De Groote Oorlog.
No. 15.
Zaterdag 3 Februari 1917.
Dertiende Jaargan
Verschijnt eiken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
DiliM«rteslaalffi6lilaiaiim.
EERSTE BLAD.
BINNENLAND.
Het levensmiüdelenvraagstuk
Losse Oorlogsberichten.
w
O
NIH ZEEUHSCHE GUMT
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes f 0.90, daarbuiten f 1.10.
Afzonderlijke nummers 5 cent, dubbele bladen 10 Gent.
Advertentiën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór
half drie en Vrijdag vóór een uur 's namiddags.
Kantoor d. Administratie: Gaiuepoorfstraat c 209, GOES.
Tel. interc.Directie no. 33. Redactie no. 97.
Reclameberichten 25 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prjji.
Advertentiën van 16 regels f 0.50; iedere regel meer 10 Ct.
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 berekend.
Dienstaanbiedingen 6 regels voor 25 Ct. contant.
1500
gulden bjj verlies van beide
handen, voeten of oogen.
Voorts bij ongeneeselijke
verstandsverbijstering
De abonné's op dit blad, in het bezit der door de
directie uitgereikte polis, zijn, overeenkomstig de
daarvoor vastgestelde Verzekeringsvoorwaarden,
GRATIS verzekerd tegen ongelukken voor: I verstanusverDijsteringI ot oog; duim; wijsvinger
De uitkeering der bovenstaande bedragen is gewaarborgd door de „Hollandsche Algemeene Verzekerings-Bank" te Schiedam.
P" gulden bij J A gulden bij A gulden bij A BC
jl I I verlies van een verlies I I verlies van M
band, voet 11 11 I van een, I I een M
of oogf duimwijsvinger
gulden bjj
verlies van
eiken anderen
vinger.
Bij de distributie der levensmiddelen
spelen de gemeenten een groote rol.
De regeling is in het leven geroepen
om te zorgen, dat eenieder verhoudings
gewijze zijn portie krijgt.
Er zijn verschillende gevallen waarge
nomen, dat de menschen met de ruim
ste beurs meer bekwamen, dan hun toe
kwam, ten koste natuurlijk van de min
derbedeelden.
Sommige gemeentebesturen schijnen
geen oog in het zeil te hebben gehou
den. Van regeeringswege is nu aan de
verschillende gemeenten een concept-ver
ordening toegezonden waarbij de controle
geregeld wordt
P© verschillende gemeentebesturen zui
len 4eze of een andere verpa'daniug vpor
bun gemeenten bindend moeten stelten,
evenwel vóór 17 Februari anders
zal de bevolking de dupe worden, want
er zullen dan geen regeeringsgoederen
meer verstrekt worden.
P© verschillende gemeentebesturen we
ten dus, waaraan zij zich te houden
hebben.
IVaarscbijnlijk zal de bevolking niet al
leen voor brood, maar ook voor verschil
lende andere artikelen op rantsoen ge
steld worden, en de rantsoeneering ge
schieden van gemeentewege.
Begrijpen wij den minister van Land
bouw ten minste goed, dan js pij van
plan 4® genieenten óp rantsoen te stel
len, Gemeentebesturen zullen dus moeten
zorg dragen, dat de ontvangen goederen
zoo zuiver mogelijk over de gemeentena
ren verdeeld worden.
Op de gemeentebesturen rust dus een
groote plicht.
Yan h^n zip afhangen, of de bevolking
aan den kost komt.
De vraag volgt vanzelf: hoeveel? en
zal er voldoende bij dezie rantsoeneering
verstrekt worden?
Met de distributie van aardappelen is
het in vele gemeenten groote misère.
Hoe het met den vcjorraad peulyrucpten
gtaat, weet niemand.
Yolgens verschidende berichten schijnt
er rijst in overvloed te zijn.
Eu dan nog de distributie ervan I
Het is een gelukkig verschijnsel, dat
de gemeentebesturen het heft in handen
krijgen. Zij kunnen immers den toestand
beter overzien maar ook zorgen, dat „een
ieder" het zijne" krijgt.
„Menschen, die tot nu toe maar ais
„vroolijke Frans" van den eauan dag in
den anderen geleefd hebben, komen dan
misschien ook tot bezinning en worden
gewaar, dat een groot gedeelte van de
wereld in vuur en vlam staat, en dat
ook zij in den strijd kunnen betrokken
worden.
Pe gemeentebesturen krijgen dus het
heft in handen. Mqar ze kuipien underling
zooveel Óoenl' Door samenwerking toch
van verschillende gemeenten kan de distri
butie prachtig geregeld worden en be
werkt dat wij, al is het dan ook met
eenige ontbering, deze droeve tijden door
komen. (L. K.)
De toestand.
Geheel de oorlogstoestand wordt op dit
oogenblik beheerscht door het besluit der
puitscpe regperjng tot het Voeren van
epn „rijoiisientiuson" duikbooton oorluy,
d.w.z. een duikbootenoorlog, die met niets
en met niemand rekening houdt.
Men seinde ons daaromtrent gisteren
morgen het volgende
De Duitsche regeering heeft aan de
Amerikaansche en andere neutrale re
geeringen een note doen overhandigen,
waarin, d® inededeeling wordt gedaan,
dat besloten is tot hét voeren van een
verscherpten duikbootenoorlog.
Van 1 Februari af zal in de om
schreven afgesloten gebieden om Frank
rijk, Groot-Brittannië en Italië en fn
het -oostelijk gedeelte van de Middel-
landscho Zee alle verkeer -ter zee zon
der meer met alle wapenen worden
belet. Het post- en passagiersverkeer
van Nederland met Engeland via Vlis-
singen zal worden ontzien. Neutrale
schepen, die de gevaarlijke zóne beva
ren, doen dit op eigen risico.
Ziedaar de korte samenvatting van de
uitvoerige nota, ook aan onzen minister
van buitenlandsche zaken overhandigd.
Zondert men de bepaling, dat de vaart
op Engeland door mag gaan en dat sche
pen, die o<p het oogenblik in .z-ee zijn
tot 5 Februari gelegenheid hebben een
veilige haven op te zoeken uit, dan blijkt
de maatregel der Duitsche regeering, een
ware wanhoopsdaad, vrijwel te boteeke-
nen het verhinderen van elk scheepvaart
verkeer, iets waf voor ons land, dat uit
zyn aard op scheepvaartverkeer is aan
gewezen, wil het in de behoeften der
zjjnen voorzien denk maar eens aan
onze koloniën een ware ramp kan
worden. Want zelfs indien het aan onze
regeering zou gelukken haar beleid
in het verleden geeft ons daarvoor olfe
hoop ons land bnpen 'den eigenlijken
oorjog fe houden, dan zal toch ons volk
den druk van den „riicksichtloson" duik-
bootenoorlog allerscherpst gaan gevoelen
in een stijgend gebrek aan tal van levens
behoeften, waaruit natuurlijk volgt een
schrikbarende duurte-. Reeds qu hhjfet het
noodig ons op rantsoen te stellen, Waar
lijk men moge zoo optimistisch gezind
zijn als men wil 'een donker vooruit
zicht opent zich, nu de beide strijdende
partijen zich als waanzinnigen op elkan
der gaan werpen, tenzij men met de „New-
York Times" van oordeel js, dat de nieu
we duikbootactie het begin van het ein
de is,
Do Rijkskanselier heeft het nieuwe be
sluit meegedeeld aan de hoofdcommis
sie van den Rijksdag met een verkla
ring.
Daarin wordt allereerst heqnnerd aan
de afwijzing van het vredesvoorstel, pe
schuld van den verderen duur van den
oorlog treft nu de tegenstanders. Pe voor
waarden zonden dó Lentralen slechts kun
nen aanvaarden, wanneer ze totaal ver
slagen waren,
„Duitschiand's weerkracht moet ver
nietigd worden, Elzas-Lotharingen en
onze Oostmarken moeten we verliezen,
de Donau-monarchie moet verbrokkeld
worden, het streven van Bulgarije paar
nationale eenheid moet nogmaals wor
den gefnuikt, Turkije moet uit Europa
worden verdrongen en in Azië uiteenge
rukt worden".
Alles moet nu op het spel worden ge
zet. Reeds driemaal is in de Rijksdag-
commissie over de „rücksichtlose" on
derzeeërs-actie gesproken.
Maar de kanselier meende, dat vroe
ger dit mfddel n ie t tot het beoogde
doel zctu hohben gevoerd.
Thans is in de eerste plaats het getal
duikbooten sterk vergroot. Ook is er ge
brek aan graan en in sommige landen
aan kolen. Vorder zijn de politieke ge
varen van dezen maatregel verminderd.
Dat laatst» punt wordt niet nader
toegelicht.
Maar het kan enkel op Amerika slaan.
Dat het besluit van den verscherpten
duikbootenoorlog de Entente tot felle
weerwraakmaatregelen zal prikkelen, is
zeker. Het oude Engelsche piun om da
gelijks en stelselmatig de stéden aan en
over den Rijn met vliegmachines te bom-
bardeeren, zal, nu Lloyd George er een
voorstander van blijkt, wel groote kans
op uitvoering krijgen.
In Amerika wordt door verschillende
bladen de Duitsche nota als een oor
logsverklaring aan Duitschland beschouwd
en aan de regeerfng de raad gegeven,
den Duitschen gezant heen te zenden.
In de Spaansche pers wordt aange
drongen op een krachtig protest tegen,
de Duitsche duikbootenactie, die ook den
Spaanschen handel zal ruïneeron.
De Entente-pers beschouwt de nota als
een uiting van dollemanswoede.
Volgens de uitlatingen der Duitsche
pers zou het blijken, dat de verkla
ring van de regeering betreffende idem
verscherpten duikbooitoorlog in alle la
gen der bevolking en bij de pers van alle
partijen openhartig bijval vindt. Het feit,
dat de opperste leiding en Hindenburg
achter het besluit staan en bereid zijn
do verantwoordelijkheid te dragen doet
aan afie bedenkingen het zwijgen toe en
geeft overal de overtuiging, dat door den
verscherpten duikbootoorlog een spoedi
ge beslissing zal vallen, welke aan den
voor de geheele wereld ondragelijk gewor
den toestand wel is waar een gewelddadig,
doch een zeker einde bereidt.
De haven van New-York gesloten.
Men seinde ons Donderdagavond:
NEW-YORK. De haven van New-York
is gisteravond gesloten. Het is aan geen
enkel schip toegestaan de haven binnen
te komen of te verlaten.
Volgens een bericht gelooft men, dat
de Duitsche schepen zich gereed maken
snel see te kiezen.
Te middernacht is politie gezonden naar
de dokken, waar 5 schepen van de Ham
burgAmerika-linie geïnterneerd zijn.
NEW-YORK. De haven is weder ge
opend. De autoriteiten verklaarden, dat
de schepen als gewoonlijk mogen uitkla
ren en op eigen risico mogen vertrekken.
De Duikbooten oorlog.
Alleen onder dagteokening van f Fe
bruari wordt uit Londen het vergaan ge
meld van 5 zeilschepen, 2 stoombooten
en X sleepboot, alle Engelsche en van 1
Belgisch stoomschip.
De Engelsche blokkade der Noordzee,
Engeland gaat over tot een volkomen
afsluiiing met nifjnen van alie Duitsche
toegangswegen tót de Noordzee, zoover
die mogelijk zal binken, Zjj heeft het
als gevaarlijk voor de scheepvaart aan
gewezen deel der Noordzee naar het
Zuidoosten verplaatst tot dicht voor onze
Noordelijke Wadden-eilanden en voor
het Zuideljjk deel der kunst van Jutland.
De Zuidwestpunt van dit gevaarlijke
gebied ligt tien zeemijlen, dus ruim 18
K.M. Noordwestelijk van den mond van
het Vlie. Terwijl de Deensche scheep
vaart nagenoeg geheel binnen de terri
toriale wateren zal moeten blijven, is
dit langs onze kust niet wel doenlijk,
en zoo is hier een wat breedere strook
opengelaten, van het genoemde puilt bij
het Vlie tot de Wester-Eems. Dit laatste
vaarwater zelf wordt echter blijkbaar
geheel in de gevaarlijke zone betrokken
I I ï.,1 I
ROME, 3f Jan. Naar gemeld wordt
heersctit er groote levendigheid op het
Macedonische front ondanks de koude
en ongunstige weersgesteldheid. Het
initiatief wordt hoofdzakelijk door de
midden Europeesche mogendheden ge
nomen, in het bijzonder in de Tserna-
sector, waar de Centralen reeds zeer
dicht genaderd zijn aan de Italiaansch-
Servische stellingen.
Hospitaal-schepen
Het schijnt dat tegen hospitaal-schepen,
die altjjd ip elkeh oorlog tusschen be
schaafde landen zijn geëerbiedigd, zal
worden opgetreden.
De Duitsche regeering heeft meege
deeld dat hospitaal-schepen worden ge
bruikt voor vervoer van troepen en
munitie.
De Britsche regeering ontkent dat
beslist.
De Duitsche onderzeeërs kunnen ze
trouwens aanhouden en doorzoeken.
Maar zij meent, dat een voorwendsel
wordt gezooht. om nieuwe misdaden te
bedrijven tegen de humaniteit.
Geschiedt dit, dan zullen onmiddellijk
wraakmaatregelen worden geiroffen.
Het Duitsche kaapschip.
Het Duitsche kaapschip, dat weer den
naam van Möwe draagt, vertoont uiter
lijk niets buitengewoons, tot de poorten
geopend worden en de kanonnen voor
den dag komen. De wapening bestaat
uit vier groote en twee kleinere kanon
nen. Het heeft genoeg voorraden en mu
nitie, om tot April op zee te kunnen
blijven. Um haar vermomming te vol
tooien, voert de Möwe dikwijls zeilen,
waardoor het onmogelijk is, dat men van
andere schepen af op het dek ziet.
Het schip, zoo vertelden vrijgelaten
matrozen aan het „Extrablad", geeft dik
wijls kwansuis noodseinen of iracht om
schepen heen te stevenen om te ontdek
ken, of zij gewapend zijn Als dit het
geval is, laat het dadelijk zijn vermom
ming vallen en opent het zijn vuur.
'(N. R. Ct.)
De vredesactie van Wilson.
LONDEN 31 Jan (U.P.-H.N.) De „New-
York World" verneemt uit Washington,
dat Wilson's eerstvolgende stap zal zijn,
of een lormeele uitnoodiging tot olticieele
bespreking door de oorlogvoerenden, van
de beginselen, neergelegd in 't vredespro-
gramma en ontvouwd in zfjn redevoering
aan den senaat, zonder daarin bijzondere
voorwaaiden ter sprake te doen komen,
óf hen uit te noodigeii vertegenwoordi
gers naar Amerika te zenden en de al
gemeene beginselen daar te bespreken op
de basis van een wapenstilstand, zoolang
de onderhandelingen iooueude zijn.
Tweede Kamer.
(Zitting van 31 Januari.)
Na verdaging wegens onvoltalligheid
tot kwart voor twaalf werd voortgegaan
met behandeling begrooting binnenland-
sch© zaken,
Dhr, Hugenhoitz dient een motie in
dm do Kamer de gelegenheid te geven
zich uit to spreken, dat de ontruiming
van het vluchtoord Edo niet gewenschjt
is, welke motie, nadat de minister ver
klaard heeft voor die motie niet uit den
weg te zullen gaan en alleen een nader
onderzoek te willen instellen naar de juist
heid van de gemaakte berekeningen, even
wel niet door oen commissie en zonder
de overplaatsing daarom uit te stellen,
wordt ingetrokken, onder verklaring van
dhr. Hugenhoitz, dat de minister het door
dhr. Ruys de Beerenbroeck gevraagde na
der onderzoek naar het uitstel van over
plaatsing had toegezegd.
Dhr. Marchant klaagt over nalatigheid
bij het vakonderwijs, dat juist nu zoo
noodzakelijk is.
De heer Nolens bepleit de aanstelling
van een directeur-generaal voor het on
derwijs, teneinde meer continuiteit en sta
biliteit inzake behartiging van het ou
derwijs te verkrijgen en klaagde over te
geringe hulp in het vakonderwijs.
Dhr. Gerhard klaagt over ojxlrijving van
exameneisehen en overschatting van pa
rate kennis, waardoor groote schade wordt
toegebracht aan de ontwikkeling van het
verstand en het ware studeeren, dat niet
bestaat in het inpompen van feiten, doch
in het voorbereiden tot ontwikkeling.
Hij acht ook een orgaan voor onder-
wijzersbeLangen gewienscht.
Dhr. Limburg waarschuwt togen onder
schatting van parate kennis en wenscht,
dat reeds dit jaar het 'bezit van een
diploma 5-jarige cursus H. B. S. toegang
zal geven tot de studie van vPis- en na
tuurkunde aan de Universiteit.
Dhr. Van Raalte vraagt subsidie voor
een handelsdagschool te Middelburg.
Dhr. IJzerman sluit zich bij den wensch
van dhr. Limburg betreffende toelating
van hen die 5-jarige cursus H. "B. S.
hebben tot de studie van Wis- en Na
tuurkunde aan de Universiteit en wenschte
een meer practisch examen voor aard- en
delfstofkunde aan de Technische Hoog©
scholen.
Dhr. Albarda ondersteunt den wensch
van dhr. Limburg.
Electrisch afgesloten.
Nu de scheepvaart op 'het kanaal Ter-
neuzen—Gent volslagen stil ligt, hebben
de Duitscbers, volgens de „Tel.", sn»l
eene electrische afsluiting over het ka
naal aangebracht.
Het Kamerlid Arts is ongesteld, het
Kamerlid Kolkman is hersteld.
Regeeringstarwe.
De Minister van Landbouw, Nijverheid
en Handel maakt wegens misstelling in
zijne bekendmaking van 30 Januari j .1.,
Nederlandsche Staatscourant van 30
Januari j.l. no. 25 bekend, dat de prijs
waarvoor Regeeringstarwe wordt gele
verd tot nader order is vastgesteld op
f509 per last vrijboord of lichteroverna-
me plaats van levering.
Prov. Statenverkiezing Overijsel.
ZWOLLE. Bij de Woensdag gehouden
stemming voor een lid van de Frovinciale
Staren, voor dit district (vac. mr. J. van
Setten, aantal kiezers 5374), werden uit
gebracht 4637 stemmen. Hiervan verkre
gen de heeren J. Balkesteyn (C. H.) 2140
en Jos. E. Vogt (S. D. A. P.) 2335 stem
men, zoodat gekozen is de heer Vogt.
De Staten van Overijsel blijven der
halve linksch
Bij deze herstemming liep alles van links
met den socialist mee tegen rechts, want
bij de eerste stemming had Vogt maar
927 st. en Balkesteijn 1853.
S.S. „Epsilon" gezonken.
Het Nederlandsche s.s. Epsilon, op
reis van Buenos Ayres naar Amsterdam
is volgens een te Amsterdam ontvangen
bericht, gezonken.
De bemanning is gered.
Het schip was 21 December van
Buenos-Ayres vertrokken met c.a. 4000
jOns mais voor de Nederl. Regeering.
(Zie onder laatste berichten.)
Een Ned. stoombauger beschoten.
Men meldt uit IJmuiden.
De kapitein van den stoombeuger
„Hendrika" meldt, dat het vaartuig Don
derdag door een Duitschen onderzeeër
werd beschoten. De U-boot loste eersteen
waarschuwingsschot, waarna meerdere
schoten volgden.
De kapitein begaf zich onmiddellijk
naar de U-boot, en kon, nadat de papie
ren in orde waren bevonden, ae reis
voortzetten.
De commandant van de U-boot loste
schoten o.i.dat hij meende, dat de beu-
ger de U-boot wilde rammen.
De dienst op Engeland.
Het Wollï bureau seint uit Berlijn(niet
officieel). Evenals voor het regelmatig
verkeer van de Amerikaansche passagiers
booten in het versperde gebied bepalingen
zijn gemaakt is ook met het continentale
passaaiersverkeer rekening gehouden, in
dier voege, dat tusschen Vlissingen en
Southwold wekelijks in iedere richting
een Nederlandsche raderboot mag varen,
onder voorwaarde echter dat het verkeer
door het afgezette gebied overdag plaats
heeft en op de heen- en terugweg
aangekoerst wordt op het vuurschip
Noordhinder. Ook voor deze schepen
zijn evenals voor de Amerikaansche
passagiersbooten bijzondere kenteekenen
overdag voorgeschreven.
De rantsoeneering.
Binnen enkele weken zal worden
bekend gemaakt, welke hoeveelheden
van de Regeeringsartikelen voor de
gemeenten beschikbaar zullen worden
gesteld De toewijzing zal geschieden
berekend naar het zielental. Echter zullen
alleen die gemeenten op de ontvangst
der Regeeringsartikelen kunnen rekenen,
waar, volgens door den Minister goed
te keuren plan, de hoofdelijke rant
soeneering is ingevoerd.
De per hoofd beschikbare hoeveelheid
zal over ieder artikel van week tot week
worden vastgesteld. („H
