wordt door
„voorgangers", die eene leer huldigen,
welke volgens Bebel, een der grootman
darijnen van de Duitsche Sociaal-Demo
cratie, zich verhoudt tot den godsdienst
als het Water tot het vuur, d.wz er diame
traal tegenover staat. In de Roomsch Ka
tholieke Kerk is zoo iets gewoonweg on
mogelijk.
Over het karakter van Luther's Refor
matie lieten wij door twee Duitsche Pro
testanten, Leo en Kirchmann, uit
spraak doen. „De Zeeuw" plaatst achter
het woord Protestanten een uitroepteeken,
m. a. w. het Protestantsch karakter van
deze schrijvers wordt door het blad in
twijfel getrokken. Wil het dan liever een
paar andere Protestanten hooren? Daar
is b.v. de Deensche Protestant K. Han
sen, die zegt: „een hervormer was Lu
ther niet, hij was in de eigenlijke beteeke-
nis van het woord een revolutionair
en in hem is de revolutie geboren. En
zooals alle revolutionairen oefende hij op
geestelijk gebied dezelfde tirannie, waar
tegen hij was opgekomen".
Daar is de Duitsche Protestant prof.
P. De Lagarde, die schreef: „de groote,
kijvende, op de ruimte van zijn "beidé
Nagelschuhe beperkte Luther, heeft door
z(jn demagogie de barbaarschheid en ver
splintering over üuitschland gebracht."
Daar is de Hollandsche Protestant ds.
P. H. Veen, die in den 51 en jaargang
van het Theologisch tijdschrift schreef:
„Als Luther overtuigd was, dat de Kerk
behoefte had aan hervorming, behoorde
hij er in te blijven.hij verklaarde den
oorlog op politiek terrein aan den Vorst
der Kerk en verklaarde hem vervallen
van den troon als beheerscher der Duit
sche Kerk. Daarom draagt de Hervorming
in Duitschland, die eigenlijk geen
hervorming maar een opstan-d
was, een zuiver politiek karakter en kun
nen wij wel zeggen, dat economische fac
toren de leiding hadden en niet de idee,
het geloof."
Of ook die auteurs door „De Zeeuw"
als Protestanten gewraakt zullen worden?
Theorie en Praktijk.
In alle toonaarden weerklinkt het in
onze rangen: steunt de 'Katholieke pers.
.Helpt den heilloozen invloed 'knotten van
de ongeloovige, anti-christelijke en z.g.
neutrale bladen, voor wier verspreiding
geen offers "te groot worden geacht. En
allerlei gezegden en uitlatingen van pau
sen, bisschoppen en andere vooraanstaan
de Katholieken worden aangehaald om
den uitroep: „steunt de Katholieke pers!'
gieer kracht bij:te zetten.
Dit isde theorie.
Nu de praktijk Het „Centraal Bureau
der Katholieke Sociale Actie" te Leiden
houdt sJich sinds den duur der mobilisa
tie bezig met het schoone werk van de
verspreiding van Katholieke couranten
.onder onze Roomsche militairen, die vaak
op eenzame posten geplaatst, gaarne tot
tijdpasseering een courant lezen en wien
zoo gemakkelijk een verkeerd blad in
handen kan komen tot hun groote gees
telijke schade. Dit is dus een soort van
Apostolaat, dat niet genoeg kan gesteund
worden. Men zou dus zoo deukendat
er van ons Katholieken, ten behoeve van
dat mooie werk, dat natuurlijk geld kost,
voortdurend bij het bureau giften hinuen-
stroomen. Welnu, bljjkens het verslag van
het Centraal' Bureau over het afgeloopen
ihatf jaar ontving dit van 1 Januari
1 Juli 1917 voor bovengemeld werk...
twee heele guldens.
„Sapienti sat," wat zooveel zeggen wil
als dat het 't verstandigste is er verder
over te zwijgen enzich te schamen I
Losse Oorlogsberichten.
De strijd aan net Italiaansohe front.
WEENEN, 4 Aug. (K.B.) Het btafcom-
muniqué |m©ldt
Aan de hellingen van den Rowbon suc
cesvolle patrouille-ondernemingen.
Tegen den Monte Santo zeer sterk Ita-
liaansch artillerie-vuur.
ROME, 4 Aug. (Stefani.) Het stafcom
muniqué meldt:
Gisteren zijn op, het front, de artiiierie-
acties en de gevechten tusschen verken-
ningsafdeelingen hier en daar weer op
nieuw begonnen.
Twee vijiandeljjke Uitvallen van groo-
ter belaing in dien nacht van 3 op 4
dezer ten Oosten van de beneden Vei'
toiba en tegen den Rombom mislukten
volkomen door ons vuur en tengevolge
van het krachtig .ingrijpen van de troe
pen onzer vooruitgeschoven posities.
Op den 2den werd nog een derde vij
andelijke vliegmachine neergeschoten.
De strijd in het Westen.
PARIJS, 4 Augustus. (Havas). Het staf-
commuiiiqué meldtOndanks het voort
durende slechte weer hebben de Fran-
schen voorhij de Kortekeer-herberg vor
deringen gemaakt. Fransche patrouilles
hebben verkenningstochten gemaakt naar
boerderijen, welke verder voor het front
gelegen zijn; daarbij: hebben zij Duitsche
patrouilles teruggeslagen.
De nacht verliep kalm, aan het front
ten N. van de Aisne.
iWederzijdsche pjtillerie-actie op beidq
oevers van de Maas.
Twee pogingen der Diuitschers om de
Fransche loopgraven in de streek van
het bosch van Avöcourl te naderen, zijn
mislukt.
Bij een coup de main der Duitschers
in Argonne hebben de Franschen gevan
genen gemaakt, o.w. een officier en een
gewonde vaandrig.
Verder niets belaingrijks.
LONDEN, 4 Augustus. (R.O.) Het staf-
commumqué van Haig meldt:
Gedurende den nacht hebben wij de
rest van de loopgraaf ten Oosten van
Monchy Je Preux heroverd, waarin de
vijand m den nacht van 2 Augustus vas
ten voet kreeg.
Aan het Yperen-front hebben de Fran
schen verdere vorderingen gemaakt ten
Oosten van de Kortekeer-herberg.
lievige regens gedurende den nacht.
BERLIJN, 4 Augustus. (W.B,Het
avoudcommuniqué meldt:
In Vlaanderen vuurgevechten van af
wisselende sterkte.
Uit Rusland.
Generaal Goerko gearresteerd
PETERSBURG, 3 Aug. Generaal Goerko
is in hechtenis genomen.
Generaal Erdely vermoord.
PETERSBURG, 3 Aug. De „Birsjewija
W.jedomosti" bericht, dat generaal Er
dely, bevelhebber van het derde leger,
vermoord is. Hij: werd verradelijk in den
rug geschoten.
De gouverneur-generaal van Finland,
Stachowitsch is naar Helsingfors terugge
keerd en heeft zijn werkzaamheden her
vat.
Het Russische legerblad „Ruszki Iuwa-
lid" deelt mede dat Kerenski zich ppr
nieuw .genoodzaakt heeft gezien, een aan
tal hooggeplaatste officieren te ontslaan,
omdat deze weigerden het commando
over de troepen op zich te nemen, we
gens de tuchteloosneid die zich van het
trontleger jheeft meester gemaiak't. J
De opmar-set) der Centralen in Galicië en
0e BoeKowina.
BERLIJN, 4 Aug. Oostelijk front: Ten
Noordoosten van Lzernowitsj hebben wij
de Russische grens overschreden. Thans
is het tot dusver bezet gedeelte: van Ga
licië op een smalle strook na vau Brody
tot iZbaraz aan den vijand ontrukt.
De bevrijding van de Roekowina maakt
snelle vorderingen. In de zich naar het
Oosten, verbreidende rivierdalen dringen
de troepen der bondgenooteu over de
lijn CzernowitsjPettroctzBilkaKim-
poloeng den terugtrekkenden vijand ach
terna.
Aan het Moldava-front trachtte de Roe
menen opnieuw door krachtige aanvallen
den Casinupas te bezetten. All eaanval-
len mislukten.
Aan den Beneden-Sereth was de ge
vechtsactie levendiger dan in de laatste
WEENEN, 4-Aug. (K.B.^Het stafcom-
muniqué meldt:
Ontlastingsaanvallien ten N. van heft
Casinu-dal en op den Toelgyes-pas mis
lukten door de dappere verdediging van
onze troepen.
De bevrijding van de Boekowina wordt
met succes voortgezet. Hongaarsche troe
pen hebben ten N. van Kimpolung een
overgang over de nieuwe Moldawitza ge
forceerd.
Ten W. en N.-W|. van Radautz maken
zich kolonies der verbondenen vrij uit
het gebergte.
Ten 0. van C.zernowitz: staan wijl aan
de rijlks|gre|nsten Z. van den Dnjester
werd deize overschreden.
Aan de monding van de Sbrucz heb
ben onze afdeelingen aanvallen van Rus
sische compagnieën afgeslagen.
Een Russisch geheim archief.
Het Krakausche blad „Nöwa Reforma"
maakt melding van een sensationeele ont
dekking in Smolensk. Daar is n.l. een
groot geheim archief van de Russischq
gendarmerie en .van de Ochrana (geheime
politie), over de werkzaamheid in Ga
licië tot 1915, vooral in Lemberg, Kra-
kau en Tarnow gevonden. Het gaat om
gewichtige politieke docujnenten, die in
een onderaardsch gewelf ,van een oud
slot in 40 kisten werden gevonden.
Ontploffing.
BERLIJN, 4 Aug. (W.B.) Hedenmorgen
tegenacht uur ontplofte in Henningsdorf
een gedeelte van de fabriek, wqlke zich
bezig houdt 'met het herstel van oor
logsmateriaal.
De materiëele schade in het bijzonder
van de huizen in het dorp is tengevolge
van den sterken luchtdruk niet onbedui
dend.
Het verlies aan menschenfevens is be
trekkelijk gering. Tot nu toe zijn 6 doo-
den geconstateerd. Het aantal lichtgewon
den, vooral door glasscherven .is groiofer.
De oorzaak van de ontploffing schijnt
alleen aan onvoorzichtigheid te wijten
te zijn.
HAVANA, 4 Aug, (R.O.) Von Henrichs,
vroeger 'secretaris van het gezantschap
(Duitsche?) te Madrid, die naar Mexico
reisde, is, toen hij van het Spaansoha
stoomschip aan wal slapte, gearresteerd
en als gevangene in een fort opgesloten.
(Maasbode.)
Een nieuw vredesaanbod der Centralen 7
LONDEN, 4 Aug. (Reuter.) De „Daily
News" verneemt uit Washington, dat
Duitschland en Oostenrijk opnieuw eert
weg hebben geopend om tot vredesonder
handelingen te kompn. De Amerikaansche
regeering weigert echter op de voorstel-
ten in te gaan, daar zij onoprecht zijn.
Frankrijk en de vrede.
In een nabeschouwing over de ver-
trouwensuitspraak der Kamer jegens: de
regeering, gêeft Havas de voornaamste
pafssage weer uit de rede, bij1 die gede
genheid gehouden, door Ribot. Deze luid
de aldus: „De regeering is de meening
toegedaan, dat wij niet tot een voor ons
aannemelijken vrede zullen geraken, dan
wanneer Duitscldand erom gevraagd zal
hebben. Wij- willen voor dit land een
waarachtigen, duurzamen vrede. Wat zou
een vrede thans beteekenen? Dat wij er
in berustten afstand te doen van oude
rechten; dat wij verklaarden niets te recla
meeren te hebben, zelfs niet Elzas-Lo-
tharingen; dat wij' bereid zouden zijn
zelve de afschuwelijke verwoestingen te
herstellen, in ons land aangericht door
de legioenen der Hunnen. Wat zou er
worden van al die volken, wier verde
diging wij op ons genomen hebben en
die yrij schandelijk in Iden steek Kou
den laten? Zulk een vrede is niet moge-
lijk en men moet er niet aan denken".
Deze woorden werden levendig toege
juicht.
Engelsche vliegersaanvallen in België.
LONDEN, De Admiraliteit bericht: In
den nacht van 28 Juli hebben marine-
vliegtuigen een bommenaanval gedaan!
op Brugge, Thourout, Middelkerke en
Ghistelle. Er werden met gunstig resultaat
verscheiden tonnen bommen geworpen £n
een groot aantal .ontploffingen veroor
zaakt. Alle machines en vliegers, zijni be
houden teruggekeerd.
Twee Proclamaties.
De Duitsche keizer heeft aan zijn volk>
zoowel pis1 \aan Zijn leger en vloot ter
gelegenheid van de oorlogsyerjaring een
dagorder gericht. In beide spreekt hij het
vertrouwen uit op Duitschland's eind
zege. Aan het volk heet het: „Nog dient
er verder te worden gestreden en wapens
geshieed, maar ons volk houde zich over
tuigd: niet voor schaduwen van een holle
eerzucht wordt Duitsch bloed eu Duit
sche vlijt ingezet, niet voor plannen van
verovering en onderwerping, maar voor
een sterk en vrij rijk, waarin 'onze kin
deren veilig zulien wonen. Dezen strjjld
zijn al onze daden en gedachten gewijd.
Dit zij de gelofte van dezen dag."
In de proclamatie aan leger en marine
lezen wij:
Met 'bewogen hart breng ik ui uit mijn
naam en dien des vaderlands dank voor
hetgeen gij in het laatste oorlogsjaar tot
stand hebt gebracht. _Met eerbied geden
ken wij 'daarbij de dappere gesneuvel
den en gestorvenen, die voor de groot
heid en veiligheid van het vaderland hun
laven hebben gelaten.
Da oorlog duurt voort en blijft ons
opgedrongen. Wjj strijden voor ons be
staan. Met het zwaarder worden van on-
zla taak neemt onze kracht toe.. Wij zijn
niet te overwinnen, wij willen overwinnen
God, de Heer, zal' met ons! zijn.
Naar de „Vossische Ztg." uit Geneve
verneemt heeft Terestsjenkoi uit naam' der
Russische regeering verklaard, dat Rus
land afziet van de conferentie der gealli
eerden tot herziening van het oorlogsdoel.
De Tegeering erkent, dat zulk een con
ferentie zou kunnen worden uitgelegd als
een teeken van Zwakte.
PARIJS. Naar uit Athene gemeld wordt
hebben nieuwe onderzoekingen te Kaian-
dri bij Athene gedaan geleid tot de ont
dekking van 400 geweren en 28.500 pa
tronen. In genoemde plaats werden even
eens groote hoeveelheden wapens, en mu
nitie ontdekt in April van dit jaar, na
dat de minister Lambros verklaard had,
dat alle wapenen waren overgebracht
naar den Poloponesus.
ZURICH. De „Corriere della Sera"
meldt: De Grieksche minister-president
heeft 29 Juli het besluit geteekend, waar
hij Griekenland zich aansluit bij het ver
drag van Londen, en zich dus verplicht
geen afzonderlijken vrede te sluiten. Por
tugal heeft zich in het begin van Juli
bij het verdrag aangesloten.
Welk weder zullen wij hebben
Verwachting tot den avond van 7 Aug.:
Meest zwakke veranderlijke wind; zwaar
tot half bewolkt, behoudens onweer; weinig
of geen regen. Weinig verandering van tem
peratuur.
Ronde woorden zijn noodig.
En nog aftijld blijft men van Centrale
zijde niet duidelijk gerioeg zijn vredes
doeleinden aangeven, nog altijd voor dub
belzinnige uitlegging vatbare woorden
spreken, een slinger om den arml houden
en ajduisl het wantrouwen, de wraakzucht
en de onverzoenlijkheid der Entente voe
den sHet „Berl. Tageblatt" erkent dit
ronduit.
„Dei rijkskanselier," zegt Theodor Wolff
in een hoofdartikel1, „heeft zlich tot de
vijandelijke peTS gewend, die beweerde,
dat hij in het door de meerderheid van
het Huis genomen besluit, slechts had
toegestemd onder het kwalijk verborgen
voorbehoud van Duitsche veroveringswen-
s'chen. Men kan niet betwisten, dat ver
scheidene Duitsche organen evenzoo spre
ken als de vijandelijke pers en dagelijks
beweren, dat onder de grensbevestiging
de inl'ijlving van België moet verstaan
worden.
„Dit is voorzteker niet de meening van
den Rijkskanselier, maar de Rijksdag: z,al
hem in September toch moeten vragen,
wat hij eigenlijk verstaat onder de be
veiliging der grenzen. Dan Zal de Rijks
dag kunnen beoordeelen of het gewilde
vereenigbaar is piet de verzoeningspoli
tiek, die hij in zijne vredesresohitie heeft
voorbereid. („De Tijd")
Oe onthullingen van de „Times".
Een officieel bericht uit Berlijn logen
straft da onthulling van de Times, vol
gens welke reeds den oen Juli 1914 in
een geheime samenkomst te Potsdam 'tot
den Oorlog werd besloten. Er is, zloo
heet het, noch op den genoemden datum
(5 Juli), noch op een anderen dag in
Juli, zluik een gemeenschappelijke bijeen
komt tusschen Duitschers en Oositenrijf
kers- te Potsdam, met of zbnder den Kei
zer, gehouden.
De Duitsche regeering. heeft geenerlei
invloed geoefend op den tekst van het
Oostenrijksche ultimatum! aan Servië. En
toen de afgevaardigde 'Cohn in de com-
mis'sie uit den Rijksdag, tfe zaak ter
sprake bracht, zijn diens beweringen da
delijk van de zijde van de regeering ge
wraakt.
Intusschen dient Engeland als volgt
van repliek:
LONDEN. In antwoord op een vraag
betreffende de onthu'lingen van de „Ti
mes", inzake den kroonraad te Potsdam
op 5 Juli 1914 verklaarde, Cecil in het
lagerhuis, dat hij geen enkele verklaring
kon afleggen, behalve het feit, dat een
in vhet bezit van de Engelsche regee
ring jpijnde inlichting er op wijst, dat
de icentrale mogendheden in Juli een be
slissing genomen hebben over de politiek
welke naar haar meening zeker moest
leiden tot een oorlog tegen Rusland en
bijgevolg Stegen Frankrijk.
Het. Duitsche socialistische hoofd
orgaan „Vdrwarts" zegt, geen aan
leiding te hebben aan de officieuze Duit
sche tegenspraak omtrent de bijeenkomst
te Potsdam te twijfelen. De inlichtingen,
waarover het blad. beschikt, bevestigen,
namelijk de tegenspraak, ook wat betreft
de onkunde te 'Berlijn over het ultimatum
van O.-H. aan Servië.
Ten slotte wordt door een vroegeren
agent bij de Amerikaansche ambassade
te Constantinopel dit beweerd:
Markies Garroni, de vroegere Italiaan-
sche 'gezant te Konstantinopel verklaarde
mij, dat de toenmalige Duitsche gezant
in Turkije, baron Wangenheim, die den
vorigen dag uit Berlijn teruggekeerd was,
hem den löden Juli 1914 gezegd had,
dat de keizer een conferentie bijeen had
geroepen, waarbij hij tegenwoordig was
geweest en waarin tot dqn oorlog werd
besloten.
De moord op den aartshertog en zijn
gemalin moest tot voorwendsel dienen en
het plan 'was om eenige weken later Ser
vië een ultimatum aan te' bieden, waarop
het niet kon ingaan en waaruit dan de
oorlog zou ontstaan.
