KTE.
ïd-Beve!and"
sr ui liuispin.
HD 915
De Groote Oorlog
No. 152.
Zaterdag 28 December 1916.
Twaalfde Jaargang.
EERSTE BLAD.
2den Kerstdag) en
ag) wordt GEEN
ERICHT!
>p 22 December 1916
anceerde openbare
ihting te Baarland
af niet door.
mpenmakers.
ïmpenmakersknechts,
isle en een 2de Oier sibode
een Boerenmeid,
flinke Dienstbode,
Verschijnt eiken MAANDAG WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Inner toestaat i 6 bladzijden.
Zij die zich met ingang van
1 Januari a.s. abonneeren
ontvangen de tot dien datum
verschijnende nummers
gratis en franco.
NA ZEVEN EEUWEN.
FEUILLETON.
Losse Oorlogsberichten
Sanguinose .waren uit-
/i'treffelijke middel aan alle
Dr. Aug Alexandre.
lare grootste aanbeveling,
(tering verstoorde, leefden
toegepast in alle gevallen
tn eetlepel (van 15 gram)
|i kost slechts 12'/2 ets. of
f2 fl. f 15,
1 een flacon 10 dagen d.i.
AK.
Drogisten.
do.,
Den Haag.
ïens het Bestuur,
Veilingmeester Admi nistrateur
Notaris NEERVOORT,
igd tegen 1 Maart a. s.
g beschikbaar. J. DE BAAR,
Gevraagd:
en 2 hoorders, loon 35 cent
Adres H. D. HALM, Kssteren.
3NCKBLOEDTBaaten, Markt
vraagt met Februari of vroeger
rs of vriendinnen), liefst R.K.
ingen met opgave van getuigen
angde salarissen aan bovinge-
tares.
ns trouwen der tegenwooi dige
ide wordt gevraagd
KKFRMANS te St. Annalard, om
mari in betrekking te komen of
1917 Loon f 120 met verval,
te melden brj A. BUTE JN te
am me.
Febr. of eerder te Delft gevraagd
neden 21 jaar, \an goede getui-
orzieii. Brieven onder letter Z,
dezer Courant.
nr.TTYTci-,,1 H--I II II muil i n—m i il_
tl genezen worden, dan zou broe-
iet er de middelen voor weten.
;eneesmeester en wond heeler was
heel den omtrek niet te vinden,
de monnik kwam dadelijk met de
ten mede; hij onderzocht de won-
,n Jan en zeide: „J inker Witte
uwe Ottelijne behoeven zich over
knaap niet te verontrusten. Zijne
i beteekenen niet voel. Alleen
en angst hebben hem in onmacht
allen.
kwam uit .zooals broeder Jozef
■ld had; want een goede week
•acht Jonker Witte ze'lf onzen Jan
e parochie van Sin'. Jacobus,
was juist Zondag t .en zijl er aan-
n en van alle kant -n kwamen de
naar de kerk. Waarom?
r, zeker, ook uit de goede gc-
om geregeld iele. i Zondag zijne
aistp'lichten te vervullen 1
toch ook wel wat uit nieuws-
eid, daar er een gerucht liep-, dat
Jan op een ellendige wiji/e om
ven gekomen was. Misschien dat
me Hendrik en de diepbedroefde
mi wel meer van le geschiedenis1
weten.
(Wondt vervolgd..
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes f 0.90, daarbuiten f 1.10.
Afzonderlijke nummers 6 cent, dubbele bladen 10 Gent.
Advertentiën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór
kalf drie en Vrijdag vóór een uur 's namiddags.
Kantoor v. d. Administratie: Ganzepoortatraat C 209, GOES.
Tel. interc.: Directie no. 33. Redactie no. 97.
Reclameberichten 26 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prjjs.
Advertentiën van 16 regels f 0.50iedere regel meer 10 Ct.
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 J< berekend.
Dienstaanbiedingen 6 regels voor 25 Ct. k contant.
De abonné's op dit blad, in het bezit der door de SjB -gSCh ,£5tk gulden bij verlies van beide B3S JÖfck gulden bij
directie uitgereikte polis, zijn, overeenkomstig de jl I IB handen, voeten of oogen. a 1^ I E verlies van een
daarvoor vastgestelde Verzekeringsvoorwaarden, 01 III Voorts bij ongeneeselijke I Tl I hand, voet
GRATIS verzekerd tegen ongelukken voorBJ verstandsverbijsteringB yLM of oog
De uitkeering der bovenstaande bedragen is gewaarborgd door de „Hollandsche Algemeene Verzekerings-Bank" te Schiedam.
gulden bij
verlies
van een
duim;
y wijsvinger Sn
gulden bij
verlies van
eiken anderen
vinger.
De Administratie.
Wegens het HOOGFEEST VAN
KERSTMIS zal de „NIEUWE ZEEUW-
SCHE COURANT Maandagavond a. s.
NIET verschijnen.
"Wat de edelgesteenten zijn aan dia
deem en kroon, dat zijn tie religieuze
orden in de Kerk. Zij toch verhoogen
haar luister door de volmaakte opvol
ging der evangelische raden en hetzij, zij
het deel van Martha dan wel dat van Maria
verkiezen,, hetzij: 'zij heide, harmonisch
Vereen,ig:d, zjch tot levenstaak hebben
gesteld, in jan onthechting van de we
leid, 'hun' geest van versterving, hun apos-
loliseh'en ijver voor 'de eer© Gods, en het
hieil der zielen toonen zij aan de wereld
do parel des! Christendoms.
Als 'k'eurgesteenle blinkt onder 'ben uit
do .roemrijke prde der P-r«dikb.ee-
ren, door Dominions! Guzman ge
sticht en den 22on December 1216, van
daag 'juist Zeven eeuwen geleden, dooi
Pansi Homorius III goedgekeurd. In die
dagiem werd liet zuiden van Frankrijk
geteisterd door de dwaling der Albigen-
zen. Tegen hen gordde de vromle kanun
nik van Oama zich aan ten strijde. Doch
niet met zwaard of speer, maar met
de geestelijke Wapenen van het gebed,
de prediking van Gods woord en liet
voorbeeld .van een apostolisch leven be
streed hij de- dwaling.
De Hemel zegende zijn pogingen en gaf
hemi het -denkbeeld in, een s'chaar vim
kloeke .geloofsbelijders rondom) zich, ,te
verzamelen en gemeenschappelijk, miat hen
aan da taak te arbeiden, omschreven in
liet devies 'zijner orde: „laudaro, bene-
dicere, praedicare", lof zingen; als
kenmerk' van liet beschouwend leven, z e-
g a n o 11, als) kenmerk! van da priester
lijke werkzaamheid, prediken, als ken
merk van den arbeid des geloofsverkon
digers.
Paus Honorius III keurde het plan goed
noemde het eerst Dominicus en diens
„Wind gezaaid, storm gemaaid".
(Een verhaal uit den Graventijd.)
24
Met welk een vreugd zag Jan weer den
toren van de Sint Jacobus!
Wat zag hij uit den schoorsteen van
de kleine pastorie de blauwe rookwolk
jes prettig opstijgen.
Ilij bad. zich nooit zoo vroolijk ge
voeld als nul
Was .dat omdat ia die kleine Veer
tien dagen de sneeuw verdwenen en het
ijs gesmolten was? Omdat de eendjes
weer in het water speelden? Omdat de
leeuwerik zoo keurig zong? Omdat mus-
schen en spreeuwen, alsof er voor hen
geen rustdag was, piepten, zongen en
met takjes, strootjes en pluimpjes rond
vlogen om hun nestjes' te bouwen? Jan
wist het nietI Maar hij was' o, zoo- vroo-
lijkl Vriendelijk den valkenier van Heer
Gozewijn groetend, stapte hij aan de zijde
van den Jonker van Holland het plein
Voor de kerk op.
Wat een gekijkl Wat een gc-v'raagl W,a:t
al blijde gezichten!
gezelion „fratres praedicatores", „predik-
hieeren" en igaf aan de jeugdige religi
euze jstichting den regel van den H.
Augustinus. Ten onrechte worden de
Diominjkanen onder ue bededmonni'keiiil
gerangschikt; zij zijn feitelijk reguliere
kanunniken, gelijk allen, die den klooster
regel van St. Augustinus volgen.
SpoeJig wies de jeugdige orde in om
ra-njg, invloed en verdiensten. Als kloos
terlingen, als {Zielenherders, als geloofs
verkondigers bewezen zij -in don loop der
oeu'wten (de .uitmunten-diste diensten aan
de Kerk, welke juist aan, de 'orde der
Predikheeren de zorg toevertrouwde voor
het ongerept bewaren van den geloofs
schat. .En (evenals. 'liet trouwe huisdier
het erf zijns! meesters bowaakt en tegen
indringende vijanden' verdedigt, zoo waak
ten d-e Domini canes", letterlijk, „hon
den: des) Hoeren", er voor, dat bet gewijde
erf der 'Kerk vrij bleef van dwaling en
ketterij.1) En gelijk ide starren aan hot
uitspansel, zoio schitteren aan den Do-
hriniikaan-scben hemel de talrijke zonen
en dochteren van St. Dominicus, die zich
door hun, heiligheid, hun zielenijver, hun
wetenschap v.oor altoos ©en eerezuil heb
ben gesticht in de herinnering van het
nageslacht. En (dan wordt aanstonds ge
dacht aan. St. T ho ml as van Aquino,
den gemalen denker der miiddjeleiaixwem,
tot op onzie dagen een vraagbaak in the
ologische en philosopihisch-e kwestiën,
Waardige evenknie van een 'Plato, oen
Aristoteles, ja, grooter dan deze denkers
der oudheid, wijl zijn, verstand was gea
deld -door het licht des geloofsden „doc
tor angelicas", die het eerst het wondere
samenstel van leerstellingen letn. wetten,
door -do Kerk van Christus en de Apos
telen ontvangen, voor ,het donk-end ver
stand wist te órden-en tot ©en afgerond
theologisch systeeml, ©ven, stout van con
ceptie als loigisch van, opzet en helder
heid van, hewferking.
Naast hein verrijst de machtige figuur
zijns leermeesters A1 b e r t u s de G r o or
te, gevierd godgeleerde en om zijn ver
rassende Kennis der natuur de „Plinius der
XlIIe eeuw" genoemd. Hen volgen tot
op onze dagen oen achtbare schare van
geleerden als een Petrus de Taren-
tasia, gestorven als Paus Innocentius)
een Vincent! us van Bi e a u v a i s,
opvoeder der kind-eren van Lodewijk den
Heilige, een Hugo Argentinensis*
een Willem Du randus, een Petrus
de Pa 1 ud e, een Johannes apreo-
lus, die „de ziel van Sint Thomas"
werd genoemd, een M e I c h i o r Cano,
do gebroeders Do So to, een Domiini-
c u s B a n e z enz. enz. Als kanselrede
naars- schitterden ©en St. Vincentius
Dit idee vindt men weergegeven in de be
roemde wandschilderingen der „Spaansche Kapel,
ti Florence.
Daar komen een man en een vrouw
aan! Het zijd koster Hendrik' en vrouw
Al eid! Ze zien den Jonker Van Holland',
ze zien hun Jan, hun eenig kind -en
daar werd vreugde, o, zulk een reine
vreugde gesmaakt. Jonker Witte'sl be
richt, dat „Simpele Griet" bij dien dol
len rit het leven verforen had, dus dat
Jan nog van geluk mocht spreken, dat
het zóó Voor hem afgeloopen was, werd
bijna niet aangehoord; want vader en
moeder dachten aan geen bollend' paard,
geene slingerende kar, goene krankzini
nige Vrouw, ze dachten alleen aan Jan,
aan him eigen, eenig kind!
V.
De winter, die zóó lang aangehouden
had, was voor goed voorbij1.
Vriendelijk brak de zon d'o-or dc wolken
en bescheen van den morgen tot den
avond veld en weide.
Zoele zuidwesten- en zuidenwindjes
streken -over den akker waarop' het win
terkoren met alle kracht en macht be
gon te groeien. De strenge winter had
het gelukkig weinig kwaad gedaan, om
dat er Van het begin van de vorst af een
dik sneeuwkleed -over heen gelegen liad'.
Op het veld schoten handen te ko.rt
Fierreri-us-, een. IS t. Ludovicus
B iel'tr and U'S'en in de 19e eeuw een
Lacordaire en Montsabré, die de
predikstoelen der Franscb© kathedralen
tast hun welsprekendheid vervulden.
En hoe ook in den nieuweren tijd de
Donrinikanien vooraanstaan in de verde
diging des geloofs, bewijst de beroemde
apologeet pater Weiss, professor aan de
universiteit van Freiburg.
Tal van geloofsverkondigers stonden op
einder de Domjnikanen en gingen uit naar
dé iieidenische landen der oud© en nieuwe
Wereld, ,o>m aan „den zittendon in de
schaduwen; des doods" het licht des
Evangelies te brengen, o.a. d© H. II y a-
c i n t h u s, door St. Dominicus zelf uit
gezonden, die Polen ©n Rusland als on
vermoeid missionaris doorkruiste.
Mén spreekt in onze dagen veel van
Katholieke sociale actie, d.w.z'. van, wer
ken aan het maatschapp-elijk en econo
misch welzijn des volks volgens 'de Ka
tholieke beginselen pn miaent -dan vaak
dat dit iéts) hteuwS is. Maar reeds diep
in de middeleeuwen zien wij pen hei
ligen Rayta'undue de Pennafprt
krachtig de .pogingen steunen van St.
Petrus Nolascus tot vrijmaking der slaven
pin. als later in Amerika de hebzucht en
wreedheid der Spaansche veroveraars de
inlandsche- bevolking zóówel economisch
als -moreel ten gronde richt, zien wij den
beroemden Domin-ikaner bisschop Biar-
th o lom) leus Ide las, C as'a's met on
tembare energie voor do rechten dor
mleinischbeid dn de bres springen an zich
voor altijd diein ©erenaam) van „algen»»
n|e(n) vader en beschermer der Indianen"
Verwerven. Waar zouden wij blijven, wil
den wij: voortgaan mét allen op te noe
men, die door een voorbeeldig 'treden in
ide voetstappen huns heiligen stichters,
door een vlekkeloos leven in don dienst
van God, de eer der altaren waardig
wierden 1
RéedS noemden wij1 u enkelen, maar
to-tóh mogen. hier zeker de namen niet
ontbreken van een II. Catliarina van
Siërra, naar wier raadgevingen zélfs
pauslén luisterden en een heiligen Paus
Pi us- V, wonderbaarlijk door God om
trent de overwinning der christenvloot liij
Lepanto- ingelicht.
Bleven de stormen van tegenspoed en
Vervolging, door ketterij' en revolutie to
gicn de Kerk ontketend, allerminst aan
dei orde der Predikheeren gespaard, s-taads
verhief' zij 'kloekmoedig hot hoofd to
midden van het barnen der gevaren en
wij behoeven slechts -een blik to slaan
in ons ©igen 'dierbaar vaderland, om te
ervaren, hoe pok daar ;um den alouden
staan), door St. Dominicus in den 'bodem
der Kerk geplant, nieuwe frissche loten
Ontsproten, als „jeugdige olijfscbeu.ten",
gelijk'de Psalmist zegt (I's. CXXVH:3.)
Zegenrijk werken 'de zonen van St. Do
om al het voorjaarswerk tc bestellen en
ook -op- den pastorieakker, die door kó-s-
ter Hendrik Voor den Pastoor moest moest
bebouwd worden, was heel Wat te doen.
Geen wonder da:t Jan, na zijn behou
den 'thuiskomst, wel wat anders te doen
had dan op de vinkenbaan vogels te
g.aa;n vangen. Hij moest aardig mede hel
pen, óf, zooals zijn Vader dat zeide:
goed 'pon-baan spelen.
Zoo waren ze op zekeren morgen ach
ter in April weer druk aan den arbeid
toen ze gestoord werden door Jonker lier
man, den zoon van den lieer van Swa-
nenburch.
„Goeden morgen. Jonker 1 Komt u
eens zien of het werk vlot, ja?" vroeg
Hendrik.
„Ik bemoei me met 'geen akkerwerk'",
antwoordde ide Jonker trotsch en ver
volgde op denzelfden toon„Waar is Jan
„Jan is daar achter in den tuin be
zig met spitten. Er is Veel werk, Jonker!"
„Roep hem dan", beval de Jonker.
Koster Hendrik bromde wat in „icli-
zelven van: „windzak" of zoo iels, docli
zette evenwel' de handen aan den mond
en riep', zoo hard hij kon: „Janl"
„Wat is 't, vader?" klonk' het weerom.
„Jonker Herman is hier en die, moet
Hiinjcus in 'het lage land aan de zee
lila zielenherders, als opvoeders 'die®
jeugd, alsi bevorderaars' der wetenschap!
getuige een pater De Groot, die St.
Thomas' wijsheid doet stralen) op den
cathieder der AmSterdamsche universiteit,
een pater Hoogstraten, die als let
terkundig criticus een Roemsche Busfcen
Huet mag genoemd worden, maar dan
zonieter de rationalistische tendenzen van
dezen scherpzinnigen schrijver, ©en pater
N i ie u W b a r n, die door de liturgische
verklaring van onzen heerlijken eeredieusit
zóóveel heeft bijigieidragan tot ©en inniger
medeleven van onsl volk met de KiaiK
in bet verheerlijken van God.
En in Curasao, de Neder] andsche ko
lonie, ver over den wijden oceaan, wer
ken de Hollandsche Doniinikancn ate vol
ijverige missionarissen aan het heil der
zielen, zoo van inboorling al's kolonist-
En het strekt voorzeker .orfs allen, Ka
tholieke inwoners van ons vaderland, tot
rechtmatige voldoening, dat het zevende
eeuwfeest van de Diominikanenorde thans
wordt gevierd onder het generalaat van
den Nederlander Pater Theiss-
ling, die de Voortreffelijkste eigenschap
pen van onzen volksaard mede in dienst
zal stellen van zijn verheven ambt en
de roemrijke tradition zijner orde moge
Voortzetten tot in lengte van dagen. En
waar onze schoone godsdienst ons leert,
dat wij allen, kinderen der Kerk, één
mystiek lichaam vormen en elkanders'
ledematen zijn, daar is de Vreugde der
zonen en dochteren van St. Dominicus
over het zevende .jubeltij hunnen orde
ook d-e onze en gaat naar hen onze har-
tewensch uit voor een immer stijgenden
Moei in deugd en volmaaktheid volgens
hun heiligen regel, Gode ter e-ere, der
Kerk ter glorie, den zielen ten zegen!
Amerika treedt tusschen beide.
Men seinde ons lieden morgen liet
navolgende belangrijke bericht:
LONDEN. Het Persbureau publiceert
een nota van President Wil-,
son aan alle oorlogvoerenden,
waarin hij voorstelt een spoedige
gelegen beid te zoeken om voorwaar
den te doen kennen waarop de oorlog
beëindigd kan worden en waar
borgen tegen een nieuwen strijd kunnen
worden geschapen.
Amerika heeft het allergrootste belang
bij de maatregelen voor den wereldvrede.
De President stelt niet direct den
vrede voor maar een wederzijdsch polsen
enwenschthierbij behulpzaam
je hebben 1"
„Nou, dat behoef je nou niet zoo, te
schreeuwen. Als' de luie slungel kom!
zal hij wel zien, dat ik er benl" zeide
de 'Jonker. j
„Windbuil I" bromde koster Hendrik nu.
„Heb je soms wat te zeggen, hé?"
vioeg de Jonker en trad, gewapend.' mei
zijn karwats dreigend nader.
Koster Hendrik keek den 'trotschen
Jonk-er, die nauwelijks vijftien jaar oud
was, brutaal in de oogen en zijhe handen
jeukten dat manneke eens even terecht
te zetten.
„Kijk voor je!" beval' Jonker Herman
Nu werd het Vuur den goeden koster
toch te dicht aan de schenen gelegd en
met van kwaadheid bevende stem s'prak
hij: „Die Jonker heeft geen lijfeigene te
genover zichl"
„Hier, graven-vriend I" iriöpi nu Jon
ker Herman verwoed, en zou den kos
ter met de karwats in het aangezicht ge
slagen hebben, ais deze zich ni-et schie
lijk gebukt -en de karwats uit do handen
van den knaap .geruid had.
Een oogenblik stond de koster gereed
het voorwerp weg te slingeren, doch hij
bedacht zich, gaf het over en zeide:
„Men slaat, paarden met -dat ding, Jonker,
te z ij n of zelf het initiatief te
nemen.
Wilson en Lansing verklaarden in ver
band hiermede, dat de Vereenigde Staten
thans nader tot den oorlog zijn gebracht
en daarom moeten weten wat de oorlog
voerenden voornemens zijn.
Van het Zuidelijk Oorlogsterrein.
ROME, 21 Dec. (Stefani). Het staf
communiqué meldt
De verbeterde weersomstandigheden
lieten gisteren grooter activiteit aer ar
tillerie en van de vliegers toe, zoowel
op het Trente- als op het Giuiliefront.
Van de overige oorlogsterreinen.
Zoowel van het wester- als van het
Oosterfront en den Balkan meldt het
Duitsche hoofdkwartier dato 21 Dec.
Behalve artillerievuur in enkele sectot
ren geen grootere gevechtsacties.
Uit het Engelsche Lagerhuis.
LONDEN, 21 December (R.O.) Bij de
derde lezing van de onteigeningswet
heeft Sir John SimoD, die uit het coalitie
kabinet Asquith trad, wegens de bezwa
ren van den dienstplicht, in krachtige
bewoordingen de rede van Lloyd George
goedgekeurd. Lloyd George heeft, zoo
zeide hij, de gevoelens en de meening
van de heele natie vertolkt (toejuichingen).
Een nieuwe nota aan Griekenland.
LONDEN, 21 December. (R.O.) Reuter
verneemtDe nieuwe nota van de ge-
aliëerden aan Griekenland, zal naar men
verwacht vandaag aan de Grieksche re
geering overhandigd worden Het is niet
zeker of er een bepaalden tijd gesteld is.
De voornaamste eischen der geallieer
den zullen zijn: verbod van reservisten
vergaderingen in oud-Griekenlandcon
trole over post- en spoorwegen; vrijstel
ling van de gevangen genomen Venize-
listen en onderzoek naar de wanordelijk
heden ep 1 en 2 December, door een
gemengde commissie.
0e Roemeensche verliezen.
BERLIJN, 21 December. (H.N.) Naai
de „Deutsche Tageztguit Stockholm
verneemt, zijn op de verlieslijsten van
het Roemeensche leger 280803 man
vermeld en wel 272.873 soldaten en
7930 officieren. Naar verhouding buiten
gewoon zwaar zijn de verliezefa van
hoofdofficieren, n.l. 13 generaals en 40
regimentscommandanten worden als ge
sneuveld, gewond of vermist opgegeven.
(Maasbode)
Kolenbesparing in België.
SLUIS, 21 December. Men meldt aan
de „Maasbode" In Vlaanderen is heden
het volgende bekend gemaakt
doch geen menschenl"
„En jij zult er dan toch een striem
mede li-ebben!" riep. de Jonker, tanden-
knarsend van kwaadheid, uit, en eer d-e
koster er nu opi bedacht was; kreeg bij
een slag in het aangezicht.
Een groote, dikke, Moedroode streep
werd aanstonds- zichtbaar. Het was alsof
er een lood koord over de wang des
mans gelegd was.
„Slaat de Jonker -er zoo op los, ja?"
klonk nu een vriendelijke, zachte stent.
Die Jonker keerde zich om en zag den
Pastoor va,n de Sint Jacobus voor zich
staan.
„D'ie man vergat dat hij een slaaf, niels
meer dan een slaaf te, al is hij ook
tienduizend maal een graven-vriend!"
riep het ventje met een klinkende kwa-
jongensstem.
„Ik geloof dat gij u vergist, Jonk'erl
Vooreerst is de man, dien gij: sloegt,
uw evenaaste, doch behalve dat,
Koster Hendrik is een vrij' man. En als
de Genadige Graaf wist wat gij daar ge
daan hebt, dan
„Zoudt ge liet den Genadigen Graaf
niet gaan vertellen, Eerwaarde Vader?"
vroeg de 'Jonker brutaal.
(WjOidt vervolgd.,
