DeGroote Oorlog.
Donderdag 24 Mei 1917.
Dertiende Jaargang
VusehijnleikenMMMU-.HEKDM- enVRIJOJkSAVOND.
Hf Mdgading van 29,Mei.
BUITENLAND.
BINNENLAND.
De Administratie van dit
Blad is verplaatst van Gan.
zepoortstraat C 209 naar
BOUDEWIJN DE WIT-
TESTRAAT A 135e (DAM)
GOES.
Losse Oorlogsberichten.
No. 61.
OME ffiftKCHE COURANT
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes f 0.90, daarbuiten f 1.10.
Afzonderlijke nummers 5 cent, idubbele bladen 10 cent.
Advertentiën worden ingewacht vóór half een uur 's namiddags.
Kanfoor v. d. AdministratieBoude wijn de WlffesfraafA 135° GOES.
Tel. interc.Directie no. 94. Redactie no. 97.
Reclameberichten 25 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prijs.
Advertentiën van 15 regels 0.625, Iedere regel meer 12f> Ct.
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 X berekend.
De abonné's op dit blad, in het bezit der door de
di.t ctie uitgereikte polis, zijn, overeenkomstig de
daarvoor vastgestelde Verzekeringsvoorwaarden,
GRATIS verzekerd tegen ongelukken voor:
gulden bij verlies van beide BH gulden bijj RH RH gulden bij RH gulden bg RH mp
handen, voeten of oogen. m I I verlies van een jl I II I verlies 9 I 8 verlies van IE
Voorts bij ongeneeselijke E 9 H hand, voet I I II I van een 8 B een m
verstandsverbijstering; of oog; J duim; wijsvinger
De uitkeering der bovenstaande bedragen is gewaarborgd door de „Hollandsche Algemeene Verzekerings-Bank" te Schiedam.
gulden bjj
verlies van
eiken anderen
vinger.
Wanneer Baron Van Wijnbergen in „Do
Maasbode" van 21 dezer de Katholieke
Garde der Residentie prijst om het kloeke
woord, in het maandblad dier propaganda-
el ub gesproken over de plichlen, die ons
wachten in den komenden politieken
si rijd, dan twijfelen wij niet, of hij zal
den 29en Mei a. s. in de feestvergadering,
gewijd aan de stichting van onzen Pro
vincialen Bond,met niet minder in
genomenheid kunnen gewagen van het
„ernstig en tijdig overleg", dat bij
do oprichting van den Zeeuwschen
Hond van R.-K. Kiesvereenigingen voor
zat. En het welsprekende woord van mr.
dr. Jan v. 'Rest, dat zoo vaak en op
zoovele plaatsen de vonk der geestdrift
ontstak, zal den 29en Mei a.s. klinken
niet als een hem half afgedwongen of-
ficieele fraze, maar als het gulle fris-
sche woord van iemand, die van harte
sympathiseert met de zaak, waarover hij
zijn gevoelen uit.
Zwaar werk wacht den Bond en zware
verplichtingen nam hij op zich. „Veel ar
beid" aldus de heer Van Wijnber
gen „zal met het oog op de komende
verkiezingen van zeer velen worden ge
vraagd. 'Het zal geen geringe taak blijken
te wezen over gansch het land het uit
gebreid kiezerscorps in zijn geheel in be
weging en na degelijke voorlichting tot
medewerking te brengen, zoodat ten slot
te waarnaar toch moet worden ge-
streeft in den waren zin des yvoords
een uitspraak der gezamenlijke kiezers
verkregen wordt".
De Bond doet dus geen dienst als
paradepaard of als luxe voorwerp. Alles
behalve. Noch zetelt het Bestuur er
als een soort van Sanhedrin, dat de
lakens uitdeelt, maar is zich ten volle
bewust van de verantwoordelijkheid wel
ke door de keuze der afgevaardigden op
zijne schouders werd gelegd. De Bond
heeft van heden af met doortastenden
ijver er voor te zorgen, dat de samen
werking van alle Katholieken in Zee
land zóó hecht en deugdelijk Zij, dat van
af de eerste verkiezing onder het stelsel
van Evenredige Vertegenwoordiging in
den Zeeuwschen Kieskring slechts éène
Katholieke lijst voor do verkiezing van
leden der Tweede Kamer zal worden in
geleverd. Aan elke poging om met den
ten of anderen politieken afgod op eigen
gelegenheid te gaan avonturieren zal de
Bond, voorzoover het 't Katholieke kie
zersvolk in Zeeland betreft, van te vo
ren den pas moeten hebben afgesneden.
Daarvoor is noodig veel tact, veel over
leg en niet het minst steun en vertrou
wen van de zijde der kiesvereenigingen,
steun en vertrouwen en sympathie ook
van het gansche Roomsclie kiezersvolk.
Doch „onbekend maakt onbemind'
zegt het spreekwoord en het is nu juist
om den Provincialen Bond te doen ken
nen aan ons volk, om dien Bond, om
het zoo uit te drukken,- voor het voet
licht te brengen, dat overeenkomstig de
bepalingen der statuten jaarlijks in een
f ander deel der provincie een Bonds
dag wordt gehouden waarop de samen
werking tusschen de kiezers en hunne
vertrouwensmannen nauwer wordt toege
haald, de werkzaamheid van den Bond
wordt getoetst aan de politieke behoef
ten en nooden van de Roomsche partij
in Zeeland.
Goes heeft de eer den Eersten
Jt oo mschen Zeeuwse henBonds
dag binnen zijn veste te zien vieren.
1 n daarom, om dien Bond te leeren ken
nen roepen wij allen belangstellenden
Katholieken toe: Komt als gij kunt, man
nen en vrouwen de laatsten zijn niet
minder welkom dan de eersten naar
de 'feestvergadering van 29 Mei a.s., op
dat gij moogt ervaren, in den Provin
cialen Bond ,yan R.-K. Kiesvereenigingen
een instituut te hebben, geheel beant
woordend aan de behoeften des tijds en
opdat do Bond zich moge zien vereerd
en verblijd met het vertrouwen van ge
heel Roomsch Zeeland.
Tegenspraak.
Men deelt van bevoegde Duitsch© zijde
mede:
Naar aanleiding van het bericht van het
Dagblad de Telegraaf, flat op 27 April
j Jl. 500 burgers! van Gent tot hot verrichten
van dwangarbeid naar Frankrijk werden
gedeporteerd, is deze aangelegenheid na
der onderzocht, waarbij gebleken is, dat
toet betreffend© bericht geheel uit de lucht
gegrepen werd.
Een Zwitsersch oordeel over den toestand.
BERLIJN, 19 Mei. (Eigen tel. D. N. DA
De „Züricher Tagesanzeiger" schrijft: De
algemeene militaire toestand der Entente
bevindt zich oogenblikkelijlk in eeu kri
tiek stadium. De uitspraak vau den Duit-
schen Rijkskanselier, dat de militaire po
sitie der Centrale mogendheden sedert 't
begin van den oorlog nog niet zoo gun
stig is geweest, als thans, heeft dan ook
alleen grond, indien men naast het ver-
loopen van het groote offensief in het
Westen in aanmerking neemt hoe Rus
land volslagen werkeloos blijft, hoe ver
der ook het offensief van Sarrail, zoomede
de Italiaansche aanvalspogingen mislukt
zijn, terwijl .ten slo-tte de duikbootoorlog
eveneens een© voor de Entente zeer nood
lottige uitwerking heeft. Op het huidige
oogonblik heeft de Entente nog slechts
de geallieerde vloten te harer beschikking,
als middel om haar militair prestatie
vermogen te yerhoogen. Overigens heeft
de Entente voorloopig verder niets1 om
in den strijd te werpen. Noch het Ameri-
-kaansche Dollar-milliarden-offensief, noch
de uitzending van een Roosevett-expeidi-
tiè, zullen in de komende wekien iets
aan dit feit kunnen veranderen.
Burgerlijke dlentplicht in Frankrijk.
Beranger heeft in den Franschen Senaat
voorgesteld over te gaan tot invoering van
den burgerlijken (dienstplicht. Afgezien van
de zeven millioen Franschen, die voor
de landsverdediging gemobiliseerd zijn, is
het wenschelijk, dat men over een ar-
beidersleger van 900.000 man beschikt.
Deze kunnen eventueel gerecruteerd wor
den .uit het groote aantal leogloopers, zoo
genaamd beroeps-werkeloozen. ,Ook werke-
jooze jonge lieden, behoorende tot de
lichtingen 1.9191923 komen voor den
burgerlijken dienstplicht jn aanmerking.
De invoering yan deze maatregeLen zou
bovendien nog circa 300.000 vrouwen vrij
maken, die dan in munitiefabrieken, zoo
mede voor pndere oorlogsdoeleinden zou
den kunnen worden gebruikt.
(D. N. D.)
Professor Pinard over het bevolkingsvraagstuk
In het „Journa de Paris" wijst de be
kende geneeskundige, professor Pinard, op
'het feit, dat Frankrijk bij een langoren
iduur van den oorlog een wissen onder
gang tegemoet gaat. Volgens de wekelijk-
sche statistieken der stad Parijs, be
droeg het geboortecijfer gedurende de
laatste vier maanden van 1914 71 a 72
op iedere honderd, sterfgevallen, in 1915
daalde dit cijfer tot 65, in 1916 viel eene
verdere vermindering tot 42 aan te wijzen,
terwijl in het eerste kwartaal van 1917
slechts 39 geboorten op iedere honderd
sterfgevallen werden pangegeven. Deze cij
fers zijn overeenkomstig aan de (doorsnee-
statistieken voor het overige Frankrijk.
N.B. De achteruitgang der geboorte
openbaart zich echter niet alleen in Frank
rijk, maar in alle oorlogvoerende landen,
ook en niet minder in de groote steden
van Duitschland. Red. N. Z. Crt.
De toestand in Litauen.
Men schrijft aan de bladen:
Volgens de laatste statistieken zijn er
in Litauen ongeveer 400.000 boerderijen
verwoest. De boeren hebben gebrek aan
hout en geld om nieuwe huize te bouwen;
zij zijn genoodzaakt ellendig in holen te
leven. Zoo zijn er ongeveer 150,000 Li-
tauers, die niet meer van de zon kunnen
genieten. In deze onderaardsche holen le
ven talrijke personen (5—10 personen.)
Vele kinderen sterven wegens gebrek aan
voedsel. De gezondheidstoestand is aller
droevigst, de sterftecijfers nemen onrust
barende verhoudingen aan.
Ook MtxicoT
De „Information", een New-Yorksoh
blad, deelt mede, dat de president van
Mexico Carranza, aan een feestmaal ter
eere van generaal Obregon verklaard zou
hebben, dat Mexico zich einde Mei of
in Juni aan de zijde der Entente scha
ren zal.
Het eerste Amerikaansche leger.
Zooals met Vrij groote zekerheid veï-
wacht werd, zal generaal Pershing en niet
Roosevelt het bevel krijgen over het eer
ste leger, dat naar Frankrijk zal gaan. Dit
leger zal vermoedelijk in het geheel uit
4.0000 Amerikanen bestaan.
Kerenski te Parijs
BERLIJN, 22 Mei. De „Berliner Lokal
Anzeiger" meldt, dat volgens een he
richt uit Parijs men daar van het bezoek
van Kerenski aan het Russische hoofd
kwartier verwacht, dat over verschillende
deelen van het front de strijd opnieuw
zal ontbranden.
Dat de S to ck h ol mis oh e confe
rentie een mislukking belooft te wor
den, schijnt wel zeker. Rubanowjtsj, de
Russische revolutionnaire socialist, die op
zijn reis uit Frankrijk naar Rusland te
Stockholm werd geïnterviewd, heeft daar
bij de Duitsche meerderheidssocialisten
verloochend, en verklaard, aani de con
ferentie te Stockholm elke politieke be-
teekenis te ontzeggen.
Rubanowitsj achtte het voor Rusland
noodzakelijk den oorlog voort te zetten,
teneinde de democratische vrijheid' tegen
Duitschland te verdedigen. („De Tijd")
Uit Rusland.
De nieuwe Russische regeering heeft
hij! monde van den minister-president een
verklaring afgelegd waaruit blijkt, dat Rus
land geen afzonderlijken vrede wil slui
ten met Duitschland, maar wil vechten
voor een z.g. democratischen vrede.
De strijd op het Westerfront
PARIJS, 22 Mei (Havas). Het namid
dag-communiqué meldt: In Champagne
tegenactie der Duitsche artillerie tegen
de posities, die de Franschen gisteren
ten Noorden van den Mont Cornillet, den
Mont Casque en den Mont Teton hebben
veroverd, gevolgd door infanterie-aanval-
len op deze drie sectoren. De Duitschers
werden teruggeslagen en leden gevoelige
verliezen, zonder eenig resultaat te ver
krijgen.
Het aantal ongewonde gevangenen, dat
de Franschen gemaakt hebben, in den
loop der operatie van 21 dezer bedraagt
1000, waaronder 28 officieren,
Nu en dan onderbroken artillerie-strijd
op de rest van het front, welke hevig
was op het plateau van Vauclerc.
„Coups de main" der Duitschers mis
lukten.
Invallen der Franschen in de Duitsche
linies stelden de Franschen in staat een
15-tal gevangenen te maken.
BERLIJN, 22 Mei (W.B.). Het avond
communiqué meldt: Niets belangrijks.
LONDEN, 22 Mei. (R.O.). Het avond-
communiqué van generaal Haig meldt:
Wij ondernamen hedenmiddag succes
volle „raids" op vijandelijke loopgraven
ten Oosten van Vermelles.
Niets te meiden van het overige front.
Brazilië en Duitschland.
NEW-YORK, 22 Mei (R.O.) De „Associa
ted Press" verneemt uit Rio de Janeiro,
dat het congres het voorstel van den
president aangenomen heeft om de neu
traliteit op te geven.
Een struikelblok
voor den vrede blijft de Pruisische geest
van verwatenheid en blindensuperioriteits-
waan, waardoor het geheete Duitsche
volk in zoo'n slechten reuk is gekomen.
Gelukkig dat er in Duitschland helder
ziende koppen zijn die dat inzien en er
kennen. Heinrich Cienon b.v., zich in „Die
Glocke" afvragende hoe het komt, dat
men in het buitenland vrij algemeen niet
veel met den Duitscher op heeft, zegt:
„Onderzoekt men (dit;, |dan blijkt de oor
zaak steeds de afkeer van d© geestesge
steldheid, het politieke optreden en de
aanmatiging van den Pnrisischen landadel
te zijn. Deze klasse is het, die de vij
andelijke stemming heeft veroorzaakt in
het buitenland, die tijdens den oorlog zoo
verderfelijk is gebleken en die niet zal
wijken, zoolang die landadel de regee
ring belichaamt. Door wapengeweld, ge
bieden veroveren en harde voorwaarden
opdringen kan men zich wei een tijd
lang doen gelden, maar de antipathie van
het buitenland en de invloed daarvan
op Duitsehland's buitemlandsche betrekkin-
kingen en zijn moreel© positie onder de
groote mogendheden, kan men daardoor
niet verbeteren.
Wordt de veiligheidsklep niet tijdig ge
opend, dan zijn alleen zij verantwoorde
lijk voor de gevolgen, die den juisten toe
stand hebben miskend."
Dat door Duitschland, speciaal door
Pruisen een frissche wind moet gaan waai
en, die den ouden sleur cener star-conser
vatieve adellijke kaste wegvaagt, erkent
b.v. de Duitsche prins Alexander von
Hohenlohe als hiji in de Neue Züricher
Zeilung schrijft:
Na bijna drie jaren van moorddadig
worstelen is het den volkeren niet
meer erom te doen, elkander zooveel
land en zoovele milliarden afhandig te
maken. Ieder man aan en achter het front
heeft sléchts één gedachte: Wanneer zal
er een einde aan komen?
De nota der Oostenrijksche-Hongaarsche
regeering heeft deze volksstemming volko
men en ondubbelzinnig weergegeven. An
ders staat het te Berlijn, waar men nog
altijd in „sehr verklausulierten Aüsse-
rungen" spreekt, waarschijnlijk wijl men
de conservatieven en annexionisten vreest.
Maar (het zal niemendal baton. Het oogen-
blik is (gejkomeni,, waarop het met de
oude steur piet meer gaat.
Het volk wil aan het woord komen
en wil meeregeeren, zegt prins Alexander
van Hohenlohe. Evenzeer als.de Berlijn-
s'che regeering in de binnenlandsche po
litiek aan het democratische en parlemen-
tarische beginsel pen nog grooter plaats
jzal moeten afstaan, dan zijl het met de
beloofde kiestoervorming wil doen, even
zeer zal zij in het vraagstuk yan den
vrede !den wensfeh ©n |den wit des volks
moeten volgen.
Iedere politieke partij, elke staatsman,
„überhaupt alle, wer sie auch seien" die
deze volksstemming niet begrijpen kunnen
of niet begrijpen willen, zuilen moetien
verdwijnen, sneller dan zij wellicht zelf
vermoeden, om plaats te maken voor de
mannen, «lie de nooden en eisehea der
tijden kennen en begrijpen.
Het geduld des volks is uitgeput.
J) „Zeer omsluierde uitlatingen".
LlJ i I
Welk weder zullen wij hebben?
Verwachting tot den avond van 24 Mei
Zwakke tot matige winden uit Zuidelijke
tot Westelijke richtingenhalf tot zwaarbe
wolkt, waarschijnlijk nog droog, behoudens
kans op onweer. Weinig verandering van
temperatuur.
OOSTENRIJK HOVOABIJE.
Geweldige brand.
WEENEN, 22 Mei (O.V.) In de Hon-
gaarsche stad Györgyös is een geweldi
ge brand uitgebroken. Onmiddellijk was
de brandweer in volle actie, terwijl naar
alle kanten hulp werd gevraagd. Niette
genstaande alle pogingen zijn ongeveer
1000 huizen in asch gelegd, terwijl nog
240 huizen in brand staan.
Onder de bevolking ontstond paniek;
13.000 mensohen zijin thans dakloos.
Tot dusver is bekend, dat 7 personen
omgekomen zijn. (Msb.)
Ministercürisis in Hongarije?
Men seinde ons Dinsdagavond
WEENEN, 22 Mei (O.V.) Het ministerie
Tisza is afgetreden.
A MER IK A.
Groote brand.
ATLANTA, (Georgia), 22 Mei (R.O.) Gis
teren is een groote brand uitgebroken in
de zakenwijken. Het vuur sloeg over naar
het bewoonde kwartier. Naar schatting
zijn een honderdtal blokken huizen ver
nield. De schade bedraagt waarschijnlijk
verscheidene millioenen dollars'.
1GRLAID.
De Ierse he kwestie.
De Iersche kwestie schijnt nu toch
een stap nader tot de oplossing te zullen
komen. Lloyd George heeft nadat daar
over uitvoerige voorloopige besprekingen
waren gevoerd, thans in het Lagerhuis
meegedeeld, dat de regeering besloten
hoeft een conventie bjjeen te roepen;
Waarop alle Iersche stroomingen verte
genwoordigd zijn. Komt men daar tot een
vergelijk, dan zal de regeering een wets
ontwerp indienen om de besluiten dier
vergadering te bekrachtigen.
.De nationalist Obrien waarschuwde er
voor goed toe te zien, dat de conventie
onpartijdig wordt samengesteld.
De Grondwetsherziening.
H. M. dei Koningin heeft de door de
beide Kamers der Staten-Generaal aan
genomen wetsontwerpen tot Grondwets
herziening bekrachtigd.
De desbetreffende Kon. besluiten zijn
in de „Staatscourant" opgenomen.
De Staten-Generaal.
De leden van de beide Kaniers der
Staten-Generaal zijn thans opgeroepen tot
een vereenigde vergadering in het gebouw
der Tweede Kamer, op Donderdag den
24en Mei, des namiddags te kwart over
drie ure.
De Staatscourant van Maandagavond be
vatte de Kon. besluiten betreffende de
sluiting der zitting van de beide Kamers
der Staten-Generaal en van de ontbin
ding dier Kamers, alsmede de aanwijzing
der dagen voor de verkiezingen voor de
beide Kamers.
De sluiting der Staten-Generaal zal
plaats hebben op Donderdag 24 Mei te
3 uur, namens de Koningin, door den
Minister van Binnenlandsche Zaken, mr.
Cort van der Linden.
De verkiezing van leden voor de Ear
