De Groote Oorlog.
So. 54
Dinsdag 8 Mei 1917.
Dertiende Jaargang
Verschijnt eiken MAAHBAG-.JfOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Onze kiesverenigingen in
de toekomst.
Losse Oorlogsberichten.
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes 0.90, daarbuiten 1.10.
Afzonderlijke nummers 6 cent, dubbele bladen 10 cent.
Advertentiën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór
kilf drie en Vrijdag vóór een uur 's namiddags.
Kanfoor v. <1. AdministratieGangepoortstraat C 2o9, GOES.
Tel. interc.: Directie no. 33. Redactie no. 97.
Reclameberichten 25 Ct. p. r. Bij abonnement Bpeciale prjj».
Advertentiën van 16 regels ƒ0.625; iedere regel meerl25Ct
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 J< berekent».
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 30 Ct. k contant.
De abonné's op dit blad, in het bezit der door de g«8 0% ÉB& gulden bij verlies van beide gulden bij]
di.tctie uitgereikte polis, zijn, overeenkomstig de M I III handen, voeten of oogen. I 1^1 I verlies van een
daarvoor vastgestelde Verzekeringsvoorwaarden, I I 11 I Voorts bij ongeneeselijke I I B hand, voet
GRATIS verzekerd tegen ongelukken voor; LM verstandsverbijstering; of oog;
De uitkeering der bovenstaande bedragen is gewaarborgd door de „Hollandsche Algemeene Verzekerings-Bank
g® gulden bij] g\ gulden bij M gulden bij A H
M I I verlies van een I II I verlies I I verlies van m
1 S hand, voet 11 11 I van een 1% I I een M j
of oog; f IJ duim; wijsvinger
gulden bij
verlies van
eiken anderen
vinger.
te Sehiedam.
—O
Wanneer art, 80 dér Grondwet, rege
lende d'e kiesrechtbevoegidheid en wat
daarmede verband houdt, door de beide
Kamers van ons Parlement zal zijn aan
genomen en Wij komen te leven onder
het. stelsel1 van Algemeen Kies
recht, Stemplicht en Evenredi
ge Vertegenwoordiging, zal
zich voor onze kiesvereemgingen een
nieuw arbeidsveld ter ontginning ope
nen, Wel worden zij ontheven van d'e
jaarlijksche kiezersweek volgens de kies
wet Van Houten met hare vele klap
deurtjes; wel worden zij bevrijd van 'het.
ophalen der kiezers op den dag der stem
ming, een even lastige als kostbare en
vaak ondankbare bezigheid. Maar zoo
veel nieuwe plichten zullen op de kies-
vereenigmgen gelegd worden, dat de toe
komstige politieke tyd alies behalve een
„dolce far niente" zal blijken te zijn. Voor
eerst, daar alle Nederlanders bij het intre
den van hun 24e jaar vanzelf kiezer zijn,
zullende besturen onzer kies vereenigingen
'telken jare hebben na te gaan, hoeveel Ka
tholieke mannen in de plaats hunner in
woning het kiezerscorps zullen komen ver
sterken, om zich met die nieuwe kie
zers in verbinding te stellen en hen aan
te sporen lid der Katholieke kies-
vereeniging te .worden. Immers van
in getal sterke en van gehalte
d e g e 1 jj ke kiesvoreenigingen hangt in
de toekomst het lot onzer partij
af. De onwilligen en de onverschilligen
zullen, wjjl de stemplicht hen
dwingt te gaan stemmen, als vanzelf
genoodzaakt worden zich te gelegenertijd
met de openbare zaken te gaan bemoei
en. Gezorgd dient dus te worden, dat
do onverschilligen onder de onzen er
zich mee leeren bemoeien op de juis
te, d.w.z. Katholieke wijze. Verder zal
in de toekomst die zeer nabij is, want
de nieuwe orde van zaken vangt in 1918
aan -een coalitie, d.w.z. een samen
gaan met andere partijen aan de stem
bus tot het verledene behooren. Iedere
kiezer stemt voortaan uitsluitend
0 a n d i d a t en van z ij n p a r t ij
of richting, de Katholieke kie
zer alzoo behoort te stemmen op
de oandidaten van de Roomsch-Ka-
tftolieke Staatspartij, die gebracht wor
den op d e Katholieke lij st. De sa
menstelling van die lijst in de verschil
lende kieskringen, waarin ons land, po
litiek gesproken, verdeeld wordt de
provincie Zeeland wordt één k i e s-
r i n g, terwijl de vroegere indeeling in
districten vervalt zal het werk zijn
der Katholieke kies vereen i -
gi ngen.
Het ideaal waarnaar gestreefd moet
worden bij eene verkiezing is alzoo, dat
de Katholieke partij in Zeeland met n e
lijst [uitkomt, waarop de verschillende
candidaten tien is het hoogste getal
volgens de wet zijn geplaatst door
het orgaan der partij, de politieke
organisatie, welke vanuit de plaat
selijke kiesvereenigingen pp-
ldimt naar de centrale kieslver-
eenigingen en zoo naar den Pro
vincialen Bond vap R. K. Kies1-
vereenigingen, welké binnenkort
zijn beslag krijgt. Hieruit volgt dus, dat
de politieke organisatie onzer partij: zoo
algemeen en zoo democratisch
mogelijk zij, Zoo algemeen mioge-
1 ij k. Immers waar de pieuiwe kieswet
aan elk 25-tal kiezers het indienen van
een kandidatenlijst toestaat, zou het kun
nen voorkomen, dat afzonderlijke groe
pen van katholieke kiezers, b.v. een groep
werklieden, een groep middenstanders,
een groep landbouwers met afzonder
lijke kandidatenlijsten bij eene
verkiezing voor den dag kwamen, bui
ten de politieke organisatie
der partij om. Dit nu zou de een
heid van optreden hij de verkie
zing (voor Kamer, Provinciale Staten of
Gemeenteraad) ten zeerste schaden, af
breuk doen aan een anders mogelijk
of waarséhjjnlijk stetmbussucces en z e
tels in handen spelen van an
dere p a r t ij e n. Er dient dus voor-
gezorgd, dat de verschillende standen,
die ijveren voor een vertegenwoordiger
van hunne sltandskleur, om het zoo uit
te 'drukken, in regeeringscolleges van
land, gewest of gemeente, dat doen door
middel van de politieke orga
nisatie hunner partij, in dit geval de
Roomsch-Katholieke kiesvereenigingen.1)
.Waaruit vanzelf volgt, dat de katholieke
kiesvereenigingen zoo mogelijk all© R.
K. kiezers tot hun leden behooren
te hebben oit" minstens over alle R. K.
kiezers hun invloed behooren uit 'te strek
ken. Wil men onzerzijds, dat onder de
nieuwe kiesrechtregeling de Katholieke
partij in Kamer, Staten en Gemeenteraad
niet alleen op de huidige sterkte verte
genwoordigd blijve, maar er zetels bij
winne, volgens het rechtvaardige beginsel
van evenredige vertegenwoor
diging, dan zullen opalleplaatsen
(gemeenten of parochiën) onzer provincie
waar een voldoend aantal Katholieke kie
zers wonen, kiesvereenigingen
moeten worden opgericht en
zullen de verspreid wonenide Katholie
ken moeten worden ondergebracht in de
kiesvereeniging der gemeente of parochie
welke het dichtst bij hunne woonplaats
is gelegen. Dan, maar ook dan alleen
is te verwachten, dat bij verkiezingen
er Slechts één kandidatenlijst zal wor
den ingediend, die inderdaad de 1 ijst
der Katholieke partij in onze
provincie mag genoemd worden.
Doch dan moeten ook onze Kiesver
eenigingen zoo democratisch mo
gelijk worden ingericht, d.w.z. zoodanig,
dat daarin de verschillende stroomingen
en meeningen en opiniën en verlangens,
die onder het kiezersvolk leven, v r ij tot
uiting kunnen kome n; dat aan de
leden niet van b ove n af dit p£ dat
besluit wordt opgelegd, maar dat van
onder o.p, uit den boezem der orga
nisatie zelf naar voren trede wat behoort
gedaan te worden, wie behoort afgevaar
digd te worden in 'het belang der partij,
zoodat de besturen der plaatselijke afdee-
lingen zoowel als de besturen der cen
trales in het bestuur van den Provin
cialen Bond niet zetelen als een soort
van onderonsje, dat de zaken eigenmach
tig bedisselt, maar als de vertrouwens
mannen der leden en als de uitvoerders
van de besluiten der vergadering. De be
sturen der reeds bestaande Kiesvereeni
gingen behooren dus nu reeds na te gaan,
of hun reglementen wellicht geen wijzi
ging behoeven in het gezicht van den
komenden nieuwen toestand.
Maar ook aan de leden der verschil
lende kiesvereenigingen mag gevraagd
worden of in hen de noodige belangstel
ling leeft voor de openbare zaak; of zij
er toe medewerken, dat in onze kies
vereenigingen waarlijk de volkstem wordt
gehoord. .Want wat helpt een democra
tisch reglement, als de ijver en belang
stelling der leden beneden het vriespunt
blijven. Geen hekelzucht geeft, ons dit
,,Ue Tijd" van 5 Mei j 1. komt op reoe ge
lukkige wijze ona betoog versterken door over
het afzonderlijk optreden van standsgroepen bij
de stembus aldus te schrijven
„Ziet, dat is nu juist iets, waarvoor wij, Ka
tholieken, by het nieuwe kiesstelsel moeten
waken, waartegen wij ons niet haDd en land
moeten verzetten.
Het nieuwe kiesstelsel is reeds genoemdde
zelfmoord van het Liberalisme. Men irkent, dat
de Evenredige Vertegenwoordiging het Liberalisme
zetels zal kosten. Laat men nu toch niet gelooveD,
dat daarin door ben zonder meer zal worden
berust. Men zal herstel zoeken en niet het minst
door zoogenaamd op te komen voor speciale
belangen.
Als men onder dit voorwendsel maar weer
wat menscben van diverse pluimage, ook Katho
lieken, bijeen beeft, dan wordt er wei voor ge
zorgd, dat het eventneele mandaat in handen
van een liberalen broeder komt. Daarom moeten
wij hier vooral op onze boede zijn. Onder geen
voorwendsel of voor geen stoffelijk voordeel,
moeten wij ons laten verleiden, ons af te scheiden
van het roomsche kiezerscorps, want onder het
nieuwe stelsel zal vooral eenheid noodig zijn,
willen wij geen zetels verliezen, in plaats van
ze te veroveren".
in de pen, maar veeleer de droeve er
varing van groote onverschilligheid, die
in meer dan eene kiesvereeniging onzer
partij leeft en zich openbaart o.a. in een
allertreurigste opkomst der leden op de
vergaderingen, jgelfs op die vergaderin
gen, waarin de belangrijkste kwesties aan
de orde zijn. Wij kennen een frappant
voorbeeld van een verkiezing van een
kandidaat onzer partij voor een zetel in
een openhaar bestuurscollege in een on
zer centrale kiesvereenigingen. Deze cen
trale telt ruim 600 (bij de verschillende
afdeelingen aangesloten) leden. Welnu
slechts 162 leden of een vierde deel
nam aan de stemming deel. Afdeelings-
gewijze was de qpkomst nog treuriger.
Slechts in ééne afdeeling stemde onge
veer de helft der leden, in de andetie
daarentegen 1/3, i/i, zelfs in ééne nog
niet yl0 der leden.
Omtrent eene andere Centrale Kiesver
eeniging schreef ons vorigen herfst een
bestuurslid, dat hij niet wist hoe die
Centrale bij aansluiting aan den Prov.
Bond haar financieele verplichtingen zou
kunnen voldoen, want dat de leden _zich
van de vereeniging niets aantrekken, geen
of weinig contributie betalen en liever
gaan hollen of biljarten dan tor vergade
ring te komen. Heel de loop der orga
nisatie berust bij een paar gewillige man
nen, die het werk doen. Legden zij he't
bijltje er bij neer, heel de kiesvereeniging
viel in duigen.
Het spreekt vanzelf, dat wordt de be
langstelling onzer Katholieken voor de
verkiezingen en het gansche politieke le
ven in de toekomst niet grooter, men,
van Katholiek standpunt bezien, de nieu
we kiesrechtregeling eer met schrik dan
met vreugde tegemoet ziet.
Moge dat hopen wij van harte
onze blik in deze te donker zijn geweest
en jnet name de Provinciale Bond, te
juister tijd gereed .gekomen, er in sla
gen onze Koomsehe politieke prganisa.-
tio in "dit gewest binnen niet. te langen
tijd tot de hoogst mogelijke volmaaktheid
op te voeren. Als de nieuwe kieswet er
komt en 1918 is daar, dan moeten wij
klaar staan. 'tGaat om onze hoogste be
langen. Men bedenke dat wel!
De strijd in het Westen
LONDEN, 5 Mei. „(Officieel). Een ge
slaagde overval ten noordwesten van St.
Quentin en terreinwinst ten noorden van
Havrincouirt zoomede bij Fresnoy.
Do vijand deed drie vergeefsche aanval
len op onze nieuwe stellingen in de Hin
denburg-linie.
Aanvalstroepen bij Meessen werden af
geslagen.
BERLIJN, 5 Mei. (Wolff.) Officieel. Le
gergroep prins Rupprecht van Beieren;
Nadat de aanvallen der Engelschen aan
het front van Atrecht bloedig ineen wa
ren gezonken, kwam het gisteren alleen
bij Bullecourt tot infanteriegevechten van
eenigen omvang. De Engelschen, die aan
weerskanten van 'het dorp -ih gesloten
gelederen aanvielen, werden met verliezen
afgeweerd. Zwakkere aanvallen bij Lens
en Frensoy mislukten. Het aantal 'gevan
genen steeg tot 10 officieren en 1225
manschappen der Engelschen. Ten minste
35 machinegeweren zijn buitgemaakt.
BERLIJN', p Mei. (Wolff.) De vierde slag
bij Atrecht op 3 Mei is voor de Engelschen
geëindigd met een nog grootere nederlaag
dan de slag van 28 April. Weer zijn dè
verliezen van den vijand, blijkens do op
gaven van de Duitsche troepen, buitenge
woon zwaar geweest.
BERLIJN, 5 Mei. (Wolff.) Officieel
avondberichtOp de hoogten ten noorden
van de Aisne is een nieuwe slag ontbrand.
PARIJS. Havas meldt dato 5 Mei o. a.
Voor de Franschen en de Engelschen
is het een in tweeledig opzicht blijde
dag geweest. De twee bewegingen aan het
Fransche front zijn volkomen geslaagd.
Dank zij de eerste konden de Franschen
zich op de Chemin des Dames stevig
nestelen, vanwaar ze het dal der Ailette
en de streek van Laon beheersehen. De
tweede heeft Reims verder uit den brand
geholpen. In weerwil van den taaien te
genstand waren de Franschen voor twaalf
uur 's middags meester van de eerste li
nies des vijands.
Bovendien hebben de Franscheii Craon-
ne en de hellingen van den uitlooper
van het gebergte van denzelfden naam
genomen. De laatste was een der ernstig
ste hinderpalen in deze streek. Tengevolge
van een schitterende operatie is het dorp
stormenderhand genomen.
De Franschen zijn verder doorgedron
gen dan het doel, aangezien steunpunten
vol machinegeweren eveneens in onze
handen zijn gevallen. Op het oogenblik
is de hoogvlakte van Vauclère en Craon-
ne in handen der Franschen.
't Wordt onrustig in Ouitschland.
De „Berner Tagwacht" geeft den tekst
van een biljet, dat voor enkele weken in
Duitschland is Verspreid. Daarin wordt
aangespoord, het voorbeeld der Russische
kameraden ,te volgen, te staken en d e
regeering weg te jagen.
Het .biljet eindigt met de leuze; Vrede,
Vrijheid en Brood.
In den Duitschen Rijksdag
zijn .voorstellen ingediend en naar het
schijnt ook reeds gedeeltelijk aangenomen,
om de macht van den Rijkskanselier te
beperken en hem onder controle van den
Rijksdag je stellen.
Daarin zal ook de reden wel liggen,
dat de conservatieven tegen dit punt stem
den. .Overigens werd het met algemeene
stemmen aangenomen, maar dit beteekent
nog niet, dat het ook wordt ingevoerd;
de Bondsraad moet er zich eerst over
uitspreken en Helfferich verklaarde, dat
eerst .daa.rna die Rijksregeering zich over
deze .voorstellen zou uitlaten. Bernstein's
voorstel .werd verworpen, zoodat toch de
vrede kan word'en gesloten, zonder de
goedkeuring van den Rijksdag.
Joffre en Thompson.
Naar de „Daily Mail" uit New-York
verneemt, heeft de burgemeester van Chi
cago, Thompson, geweigerd Joffre te ont
vangen, hetgeen hem door het geheele
Amerikaansche volk kwalijk genomen
wordt. De burgemeester heeft onbe
schaamd Chicago de zesde Duitsche stad
ter wereld genoemd. Men verwacht, dat
het federaal bestuur zijn macht zal doen
gelden en de burgers verlangen, dat de
burgemeester wordt gearresteerd. De ge
meenteraad heeft dan ook een resolutie
aangenomen, waarbij de invitatie aan de
Fransche en Britscthe missies werd ge
daan om Chicago te bezoeken.
Om het duikbootengevaar te keeren.
WASHINGTON!, 4 Mei (II. N.). Overal in
de Vereenigdo Staten dringen de bladen
er op aan, dat op de schepen met voedsel
voor de geallieerden Duitsche krijgsgevan
genen zullen worden vervoerd.
Ook Haiti tegen Duitschland.
i'OIi'l-Alï-PRINCE, 5 Mei. (Reuter). De
president heeft een boodschap aan het
Parlement gezonden, waarin de oorlogs
verklaring aan Duitschland gevraagd
wordt.
De Amerikaansche katholieken en de oorlog.
Volgens een bericht uit Baltimore, heeft
de geheele geestelijkheid der V. S., waar
onder H.H. E.E. de Kardinalen Gibbons
en 0'Cormell een brief aan president
Wilson gericht, waarin gezegd wordt, dat
de verklaring van den staat van oorlog
(tusschen Amerika en Duitschland door alle
geestelijken met instemming is begroet.
In den brief heet het nog verder: „Niet
aangedreven door liaat of vrees, maar
door patriotische begeestering, stellen wij
ons en onze geloovigen geheel ter be
welk weder zullen wij hebben
Verwachting tot den avond van 8 Mei;
Meest matige wind, aanvankelijk uit Oos
telijke richtingen, waarschijnlijk licht- tot
halfbewolkt en droog weermogelijk nacht
vorst. Iets zachter overdag.
schikking der regeering, opdat ons land
sterker en edeler dan ooit te voren uit
dezen strijd moge te voorschijn treden.
Ons volk zal als één man opstaan om
het vaderland te dienen." („De Tijd")
Naar het Weensche Korrespondenz-
bureau seint, is keizer Karei, die den 2en
Mei naar Galicië is vertrokken, 't eerst
te Lemberg aangekomen, vanwaar hij na
een kort oponthoud naar het front is
doorgereisd. In zijn gevolg is ook de
chef van den generalen staf Arz. v. Straus-
senberg.
Aan het front heeft de keizer troepen-
schouw gehouden en militaire afgevaar
digden ontvangen, 's Avonds heeft de kei
ler te Chodorow in zijn hoftrein de ge
neraals en den s,taf van het 12e leger,
waarvan hij in 1916 commandant is ge
weest, te gast gehad. Tegen middernacht
is de reis voortgezet naar het Italiaansch
front, waar hij alles inspecteerde en tal
van soldaten aansprak.
De nieuwe Duitsche gouverneur-gene
raal van België, Von FaJkenbansen, is
te Brussel aangekomen.
Vlaamsch-Belgisch Verbond.
Het Vlaamsch-Belgisch Verbond, waar-
va nhet program enkele dagen geleden
met een vijftigtal handteekeningen is he
kend gemaakt, is gesticht geworden op
Maandag 30 April. In de daartoe in Den
Haag gehouden vergadering werden de
standregelen vastgesteld en het dagelijjkscli
bestuur .gekozen. Het bestuur is samen
gesteld uit de volgende heeren<fr. Frans
van Cauwelaerl, volksvertegenwoordiger,
voorzitter; dr. Verdeyen, onder-voorzitter;
dr. Ed. de Keijser en mr. Aug. van Huffel,
secretarissen; Beuekeleers, penningmees
ter, F. Bruynseels, mr. J. Hoste, Em.
Hullebroeck en Van Dainme, leden.
De vergadering nam de volgende motie
aan: „De stichters van het Vlaamsch-
Belgisch Verbond spreken op uitdrukke
lijke wijze hunne afkeuring uit over deze
Vlamingen, welke aan de vervlaamsching
van de Gentsche Hoogeschool en de be
stuurlijke scheiding, tijdens de bezetting,
hunne medewerking verleenen."
Uit Rusland.
De positie van Miljoekof.
De verklaring over twee kardinale pun
ten van Rusland's oorlogsdoeleinden door
Miljoekof namens d,e Voorloopige Re
geering gericht tot de Entente-mogend-
heden, schijnt op de gemoederen der Pe-
tersburgsche bevolking hevig te hebben
ingewerkt. Vandaar, dat, nadat op 1 Mei
duizenden burgers en soldaten met vaan
dels en muziek aan het betoogen waren
geweest ten gunste der voortzetting van
den oorlog „tot een volledige overwin
ning op het Duitsche militarisme", Don
derdag ook de tegenstanders zich krachtig
deden gelden. Het kwam nu nl. tot. be-
toogingen vóór en tegen.
Een ontzaglijke volksmenigte verzamel
de zich voor de ministerieele bureau.
De ministers Schiagaref en Rodzianko
hielden, zoo meldt Reuter, onder geest
driftig gejuich der menigte, toespraken.
Toen de arbeiders uit. de fabrieken en
werkplaatsen kwamen, hadden er tegen-
betoogingen plaats, waarin het aftreden
der Voorloopige Regeering werd geëischt
niet alleen van Miljoekof, doch van de
geheele regeering en verschillende regi
menten sloten zich bij deze betoogers aan.
's Avonds otn tien uur werd eene ge
meenschappelijke vergadering gehouden
van de Voorloopige Regeering en van den
Raad van arbeiders en soldateiiafgevaar-
digden, om den toestand te bespreken.
