dijk's Bank J
KEN
rs
lidebezems.
De Groote Oorlog.
ten.
vrije Kluis.
Donderdag 3 Mei 1917.
Dertiende Jaargang
ie keuze
H 20, Middelburg.
1II8SIE IN ZEELAND
ïogelijk, aan den Hoofd-
na HEIDEBEZEMS,
I0MB00TDIENST
iraal de Ruyter" en
,Stad Goes".
Verschijnt eiken MAANDAG-, MUIS - en VRIIDAGAVOND.
1 B S hand, voet 1 fl B B B van een 1% B B een m
Kan der schuijt.
i Losse Oorlogsberichten.
B I N N E N L A N P.
.j.
0O6
|l mltllonn
Talefoon 629
To koop
bij elke hoeveelheid.
venden tot
RAMPAART-MERTENS,
estraat 15 Roosendaal (N.B
-Dordt—Rotterdam en
Amsterdam,
iet de Stoomboot
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes f 0.90, daarbuiten f 1.10.
Afzonderlijke nummers 5 cent, dubbele bladen 10 cent.
Advertentiën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór
fcalf drie en Vrijdag vóór een aur 's namiddags.
Kantoor v. d. Administratie: Gangepoortatraat C 2o9, GOES.
Tel. interc.: Directie no. 33. Redactie no. 97.
Reclameberichten 25 Ct. p. r. Bjj abonnement speciale prjj».
Advertentiën van 16 regels f 0.62r>; iedere regel meerl25 Cf
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 berekent..
Dienstaanbiedingen 6 regels voor 30 Ct. k contant.
De abonné's op dit blad, in het bezit der door de
di,f ctie uitgereikte polis, zijn, overeenkomstig de
daarvoor vastgestelde Verzekeringsvoorwaarden,
GRATIS verzekerd tegen ongelukken voor:
gulden bij verlies van beide
handen, voeten of oogen.
Voorts bij ongeneeselijke
verstandsverbijstering
De uitkeering der bovenstaande bedragen is gewaarborgd door de
guldeQ I 0% gulden bij Éfc gulden bij M
jl I verlies van een M 11 I verlies I I verlies van M
of oog; duim; wijsvinger
gulden bij
verlies van
eiken andereu
vinger.
,Hollandsehe Algemeene Verzekerings-Bank" te Schiedam.
Ian GOES naar ROTTERDAM,
pg 3 Mei 's morgens 7 uur
7 Mei 's morgens 1 uur.
|kan GOES naar AMSTERDAM.
Woensdagmorgen vroeg.
-an ROTTERDAM naar GOES.
4 Mei 's morgens 2 uur.
8 Mei 's morgens 11 uur.
Aan AMSTERDAM naar GOES.
Vrijdagmiddag 12 uur.
lts: Rotterdam, Haring*
'uiizjjde.
MATIEN te bekomen te Goes
heer J. C. MONHEMIUS, te
bij den heer d. VAN LOON,
it e r d a m, Binnenkant, bij den
H. P. VOETEN en te Rot-
bij de Stoomboot-Reederg v/b
5IERSVRACHT Go»«-Dor<ll-
i: enkele rel», f 1, retour M,»0.
De toestand
De dërde aanval der Engelschen be
oosten Atrecht is weer met minder re
sultaat bekroond dan dé tweede, terwijl
deze weer minder opleverde dan de eer
ste stoot, die krachtig aankwam en den
Duitschers aanmterkelijke verliezen kostte.
Maar ook de verliezen der Engelschen
moeten zeer groot zijn, zoodat het Duit-
sche communiqué van een nederlaag der
Engelschen spreekt. De verwoede tegen
stand der Duitschers wordt door de En
gelschen erkend.
Uit Reuter's hoofdkwartier wordt daar
omtrent door een correspondent geseind:
De Duitschers brengen voortdurend ver-
sche troepen in het veld en ondernemen
tegenaanvallen, vooral in de nabijheid van
Oppy en van het loopgravenstelsel naar
Gravelle. Wij bezetten den molen ten
Noord-Westen van laatstgenoemd dorp en
hebben onze posten op de Zuid-Weste
lijke helling van den Groenlandheuvel ver
beterd.
Voortdurend wordt gestreden om de
chemische fabrieken van Roeux, die een
andere molen van Pozières of Moquet-
hoeve dreigen te worden als het tooneel
van hardnekkigen strijd om het bezit dezer
punten.
Verscheidene Duitsche documenten, die
in den katsten tijd gevonden zijn, leggen
den nadruk op de noodzakelijkheid om
strikte zuinigheid 'te betrachten in gra
naten van ieder soort, daar het gebrek
aan materialen de productie en de vor
ming van voorraden ernstig beperkt.
Ook de aanvallen der Franschen heb
ben niet dat succes gehad wat men zich
jervan voorstelde, hetgeen zijn terugslag
heeft gehad op de samenstelling der op
perste leiding in het leger, waarover el
ders in dit nummer. Intusschen hebben
de Franschen hun gevechtsactie weer her
vat en de Duitsche linies aan weerszij
den van den Mont Cornillers aangevallen.
De Franschen namen een aantal versterkte
loopgravenlinies tusschen Cornillers en de
streek ten Zuiden van Rerny .over een
liepte van 500 tot. 1000 M. Zij brachten
hun linies eveneens vooruit op de Noor
delijke en .Noordoostelijke hellingen van
het hooggebergte tot aan den weg van
Monchy naar Maranvillers.
De heftige kanonnades houden aan.
Op de andere fronten weinig nieuws
van beteekenis.
Keizer Karei van Oostenrijk, tevens ko
ning van Hongarije, heeft voor Hongarije
en k iesrechthervorming aangekondigd,
den is er echter niet bijster mede te
reden, primo omdat de hei-vorming vrij
leperkt is, secundo omdat minister Tisza,
lie fel bestrede.n wordt, ze moet in
voeren. Zoo schrijft de „Arbeiter-Ztg.":
.Wij hebben waarlijk van Tisza niet veel
verwacht, doch indien wij werkelijk iets
vacht hebben, dan hebben wij den oli
garch overschat. De waarheid is, dat hij
het geheel niet aan eene uitbreiding van
iet kiesrecht denkt, en dat hetgeen hij
hans voor den dag brengt, eenvoudig eene
«spotting is van de gedachte van eene
iesrechtuitbreiding. Welke kiesrechther-
torming kan men van Tisza verwachten,
lie de uitbreiding van het kiesrecht
llechts in zijn program qpneemt, omdat
let moet, indien hij in zijn ambt wil
Wlijven. Hij heeft 'zich geschikt in dezen
iiisch, omdat hij anders niet meer aan de
ihgeering had kunnen blijven."
D« Paus en de wereldvrede.
i yn de Praagsche „Bonifatiuskorr." pu-
oiil eert dr, Hilgenreiner een artikel „Over
de rogrado of over Rome", waarin hij
derzoekt, van waar eerdel* de bemid-
i.'ling voor een rechtvaardigen en duur-
imen vrede verwacht kan worden, van
sociaal-democratische internationale of
den invloed van de Katholieke we-
ldkerk en het Pausdom.
De internationale werkt met resoluties,
rj-ge, vaak elkaar tegensprekende partij-
besluiten eni groote redevoeringen zonv
der eenig practisch resultaat voor den
'vrede te bewerken.
Daartegenover werkt de Katholieke Kel*k
in stilte .en mocht reeds talrijke gedeelte
lijke successen boeken. Het werk des
Pausen wordt door allen erkend; allen
hebben den Paus reeds hulde gebracht,
voor de vele verzachtingen, welke Hij
in de ellende van den oorlog wist tot
stand te brengen.
Dit geeft de beste hoop voor de toe
komst en wij mogen met reden vevwach-
'ten, dat de werkzaamheid des Pausen
nog meer goed aan de wereld zal
schenken. (Msbode.)
Een Pauselijk Witboek.
Do „Stampa" bevestigt het reeds ge
melde bericht, dat kardinaal Gasparri ar
beidt aan de samenstelling van een wit
boek, dat de werkzaamheid van den H.
Stoel gedurende den oorlog in het licht
zal stellen.
Het witboek zal bestaan uit twee ge
deelten. Het eerste en grootste gedeelte
zal gewijd zijn aan het menschlievende
streven des Pausen; het tweede aan de
verschillende vredespogingen des Pausen.
Pétain
Pétain, de man van Verdun, is tot
chef van den Franschen generalen staf
benoemd.
Naar uit de comentaren van de Fran-
sc.he Maden op te maken valt, treedt
hjp daarmede echter niet in de plaats
van den opperbevelhebber Nivelle, die
met de actieve leiding van de Fransche
legers belast schijnt te blijven. Mogelijk,
dat men met een overgangs-toestand te
doen beeft, waarbij Petain ten slotte den
opvolger van Joffre vervangen zal.
Aangestipt mag misschien worden, dat
de nieuwe chef van den generalen staf
als een ijverig Katholiek bekend staat.
(M.)
Het socialistisch congres te Stookholm
dat op den feestdag (1 Mei) van hei. inter
nationale proletariaat,, epn veel-bolovend
begin moest nemen, en dat dadelijk do
ochtend-schemering van den vrede bren
gen kou, wordt reeds ernstig met mis
lukking bedreigd, zegt De Maasbode.
Volgens' de „Voss. Ztg." zullen de Rus
sische socialisten als zoodanig, zich ne
gatief houden ten opzichte van de con
ferentie. En juist met "hen wilde de so
cialistische groep onderhandelingen be
ginnen. De Fransche en Engelsche „roode
broeders" houden zich ook ter zijde en
nemen zelfs! scherp stelling tegen hulq
partijgenooten, die naar Stockholm 2djn
getrokken.
De manier, waarop de „vredestichters"
hun wertc begonnen zijn en de reclanie-
achtige wijize, waarop zjji hun taak heb
ben aangevat, begint zich reeds te wre
ken, om van de andere, meer diepere
oorzaken maar te zwijgen. (Msbode.)
De Vereenigde Stalen en Beljë.
WASHINGTON, 1 Mei (Reuter). De Ver
eenigde Staten zullen binnenkort aan Bel
gië een leening verstrekken. Het bedrag
wordt bij benadering op 150,000 millioen
dollar geschat.
De toestand in Griekenland.
Volgens berichten uit Parijs aan de
„Neue Züricher Zeitung" is te Athene
weder eene kabinetscrisis uitgebroken. De
Minister-president Larnbros heeft aan den
koning medegedeeld, dat het geheele mi
nisterie wenscht af te treden; evenwel
heeft de Koning de ontslagaanvrage nog
niet ingewilligd.
De Engelsche gezant Elliot, had verder
eene lange bespreking met Koning Kon-
ptantijn, waarbij hij dezen omtrent de
verschillende grieven der geallieerden in
lichtte. Te Parijs loopt het gerucht, dat de
Entente eindelijk ten aanzien van Grie
kenland tot overeenstemming is gekomen,
zoodat binnen weinige dagen belangrijke
gebeurtenissen tegemoet zouden kunnen
worden tegemoet gezien. (D. N. D
Roodhuiden op het oorlogstooneel.
Volgens een telegram uit Genève aan
„La Relgjque" heeft de regeering der Ver
eenigde Staten ©en oproep tot de Ame-
rikaansche jongelingschap gericht, t.en
einde de beschikking te verkrijgen over
circa honderd duizend jonge mannen, die
bereid zijn een officiersopleiding te vol
gen. Ook zullen 'binnen niet al te lan
gen tijd roodhuid-Indianen op het oor
logstooneel verschijnen. Het senaatslid
Pejnrose heeft althans voorgesteld een
tiental cavalerie-regimenten te vormen;
bestaande uit roodhuiden. Indien dit ge
lukt zullen de betreffende 50.000 Rood
huiden, bij wijize van belooning, het Ame-
rikaansche burgerschap verkrijgen.
(D. N. D.)
Da verlieze.i der Duitschers.
De „Daily News" heeft een ljjst op
gemaakt van de officieel opgegeven
Duitsche verliezen, opgegeven in de
maand Maart en van het totaal sedert
de oorlog 'begon. De genoemde cijfers
bevatten alle Duitsche nationaliteiten,
maar niet de verliezen der marine en
der koloniale troepen en eveneens niet
de verliezen in de maand zelve, maar
alleen de in die maand opgegevenen. De
opgave luidt als volgt:
Tot. sed. het
Maart 1917. beg. v.d. oorlog.
Gedood en ge
storven aan ver
wondingen 10.863 962.760
Gestorven aan
ziekten 2.679 63.920
Gevangenen 1.158 281.943
Vermisten 5.089 *250.915
Ernstig gewond 8.154 552.911
Gewond 3.896 304.807
Licht gewond 18.248 1.550.786
Gewond, aan 't
front gebleven 4.716 234.924
Totaal 54.803
4.202.966
Een nieuwe rede van den Rijkskanselier.
BERLIJN. Het „Berl. Tagebl." stohrijft:
In parlementaire kringen rekent men er
op, dat de rijkskanselier nog deze week
aal toegeven aan den drang van dein
rijksdag om nieuwe mededeelingen te
doen, betreffende den oorlogstoestand en
de oorlogsdoeleinden. In de wandelgan
gen van den rijksdag werd aangenomen,
dat de rijkskanselier Donderdag 3 Mei
zou spreken.
Vlieger aanvallen op Zeebrugge.
VLISSINGEN, 1 Mei. (Part.). Heden
nacht tusschen half 12 en half i uur
heeft een reeks vliegeraanvallen op Zee-
brugge plaats gehad. Het gebulder was
ontzettend-; de vuurstralen waren zeer
duidelijk zichtbaar.
De gezondheidstoestand in België.
LONDEN, 30 April. (R.O.). Het Reuter-
agentschap is door een Belgisch genees
heer, die dezer dagen te Londen is aan
gekomen, ingelicht omtrent den gezond
heidstoestand in eenige industrieele cen
tra van België. De halfuitgehongerde werk
lieden zijn zóó verzwakt, dat zij ziekten
als longontsteking, typhus of zelfs in-
flenza niet kunnen doorstaan. Velen kun
nen zelfs geen licht werk verrichten. Deze
organische zwakte gaat vergezeld van
a.ll|e teekenen, die op tuberculose wijzen.
De duikbootoorlog.
In de maand Maart zijn volgens de
definitieve Duitsche opgaaf in het geheel
450 koopvaardijschepen met 885,000 bruto
registerton door de oorlogsmaatregelen
der centrale mogendheden vernietigd.
Sedert het begin van den oorlog tot
31 Maart '1917 zijn 5,711,000 bruto re
gisterton van de vijandelijke handols-
seheepsruimte verloren gegaan.
Het verlies voor de Engelsche koop
vaardijvloot bedraagt 4,370,500 ton, d.i.
23 pet. van de geheele Engelsche han
delsvloot bij het begin van den oorlog.
Een geharnast schrijven.
Zooals men weet, werden ©enigen tijd
geleden verschillende priesters te Meche-
len beboet wijl zij meenden zich niet
te moeten gedragen naar de instructies
der Duitsche autoriteiten in zake de de
portatie van Belgische werklieden naar
Duitschland. Over die zaak schreef kar
dinaal Mercier, even nobel vaderlander
als heilig en geleerd kerkvorst een brief
aan den Duitschen goeverneur-generaal,
waarvan de slot-passage aldus luidt:
„De militaire gouverneur heeft den moed
gehad 19 priesters elk tot 100 Mark boete
te veroordeelen, omdat zij niet wilden
genieten van een voorrecht, dat hun ge
weten hun verbood te aanvaarden. Het
zij zoo, zij zullen de 100 Mark betalen
van hunne geringe inkomsten, en kun
nen zij het niet, dan zullen zij deze
onmacht met hunne vrijheid betalen.
Goed, het zij nogmaals zool Ik ken ge
noeg de ziel onzer priesters, om te dur
ven voorzeggen, dat zij, ondanks alles,
geduld zullen hebben. Zij zullen tot den
bodem toe den bitteren kelk ledigen, dien
gij met geweld aan de lippen brengt van
een volk, dat nooit anders gewild heeft
dan U goed te doen. Wij wachten met
vertrouwen het uur der weerwraak.
Ik bedoel geene aardsche weerwraak;
Wij hebben deze reedis, want alles wat
eerlijk is in de geheele wereld heeft uwen
bezettingsvorm geschandvlekt. Ik spreek
van het oordeel der geschiedenis, ik spreek
van het onvermijdelijk oordeel van den God
der Rechtvaardigheid. Als ik goed inge
licht ben, zijt gij, evenals de nederigste
onzer werklieden; een kind van de hoo-
gere Kerk van Christus; om 'deze reden
durf ik U zeggen, dat gij uw geweten
belast met een zwaar* verdict, wanneer
gij met uw hoog' gezag een militair ge
recht beschermt, dat een christelijke en
vaderlijke zelfverloochening gelijkstelt met
een misdaad."
(W,.g.) D. J. MjERCIER,
Aartsbisschop van Mechelen.
Treurige berekening.
De blindheid wordt gerekend als totale
ongeschiktheid, het verlies van den arm
'en de hand als 70 pet. vermindering van
geschiktheid tot werken, het, verlies van
een voet 60 pet., één oog 33 pet. Een
blinde soldaat zal dus 1200 frs. per jaar
ontvangen, een éénarmige 840 frs., een
'éénbeenige 720 frs., de éénoogige 360 frs.
Het geld in de bezette Fransche streken.
Het zilvergeld in de door de Duitschers
bezette streken in Frankrijk, dat gedeelte
lijk verdwenen is, is in het grootste deel
der verschilleiido plaatsen vervangen door
kartonnen stuivers van 5 en 10 centimes.
Bovendien is een massa apart papier-klein-
geld in circulatie gebracht: stadsbons,
handelskamerbons, gemeente-bons enz.
De torpedeering der Engelsche lazaret-
schepen.
In een Wolff-telegram wordt onder uit
voerige herhaling der bekende grieven en
beschuldigingen over liet gebruik van
Engelsche lazaretschepen o.a. verklaard,
dat aan de Duitsche regeering reeds door
een Nederlandsche nota van 15 April me
degedeeld was .geworden, dat de „Lan-
franc" te zamen met 5 andere schepen
van de lijst der Britsohe hospitaalschepen
geschrapt was. Het schip was dus op
17 April geen lazaretsohipi meer en zou,
zelfs indien het de onderscheidingstee-
kens als zoodanig nog gevoerd had en
de Duitsche verklaring van 29 Jan. niet
bestaan had, toch niet meer onder de
beschermende bepalingen zijn gevallen van
het Verdrag betreffende lazaretschepen.
Het plateau van Craonne.
Polybe, (de afgevaardigde Joseph Rei-
nachq herinnert in de „Figaro" aan de
historische herinnering van Craonne
Het plateau van Craonne, waar meer
dan een millioen man elkaar op 't oogen-
blik bestrijden, is beroemd door den
Welk weder zullen wij hebben
Verwachting tot den avond van 3 Meij
Zwakke tot matigen wind, meest uit Noor
delijke richtingen. Licht tot haifbewolkte
lacht. Droog weer. Mogelijk nachtvorst.
Iets koeler in het Noorden overdag.
grooten veldslag, die er den 7den Maart
1814 werd geleverd. Maarschalk Ney
stond er toen met 2 divisies van de jonge
garde, Napoleon stond op het kleine
plateau, met de oude garde gereed om
aie ten aantal te voeren naar het groote
plateau. Den vorigen dag, 's ochtends,
had Napoleon, van Berry-au-Bac gekomen,
waar hij den overtocht over de Aisne
volvoerd had, het dorp Craonne genomen
„noch zonder moeite, noch zonder bloed-
verspilling", Hij had eerst gedacht slechts
met een achterhoede te doen te hebben,
die op Laon retireerde.
Zelfs het genie vergist zich wel eens.
De volgende dag toonde hem, dat de Rus
sen al hun gevechtsstelling hadden inge
nomen op het groote plateau en, iets
verder, de Pruisen van Blüeher met de
cavalerie van Sacksen. Maarschalk „Vor-
warts" had bovendien de brigades van
Winzigerede te hulp geroepen, die te
laat kwamen, toen Napoleon al de bewon-
deringswaardige omtrekkende manoevre
had gebroken, waarop Blüeher had gere
kend, om het Fransche leger den genade
slag toe te brengen.
De keizer maakte zich niet van het
groote plateau meester dan na een Moe
digen slag, die hem meer dan 1/6, en
misschien 1/4 van zijn effectief kostte,
een grooter verlies dan de vijand leed.
Hij had 50.000 man aangevallen, voor
zien van een talrijke artillerie, met zelf
30.0u0 manen een onvoldoende artillerie.
De slag werd gewonnen door de garde,
die in 't laatste uur naar voren werd ge
bracht, tusschen twee terugbuigende
vleugels, en door de gelukkige aankomst
van 80 kanonnen, die wanorde brachten
in de met Victor en Ney in gevecht
zijnde artillerie. (Maasbode.)
Evenredige Vertegenwoordiging.
De brochure-Bongaerts.
Baron Van Wijnbergen, voorzitter van,
den Algemeenen Bond van R.-K. Kies-
vereenigingen in Nederland deed in ver
schillende bladen een stuk plaatsen over
de brochure Bongaerts, waaraan wij het
volgende ontleenden:
Indien de Eerste Kamer hare goedkeu
ring hecht aan de voorgestelde Grond
wetswijzigingen. zullen reeds 't volgend
jaar verkiezingen plaats hebben onder
het stelsel der Evenredige Vertegenwoor
diging. Bij de voorbereiding daarvan zal
noodig zijn zeer veel voorlichting,
voorlichting door het geschreven zoowel
als door het gesproken woord.
Alle kiezers toch zullen zich van 't stel
sel der Evenredige Vertegenwoordiging
en de werking ervan op de hoogte hebben
te stellen, In tal van vergaderingen en
bijeenkomsten zal het nieuwe kiesstelsel
moeten worden uiteengezet.
'tls duidelijk, dat het goed slagen van
die voorlichting zeer zal worden bevor
derd, indien alom en door allen ééne
zelfde brochure als leiddraad zal worden
gebruikt, aan de hand waarvan ook de
bezoekers ter vergadering verschillende
vragen zullen kunnen stellen, terwijl zij
er tevens het middel in vinden om het
daar geleerde niet te vergeten.
Met het oog daarop heeft het Bestuur
van den Algemeenen Bond van R. K.
Kiesvereenigingen in Nederland het noo
dig geacht eene officieele brochure in
het licht te geven, welke onder den titel
„De Evenredige Vertegenwoordigiug in
Nederland" zoo pas verschenen is bij de
firma J. J. Romen en Zonen te Roermond,
die ook uitsluitend met de uitvoering
van bestellingen is belast.
