a 100
0e Groote Oorlog.
Dinsdag 27 Februari 1917.
Dertiende Jaargang
No. 25.
IEDA.
COi)
EKBANK
Verschijnt eiken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
De „ongebreidelde" op zijn
ongebreideldst.
Ie Mark"
iout, Kerkbanken,
ilbanken enz enz.
an 8 tot 6 uur.
AMT
leer ernstige gevolgen
[lit en gebruikt direct
iden van JACOBA
binnen drie dagen
lapt.
Inden hebben er baat
^en de influenza, griep,
ofdpijn, trage ontlas-
Islechte spijsvertering,
jrijgbaar, bij alle Dro-
Iele andere Winkeliers.
an 99 7o
11 0/
kantore der Bank
VAN DER MINNE.
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes f 0.90, daarbuiten f 1.10.
Afzonderlijke nummers 6 cent, dubbele bladen 10 cent.
Advertentiën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór
kalf drie en Vrijdag vóór een «ur 's namiddags.
Kanfoor v. d. Administratie: Ganzepoortafraaf C 2o9, GOES.
Tel. interc.: Directie no. 33. Redactie no. 97.
Reclameberichten 25 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prfia.
Advertentiën van 16 regels ƒ0.50; iedere regel meer 10 Ct
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 _X berekend.
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Ct. A contant.
De abonné's op dit blad, in het bezit der door de JM gulden bij verlies van beide Um gulden bij
directie uitgereikte polis, zijn, overeenkomstig de I 11 I handen, voeten of oogen. 1 verlies van een
daarvoor vastgestelde Verzekeringsvoorwaarden, 1 I I I Voorts bij ongeneeselijke 1 1 B hand, voet
GRATIS verzekerd tegen ongelukken voor: verstandsverbijstering; I of oog; duim;
De uitkeering der bovenstaande bedragen is gewaarborgd door de „Hollandsche Algemeene Verzekerings-Bank" te Schiedam.
m gulden bij ffc gulden bij gulden bij BH
I I verlies van een I 11 B verlies Ë- I verlies van m L.
g I S hand, voet 1 I 11 I van een 1% I I een M
I^Ë of oog; duim; wijsvinger
gulden bij
verlies van
eiken anderen
vinger.
Het zeemonster, dat „unbesehrankter U-
bootenkrieg" heet, heeft in zijn dolle ra
zernij een greep gedaan naar zeven sche
pen onzer kostelijke handelsvloot en ze
zoo goed als alle met één slag vernietigd.
Twee dezer schepen, de „Jaeatra" en
de „Noorderdijk", waren op de thuisreis
en geladen met graan voor de Neder
landsche regeering; twee andere, de „Eem-
land" en de „Gaasterland", waren op weg
naar Amerika om graan voor onze re
geering te gaan halen.
Geen der getorpedeerde schepen had
eenige oorlogscontrabande, welke dan ook
aan boord. Zij hadden niets met de oor
logvoerende landen te maken. Hun op
onthoud in de Engelsche haven Falmouth
was geheel onvrijwillig, deels het gevolg
van de gedragslijn van Engeland, die onze
schepen z.g. tot het nazien der papieren
daartoe dwingt, deels ook het gevolg van
de tegen 1 Februari ruchtbaar gewTorden
bepalingen van den „ongebreidelden"
Duitschen duikbootenoorlog, welke deze
schepen niet tal van andere Nederland-
sche bodems1) dwongen te Falmouth te
blijven in afwachting van nadere orders.
Blijkens de officiëele mededeelingen van
de Duitsche regeering, de Nederlandsche
regeering en van den Nederlandschen ge
zant te Londen, schijnt er ten opzichte
van de zeven getorpedeerde schepen eene
overeenkomst te zijn getroffen tusschen
Duitschland en Nederland, zóó, dat de
bewuste vaartuigen nog na den 5en Fe
bruari den (Latum waarop de „unbe-
schriinkte", d.w.z. ongebreidelde duikboo
tenactie in werking trad Engeland vei
lig konden verlaten, mits zulks niet na
middernacht, van den lOen dezer zou ge
schieden. Doch de reederijen zagen zich
in de onmogelijkheid gesteld aan deze
„vriendelijke bewilliging" van Duitschland
gevolg te geven, om de eenvoudige reden,
dat zij van die „vriendelijke bewilliging"
eerst in den namiddag van 10 Februari
kennis kregen, te laat alzoo om de sche
pen vóór middernacht te doen uitvaren.
Daarna is nogmaals om ongehinderde reis
gelegenheid voor deze schepen aanzoek
gedaan bij de Duitsche autoriteiten en
kwam ,een tweede „vriendelijke bewilli
ging" af, volgens welke den 22en Fe
bruari met „betrekkelijke" zekerheid en
Iden 17en .Maart met „volstrekte" zekerheid
kon worden uitgevaren.
Met het oog op de zoo noodzakelijke
voedselvoorziening van ons land, besloten
de „Gaasterland", „Eemland", „Zaandijk",
„Noorderdijk", „Bandoeng", „Jaeatra" en
„Menado" langs de voorgeschreven route
weg te istoomen, steunende op de betrekke
lijke veiligheid van den aangewezen zee
weg. De kapitein van do Duitsche duik
boot, die, ten spijt van het bekende „Brit
tannia rule the waves", in de nabijheid
op den loer lag, dacht er blijkbaar anders
over. Hij liet den philosofen geen tijd
tot bespiegeling over het vraagstuk of
„betrekkelijke zekerheid" en „onzeker
heid" al dan niet synonieme begrippen
zijn, maar loste het met één" slag op
door alle schepen tegelijk te forpedee-
deeren. De man volbracht deze „succes
volle" manoeuvre natuurlijk „Kulturgc-
mtisz", d.w.z. overeenkomstig de bescha
vingsbegrippen, die Duitschland tof, het
voeren van den „unbeschrankton" duik-
bootenooriog bewogen. 1Vant van „rechte-
begrippen" of „volkenrechtelijke opvat-
fingen" mag men niet meer spréken. Dat
lis zóó zeer „vieux genre", zóó zeer „ancien
régime" geworden, dat iemand die daar
mede nog komt. aandragen, wordt uitge
lachen. Alleen „het recht van de macht",
waarvan de oude Lafontaine zóó juist
schreef: „la raison du plus fort est tou-
jours la meilleure" vindt nog genade, dien
afgod duldt Mars nog naast zich.
Doch in trouwe, kan het den welden-
kenden bewoners van Germanje, die er
dan toch ook nog vele zijn, verwonderen,
wanneer zij hooren van wat den 22en
Februari bij de Scilly-eilanden is ge-
gchiod, $it niet alteen diepe ontroering,
maar ook een gevoel van bitterheid zich
meester maakt van het gemoed des Ne
derlandschen volks, nijver, eerlijk, vrede
lievend, prat op het aangrijpen van iedere
gelegenheid om de wonden van den krijg
bij de oorlogvoerenden te heelen, zoo vaak
het zulks vermag nog pas verpleegde
het liefderijk de gekwetsten der Duitsche
torpedoboot V 69 dat thans ten diepste
gegriefd wordt in zijn eer en waardigheid
door een oorlogsdaad, die wat men daar
omtrent ook theoretizeere, strijden blijft
tegen alle recht en reden, zoolang recht
recht blijft en gezond verstand geen krank
zinnigheid heteekent. Om nog te zwijgen
van de enorme schade die aan onze
scheepvaart, onzen handel, „last not
least", aan onze voedselvoorziening is be
rokkend, nu onze Nederlandsche t.onnen-
maat met een aanzienlijk kwantum is ver
minderd en de dringende aanvulling van
onzen graanvoorraad uitblijft.
Als eenigste lichtstraal in dezen nacht
van rampspoed mag worden aangemerkt,
dat geen menschenlevens zijn verloren
gegaan. De bemanningen der getorpedeer
de schepen zijn deels op de Scilly-eilan
den, deels te Penzance (Cornwall) be
houden geland.
Toch, bij zooveel kostbaars, zooveel on
ontbeerlijks, wat hier verloren ging, blijft
de uitroep van Macbeth gewettigd: „het
is een jammerschouwspel".
Waarlijk, Duitschland jnag wel een schit
terende voldoening geven, wil het de er
gernis, door deze massatorpedeering ge
wekt, althans eenigermate uitwisschen.
1 Op het oogenblik worden in de Engelsche
havens vastgehouden 24 schepen, geladen met
4000 ton rogge, 38.500 ton mais, 14.620 ton haver,
24.470 ton gerst en 15.038 ton lijnkoeken.
Kerken dicht en schouwbur
gen open.
Om met do van overheidswege ge-
wenschte en gevorderde hesparing in gas
en electriciteit mede te werken, besloot
onder meer de R. Kath. geestelijkheid te
Amsterdam de avonddiensten in hare ker
ken af te schaffen.
Nu zou men meenen, dat de schouw
burgen, bioscopen, variété-theaters enz.
enz. ook des avonds gesloten, althans
maar voor een paar uren geopend zouden
zijn. Doch - schrijnende tegenstelling 1
- terwijl de kerken 's avonds donker zijn,
baden de publieke ontspanningsplaatsen
in een zee van licht. Aan de eene zijde
besparing, bezuiniging, omdat het moet;
aan de andere zijde verspilling en ver
kwisting, eiken noodzaak ten spot. In een
pittig artikel stelde onlangs mr. Schneider
een en ander in het licht. Een zekere
X. onderschrijft dit in „De Tijd" als volgt:
„Zoo is het en niet anders.
Het kan niet anders dan schande ge
noemd worden, dat, terwijl voor lichtbe-
sparing de kerken gesloten worden, de
schouwburgen der groote steden baden
in een zee van licht. Schande, dat hoopen
geld worden weggesmeten voor vuile en
en gore theaterstukken en films, terwijl in
naburige landen honderdduizenden men-
schen de grootste armoede en ontbering
hebben te doorstaan, bij honderdduizenden
worden weggemaaid en verminkt. Men late
toch die huichelachtige kletspraat, achter
wege, dat Nederland buiten den oorlog
blijft, wijl het volk er zooveel braver is.
Het. bederf tiert hier in vele steden even
welig als in andere landen. Het is goed,
dat het. eens raak en duidelijk door mr
Schneider is gezegd".
Ook van geloovig-Protestantsche zijde
wordt opgekomen tegen de brutale lieht-
verkwisting in de theaters enz,
In de antirevolutionaire „Amsterdam
mer" laat zich een lezer aldus uit:
„Niettegenstaande het. gebrek aan lieht-
kracht, is het niet verboden, dat in „Flora"
voorstellingen gegeven worden, die ter op
luistering belicht worden met 5000 gloei
lampen. Terwijl de scholen gedeeltelijk zijn
pen. Terwijl de scholen gedeeltelijk zijn
gesloten en vele Zondagsscholen tijdelijk
eenzelfde lot moeten ondergaan. Zoo-wordt
zelfs de jeugd getroffen. Maar jntusschen
mag dn „Flora" met. het licht worden
gespeeld.
Wij kunnen verzekeren, dat het in bree-
de kringen van de Christelijke bevolking
van Amsterdam, zoowel onder Protestan
ten als Roomsch-Katholieken, ontstemming
en ergernis heeft gewekt, dat de avond
godsdienstoefeningen der kerken op ver
zoek van Overheidswege afgeschaft zijn,
terwijl alle plaatsen van vermaak en ont
spanning en welk een vermaak en
ontspanning dikwijls avond aan avond
tot middernacht haar deuren mogen open
houden."
Nieuwe belastingen in
Duitschland.
Na eene politieke uiteenzetting van den
toestand, waarbij hij Duitschland's on
schuld aan het uitbreken van den oorlog
deed uitkomen, heeft de Duitsche minister
van financiën Rüdern in den Rijksdag
verschillende belastingwetten aangekon
digd tot een gezamenlijk bedrag van 1250
millioen mark en een voorstel ingediend
voor een nieuw oorlogscrediet van 15
milliard mark.
Na vrij langdurige debatten, waarbij de
officiëele (parlementaire) socialisten zich
aan de zijde der regeering schaarden,
werd het crediet door den Rijksdag aan
genomen, met 18 stemmen tegen (die der
afgescheiden socialisten van de groep
Ledebour).
Nieuwe maatregelen in
Engeland om den tonnen-
maat der schepen op peil
te houden.
Minister Lloyd George heeft in het La
gerhuis verschillende bepalingen aange
kondigd, die dienen moet om den tonnen-
maat der Rriteche handelsvloot, die zeer
door den Duitschen duikbootoorlog heeft,
geleden, op peil te houden.
De invoer van papier moest met de
helft worden verminderd. Voor alle
voorname voedingsmiddelen zou de
invoer onbeperkt zijn, doch de im
port van bepaalde vrachten zou of
verboden of veel verminderd worden.
De invoer van minerale wateren en bui-
tenlandsche thee zou worden verbodep
en van Indische thee tot. zekere hoogte
worden verminderd. Er waren groote voor
raden koffie en cacao in het land en de
uitvoer zou voorloopig worden verboden.
Het. land zou meer gebruik moeten maken
van hinnenlandsch vleesch en voedings-
artikelen.
Door al deze maatregelen hoopt de
regeering meer dan 90i).0Ü0 tons per jaar
te besparen."
Bij de verdere discussie in het Lager
huis kondigde Long namens Lloyd Geor
ge aan, dat de invoer van rum geheel
zou worden verboden, daar er groote voor
raden in het land waren, terwijl de im
port van wijnen en geestrijke dranken
met 75 percent op den grondslag van
1913 zou worden verminderd.
„Tanks" bij de Duihchers.
ST. PETERSBURG, 24 Februari. (P.
T. A.) Volgens berichten van het tornt
hebben de Duitechers zich bij' hun laat
ste aanvallen in d'e merenstreek, zoomede
in de gevechten bijl Baranowitsji, voor
het eerst van gepantserde auto's van een
nieuwe soort, zgn. tanks, bediend. Onze
machinegeweerafdeelingen voegden zich
snel naar het nieuwe strijdmiddel der
Duitechers en namen dé auto's onder ge
concentreerd vuur. De infanterie bestookte
de tanks met granaten. Ze hadden vol
strekt geen invloed op het. moreel van
de strfjders, de eerste toepassing daaraan
leidde tot niets. (N. R. Ct.)
De bemanning van de „Yarrowdale."
BERLIJN, 22 Febr. Officieus wordt
medegedeeld, dat de bemanning van de
„Yarrowdale" in vrijheid is gesteld. Tot
deze vrijlating was reeds langen tijd be-
j sloten, doc-h men hield de bemanning
langer gevangen dan het plan was, omdat
men eenige zekerheid wenschte, dat de
Ver. Staten de Duitsche schepen niet in
beslag zouden nemen en de bemanning
niet zouden interneeren. Daaromtrent is
thans zekerheid vorkregen. Hierdoor is
een ernstig verschilpunt met de Ver.
Staten weggenomen.
(Zie laatste berichten.)
Binnen vijf weken.
De „Times" zegt in een hoofdartikel,
dat de spanning aan het Westelijk "front
met. den dag groeit. Plaatselijke botsin
gen van eenige beteekenis nemen in aantal
toe. De vakken voor het Britsche leger
aan Somtoe en Ancre blijven het voor
naamste punt van belang. Zoo treedt ge
neraal Haig stap voor stap het „jaar van
beslissing" in het Westen binnen. George
Asquith heeft in een redevoering gezegd,
dat men binnen vijf weken het begin van
den grootsten slag van de geschiedepiip
mag verwachten.
Da blokkade van Griekenland.
Volgens een bericht van. den „Times"-
correspondent te Athene, doet de blokka
de reeds haar invloed voelen. Zondag
werd er zeven-achtste ons brood per
hoofd verdeeld. Den vorigen dag was er tot
's middags niets te krijgen. Naar het schijnt
is er geen groot gebrek aan rijst, maca
roni en groente, maar er worden hooge
prijzen voor gevraagd. Het aantal bede
laars is sterk toegenomen. De geallieer
den hebben sinds eenige 'dagen maatrege
len genomen om: den invoer van voedings
middelen te vergemakkelijken.
Torpedeeringen.
De volgende Engelsche schepen zijn in
den grond geboord: Wathfield 3U12 tons.
Invcrcauid 1416 tons. Belgier 4583 tons.
Benevens de vischbaraen Monarch en E-
nergy.
Welk weder zullen wij hebben i
Verwachting tot den avond van 27 Febr.:
Meest matige westelijke tot zuidweste
lijken wind. Nevelige tot zwaarbewolkte lucht
met tijdelijke opklaring. Aanvankelijk weinig
of geen regen. Weimg verandering van tem
peratuur.
trekkende leger en bracht de achtervol
gers tot staan.
Nivelle is overtuigd, dat hij' 'do Duit-
schers uit Frankrijk kan drijven. En zjjn
leger met hem. Zij kennen de Duitechers
nu en vreezen hen niet mieer. „Gij weet",
zeide generaal Nivelle na een .van zijne
successen tot zijne troepen, „dat gij beter
I zijt dan de Duitechers. Wie het tegenover
gestelde zegt, liegt."
Wat zjjn overtuiging waard is zal spoe
dig blijken.
Een „Allduitscher" aan hri woord.
De „Düsseldorfer General' Anzei-
ger" publiceert een zeer scherp artikel,
tegen den gepensionneerden admiraal van
Gravow, die in het laatste nummer der
„Alldeutsche Blatter" Duitschland's toe
komst in een Duitsch-België niet verze
kerd acht, indien niet tegelijkeriijd een
stuk Hollandsch gebied geannexeerd
wordt. De admiraal wit tegen schadever
goeding hel land van i'erneuzen, ten Zui
den van de Schelde, voor Duitschland
annexeeren. Dan zal Duitschland ook in
in oorlogstijd de beschikking hebben over
den zeeweg 'lerneuzenAntwerpenGent
voor groote schepen.
Verder stelt de admiraal voor een ka
naal aan te leggen, dat ook over Neder-
landsch grondgebied voert. Hij is echter
van meening, dat Nederland aan Duitsch
land wel niet dezelfde tegemoetkoming
zal bewijzen, welke het ten aanzien van
het. MaasSchelde-kanaal bij Maastricht
tegenover Belgie aan den dag geiegd heeft.
De „General Anzeiger," die dergelijke
uitingen ten sterkste afkeurt, voegt hier
aan toe: Geen enkele politiek-denkende
Duitscher denkt er aan om met Neder
land van gebied te ruilen. De Duitechers
willen met. zulke plannen niets te doen
fiebben. Het is onbegrijpelijk, dat een
man als admiraal Yon Gravow, door de
„Alldeutsche" denkbeelden beheerscht
wordt. („De Maasbode")
Generaal Nivelle.
Jolfre stond reeds aan het hoofd van
liet leger toen de oorlog uitbrak. Nivelle
heeft pas op het slagveld carrière ge
maakt. Bij Verdun heeft jpj zich een
reputatie ais strateeg en tacticus verwor
ven, maar reeds veel vroeger heeft hij
zijn verachting van het gevaar getoond.
Dat was bij de Aisne. De Franschen wer
den hevig aangevallen toen zij de rivier
overtrokken en in wanorde teruggedreven
werden. Nivelle, die toen het bevel voer
de over het vijfde regiment ar.il er.©, dat
met het 7e legercorps samemve.ktie, wierp
zich met zijne batterijen voor het terug-
Spanje en Duitschland.
In Spanje is do stemming tegen Duitsch
land slechter geworden. In de eerste
plaats wegens de moeilijkheden door den
duikbootoorlog aan de scheepvaart be
rokkend.
Maar dan ook door de ontdekking van
twee boeien, welke enkele dagen geleden
op ongeveer vijfhonderd meter van Kaap
Pignoso door de kustwacht van Cartha-
gena ontdekt werden. Ze waren door een
langen ketting aan elkaar verbonden ,en
bevatten ontplofbare stoffen, alsmede cor
respondenties en instructies voor Duit-
schers, die officieele functies in Spanje
bekleeden.
Het is vastgesteld, dat zij weiden ge
legd door een Duitsche duikboot, die in
het geheim verscheidene personen aan
lanid heeft gezet., die belast waxen de
ontploffingsmiddelen voor het bestemde
doel te gebruiken. Reeds is er een ver
dachte aangehouden. Hij heet Harry Wood
en geeft voor een Amerikaan te zijn, hoe
wel hijl zich op het Duitsche consulaat
beriep. Een ander persoon, Kallen ge
naamd, die het hoofd van de bende moet
zijn, zal weldra gearresteerd worden.
Ook de Duitsche consul te Carthagena
is in hechtenis genomen.
Amerika en Duitschland.
BERLIJN, 22 Febr. De „Voss. Ztg."
verneemt uit. Genève:
Volgens de „Matin" heeft de breuk van
Wilson met Duitschland de partij-verhou
dingen in het congres geheel gewijzigd.
Er zijn (jeen democraten of republikei
nen meer, maar vóór- of tegenstanders
van den oorlog, óf Entente-vrienden óf
Duitsch-geziniden. Driekwart van de re
publikeinen zijn aanhangers van .Wilson,
terwijl de helft van de democraten naar
de oppositie is overgeloopen. Bij een
stemming zon blijken, dat er een groote
verwarring bestaat, maar dat toch de
groote meerderheid vóór Wilson is.
Brussel in oorlogstijd.
In „Reisindrukken uit Brussel" schrijft
dr. N. Japikse in „Onze Eeuw"; Hoe
ziet het er daar uit? Hoe is de stem
ming? Heeft die bevallige stad nog haar
mondain uiterlijk behouden? Ja. Maar in
nerlijk is zij anders geworden.
Er is groote haat, vijandschap bij een
groot deel der bevolking tegen de Duit-
schers. „Natuurlijk en geen onbevangen
oordeelend Duitscher zal dit euvel dui
den Ik heb het meer dan één ge
leerde hooren betwijfelen, of liever beslist
hooren ontkennen, dat er ooit weer aan
raking van het nu levende geslacht met
Duitsche geleerden zou kunnen weze,n."
Het verlies van Noorwegen.
Volgens een bericht uit, Kristiania
aan de „Frankf. Ztg." heeft Noorwegen
tot dusver 347 schepen in den oorlog
verloren. Er zijn reeders, die zoo goed
als al hun schepen verloren hebben,
