Co.5
Griep
er
ikantoor
De Groote Oorlog.
Dinsdag 80 Januari 1917.
Dertiende Jaargang
No. 18.
[DA.
sst.
Ij. groot.
issing
Verschijnt eiken MAANDAG-.JVOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Losse Oorlogsberichten
BUITENLAND.
Kerkbanken,
Inken enz enz.
d.
nd.
ID DELBURG.
bo
et 7, Tel. 436.
istigd:
IEN.
iening-Couraiit
|nte.
2 "Zo-
opzegging 2
3
KRUIDEN van
llen direct een keer.
Jr ook in geval van
echte spijsvertering,
of bedrog Indien
Fs Kruiden gebruikt
et een pakje en ge
Izijn overal verkrijg-
Imtgij? Waarom
ekeren? Waarom
ende en ontste
oorst wordt ver-
slijm-diezer;, en is
iflusnza, slijm- en
im f2 23, van
met onze hand-
NIEUWE ZEEUWSCHE GOMT
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes ƒ0.90, daarbuiten 1.10.
Afzonderlijke nummers 6 cent, dubbele bladen 10 cent.
Advertentiën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór
half drie en Vrijdag vóór een uur 's namiddags.
Kantoor v. d. Administratie: Ganzepoortstraat C 209, GOES.
Tel. interc.Directie no. 33. Redactie no. 97.
Reclameberichten 26 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prjjs.
Advertentiën van 16 regels ƒ0.50; iedere regel meer 10 Ct.
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 _X berekend.
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Ct. contant.
1500
gulden bij verlies van beide
handen, voeten of oogen.
Voorts bij ongeneeselijke
verstandsverbijstering
De abonné's op dit blad, in het bezit der door de
lirectie uitgereikte polis, zijn, overeenkomstig de
daarvoor vastgestelde Verzekeringsvoorwaarden,
GRATIS verzekerd tegen ongelukken voor:
De uitkeering der bovenstaande bedragen is gewaarborgd door de „Hollandsche Algemeene Verzekerings-Bank" te Schiedam.
gulden brj gU A gulden bij A gulden bij BS0
|fl I I verlies van een |l||| verlies I I verlies van ij M
I j;' B hand, voet 1 I fl I van een 1% I I een m M
I of oogduimJ wijsvinger U
gulden bjj
verlies van
eiken anderen
vinger.
Vrede en Katholicisme.
Donderdag j.l. is in de Tweede Kamer
het vredesvraagstuk besproken, d.w.z. ver
diepten verschillende Kamerleden zich in
theoretische beschouwingen over een toe
komstig stelsel van vrede, dat verdere
oorlogen zoo niet onmogelijk, dan toch
hoogst onwaarschijnlijk maakt. De heer
Dresselhuys b.v. sprak zeer geestdriftig
over het Amerikaansche stelsel, bekend
onder den naam van „League to enforce
peace", d.w.z. „vrede door dwang", wel
ken dwang de Staten onderling zouden
uitoefenen als een hunner buiten het ga
reel der bezworen internationale overeen
komsten zou springen.
De Katholieke Kamerfractie toonde zich
tegenover dit alles zeer gereserveerd. Niet
omdat wij Katholieken den vrede niet
wenschen of niet van harte gaarne alles
steunen wat tot een betere verhouding
der Staten onderling in de toekomst zou
kunnen leiden, maar omdat in de huidige
omstandigheden een neutraal land als het
onze moet oppassen, uit sympathie voor
den vrede stappen te doen, die voorbarig
zouden blijken en daardoor juist het tegen
overgestelde zouden bewerken van het
geen zij, beoogden. Daarom een koel hoofd
en een warm hart, ziedaar wat een neu
trale regeering in deze past.
Nu zijn er echter menschen, die hetzij
uit kortzichtigheid, hetzij omdat het dui
veltje van ,het anticlericalisme hun parten
speelt, beweren, dat de Katholieke Kerk
weinig of niets voor den vrede doet en
die, zooals onlangs bv. de Vrij-Liberale
„Fakkel", ons tijdelijk Nederlandsch ge
zantschap bij den Paus een onding noe
men, wijl de Paus niets kan en niets wil
van datgene wat des vredes is.
Dit voor de zooveelste maal te hebben
weerlegd, is de verdienste van den woord
voerder der R. K. partij in onze Kamer,
dr. Nolens, die Zonderdag j.l. zeer ver
standige woorden over het vredesvraag
stuk sprak.
Wjj veroorloven ons de volgende pas-
rages uit zijn reue aan te halen. Bij die
rondborstige, duidelijke taal is, zooals de
lezer zien zal, elke commentaar overbodig.
„Men kan middelen uitdenken, om een
gewenschten toestand .teweeg te brengen
©n te handhaven, en men kan daarover
optimistisch oordeelen, doch dit in open
bare vergaderingen uit te spreken is min
der gewenscht. En voor de Regeering is
het nog moeilijker. Wie deze bezwaren nu
eenmaal heeft, ook al zou hij: liever en
thousiast zijn, kan nochtans zeggen, dat
hij een voorstander is van den vrede, van
een duurzamen vrede, en dat hij de schen
dingen van het volkenrecht betreurt. Spre
ker doet dit niet alleen uit persoonlijken
aanleg, maar ook als Katholiek, volgend
het gezag van het hoofd der Katholieke
Kerk. Deze heeft voortdurend de gruwelen
van den oorlog betreurd, de schendingen
van het volkenrecht veroordeeld, en op
handhaving van het volkenrecht aange
drongen. Nog op 4 December 1916, naar
aanleiding van de invoering van het ge
codificeerde kanonnieke recht, waarvan
men venvacht, dat de vredestoestand voor
de Katholieke Kerk zal versterkt worden,
heeft de Paus de inbreuken op het volken
recht veroordeeld, en gezegd, dat een
duurzame vrede alleen is te verkrijgen,
indien het verlangen daartoe doordringt
in de rechtspersonen, die in dezen de
voran twoordelijkheid hebben.
Spreker vraagt en verkrijgt vergunning
om dit woord in een noot in de „Hande
lingen" te doen opnemen.
Behalve op woorden, wijst spreker ook
op daden. Hij moet dit doen, omdat wel
eens aan de Katholieken wordt verwe
ten, dat ze zoo weinig doen voor den
vrede en de verzachting van den toe
stand. Juist de Paus heeft in zake het
laatste het meeste gedaan, en de Duitsche
Overheid erkent, dat paus Benedictus XV
veel heeft gedaan om in het belang der
lijdende menschheid op een beëindiging
van den worstelwedstrijd aan te dringen.
De verschillende regeeringen erkennen, dat
in dezen praetisch en niet alleen met
woorden is gehandeld,
Ben enkel woord over de Belgische
deportaties. Na het uitvoerig betoog van
den heer Duys is het het beste, 't ant
woord van de Regeering af te wachten.
In ieder geval wil spreker verklaren, dat
het ook zijn vurig verlangen is, dat de
gedeporteerden naar hun land terugkee-
keeren en de Nederlandsche Regeering,
voor zoover zij verantwoordelijk is voor
den terugkeer der Belgen naar hun land
en dus ook voor hun wegvoeren, daartoe
zal medewerken ook voor zoover zij niet
verantwoordelijk is.
In dit verband wijst spreker op het
schrijven van 29 November van den Kar
dinaal-Staatssecretaris aan kardinaal Mer-
cier, in antwoord op diens schrijven. Daar
in zegt de Kardinaal-Staatssecretaris, dat
de Heilige Vader hem heeft gelast te
schrijven, dat de Heilige Vader levendig
belang stelt in de zoo zwaar beproefde
Belgische bevolking, en dat hij reeds bij
het Duitsche Gouvernement zijn bemidde
ling heeft aangeboden, opdat een einde
kome aan de deportaties, en zij, die reeds
zijn weggevoerd, zullen worden terugge
voerd.
Wij hebben hier weer een voorbeeld
van het praetisch optreden van den Heili
gen Stoel, maar tevens kan de Neder
landsche Regeering hierin een voorbeeld
zien om nog verder te gaan dan zij: ver
plicht is."
De strijd aan het Westerfront.
De Fransche lezing over den aanval
der Duitsehers wordt door Havas als
volgt gegeven:
Aan. den linkeroever van de Maas heb
ben de Duitsehers Donderdag tegen het
vallen van dan avond, jia een hevig
bombardement, op vier punten het Fran
sche front, van het bosch van Avocourt
af tot beoosten der Mort Homme, aan
gevallen. Spervuur zoomede geweer- en
machinegeweervuur der Fransehen heb
ben hen afgeslagen. De aanvallers moes
ten terug haar de loopgraven, waaruit ze
gekomen waren .Eenige Duitsche afdee-
lingen slaagdden erin Fransche voorpost-
stellingen in het vak van hoogte 304
binnen te dringen. De Duitsehers. leden
bij dezen aanval zeer zware verliezen.
Ze lieten een aantal lijken voor de Fran
sche linies liggen, met name in het bosch
van Avocourt.
Het Transche avondcommuniqué gaat
wat verder en behandelt ook den te
genaanval, die dienen moest om den Duit
sehers het veroverde terrein weer af
handig te maken.
Het officieele bericht noemt den Duit-
schen aanval ook buitengewoon hevig.
Dp verschillende plaatsen hadden ge
vechten van man tegen man plaats.
Door een hevigen tegenaanval gelukte
het den Franschen Vrijdagochtend het
grootste gedeelte der loopgraven in de
buurt van heuvel 304, in welke de vij
and was binnengedrongen te heroveren.
BERLIJN, 28 Januari (W.B.). Het groot
hoofdkwartier meldt:
Legergroep prins Rupprecht. Na sterk
vuur slaagden Engelsche afdeelingen er
in, zich in ©en klein gedeelte onzer voor
ste linie ten Zuid-Westen van La Trans-
Joy (ten Noorden der Sommej te nestelen.
Bij de overige legers heerschte, afge
zien van tijdelijke toeneming van het vuur
in bepaalde sectors en enkele gevechten
in het voorterrein, rust.
PARIJS, 28 Januari (Havas). De Duit
sehers hernieuwden den aanval op den
linkeroever der Maas niet en trachtten
niet het hij, tegenaanvallen verloren ter
rein te herwinnen. Zij stelden er zich,
tegen alle waarschijnlijkheid in mede te
vreden het resultaat van den Franschen
aanval te loochenen.
De zware Fransche artillerie, de taak
der infanterie voortzettende, versterkte
jfistvren het vuur »n maakte 3e punten,
waar vijandelijke groepen omsingeld ble
ven, onhoudbaar.
De actie der kanonnen ontwikkelde zich
van hoogte 304 tot den Mort Homme en
strekte zich uit tot Louvemont en het
bosch van Gerrières.
Plaatselijke verkenningen werden langs
heel het front vernieuwd.
Munitie-ontploffing te Londen.
Tusschen de lijken, die bij het oprui
men der door de 111 u nit ieo-n tp of
fing te Lo nden veroorzaakte puinmas
sa's gevonden werden, kon ook dat van.
den eersten scheikundige, Angel, herkend
worden.
De premier heeft minister Mond opge
dragen, den wederopbouw der vernielde
huizen tea- hand te nemen en or is reeds
een begin gemaakt met de hiervoor noo-
dig© werkzaamhedenHonderden huizien
zijn zoodanig beschadigd, dat herstel on
mogelijk is. In anderen zijn zolderingen
en daken ingestort, vensters verbrijaeld
enz. Da door den ramip dakloos _gewor-
den en zijn voorioopig in scholen enz.
gehuisvest en vair kleederen. voorzien.
Voor de bewoners der minder beschadigde
huizen, die toch naar een andere woning
moesten omzien, heeft de regeerjiig leger-
automobielen voor de verhuizing beschik
baar gesteld.
Van de kinderen, die alleen in 'huizien
of op straat aangetroffen weiden, zijn
reeds meer dan honderd aan hunne ou
ders teruggegeven. Naar velen is echter
geen navraag gedaan, zoodat gevreesd
wordt dat hunne oudiers zijn omgekomen.
Een munitieontploffing te Oresden 7
In een den 30en December 1916 geda-
teerden brief, die op een Duitschen ge
wonde werd gevonden, staat het volgende:
Hebt gij reeds gehoord, dat het arse
naal te Dresden in de lucht is gevlogen.
Het moet verschrikkelijk geweest zijn; on
willekeurig dacht men aan het trommel
vuur aan de Somme. Er zijn een duizend
tal vrouwen en jonge meisjes gedood.
Men houdt de zaak echter absoluut ge
heim. Niemand kan dan ook ©en (spoorweg-
kaartje naar Dresden krijgen, dringende
gevallen uitgezonderd. Alle ruiten, tot op
een afstand van 18 K.M., zijn gesprongen,
Wanneer het vuur de depots bereikt, zal
geheel Dresden in de lucht vliegen. Dag
en nacht hakt men de hoornen in het
bosch van Rade-beul neer, om uitbreiding
van den brand te voorkomen. De brand,
die eergisteren o-m 11.30 uur begon, woedt
nog steeds voort.
Hospitalen, vol zwaar gewonden, zijn
reeds in de lucht gevlogen.
Een nieuwe lichtstraal.
Van hoop op een voortzetting der vre
despogingen en gewekt door een. rede
van den Oostenrijksch-Hongaarschen mi
nisterpresident.
Graaf Tisza zeide in zijn antwoprd op
een vraag van het oppositielid Covaszy
over Wilsons boodschap; 0.111.:
In de eerste plaats wil ik het uitspre
ken, dat wiji overeenkomstig onze voor
den oorlog konsekwent toegepaste vreed
zame politiek, overeenkomstig onze hou
ding tijdens den oorlog zoomede onze
bemoeiing en van den laatstetn tijd in
zake den vrede niet anders dan
met sympathie elk streven
kunnen begroeten, dat op her
stel v a,n den vrede is gericht.
(Levendige instemming.)
Wij zijn derhalve geneigd, de
gedachtenwisselimg over den
vrede met de regeering van
de Vereenigde Staten verder
voort te zetten. Deze gedachten-
wisseling moet natuurlijk in overeenstem
ming met onze bondgenooten geschieden.
Ik moet tegenover het feit, dat de pre
sident der Vereenigde Staten in zijn bood-
schapi een zeker onderscheid maakt tus
schen ons antwoord en dat onzer te
genstanders,! ;ppi den. voorgrond stellen,
dat het viervoudig verbond zich bereid
verklaart, in vredesonderhandelingen
te Ireden, maar tegelijk, dat het bij deze
onderhandelingen voorwaarden zal stel
len, die naar zijn overtuiging voor den
tegenstander aannemelijk zijn en een
duurzamen vrede ten grondslag kunnen
strekken. (Levendige instemming.) Daar
tegenover staat de opsomming van de
vredesvoorwaarden, welke in het ant
woord onzer tegenstanders aan de re
geering der Vereenigde Staten is vervat,
gelijk met een verdeeling van de monar
chie en het Ottomaansche rijk. Het is
dientengevolge het officiëele bericht, dat
de Entente het op onze vernietiging heeft
gezien, hetgeen ons dwingt, zoo lang met
inspanning' van alle krachten te vech
ten, als onze tegenstanders dit doel na
streven. (Algemeene levendige instem
ming.)
Een nieuw Duitsch aanbad
Volgens den Londenschen corres
pondent van de N. R. Ct. schrijft het
Engelsche blad op- den grondslag van
teruggave en herstel te onderhandelen.
Er Joopt een gerucht, dat het daartoe
bereid is en dat president Wilson een
ontwerp' van Duitschland's voorwaarden
in zijn zak heeft. Ik geef dat gerucht
voor hetgeen, 't waard is; men zegt,
dat het Duitsche aanbod inhoudt: Ie.
den afstand van Metz en een deel van
Lotharingen aan Frankrijk, gepaard gaan
de met ontruiming van het bezette gebied,
maar geen schadeloosstelling; 2e. ont
ruiming van en schadeloosstelling aan
België; 3e. een onafhankelijk Polen; 4-e.
afstand van het grootste deel van Mid-
den-Afrika; 5e. herstel van Servië met
behoud van. een strook voor den spoor
weg; 6e. ineutraliseering van de zeeeng
ten; 7e. afstand van Trentino aan Italië
met Triest als vrijhaven.
Natuurlijk zou de leidende overweging
zijn zoowel tot een economischen als tot
een territorialen vrede 'te komen, zoodat
van boycott-politlek zou moeten worden
'afgezien.
De wegvoering der Belgen.
Uit Havre wordt aan de „N. R. Ct."
gemeld
Ernstig .zieke gedeporteerden, die te
Gent zijn teruggekeerd, hebben aan de
Belgische regeering verklaringen doen
toekomen, behelzend dat zij, als zij wei<
gerden. te werken, tot dicht achter het
front in Frankrijk werden overgebracht
en dat ruiterij charges in hun midden
uitvoerden. Het voedsel, dat zij kregen
was oneetbaar en rust werd hun niet
gegund. Op hun terugtocht naar België
hadden zij het zonder eten -en drinken
moeten stellen.
Een verkenningstocht.
Over de in ons vorig nummer vermel
de beschieting van de kust bij Suffolk
door een klein Duitsch vaartuig, wordt
uit Berlijn, d.d. 26 Januari officiéél me
degedeeld
Vannacht hebben lichte Duitsche strijd
krachten een uitval gedaan naar de Én-
gelschc kustwateren ten zuiden van Lo
westoft om daar te voren waargenomen
vijandelijke bewakingsvaartuigen en voor-
postschepen aan te vallen. In het go-
h-eele afgezochte zeegebied hebben de
onzen echter niets yan den vijand ge
zien. Hierop hebben onze torpedoboo
ten de bevestigde plaats 'Southwold, die
door uit de nabijheid afgeschoten licht-
kogels goed verlicht was; onder geschut
vuur genomen. Er zijn treffers waarge
nomen.
Onze strijdkrachten die ook op hun
terugtocht geen (vijand hebben gezien, zijn
behouden teruggekeerd.
De Plannen der Centralen.
De Berlijnsche correspondent van „De
Tijd" schrijft:
Vrij gevestigd isi de meening, dat de
beslissing in liet Westen zal gezocht wor
den door een poging tot verovering van
Belfort, 0111 de Bismarckiaansche fout van
1871 goed te maken en de Sundgau in
den Elzas buiten de kracht der Fraox
sche kanonnen te brengen. Het is wagi-,
Welk weder zullen wij hebben
Verwachting tot den avond van 30 Jan.:
Zwakke tot matigen, Noordoostelijke tot
Oostelijken wind gedeeltelijk bewolkt, wei
nig of geen sneeuw; matige vorst.
dat velen van dien kant ook een Fran
schen aanval in de eerstkomende weken
verwachten, en enkelen meenen, dat
Frankrijk het krijgsbedrijf zou staken, zoo
dra het liet belangrijkste deel van denf
Elzas heeft veroverd. Niet alleen aan
de eer zou dan zijn voldaan, maar ook
het naaste Fransche oorlogsdoel ware dan
bereikt, zoodat het overgaan tot de om
den toestand des lands niet langer uit
te stellen vredesbesprekingen gemakke
lijker zou zijn.
Dat Frankrijk echter ook slechte dit
gedeeltelijke doel zou bereiken, geloof)
hier niemand.
Intusschen wordt het uitbarsten van
het groote onweer reeds tegen het laat
ste der naaste maand of de eerste helft
der volgende verwacht.
De Plannen der Entente.
In de „Vossische Zeiitung" schrijft ka
pitein Von Salzmann, de militaire me
dewerker van het blad, over de plannen
van de Entente-mogendheden. Hij gelooft,
dat het in het voorjaar hunnerzijds, wer
kelijk tot een geweldigen aanval aan het
Westelijke front zal komen. Uit artike
len van militaire schrijvers in het vijan
delijke kamp maakt hij op, dat de Fran
schen het zwaarste werk zullen krijgen;
En hij besluit:
„Dezen keer, dat weten wij1,, moet ep
zal de beslissing vallen. Dezen 'keer zal
bet de eindstrijd zijn. Ons vertrouwen is
onwrikbaar, en, daarom, omdat het einde
van het vreeselijke lijden wenkt, gaan
wij, naar oude Duitsche zede, kalm, vast
beraden, ernstig en schier blijde de ba-
slissing tegen, want aangaande haar af-
Ioopi hebben wij ook dezen keer geeii
twijfel".
Do Plicht der Neutralen.
Het slot van een overzicht in het
„Journal de Genève" van 20 Jan. luidt
als volgt: In aanmerking nemende, dat
de oorlogvoerenden thans hun uiterste
krachten zullen gaan1 inspannen, valt ge
makkelijk het belang te begrijpen, dat
ieder van hen heeft, om oen onzijdige#!
Staat aan zijn zijde aan den strijd te
doen deelnemen. Nu kan .een onzijdige
in een oorlog wonden medegesleept, niet
alleen door schending van zijn grond
gebied, maar ook door allerlei soort val
strikken en hinderlagen. In dit zeer ern
stige uur kunnen de regeeringen der on
zijdige staten niet genoeg flinkheid, be
dachtzaamheid en waakzaamheid aan den
dag leggen en hun onderdanen niet ge
noeg kalmte en koelbloedigheid betoon en,
De „Gneisenau".
Kort na het uitbreken van den oorlog
is de stoomboot „Gneisenau" van de
Nord-Deutsehe Lloyd, die in de haven
van Antwerpen, lag, miet opzet tot zin
ken gebracht. Hierdoor wilde mien jdo
haven versperren en bet verkeer voor
de Duitsehers op de Schelde onmogelijk
maten. De- sterke stroom wierp het schip
om, zoodat het doel niet volkomen yard
bereikt. Nadat Antwerpen in Duitsch be
zit geraakte, bereidde men ü-e lichting
van het schip voor. Thans is volgens
berichten in de Duitsche pers, da „Gnei
senau" weder gelicht en moet hiermede
de laatste belemmering voor de scheep
vaart uit den weg zijn geruimd.
BtmCHIiASU
De jaarmarkt te Leipzig.
BERLIJN, 24 Januari (W1.B1.) De voor-
jaarsmarkt van 1917 te Leipzig, de vóór-
