De Groote Oorlog.
Donderdag 7 Juni 1917. Dertiende Jaargang.
iten- en Fiuitzaek,
lerbieten.
iOQTDIENST
tRotterdam en
isterdam,
de Ruyter", en
d Goes".
No. 66.
ttaren Voederbieten.
ge Aankondiging.
lenbaar verkoopen
3de„BUSHOEVE"
en te Velde en den
n Boereninspan.
o te Vlissingen
Keukenmeisje en
omend Keukenmeisje,
Verschijnt eiken MAANflAG-.JfQENSDAG- en VRIJOAGAVOND.
B 3 hand, voet 1 B B fl B van .een B% B B een M ^B
De macht van de wapen
industrie.
Losse Oorlogsberichten.
Welk weder zullen wij hebben
Stoomboot
ES naar ROTTERDAM,
uni 's morgens 3 uur.
tuni 's morgens 5 uur.
ES naar AMSTERDAM,
agmorgen vroeg.
)TTERDAM naar GOES,
uni 's morgens 6 uur.
ini 's morgens 11 uur-
ISTERDAM naar GOES.
;middag 12 uur.
.otterdam, Haring-
Ie.
N te bekomen te Goes
C. MONHEMIUS, te
n heer D. VAN LOON,
i m, Binnenkant, bij den
VOETEN en te Rot
te Stoomboot-Reederg v/h
ER SCHU1JT.
5VRACHT Goea—Oord» -
kal* r»i». tl. rttooifU".
jevraagd op contract
tober a. s. in schip of wa-
van soort en prijs aan
AN, Delft
H. W. NEERVOORT te
zal ten verzoeke van den
VIEESTER te Driewegen, op
len datums van de maan-
AUGUSTUS 1917,
en Driewegen en Oudelande,
son drukke- en volkrijke
st aeht a negen duizend
ere inlichtingen verstrekt
AN WIJCK, Woningbureau,
t 13, Vlissingen en Nieuw-
Idelburg.
stelijk Gesticht voor Krank-
ïderust" te Bergen op Zoor*
Augustus geplaatst worden
jed loon. Sollicitaties aan
eer-Directeur.
NIEUWE ZEEUWSCHE COURANT
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes 0.90, daarbuiten ƒ1.10.
Afzonderlijke nummers 5 cent, idubbele bladen 10 cent.
Advertentiën worden ingewacht vóór half een uur 's namiddags.
Kantoor v. d. AdministratieBoude wijn de Vflffestraat A 135s GOES.
Tel. interc.: Directie no. 94. Redactie no. 97.
Reclameberichten 25 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prijs.
Advertentiën van 15 regels ƒ0.626, iedere regel meer 125 Ct.
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 X berekend.
Üe abonné's op dit blad, in het bezit der door de I |M MB gulden bij verlies van beide
li,f ctie uitgereikte polis, zijn, overeenkomstig de A l|L handen, voeten of oogen.
daarvoor vastgestelde Verzekeringsvoorwaarden, 1 B B B B Voorts bij ongeneeselijke
GRATIS verzekerd tegen ongelukken voor: 1 verstandsverbijstering; fl of oog; I duim; wijsvinger
De uitkeeriug der bovenstaande bedragen is gewaarborgd door de „Hollandsche Algemeene Verzekerings-Bank" te Schiedam,
gulden bij! J BB BB gulden bij BB gulden bij gm mm
|l I I verlies van een jl I 11 B g r verlies B_ B B verlies van I
J oogf U duimwijsvinger mtm
gulden bij
verlies van
eiken ander.su
vinger.
Het. is een -niet te loochenen feit, dat
onder de strijdende volkeren de zucht
naar vrede zich met den dag sterker open-
baart. Een staaltje van recenten datum:
Het Engelsche weekblad „John Buil"
klaagt over het broodgebrek in Engeland,
dat door den duikbootoorlog met den
dag erger wordt. Op het oogenblik durft
liet volk nog niet zijn 'hartewenseh te
uiten, maar lang zal het niet duren, of
overal zal het heeten: Beter een halve
vrede, dan een leege maag.
De regeeringen echter liggen voor het
meerendeel nog verstókt in de banden
van het militairisme, alle fraaie leuzen
van patriotisme, strijd voor de zegepraal
van het recht enz., ten spijt, Waarom zij
zich niet aan dien druk ontworstelen, zal
nren vragen. Omdat maar al te vaak ge
heime machten als evenzoovele bond-
genooten en helpers van het militairisme
de regeeringspersonen dwingen den oor-
logsroes gaande te houden, zelfs al moeten
zij voor zich zeiven getuigen, dat het
beter ware het zwaard op te steken en
hun uitgeputte volken de zegeningen des
vredes te hergeven.
Een van die machten is de wapenin
dustrie en wat zij vermag, leert ons een
rapport, voor een half jaar uitgebracht
door den Nederlandshen Anti-oorlogsraad,
die een bijzondere studie gewijd had aan
de kwestie van aanmaak van oorlogs
materiaal.
In dat rappoit komt de Nederlandsche
Antioorlogsraad tot de navolgende con
clusies
,,1. De particuliere wapenindustrie is
een buitengewoon belangrijk en winst
gevend bedrijf geworden, waarbij de
machtigste en invloedrijkste mannen zijn
geïnteresseerd. Hierdoor wordt tusschen
de geldelijke belangen van deze mannen1
en het staatsbelang op ongewenschte en
soms (hoogst bedenkelijke wijze een ver
band gelegd, en bestaat het gevaar, da.t
bij de beslissing over vragen van staats
beleid het persoonlijk belang, zij het on
bewust, mee zal spreken.
2. De groote geldmacht der georgani
seerde wapen-industrie maakt het mo
gelijk, dat ongewenschte pressie op de
Regeeringen kan worden uitgeoefend,
3. Het internationaal karakter dezer
organisatie stempelt de leuze, -dat de
wapenfabrikant als een steunpilaar van
't vaderland is te beschouwen, tot een
leugen. De wapenfabrikant levert daar,
waar hij winst kan nraken, en bekom
mert zich verder niet oveï' de bestem
ming zijner waar.
4. De steeds nauwere aaneensluiting
der wapenfabrieken heeft een monopo
lie doen ontstaan, dat een belangrijke
stijging der prijzen, rechtstreeks ten na-
deele der belastingbetalers, ten gevolge
heeft ,gehad.
5. Door het aanbrengen van telkens
nieuwe veranderingen in de technische
eischen van het oorlogstuig, worden de
afnemers kunstmatig en opzettelijk tot
het aanschaffen van nieuwe waar ge
dwongen, lang voordat de oude on
bruikbaar geworden is.
6. Er bestaat grond voor het vermoe
den, dat de belanghebbenden bij de par
ticuliere oorlogsindustrie in sommige
gevallen rechtstreeks aansturen op de
vermeerdering van oorlogsgevaar, ten
einde aldus hun omzet te vergrooten".
t il. het bovenstaande is het voor ieder
duidelijk, dat met de wapenindustrie aan
het militairisme een heilloos werktuig is
in handen gegeven, waarmede het ontzag
gelijk .veel kwaal sticht, ondanks de hol
le declamaties, waarmede het opdrijven
der militaire uitrusting wordt aangepre
zen en goed gepraat.
Want men moet niet vergeten, dat het
geld aan de z.g. doode weermiddelen
kanonnen, oorlogsschepen, geweren uit
besteed, improductief is, d.w.z. onvrucht
baar en daardoor zoo goed als weg
geworpen.
Een oorlogsschip, dat vandaag als mo
del-verweermiddel van stapel loopt, is over
eenige jaren niet meer dan „oud roest",
een kanon, een geweer, dat vandaag ais
onverbeterlijk verdragend wordt geprezen
is jover een paar jaar door een ander
een beter verdrongen en als verouderd
afgeschaft.
Vandaag is khaki de aangewezen type
voor uniform, morgen deugt het niet meer.
Wat door deskundige A als noodzakelijk
wordt, ingevoerd wordt door deskundige
B afgekeurd en voor ouden rommel ver
klaard en zoo verdwijnen tonnen en ton
nen gouds als in een bodemloozen put
en millioenen guldens door de burgers
voor militaire uitgaven opgebracht, wor
den zonder eenig tastbaar nut, gewoon
weg verspild.
Daarentegen konten de millioenen, die
besteed worden .aan het ontginnen van
Woeste gronden, het graven van kanalen>
het aanleggen van spoorwegen, het in
polderen van piassen enz. enz. alte-
maal werken des vredes! terug in
den vorm van profijten, die uit venneer-
derden welvaart des volks, uit toename
van handel en verkeer worden geboren.
Ziedaar het frappante verschil tusschen
oorlogsindustrie en vredes-nijiverheid, zie
daar de redenen, die de eerste maken
tot een verschrikking, vooral wanneer men
nog bedenkt, welke zedelijke gevaren zij
schept door het feit, dat thans duizen
den en duizenden vrouwen in de muni
tiefabrieken der oorlogvoerende naties
werken. Het is nog maar enkele maan
den geleden, dat professor Pinard in het
Fransche blad „De Matin" een alarm
kreet slaakte, terwijl hij wees op het
zeer groote gevaar, dat het Fransche ras
bedreigt vanwege den vrouwenarbeid in
de munitiefabrieken.
En toch gaan de regeeringen voort door
middel van de wapenindustrie den mo
loch van het militairisme nieuw voedsel
voor te werpen. „Hoe lang nog?" roepen
de uitgeputte volkereu met Cicero uit.
De vredesconferentie en Wilson.
STOCKHOLM. Het Nederl.-Scandina-
visch comité heeft Wilson een telegram
gezonden, waarin bet zegt:
„Onze conferentie is op grond van de
zelfde beginselen belegd, die gij1 zelf in
uw rede in den Senaat hebt ontwikkeld.
Een definitieve weigering van de zijde
der Ainerikaansche republiek, om passen
te verstrekken, zoju ïn de democratische
landen niet begrepen worden.
Fransche Vredesuitingen.
Te Limoges werd dezer dagen een ver
gadering belegd, alwaar vier socialistische
kamerleden het woord zouden voeren oveï
I de parlementaire werkzaamheden van den
jongsten lijd. Deze vier sprekers onder
wierpen de officiëele Fransche regeerings-
politiek aan een zeer scheipe kritiek en
verlangden een onmidJellijken vrede, zon-
i der schadeloosstellingen en zonder an
nexaties. i
Russischs Vredesuitingen.
I De radicale „Djen" noem! hel vredes-
pregiam van den arbeiders en soldalen-
raad, zoomede het standpunt, dat de En-
i gelsche en Fransche democratie te dien
opzichte heeft ingenomen, een keerpiunf
in de politiek, die naar een beëindiging
van den oorlog streeft. De democratie
zal zoo schrijft het Russische blad
verder zonder de kadettenpartij en
zonder Loral Cecil tot een vergelijk weten
te komen. De aanhangers van Lenin
worden ten slotte gewaarschuwd, er voor
te waken, dat zij1 het Engelsche imperi
alisme niet in de hand werken.
1 Een lucht-incident.
INaar Zweedsche bladen berichten vlo
gen Donderdagnamiddag twee Duitsche
vliegtuigen over Zweedsch gebied. Bij
Landskrona ontmoetten zij den Zweed-
schen vlieger Thulin, op wien zij het vuur
uit hun machine-geweren openden. Daar
Thulin niet gewapend was, moest hij da
len. Ook een Wolff-bericht maakt van
het geval melding, doch zegt, dat de vlie
gers zich 3000 M.. van het land bevonden
en dat er geen schoten zijn gelost.
Gent geteisterd.
In den nacht van Vrijdag pp Zaterdag
is er boven Gent een afdeeling vlieg
tuigen verschenen, die in het Oostelijk
deel der stad verscheidene bommen lie
ten Vallen, w,aardoor vele huizen vernield
werden en menschen gedood eni gewond
zijn. Ook vielen er bommen op het ter
rein der gasfabriek, waar de hoofdge-
leidingsbuis getroffen Werd en door het
daarin ontstane gat stroomde bet gas,
dat ontvlamd was, weg. Door de sterke
verlichting kon men de vliegers, die in
de hoogte boven de stad rondzwermiden,
goed waarnemen en zij werden krachtig
beschoten. Zoo de boni' Wat terzijde en op
den gashouder gevallen was ,dan zou de
ze zeker ontploft zijd, en de gevolgen
zouden zeer ernstig [zijn geweest, nu brand
de de gashouder teeg. (N. R. Crt.j
Een nieuw geheim verdrag 7
De „Russkoje Slowo" weet mede te
deelen, dat reeds voor een jaar een ge
heim verdrag gesloten zou zijn tusschen
Rusland en Japan, voor het geval, dat
het tot een conflict komt tusschen Rus
land en de andere verbondenen. In dit
verdrag worden Japan belangrijke con
cessies verleend ten koste van de positie
van Engeland en do Vereenigde Staten
in het verre Oosten.
Een vliegeraanval op Engeland.
LONDEN, 5 Juni (R.O.). Een vlieger
aanval is thans in gang aan de Theems-
monding. Bommen werden geworpen bo
ven Essex en Kent. Naar gemeld wordt
is er één machine neergehaald.
Een Oostenrijksche tor pedaboot getorpedeerd.
WEENEN, 5 Juni (K.B.) (Officieel). In
den nacht van den derden op den vierden
Juni is in de Noord-Adriarische Zee een
onzer torpedobooten door een vijandelijken
onderzeeër getorpedeerd en gezonken. Het
grootste gedeelte der bemanning is gered.
Russische troepen in Frankrijk aan 't muiten 7
BERLIJN, 5 Juni (W.B.). Het „Jour
nal de Genève van 4 Juni meldt: Rus
sische troepen in Frankrijk zijn aan het
muiten geslagen.
Kernski heeft telegrafisch bevel gegeven
alle muitere te fusileeren.
De strijd in het Westen.
PARIJS, 5 Juni. (Havas). Het stafconi-
muniqué meldt: Het bombardement was
vrij hevig hier en daar in de streek ten
N. van Braye en Laonnois.
In den loop van den nacht heeft een
levendige aanval der Fransche troepen
hun weer in het bezit gebracht, van de
stukken loopgraven, waarin de Duitschers
gisteren te N.W. van de boerderij Froide-
mont vasten voet hadden gekregen.
Afwisselende artilleriestrijd in Champag
ne, welke zeer actief was in de richting
van den Mont Gorniller.
Verscheidene coups de main der Duit
schers op Fransche posten tusschen Ta-
hure en Auberive mislukten.
Overal elders verliep de nacht kalm.
LONDEN, 5 Juni. (14.0.) Het stafcom-
commnniqué van Haig meldt: In den af-
geloopen nacht werden vijandelijke raids
ten Z.O. van Leus en ten Z. van Armen-
lières afgeslagen. Een aantal gesneuvelde
vijanden bleven voor onze linies.
Ten Z. en ten O. van Yperen hebben
wij gedurende den nacht succesvolle raids
uitgevoerd, waarbij wij verscheidene ge
vangenen maakten.
BERLIJN, 5 Juni (W.B.). Het avond-
communiqué meldt: Aan weerszijden van
Wytschaete duurt de artillerie-slag voort.
Aan den Chemin des Dames is bij Brave
een derde machtige aanval der Franschen
en bij den Wintersberg een sterke uitval
mislukt.
Verder niets bijzonders.
Actia op de Belgische kust.
LONDEN, 5 Juni (R.O.) De admiraliteit
meldt: De vice-admiraal te Dover rappor
teert:
„Hedenmorgen in de vroegte hebben
wij de vlootbasis en de werkplaatsen van
Ostende onder zwaar vuur genomen. Een
groot aantal schoten hadden goede re
sultaten. De kustbatterijen beantwoordden
het vuur, maar onze strijdkrachten kre
gen geen schade.
Commandant Tyruhitt meldt: Heden in
de vroegte kregen de lichte kruisers en
torpedojagers onder mijn bevel zes Duit
sche torpedojagers in zicht. Zij begon
nen een gevecht op grooten afstand. Door
ons vuur werd de Duitsche torpedojager
S 20 tot zinken gebracht en een andere
zwaar beschadigd. Wij hebben 7 overle
venden van de S 20 opgepikt. Wij had
den geen verliaaen".
Do heer Riëot
de Fransche minister-president, van de
jaren van onzen Lohman, heeft zich Vrij
dag j.l. in de Kamer met kracht verzet
tegen het jdan der Fransche socialisten,
die van de regeering passen verlangen
om aan de conferentie te Stockholm te
gaan deelnemen. Hij vond daarbij even
gelegenheid om aan het vertrouwen der
regeering in de houding der Katholieken
uiting te geven en verklaarde verder, dat
de vrede waarmede de oorlog zal ein
digen, slechts „een Fransche vrede" kan
zijn.
De Nederlandsche socialist Vliegen, die
onlangs te Parijs was, heeft echter mede
gedeeld, dat de Fransche regeering de pas
sen wel niet zal kunnen weigeren, nu
men zich daar ten opzichte der Stock-
holmsche conferentie op een veel sym
pathieker standpunt heeft gesteld.
De Fransche Senaat heeft de reeds dooi
de Kamer aangenomen wet goedgekeurd,
waarbij ziji, die in verband met den oor
log buitengewone winst gemaakt hebben,
getroffen worden met een oorlogswinst
belasting van vijftig procent dier winst.
De afgevaardigde, Grata, zeide volgens
het Fransche blad „L'Oeuvre", in het
jongste comité-generaal der Fransche Ka
mer, dat in den aanvang van den oorlog
geloofd werd ,dat de Fransche marine
in samenwerking met die der Geallieer
den een verpletterende superioriteit ten
opzichte der vijandelijke vloot zou too-
nen. Spr. was echter tot de ontdekking
gekomen, dat dit helaas geenszins waar
is, en, „dat onze kusten dagelijks door
vijandelijke duikboot,en worden aangeval
len, die onze fabrieken aan den Adour
en steden" als Duinkerken en Calais on
der hun vuur nemen".
Verwachting tot den avond van 7 Juni
Zwakke tot matige winden uit Oostelijke
richtingen, meest licht tot half bewolkt, droog
weer, behoudens kans op onweer, vooral in
het Zuiden. Iets warmer.
Het vredesprogram deï Hongaal'sche So-
cialisten omvat: het sluiten van een on-
middeliijken vrede op. de volgenden alge-
meenen grondslag. Geen annexaties; geen
oorlogsschatting.
De Hongaarsche delegatie houdt de op
liet herstel van België door Duitschland I
betrekkingen hebbende verklaringen van
den Duitschen Rijkskanselier ook nu nog
principieel voor geldig. Zoo deze kwes-
tie ectiter een verlenging van den oorlog I
zou tengevolge hebben, dan moeten alle
oorlogvoerende groote mogendheden in I
verhouding tot hunne economische draag-
kracht, gezamenlijk de kosten van liet
herstel van België dragen.
De Amerikaan M. H. \V. Bartol, te 1
Parijs, heeft 5900 francs belooning uitge
loofd voor elke tot zinken gebrachte duik-
boot. Hij stelt in 't geheel voor 125.01»
francs voor zulke .premies beschikbaar.
i
RIO DE JANEIRO, 3 Juni (R.O.) De 1
president Wenceslao Braz lieeft een be-
sluit uitgevaardigd om de Duitsche sche-
pen in de Braziliaansche havens in be-
1 te nemen. i
Nieuws uit België.
Inlevering van kcrper.
Men meldt aan de Msb.
De inlevering van alle huishoudelijk
koper enz. is de vorige week in het arron
dissement Brussel begonnen. De ver
schillende plaatsen van inlevering zgn op
groote aanplakbiljetten bekend gemaakt,
alsmede de datums, waarop de inleve
ringen moeten geschieden. De betaling der
ingeleverde voorwerpen geschiedt rechts-
streeks in handen van den aanbrenger;
der voorwerpen berekend op het gewicht
vastgesteld op de inzamelplaats. Een ver
klaring over het ingeleverd gewicht en
de betaalde waarde wordt aan den aan
brenger afgeleverd.
Kardinaal Mercier en de
Duitsche Katholieken.
Onlangs is onder invloed van dr. Ba-
chems te Keulen, en van enkele Centrum-
leden en katholieke industriëelen in Rijn
land, te Dusseldorf een katholiek comité
opgericht, van toenadering en weder-op>-
neming der goede betrekkingen met Bel
gië. Volgens dr. Bachems in „Der Tag",
en uitlatingen van andere Katholieken,
zou het spoedig tot herstel der gestoorde
verhouding tusschen Duitsche en
sche Katholieken kunnen bijdragen.
Met betrekking tot deze en
pogingen heeft Kardinaal Mercier in een
toespraak tot den deken en pastoors van
het aartsbisdom van Mechelen, naar de
„Tijd' meldt, het volgende verklaard:
„Katholieken van over de genzen, die
geen enkel woord van afkeuring1 hebben
kunnen vinden voor de Duitsche slach
tingen, aangericht in België, bij het bin
nen rukken der Duitschers, die onze
priesters neerschoten en onze open ste
den in brand staken; dezelfde Katholie
ken, die de misdadigers voorstelden als
onschuldigen en sedert drie jaar met ge
kruiste armen de marteling aanzien van
een vroeger bevriend volk, houden nu
lofzangen op christelijke verbroedering,
den vrede en de vergetelheid van het
verleden.
Maar onze plicht is aan te dringen
op herstel van het geschonden recht, be
straffing der schuldigen en het beramen
van middelen om een herhaling onmo
gelijk te maken. Deden wij anders, wij
zouden mede schuldig 3taan aan de mis
daden onzer vijanden, die wij beminnen
door te trachten hen tot de orde en dé
deugd te brengen.
Het. uur der beoefening van barmhar
tigheid kan eerst slaan, als het kwaad
wordt bekend, het berouw intreedt en
de opgelegde boete wordt aanvaard. Een
persoonlijke misdaad, verborgen gepleegd,
zou zonder meer vergeven kunnen woi>
den, maar hier werd zij openlijk tegen
een geheele natie bedreven".
Prins van Hoheniohe over den Rijkskanselier.
in een tweede artikel over de rede
van Bethmann Hollweg schrijft prins
Alexander von Hoheniohe in de „Neue
Zuricher Zeitung":
„De weigering van een antwoord op
de interpellatie van den Rijksdag over
het oorlogsdoel is mijns inziens meer dan
een fout, het is gewoonweg een tragisch
onheil.
„Door zjjn houding belast de rijkskan
selier verder het Duitsche volk met de
schuld, die verbonden is met de voort
zetting van den oorlog en daardoor met
de ontzaglijke offers aan menschenlevens
de krankzinnige stoffelijke verliezen nog
daargelaten. Hij laadt het Duitsche volk
een schuld op, die niet >d!e zijne is, want
het Duitsche volk heeft thans in zijn ver
pletterende meerderheid eindelijk ingezien,
hoe de toestand is; en het heeft, evenals
