UI) 9fl
en
De Groote Oorlog.
No. 43.
Donderdag 12 April 1917.
Dertiende Jaargang
FEUILLETON.
Verschijnt eiken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIIDAGAVOND.
Onder den grond.
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes ƒ0.90, daarbuiten 1.10.
Afzonderlijke nummers 6 cent, dubbele bladen 10 cent.
Advertentiën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór
fcalf drie en Vrijdag vóór een uur 's namiddags.
Kanfoor v. d. Administratie: Ganzepoorfsfraaf C 2o9, GOES.
Tel. interc.Directie no. 33. Redactie no. 97.
Reclameberichten 25 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prjjp.
Advertentiën van 15 regels ƒ0.625; iedere regel meerl25Ct
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 JX berekena.
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 30 Ct. A contant.
gulden bij verlies van beide
handen, voeten of oogen.
Voorts bij ongeneeselijke
verstandsverbijstering
De abonné's op dit blad, in het bezit der door de
diifctie uitgereikte polis, zijn, overeenkomstig de
daarvoor vastgestelde Verzekeringsvoorwaarden,
GRATIS verzekerd tegen ongelukken voor:
De uitkeering der bovenstaande bedragen is gewaarborgd door de „Hollandsehe Algemeene Verzekerings-Bank
gulden bij
verlies van een
hand, voet
of oog;
gulden bij
verlies
van een
duim;
mS «Jr wijsvinger jüg
gulden bij
verliep van
eiken andereu
vinger.
te Schiedam.
Bij het verschijnen der groote Chris
telijke feesten binnen den kringloop van
liet kalenderjaar, plegen zich de meeste
organen der hietgeloovige en der „neu
trale" pers te onthouden van het geven
van artikelen aan die feesten als zoodanig
gewijd. Men kan dit stilzwijgen welspre
kend noemen, namelijk in dien zin dat
liet len sterkste getuigt van de onmacht
dier bladen óm1 naar behooren te spre
ken over de groote gebeurtenissen, wier
herdenking de christenheid aanleiding
geeft tot feestelijke verheugenis. Men kan
dat stilzwijgen ook droevig noemen, ini-
zooverre het een bewijs lévert voor de
godsdienstige 'onverschilligheid der krin
gen, waarin die bladen toonaangevend zijin.
Toch valt dit stilzwijgen nog te ver
kiezen boven heigeen men te genieten
krijgt, als zoo'n .blad het waagt met een
„feestartikel" van wal te steken.
Bijvoorbeeld het „Volksblad", „neutrale"
voorlichter van het volk, d.w.z.. van den
kleinen (rnto in Zuid-Bevelamd's' hoofdstede
is dezer dagen ook over „Paschen" aan
het schrijven gegaan 'en dischte o.rrt. het
volgende op:
„Kont, laten we ons Paaschvuur ont
steken en ons Paaschlaiml slachten: ons
Paaschvuur, om eveuals de aloude hei
donen vreugde te bedrijven, wijl kou
de en 'duisternis, de gezellen van den
dood', de wijk namen, om plaats te ma
ken voor meer warmte en meer licht,
die kle lento inluiden met het overal
weer ontwakende leven. Ons PaaschlaimJ,
het opzettelijk gemeste, dat wel niet als
in de dagen van weleer zijn bloed geeft
als offerande tot stilling van den toorn
van booze goden en als1 gave voor de
welgezinden, maar dat almede dient tot
uiting onzer nieuwe, jonge vreugde."
Arme lezer, maar vooral, arm© Room-
3Che lezer, dfe door het „neutrale" tintje,
mitsgaders den ci'vielen prijs van het
Volksblad" verleid om er zich op le
abonneeren, dergelijken rimram als stich
telijke lectuur le slikken krijgt op het
Hoogfeest van Paschen. De grofste on
kunde omtrent Paaschlam en Paaschof-
fer gaal hier hand aan hand met een to
taal gemis aan besef van (le beteekenis
van het christelijk Paaschl'eest. Wèl had
de staatsman het bij het rechte einde, die
gewaagde van „paganistische factoren" in.
onze moderne samenleving. Dit geschrijf
loc-h is inderdaad'paganistisch, d.w.z. hei-
densch. Maar het is meer dan dat. Boven
aangehaalde tirade toch dient het „Volks
blad" slechts als aanloopje om te komen
tot zijn 'eigenlijk, zijn gewon» chapiter:
het uitvloeken van de Duitschers en het
2)
De oorlog geëindigd zijnde, kon het na
tuurlijk niet uitblijven of de clubs zou
den ontbonden en de nationale garde af
gedankt worden, zij zouden hunne rede
voeringen moeten wegbergen, hun degen
opsteken en zelfs in hunne behoeftige
onbekendheid terugkeeren; de vaderlands
liefde maakte het hun ten plicht, maar
het persoonlijk belang erkent geen va
derlandsliefde.
Verbonden door het eigenbelang, dat
hen weldra z.ou ^verdeelen en tegen el
kander wapenen, maakten zij gebruik van
de'losbandigheid, ontstaan uit den lange'n
I duur van het beleg, van de verslapping
der tucht, veroorzaakt, door die gedwou
I gen toenadering, welke zekere dagblad-
I schrijvers de verbroedering van het volk
I en het leger gelieven le noemen, en va.n
I verschillende andere omstandigheden, om
I het vertrouwen van den soldaat te winnen,
I lenvijl zij te gelij'ker tijd zijn aanvoerders
I belasterden om ze bij hem verdacht te
p maken.
ophitsen van onze regeering en ons volk'
tot den oorlog tegen Duitsehland. Dit. nu
noemen wij een misleidend, haast hadden
wij gezegd een misdadig geschrijf.
Of wij dan de Duitschers in bescherming
nemen, hun oorlogsdaden goedpraten?
Wij houden het met Pausi Benedictus,
wiens gezag zelfs bij den „neutralen!"
Rooni'schen lezer van .het „neutrale" Volks
blad wel ietsi 'nïeor beteekent dan dat van
den schrijver van al het moois dat als
hoofdartikel het P'aaschnumlmer van ge
noemd blad „versiert". De- Paus nu heeft
verklaard: al wat in dezen oorlog is.ge
schied of nog geschiedt tegen de recht
vaardigheid en de menschelijkheid, dus
tegen Gods wet, zij onvoorwaardelijk ver
oordeeld, '1 komt er niet op aan wie het
onrecht pleegde.
Juist, dat is de ware taal, die hot
.onrecht brandmerkt zonder haat
te .zaaien en k'wade instincten
wakker te roepen. Maar een ge
schrijf als 'door het „Volksblad" week
aan week zijn lezers wordt voorgelegd,
heeft door zijn aperte eenzijdigheid min
der de veroordeling van het
onrecht dan wel de aanwakkering
van den haat tegen al wat Duitsfch is en
het wekken van het oorlogsiin-
s' t i n c t bij ons volk tegen Duitsehland!
len doel. Hoor, hoe het blaid in zijn
Paaschartikel naar zijn geliefkoosd onder
werp heen laveert:
„De Paasehvuren branden, ja zeker.
Ze vlammen hoog op. Doch het zijn nu
niet de vreugdevuren der oude heide
nen, maar de wraak- en vreugdevuren
der nieuwe heidenen en barbaren. Die
vuren, ze branden in Noord-Frankrijk
'tusschen Atrecht en Soissons, waar de
D|uitschers steden en dorpen in vlamimen
doen opgaan en het lancl reddeloos ver
woesten en vernielen."
Niemand voorzeker, die het „Durch-
hauen" systeem der Duitschers inde door
hen bezette landen im bescherming neemt.
België heeft ons in dit opzicht veel ge
leerd. Dat te signaleeren achten wij dan
ook allerminst een vergrijp aan do waar
heid, maar wèl', te verzwijgen, dat ook
anderen, b.v. de Russen èn bij hun in
val in Oost-Pruisen èn bij hun terugtocht
in Polen "brandschattend en vernietigend
te werk gingen op eene wijze, die verre,
zeer verre de grenzen der „militaire
noodzakelijkheid" te buiten ging en dat
alles ouder goedkeuring, men zou haast
zeggen, onder applaus van de bladen d'e-r
„Entente", der met Rusland bevriende
staten.
Wil men alsl courant, d.w.z. de publieke
opinie leidend en voorlichtend, ve-roordee-
len, goed, maar dan allen, die zich aani
eenzelfde euveldaad Schuldig jnla-
ken.
De door andere belangen beziggehou
den gemoederen bemerkten noch het
eerste bedrijf van die samenzwering, die
met het glas in de hand in de kroegen
gesmeed werd, noch het tweede, waarin 't
bloed met den wijn moest vloeien, en die
voorbereid werd door den geheimen faad
aan de nationale garde van Belleville ge
geven omi ,zich van de kanonnen meester
te maken, de hoogten te bezetten en door
hare kalme en heldhaftige houding den
vasten wil te doen blijken, de republiek
te steunen tegen de schandelijke reactie
die Parijs aan den vreemdeling overge-
geleverd had.
Die raadgevingen droegen hare vruch
ten. Men weet welke wanordelijkheden de
laatste dagen Van den wapenstilstand ken
merkten en ternauwernood eenige weinige
uren cle intrede der Pruisen in de hoofd
stad voorafgingen.
Gelijk men weet, werd in naam der
vrijheid, de -roode vlag, waar boven de
phrygisclie muts prijkte een afzichte
lijke samenkoppeling van. het dubbele zin
nebeeld der slavernij en der dwingelandij
op verscheidene monumenten gehc-
schen en zelfs tot op de Vendome-zuil,
x) De Vendöme-zuil was een eeretee-
ken der overwinningen- van het Fransohe
leger in het Napoleontische tijdvak.
Eenzijdigheid, partijdigheid in deze is
•altijd misleidend, kan zelfs misdadig zijn.
Maar wat dan te zeggen van een blad dat
zelfs in het beoefenen der liefdadigheid,
partijdig is. Het Volksblad immers wil dat
wij de „honderden uitgemergelde- Duit
sche kinderen", die hier te land© wor
den opgenomen voor korte-ren pï langeren
tijd, aan hun lot pverlaten bijl wijze van
represaillemaatregel. Voorwaar een fraaie
soort liefdadigheid en een edele wraak, ge
heel „a l'unisson" met de paganistische
gevoelens, die het „Volksblad" in den
aanhef van zijn Paaschartikel ten toon
spreidt. Het edel gebaar van ons volk,
dat zoolang het nog te eten heeft, wil
'mededeelen met -de arme oorlog,slkindietren,
onverschillig of deze thuis hooren in Bel
gië, Frankrijk of Duitsehland, wordt be
spottelijk gemaakt in de volgende Zin
snede
„De ware „christelijkheid", -die de lin
kerwang toekeert aan hem, die haar op
de rechterwang silo-eg, kan men vinden bij
ons, brave Nederlanders."
Van te voren heeEt het brave blad het
gehad- over „den grootsiten voorganger der
imenschheid," waarmede dan de Godde
lijke Zaligmaker wordt bedoeld, over wie-nd
gezegende- persoonlijkheid het „Volksblad"
zeer zwevende begrippen schijnt te hebben.
Maar het misleidende van het Volksblad-
geschrijf ligt vooral hierin, dat het wan
trouwen wekt in de houding onzer regee
ring en het voorstelt, alsof veroo-rdeele-ns-
waardige lafheid en kinderachtige vrees1
haar beletten mede toe te slaan en aan
Duitsehland den oorlog te verklaren,
(Plaatsgebrek noodzaakt ons hier af
te breken en de rest tot een volgend
nummer te verschuiven. Red.)
De toestand.
Sinds den eersten Paaschdag is tus
schen Lens en Atrecht een veldslag aan
den gang, voornamelijk tusschen de En
gelschen en de Duitschers, die onder
gunstige voorteekenen voor de bondge-
nooten begint.
Tot goed begrip hiervan herinnere men
zich, dat het Duitsche leger in Frankrijk
tusschen Atrecht en Soissons terugtrok
en wel het snelst in het midden en
trager op de beide steunpunten Atrecht
en Soissons. Nu hebben de Engelschen
z'ich op het steunpunt bij Atrecht ge
worpen en daar linies en stellingen aan
gevallen die nog ui et door de Duit
schers ontruimd waren. Zij hebben
hun (aanval met een boven alle beschrijt-
ving 'gewéldig vuur ingeleid en daarna
na aanmerkelijke successen behaald.
Zoo -seinde men ons Dinsdag:
waaraan razende krankzinnigen de schen
dende handen sloegen en die zij in het
gezicht der Pruisen omverhaalden, als
haddén zij zich over de -roemrijkste ge-
denktèekenen van Frank-rijks grootheid te
genover -de soldaten van koning Wilhelm
geschaamd. Men herinnert zich den af
grijselijken moord, waaraan vrouwen en
kinderen zich medeplichtig maakten, op
den persoon van een ongelukkigen po
litieagent.
Al -die aanslagen waren slechts het
voorspel van grootere misdaden maar die
noodzakelijk waren voor de verwezenlij
king der eerzuchtige plannen van ont
slagen galeiboeven, onbekwame praalhan
zen, verloopen schrijvers, het uitvaagsel
der hoofdstad.
De misdadige ophitsingen van al die
vijanden der maatschappij moesten wel
doel treffen, aangezien zij zich richtten
tot de eigenliefde der menigte en hare
verdorven natuurdriften streelden.
Met vereende kracht van armen op- de
hoogte gesleept, werden de kanonnen er
iu batterij op-gesteld, niet meer gericht
tegen de Pruisen, die van de muren der
in hunne handen gevallen forten met blijd
schap getuigen waren van die toebereid
selen, waaraan hun goud en hunne raad
gevingen niet vreemd waren, maar tegen
LONDEN. (Officieel). De Engelsche
troepen namen stormenderhand vijan
delijke verdedigingswerken van Henin-
sur-Coj-eul tot aan den zuidelijken zoom
van Givanchy en Gohille, over eene
diepte van 2 tot 3 mijlen. Tot dusverre
zijn er 5816 gevangenen gemaakt, waar
onder 119 officieren. Verder werd een
groot aantal kanonnen, mortieren en
machinegeweren buitgemaakt. De voor-
waartsche beweging duurt voort.
Dit laatste nu blijkt wiaar te zijn want
het Engelsche stafcommuniqué van Dins
dagmorgen spreekt van 9000 gevangenen
en 40 kanonnen als buit, terwijl een la
ter communiqué van 11000 geavngenen,
100 kanonnen en 163 machinegeweren ge
waagt.
Verder wordt in die legerberiohten veel
gesproken over zware gevechten bij en
op den Vimyheuvelrug waarvan de oos
telijke helling in handen der Engel
schen is.
Over dien Vimyrug schrijft' de „Times"
„Als de vijand Vimy stevig in handen
houdt, kan hij zijn linie die naar het
zuiden loopt, langzaam achterwaarts' laten
zwenken tot alle deelen Van de linie 'de
de stelling bereikt hebben, waar hij ver
der stand wil houden. Als hij Vimy ste
vig in bezit houdt, zal die linie steunen
op de Fransche fabriekssteden en dis
tricten-, waarvan hij voor zijn voorraden
zoozeer afhangt. Maar is Vimy vermees-
terd, dan is de verdediging van die steden
en districten aan het wankelen gebracht
en kan hij nauwelijks stand houden. De
spil van zijn geheelen terugtocht ver
plaatst zich dan en wijkt achteruit. De
tijdsbepaling voor den terugtocht wordt
in 'de War gestuurd en de Knie loopt ge
vaar 'te breken".
De militaire medewerker van de „Vos-
sische Zeitung" erkent, dat Atrecht het
gewichtigste punt van de Duitsohe linie
is en dat de aanvaller (de Engelschen),
door het bezit van de Lorettehoogte een
groot Voordeel in handen heeft en „een
schitterende basis voor de geheele Waar
neming tot halverwege Douai", dat als
knooppunt van spoorlijnen en wegen m'ede
zeer belangrijk is.
Met spanning, wordt het verder verloop-
van den slag tegemoet gezien.
Losse Oorlogsberichten.
Amerika en de oorlog.
Het eerste oorlogscrediet.
De Senaat stond ,een oorlogscrediet toe
van 100 millioen dollar, dat door Wils-o-n
naar believen kan worden gebruikt.
De „Times" verneemt nog uit Washing
ton, dat de regeering 680 millioen p. st.
oorlogscredieten wil aanvragen voo-r de
eigen oorlogsvoorbereidingen, maar dat ze
Parijs, dat zij- niet hebbende kunnen ver
dedigen- thans dreigden te vernielen.
De goede burgers, die eeuwige bijzien
den-, die in hunne dwaze eigenliefde zich
verbeelden de sterren met het bl-oote o-og
te kunnen tellen, juichten dat fraaie hel
denfeit toe. Ziji vonden, evenals altijd,
dat de regeering ongelijk en de natinale
garde gelijk had; dat is de geschiedenis
van alle omwentelingen; en met hunne
vrouwen en -dochters gingen zij- de werk
zaamheden bewonderen, bestuurd door
nieuwbakken ingenieurs en kolonels van
de genie, wien niets anders ontbrak dan
dat zij zelfs de beginselen niet kenden
van een vak, dat nimmer het "hunne ge
weest was.
Maar hoe onwetend men ook zij-, moet
toch een duizendtal geladen kanonnen,
terrasvormig op een- berg opgesteld en
van zeer nabij op het door u bewoonde
huis gericht, een- zeer ©npleizierige na
buurschap wezen. V-oor een oogenblik van
de Pruisen ontslagen, wierp de regeering
eindelijk de oogen op Montmartre.
Het was geen artilleriepark meer, maar
een ware opeenstapeling van kanonnen
en mitrailleurs, door duizenden chasse-
p-ots bewaakt; een- vonk zou voldoende
geweest zijn qmi van dien berg een vul
kaan te maken, waarvan de plotselinge
Welk weder zullen wij hebben
Verwachting tot den avond van 12 April.:
Stormachtige tot krachtigen. later tijdelijk
afnemende Zuidelijke tot Westelijken wind.
Betrokken lucht met sneeuwbuien, later tij
delijk opklarend. Weinig verandering van
temperatuur.
daarnevens bereid is nog veel grooter som
men te leenen aan de geallieerden tegen
een rente van waarschijnlijk niet meer dan
31/2 procent.
De oorlogsindustrie.
De industrieele mobilisatie heeft al
groote vorderingen gemaakt; 32.000 maat
schappijen hebben haar fabrieken aan de
regeering aangeboden.
Duitsche schepen in beslag
genomen.
NEW-YORK. De Duitsche schepen te
New-York, Boston, Baltimore en New-
London zijn in beslag genomen. Deze
maatregel zal waarschijnlijk worden uit
gebreid tot alle havens, waar Duitsche
schepen in het geheel 91 een schuil
plaats hebben gevonden.
WASHINGTON. Naar men verneemt zul
len de ongeveer honderd schepen, die in
verschillende havens in beslag zijn ge
nomen, beschouwd worden als eigendom
van de V. S. en betaald worden na den.
oorlog.
Een eerste treffen.
De bemanning van de Duitsche
kanonneerboot „Cormoran", die te
Guam Santa geïnterneerd was:, wei
gerde Zaterdag het schip over te
geven aan de Amerikaansche autoriteiten.
Zij vernielde het schip. Twee onderofficie
ren en vijf matrozen werden gedood. Twin
tig officieren, 12 onderofficieren en 321
matrozen zijn gevangen genomen.
De Duitsche complotten in Amerika.
NEW-YORK. Vrijdag heeft de rechtbank
uitspraak gedaan inzake het complot 0111
het Wellandkanaal te vernielen. Fritzen
werd veroordeeld tot 18 maanden ge
vangenisstraf. Von Kleist en Schmidt elk
tot 2 jaar gevangenisstraf en 5000 dollar
boete, terwijl de overige beklaagden wer
den veroordeeld tot 6 maanden gevan
genisstraf en 500 dollar boete.
LONDEN. König is medeplichtig be
vonden aan het Wellandkanaalcomplot.
Otto Wallpert, superintendent van de At-
lasline-dokken is gearresteerd.
Uit San Francisco wordt nog bericht,
dat de ex-consul-gerieraal Bopp en ande
ren gearresteerd zijn.
uitbarsting Parijs in de lucht zou heb
ben doen vliegen.
De generaal d'Aurellës de Paladine
Werd belast met de 'oproerlingen over de
teruggave der kanonnen te onderhandelen.
Die onderhandeling scheen de eenvou
digste zaak van de Wereld. Een bewaking
van verscheidene dagen en nachten had
den ijver der vurigste sterk afgekoeld,
de toevloed der nieuwsgierigen werd el-
ken ochtend geringer, het weder was re
genachtig, de batterijen slijkerig, de nach
ten frisch, de verkoudheden begonnen de
overhand te bekomen op de geestdrift
en -de schildwachten, verdrietig niets t.e
zien komen, rekten zóó jammervol de
armen uit, dat hunne op alle naden ver
gulde kolonels met schrik den dag zagen
naderen, waarop- zij zeiven genoodzaakt
zouden zijn hunne schildwachten to Ver
vangen en met het geweer op schouder
aan den voet der door den regen uit
geholde schanskorven op en neer te wan
delen.
(Wordt vervolgd) j
