De Groote Oorlog.
No. 55.
Donderdag 10 Mei 1917.
Dertiende Jaargang
Verschijnt eiken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Losse Oorlogsberichten.
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes 0.90, daarbuiten 1.10.
Afzonderlijke nummers 6 cent, dubbele bladen 10 cent.
Advertentiën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór
kalf drie en Trjjdag vóór eea hut 'b namiddags.
Kanfoor v. d. AdministratieGanzepoorfsfraaf C 209, GOES.
Tel. interc.Directie no. 33. Redactie no. 97.
Reclameberichten 25 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prjja
Advertentiën van 16 regels ƒ0.625; iedere regel meer 125 Cf
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 _X berekent.
Dienstaanbiedingen 6 regels voor 30 Ct. A contant.
De abonné's op dit blad, in het bezit der door de
diitctie uitgereikte polis, zijn, overeenkomstig de
daarvoor vastgestelde Verzekeringsvoorwaarden,
GRATIS verzekerd tegen ongelukken voor;
1500
gulden bij' gulden bij
verlies van een (II 11 I verlies
liand, voet I 11 I van een
of oogIJ duim
De uitkeering der bovenstaande bedragen is gewaarborgd door de „Hollandscke Algemeene Verzekerings-Bank" te Schiedam.
gulden bij verlies van beide
handen, voeten of oogen.
Voorts bij ongeneeselijke
verstandsverbijstering
ifM gulden bijl gÊk £fl| gulden bij fk, gulden bij A H
I I I verlies van een I II I verlies I I verlies van S ij.
I B liand, voet 1 B BI I van een H een JÊ ,f(|.
B M of oogB IJ duimLI wijsvinger l^>
gulden bij
verlies van
eiken ander ju
vinger.
Analphabeten en onderwijs.
Liberalen en met een liberaal stop over-
gotenen plegen met souvereine minach
ting op het bijzonder onderwijs neer te
zien als op iets minderwaardigs. Alleen
het openbaar onderwijs brengt verlich
ting en beschaving, het bijzonder onder
wijs of, zooals heit dan smalend heet
„de secteschool" kweekt dompers en ach-
terlingen. I
Te trachten zulke lieden met slaande
argumenten en op onwederlegbare gron
den tot eene andere zienswijze te bren
gen, is den moriaan geschuurd; wij heb
bent het o.a. gezien in den Goeschen
gemeenteraad bij de behandeling van eene
petitie om flOO subsidie voor de R. K.
bewaarschool.
Het eenigs'te waarmede men op derge
lijke openbaar-onderwijsmaniakken nog
vat heeft tenzij z'e tot het ontref-
bare ras der pachydermen, oftewelder
dikhuidigen mochten behooren zijn
cijfersi met hun koude, strakke doch te-
veps onloochenbare welsprekendheid.
Wij kunnen den heeren een bundeltje
cijfers aanbieden, betreffende twee Ne-
derlandsche provincies, n.l. Drenthe, waar
de „openbare school" hoogtij: viert en
Limburg, waar het bijzonder (Katholiek)
onderwjjs zeer sterk is doorgedrongen.
Volgens de laatste „Jaarcijfers" w.as de
percentsgewijze verhouding der biji de
verschillende militaire korpsen ingedeelde
en onderzochte manschappen, welke kon
den lezen noch schrijven in 1913, voor
Drenthe 1.6, voor Limburg slechts 0.7.
Wat volslagen analphabeten, (d.w.z. men-
schen, die lezen noch schrijven kunnen)
betreft, overtreft Drenthe derhalve Lim
burg met meer dan 100 pCt.
Volgens diezelfde jaarcijfers hebben in
1915 op 100 huwenden uit hoofde van
analphabetic de huwelijksacte niet getee-
keind. Mannen: in Drenthe 1.00, in Lim
burg slechts 0.21; Vrouwen: in Drenthe
2.25, in Limburg slechts 1.03.
Het kan niet anders, of het enorm
verschil springt aanstonds in het
oog, zelfs in het oog, dat gewa
pend is met het gekleurde brillenglas der
vooroordeelen tegen het bijzonder onder
wijs. Mogen deze cijfers den heeren be-
wierookers der openbare school waar
heidsliefde en bescheidenheid leeiren.
De Bomaanslag op Zierikzee.
In verband met het feit, dat de bom
scherven te Zierikzee gevonden, Britsche
merken vertoonden en de onzekerheid,
waarin wij verkeeren aangaande de door
onze regeering gedane stappen, schrijft
o.a. de „Nieuwe Courant":
Die onzekerheid is echter hoogst on
bevredigend en mag niet lang meer
voortduren. Onze regeering kan niet aan
de Britsche de keuze van het tijdstip
overlaten, waarop eenig woord ter bevre
diging van het verontruste volksgemoed
zal gesproken worden. Algemeen moet
bekend worden, hoe vergissingen met zoo
afschuwelijke gevolgen als de bomaan
slag op Zierikzee te verklaren zijn, en
wat er gedaan wordt om herhaling te
voorkomen. Een van de middelen, die
tot dit laatste kunnen bijdragen, 'is dat
het vreedzame volk, dat door ziulke oor
logsdaden getroffen wordt, zich niet al
te geduldig of lijdzaam betoont. Het Zwit-
Zersche deed dat niet bij de aanslagen
op Porrentruy en andere grensplaatsen
waaraan het blootstond. De naam van
Zierikzee mag niet uit onze gedachten,
onze gesprekken, onze publiciteit, ver
dwijnen, zoolang de verantwoordelijkheid
voor de ramp van 29 April niet vast
gesteld en de voldoening niet verkre
gen tó."
„De Standaard," die aan het vreeselijik
ongeval een driestar wijdde, schrijft, dat
het onderzoek onzer regeering in ieder
geval op drieërlei zal moeten uitloopen:
De buitenlandsche regeering, onder wier
vlag de vlieger door de lucht zwiepte,
zal moeten verklaren, hoe de vergissing
ïnogelijk was, en voor die vergissing
haar verontschuldiging aanbieden. Ze zal
in de tweede plaats) volledige schadever
goeding aan de familie der slachtoffers
en aan de eigenaars der vernielde huizen
moeten verstrekken. En ze z'al in de
derde plaats) waarborgen moeten verschaf
ten, dat zulk een onverantwoordelijke
vergissing zich niet meer zal herhalen.
N.B. Het bovenstaande was ter perse,
toen ons pit Den Haag de navolgende
officieele mededeeling .bereikte:
„Nadat uit het door liet militair gezag
ingestelde onderzoek .overtuigend was ge
bleken, dat de op 30 April uit een vlieg
tuig op de stad Zierikzee neergekomen
bommen van Britsch maaksel waren, het
geen ook door den Britschen marine
attaché werd erkend, heeft de Nederland-
sche regeering door den gezant te Lon
den mededeeling laten doen van het ge
beurde en van den uitslag van het onder
zoek, en de vraag laten stellen, of het
vliegtuig tot de Britsche strijdkrachten
behoorde.
Uit een voorloopige mededeeling, door
den gezant ter zake ontvangen, is geble
ken, dat de Britsche regeering de rap
porten van haar marine-attaché niet ge
noegzaam afdoende had geacht om te
erkennen, da,t de bommen, hoewel van
Britsch maaksel, uit een Britsch vliegtuig
waren geworpen. Het door haar bevolen
grondig onderzoek wordt met de grootste
voortvarendheid voortgezet; het wordt
vergemakkelijkt door het feit, dat geen
Britsch legervliegtuig, doch slechts een
marinevliegtuig op het genoemde tijdstip
boven Zierikzee kan zijn geweest.
Aan den gezant werd onverwijlde mede
deeling van den uitslag van het onderzoek
toegezegd."
Ongeveer gelijkluidend met deze mede
deeling was het antwoord, dat de mi
nister van buitenlandsche zaken Dinsdag
in de Tweede Kamer heeft gegeven op
de vraag van den heer Patijn of de re
geering al iets weet over de nationali
teit van den vlieger, die Zierikzee met
bommen bestrooide en of de regeering
bij het onderzoek actief is.
Da strijd op het Westerfront.
PARIJS, 8 Mei (Havas.) De vijand her
nieuwde tuaschen Soissons en Reims,
zijn tegenaanvallen op den Chemin des
Damesmet dezelfde woede en hetzelfde
resultaateen volslagen eni moordende
De aanvalsgolven, die met het élan
van betere dagen aanvielen, bestonden
.uil vier nieuwe divisies van de veertig;
die de Strategische reserve op het Wes
telijk front uitmaken en waarvan er min
stens dertig sedert het begin van den
slag op een harde proef gesteld .zijn. Zij
werden door het versperringsvuur neer-
gemaaid.
Het „Journal" schat het aantal der
Duitsche divisies, die in den strijd ge
worpen zijn, op 75. Verscheidene wer-
dep meerdere malen in het yuur gezon
den. Om de belangrijkheid dezer troe
penmachten te kunnen weten, moet er
aan herinnerd worden, dat de vijand niet
meer dan 155 divisies ,op' geheel het
Westelijk front bezit.
LONDEN, 8 Mei (R.O.) Het staf-com
muniqué van Haig meldtArtillerie-actie,
bijzonder in de sectoren van Fresnoy en
Loos. Wij voerden succesvolle nachtelijke
raids uit hij Neuve Cliappelle en Tau-
quislsart. Vijandelijke raids ten Zuiden
yan Armentieres werden afgeslagen.
BERLIJN, 8 Mei (VV|.B.) Het avond
communiqué meldt: Bij somber weer met
regen verminderde de gevechtsactie die
den zoowel bij Atrecht als ook aan de
Aisne, aanzienlijk.
De strijd aan het Balkan-front.
BERLIJN, 8 Mei (W.B.) Het groot-hoofd
kwartier meldt:
Macedonische front. Tusschen het Oobri-
da- en Presba-meer sloegen Oostenrijkers
en Turken vijandige aanvallen bloedig: af.
In de Tsema-bocht begon gisteren na
een tiendaagische artillerie-voorbereiding
de verwachte aanval over een front van
kilometers. Door de uitnemende ver
dediging van de Duitsche en Bulgaar-
sche troepen weid hij afgeslagen.
Vanochtend onderging een aanval' van
Russen, .Franschen en Italianen een zelf
de lot.
Ten Westen van de Wardar en van
het Doiran-meer toonde de vijandelijke
artillerie groote roerigheid.
PARIJS, 8 Mei (Havas.) Tegelijk met de
geallieerden op het Westeljjk front, vie
len onze troepen op een Beperkt front
in Macedonië aan en behaalden eerste,
bemoedigende successen.
De bladen begroeten met sympathie het
ten strijde trekken der Venizelisten, die
een succes behaalden op den erfvijand.
Een moordaanslag op den Duitschen Keizer?
LONDEN, 8 Mei (Reuter.) Do bladen
vernemen uit Rome: Volgens een be
richt uit Zurich aan de Corriere d'lta-
lia heeft een individu, toen de Keizer
zich^ met een auto naar Berlijn begaf,
drie schoten uit een revolver gelost, waar
van er twee de auto troffen. De dader
is gevat. De politie bewaart de grootste
geheimhouding.
De maatregelen van Amerika.
WASHINGTON, 8 Mei (R.O.) Bij: het
congres is een wetsontwerp ingediend,
waarbij een milliard dollars gevraagd,
wordt voor den bouw, van een groote
Amerikaansche handelsvloot om de on
derzeeërsbedreiging het hoofd te kunnen
bieden.
Menschenslachting.
Aan het front in Frankrijk duurt de
geweldige worsteling voort. Terrein wordt
daarbij weinig gewonnenhet schijnt meer
een afschuwelijke, wederzijdsohe slachting
van menschein te zijn.
De „Petit Parisien" spreekt van hon
derdduizenden lijken van Duit-
schers, die op de slagvelden der laatste
weken liggen.
De Franschen geven nu prec-ies op,
tot welke divisies de door hen gevan
gen genomen Duitschers behooren, al
dus de Duitsche tegenspraak over het
■getal weerleggend.
Een vliegeraanval op Londen.
LONDEN, 7 Mei. (R. O.). Het pers
bureau meldt: Een vijandelijk vliegtuig
verscheen hedenmorgen vroeg boven de
Noord-Oostelijke omstreken van Londen.
Vier bommen werden geworpen. Eén man
werd gedood. Enkele mannen en vrouwen
werden gewond. Slechts lichte schade
werd aan de gebouwen toegebracht.
Vandervelde naar Petersburg.
PETERSBURG, 7 Mei (Havas). De Bel
gische staatsminister Vandervelde, presi
dent van de socialistische internationale,
is Woensdag uit Londen vertrokken.
'Hij begeeft zich met zijn particulieren
secretaris naar Petersburg om met de
Russische socialisten besprekingen te hou
den.
De socialistische vredesconferentie te
Stockholm verklaarde zicli eenstemmig
tegen afzonderlijke vredesluitingen. Men
wil den vrede overal tegelijk.
Vrouwenhaar.
In Duitschland dringt men er nu bij
de vrouwen op aan om de haren, die
ze bij het kammen verliezen en die, met
name op het land, achteloos worden weg
geworpen, op te zamelen. Dit haar levert
nl. de nijverheid, met andere hestanddee-
len vermengd, een mooi stof in de plaats
van andere, die niet meer te krijgen zijn.
De drijfriemen in fabrieken worden b.v.
tegenwoordig voor een deel daaruit samen
gesteld.
Revolutie in llalië?
De „Köln. Ztg." verneemt uit het Oosta
rijksch-Hongaarsche oorlogsperskwartier,
dat op Sicilië 20.000 verlofgangers van
het leger aan het muiten zijn geslagen.
Deze Ita.liaansche soldaten verzetten zich
gewapenderhand tegen terugzending naar
het front. De muiters hebben, te zamen
met deserteurs, een soort bijregeering ge
vormd,
In Italië worden deze gebeurtenissen
geheim gehouden.
President Wilson.
„Een journalist moet de voornaamheid
bezitten van een volmaakt edelman en
het harde vel hebben van een ezel. Zijn
zenuwen moeten zijn als kabeltouwen; hij
dient van; "alles af te weten, daarbij1 be
scheiden te zijn in zijn eisch en zijn
blad met geestkracht te verdedigen Voor
een en ander krijgt hij het recht om acht
dagen na. zijn dood vergeten te zijn.'1
Zóó heeft Wilson zich eens uitgelaten
en veel om niet te zeggen alles
van die bewering is waar. Wiison zelf is
in zóóverre gelijk aan den door hem
geschetsten model-journalist, dat hij op
de gedwongen bescheidenheid van eischeïl
en het vooruitzicht eener spoedige verge
telheid na vele van diens eigenschap
pen bezit. Althans de Washingtonsche
correspondent van de „Daily Telegraph"
verzekert, dat president Wilson, zoowel
lichamelijk als geestelijk volkomen opge
wassen is tegen de zware verantwoorde
lijkheid en de vele zorgen, die de oorlogs
toestand met zich brengt.
Hoewel hij zestig jaar feit, zou, zegt
hij, niemand hem meer dan veertig geven.
Voor een deel dankt Wilson dit jeugdig
uiterlijk aan het veelvuldig verblijf in
de open lucht. Goed of slecht weer, hij
speelt golf of maakt met zijn vrouw een
verre wandeling. President Wilson weet
vrij snel een beslissing te nemen, en is
dat eenmaal geschied, dan houdt hij1 zich
met de afgedane zaak niet verder bezig.
Tot 's president's 'beste vrienden behoort
zijn medicus, dr. Gary T'. Gravson, een
jonge man, die veel invloed op hem schijnt
te hebben en veel in zijn nabijheid ver
toeft.
De leefwijze van dén president der
Vereenigde Staten is uiterst sober. Ont
bijten doet hij op zijn kamer, het noen
maal wordt klokslag één uur geserveerd,
het diner heeft om zeven uur plaats,
Tusschentijds gebruikt de president zel
den of nooit. iets. („De Tijd")
Mexico tegen Duitschland?
Hot bericht va,n de „New-York Times;,"
dat Mexico op het punt staat de betrek
kingen met de Centrale Mogendheden af
te breken, heeft een geweldige sensatie
gewekt. Autoriteiten te Washington ge-
looven blijkbaar, dat Mexico op het punt
staat een dramatischen keer te nemen
in zijn politiek. Deze stap z,ou een merk
waardige mislukking beteekemen van de
meest verstrekkende intrige, ooit door
Duitsbhland ondernomen in het Westelijk
Halfrond. De oorzaak van de veranderde
houding van Mexico in de laatste dagen
is vermoedelijk het gevolg van het aan
bod van Guatemala, om de Vereenigde
Staten vrije beschikking te geven over
de havens en spoorwegen gedurende de»
oorlog.
Door een „Zeppelin" gekeperd.
De vorige week meldde een Wplff-
telegram, dat de Noorsche bark „Royal"
met eene lading mijnhout op weg naar
West Hartlepool, door een luchtschip
aangehouden en vervolgens door eene
prijsbemanning naar eene Duitsche ha
ven was opgebracht.
De bemanning van een IJmuider
stoomtrawler is van deze aanhouding
getuige geweest en vernam de bericht
gever van het „Hbl." te IJmuiden, dat
het een interessant gezicht was de groote
Zeppelin te zien strijken om de bark
aan te houden. Bedoelde trawler w;as
in den namiddag van 23 April bij dc
Tarbotbank aan het visschen toen men
Welk weder zullen wij hebben
Verwachting tot den avond van 10 Mei
Meest matige Noord-Oostelijke tot Ooste
lijken wind. In het Zuid Oosten veranderlijke
wind. Licht- tot halfbewolkte lucht. Droog
weer in het Noorden. In het Zuiden half-
tot zwaarbewolkte lucht met weinig of geen
neerslag. Kans op nachtvorst in het Oosten.
Weinig verandering van temperatuur overdag.
een groote bark, welke thans is geble
ken de „Royal" te zijn, voor den wind
zag naderen. Even later kwam er ook
een Zeppelin in het zicht, die rond-
kruiste en eenige malen zoowel over den
trawler als over de bark heenkoerste om
zich van den aard der schepen te over
tuigen.
Waarschijnlijk ontdekten de Duit
schers toen, dat het zeilschip mijnhout
geladen had en dus contrabande ver
voerde, zoodat het een goede oorlogs
buit bleek te Zijn. Na nog eenige malen
been en weer te Zijn gevaren daalde de
Zeppelin als een meeuw op het water.
Vanaf den trawler zag men duidelijk
een scheepsboot met marineschepelin
gen naar de bark roeien, die even
daarna in de richting van de Duitsche
kust werd geleid. Het luchtschip steeg
vervolgens weer op en. verdween Zon
der den trawler te moeien.
Het duikbootengevaar.
Dat de Engelschen bet dui.kbooten-ge-
vaar allerminst nog hebben weten te ver
kleinen, laat staan af te wenden, blijkt uit
de jongste statistiek van d!e Engelsche
admiraliteit, die, nog altijd opgesteld op
de onvolledige wijze, welke 'tot zooveel
scherpe opmerkingen in pers en parlement
aanleiding gegeven heeft, opsomt, dat 38
schepen boven de 1600 ton en 13 onder
de 1600 ton vergaan zijp.. Voor de. grootere
schepen is dat cijfer slechts 2 beneden het
record-cijfer van de vorig'e week, dat 40
boven en .15 beneden de 1600 ton aan
gaf, en ook heel wat opzien verwekte.
In de maand April waren de cijfers
der admiraliteit als volgt: toerste week
vergaan 18 schepen horten en 13 beneden
de 1600 ton, tweede week 17 en 2, derde
week 19 en 9 en vierde week 40 en 15.
Men ziet, dat er allerminst van een af
neming der cijfers gesproken worden kan
en het U-gevaar Engeland integendeel in
toenemende mate schijnt te bedreigen, al
erkennen wij; dat bij de waardeeri,ng der
cijfers ook met andere factoren rekening
gehouden moet worden. (Maasb.)
Gebrek asn aardappelen te Berlijn.
Van de heerschende aardappelen-
schaarschte te Berlijn ontelbaar velen
moeten zich met een grooter broodrant-.
soen tevreden stellen wordt misbruik
gemaakt om een levendigen handel in
broodkaarten te drijven, welke echter zoo
veel mogelijk door 'de politie verhinderd)
wordt. Voor een broodkaart wordt zelfs
4 mark betaald.
Ook valsche broodkaarten worden te
koop aangeboden, natuurlijk voor lageren
prijs. Dezer dagen gelukte het de politie,
een geheime drukkerij1 te ontdekken, die
dit soort drukwerk leverde. Men vond in
de werkplaats ongeveer 20.000 kaarten,
welke voor de derde week in Mei gereed
gemaakt waren.
I
Uit Rusland,
Het Aftonbladet verneemt uit Pé
tersburg, dat aldaar in Fransche en En
gelsche kringen het verloop der zaken
in het nieuwe Rusland met stijgende be
zorgdheid wordt gevolgd. In het bijzon
der treedt de vijandelijke stemming tegen
de Engelschen pan den dag. Men is be
vreesd voor onaangename verrassingen,
die verstrekkende gevolgen voor Rusland's
betrekkingen met de overige Entente-lan
den zonden kunnen hebben. Kenschet
send is het, dat de woning van iden
Engefechen gezant t» Petersburg door
