100L rOBS, adelen Rodelt! iasfabriek, No. 138. Diasdag 21 November 1916. Twaalfde Jaargang. lensport! snd. te vermaak. [naar boven. »p de eopend. kt 7, Tel. 436. |EM, GOES. UWING gslooten 1KKER. GOES. a s-A r i k e I e n. tasschen bekende Adres m, Hii SEEM, GOES. bij inschrijving: ïanadaboomen en 120 a 130 Wilgetronken, Verschijnt eiken MAANDAG-.JVQENSDAG- en VRIIDAGAVOHD. Gewichtige Besluiten. BINNENLAND» Tweede Kamer. Welk weder zullen wij hebben? e s t i g d tEST. SEN. J. GROOT. flSSING akening-Courant L-ente. opzegging 1 2V, van den Polder [maakt bekend dat de den op Donderdag )I6. voornoemden Polder, LENBERG, Dijkgraaf. Ontv.-Griflier. JEN bespannen, klinkt Violen en Viool- prachtige kwaliteit en looveel verkocht. [JAREN «en RUIME I11 itvolle Sorteering In ar Leerwerk, coopste tot de fijnere (waliteit wordt inge- iOES. :okes zijn: per H.L. 70 cl. n >1 in verzegelde zakken Bij 25-100 HL 2>/j H.L. en meer 5 cents i cokes en half anthra- brandstof voor Uw vul de bus voor cokesbestel- liten aan het Politiebu- dagenv.m. 8.30, n.m. 27 cent per pond 30 UI!» 28 a contant ne weido nabij den Palm- Gravenpolder, biljetten in te leveren 15 November 1916, ten [otaris E. 0. VAN DISSEL waar nadere inlichtingen en. Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes f 0.90, daarbuiten f 1.10. Afzonderlijke nummers 5 cent, dubbele bladen 10 cent. Advertentiën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór kalf drie en Vrijdag vóór een uur 's namiddags. Kanfoor v. d. Administratie: Gangepoortsfraat C 209, GOES. Tel. interc.: Directie no. 33. Redactie no. 97. Reclameberichten 25 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prns. Advertentiën van 15 regels f 0.50; iedere regel meer 10 Ct. Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 _X berekend. Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Ct. contant. Dj abonné's op dit blad, in het bezit der door de iirectie uitgereikte polis, zijn, overeenkomstig de il.-.arvoor vastgestelde Verzekeringsvoorwaarden, GRATIS verzekerd tegen ongelukken voor: gulden bij verlies van beide handen, voeten of oogen. Voorts bij ongeneeselijke verstandsverbijstering SE. gulden bij 4C| A gulden bij g^ gulden bij A M jfl I I verlies van een I 11 verlies I verlies van 9 1 JI 9 liand, voet 1 I 11 I van een 1% I I een M 1 f of oog; duim; wijsvinger gulden bij verlies van een hand, voet of oog; De uitkeering der bovenstaande bedragen is gewaarborgd door de „Hollandsche Algemeene Verzekerings-Bank" te Schiedam. gulden bij verlies van eiken anderen vinger. Gewichtige besluiten zijn verleden week in de T>veede Kamer gevallen ten opzichte der Kieswet, die, zoo zij door ons Hooger P lis worden bekrachtigd, een geheel nieu- en toestand in het leven zullen roepen en daarmede tal van strijdvragen hebben L -slecht, welke jaren lang tot een hef- tigen- kamp tusschen de verschillende poli tieke partijen aanleiding gaven. Kr is nu algemeen man ne 1 ij k en kelvoudig kiesrecht, waarmede de kieswet v. Houten komt te vervallen, stemplicht en evenredige ver- ogonwoordiging benevens moge- lijklicidvanV rouwenkiesrecht. De kiozerskweek met al haar beslomme- vi.. n en 'de dolle kiezersjacht op de stemdagen met al het politiek bederf, dat c:m.nt voortkwam, ja zelfs de herstem mingen zullen- tot het verleden gaan be- lir ren. Iedere partij krijgt voortaan in Staten- GeJicraal, Provinciale Staten en Gemeen te:: ad bet juiste aantal zetels, waarop zij recht heeft, zoodat ook coalities met an .ere partijen aan de stembus niet meer noodig zijn, hoezeer zij ook in het parle ment kunnen geboden blijven. Wie echter denkt, dat de kiesvereeni- g'.ngen nu overbodig zijn, vergist zich zee*. Aan de kiesvereenigingen zal juist in de toekomst meer dan tot dusverre de laa zijn opgelegd onze menschen, die voortaan zullen moeten stemmen, politiek to ontwikkelen, zoodat wij geen schare van onwetenden en politiek onmondigen naar do slembus brengen, maar goed onderlegde :,.et een degelijke Katholieke overtuiging gewapende staatsburgers, die zich bewust zijn een macht te vormen ten goede en co instrument te zijn ter verwezenlijking van het ideaal: de herleving van den eliristelijken geest in de staatkunde, in li. 1 parlement en aan do regeeringstafel. In het .gezicht van dit alles zal de lezer het niet anders d m billijken, 'dat wij de gehouden Kamerzittingen met be- i.kking tot de Kieswet eenigszins uit- vo-i'ig in dit nummer weergeven. Grondwetsherziening. Het voornaamste van liet in de zitting van 15 November j.l, behandelde gaven wij i i 't kort reeds weder in no. 136 do "er courant, en deelden nog mede, dat avlikel 80 zonder hoofdelijke stemming werd aangenomen. In zijn nieuwe gedaante luidt het nu 1 lus „De leden der Tweede Kamer worden rechtstreeks gekozen door de na nelijfe ingezetenen, tevens; Nederlan ders of door de wet als Nederlandscbe nderdanien entend, die iden door de wet te bepalen leeftijd, welke niet be neden drie en twintig jaren mag zijn h ÓLen bereikt en door de vrouwelijke ingezetenen, die aan gelijk© voorwaarden voldoen, indien en voor zoover do wet haar, niet uit hoofde van aan het bezit van maatschappel ijken welstand ant ic :.;do redenen, kiesbevoegd verklaart. Iedere kiezer- brengt slechts ëéne stem uit; De wet bepaalt in hoeverre de uitoefening van het kieamht wordt gei- scho-st voor de militairen bij de zee- en do landmacht voor den tijd, gedu rende welfem zij- zich onder de wape nen bevinden. Van - de. uitoefening van het kies recht zijn uitgesloten- zij, wien dat recht, 1 'j onherroepelijke rechterlijke uitspraak, is ontzegd: zij die rechtens van hun vrijheid zijn beroofd en zij "die krachtens onherroepelijke rechterlijke uitspraak wte- gens krankzinnigheid of zwakheid van ermogons, de beschikking of het beheer over hun goederen hebben verloren, of van de ouderlijke macht of de voogdij over oen of meer- hunner kinderen ont- zo zijn. Aan onherroepelijke- veroor deeling tot een vrijheidsstraf' van meer dan een jaar of wegens bedelarij of landlooperij, zoonrede aan meer dan twee, binnen een door de wet te bepalen tijd perk vallende, onliierroepelijke rechter lijke. uitspraken openbare dronkenschap vaststellende, verbindt de wet tijdelijk of blijvend verlies van hiet kiesrecht. De uitoefening van het kiesrecht is verplicht volgens regels door de wet te stellen." Indien men van rechts wat, beter ware opgekomen, hoewel aanvankelijk de op komst van links nog treuriger was, dan had het amendement Troelstra (uitslui ting van meervoudig kiesrecht) gemakke lijk verworpen kunnen worden. Blijkt nu na eenigen tijd, dat meer voudig kiesrecht gewenscht ware, dan zal er een aparte grondwetsherziening voor noodig zijn, iets wat natuurlijk zoo ge makkelijk niet gaat, terwijl wanneer men de mogelijkheid tot meervoudig kiesrecht in dit artikel 80 had gelaten, later slechts bij eenvoudige wetsbepaling dat meervou dig kiesrecht zou kunnen worden inge steld. Bij links gevoelde men het gewicht wel van Troelstra's amendement en door ge telefoneer en gewaarschuw wist men de mannetjes voor de stemming bijeen te krijgen. Rechts kwam als Piet Lut ach teraan. Maar hoe kon het ook anders. Vijf rechtsche leden hadden wel de pre sentielijst geteekend, maar inmiddels de plaat gepoetst, vijf andere waren afwe zig, zoodat men op zijn vingers kon uit rekenen, dat Troelstra het met zijn amen dement zou halen. O, dat ellendig absenteïsme, o£ op zijn Hollandsch gezegd: dat verfoeielijke niet- op-zijn-post zijn, dat zich zelfs bij een Grondwetsherziening niet verloochent. De man, die die kwaal weet weg te nemen heeft recht op een standbeeld. Van de bestrijding van Troelstra's amen dement nam de heer Lohman het leeuwen aandeel. De Kamei'overzichtsehrijver van ,,De Maasbode" zegt hiervan: „In dezen trant betoogde de bijna 80- jarige staatsman, die ons iederen dag meer verbaast door zijn frischheid van geest, zijn ongebroken kracht, zijn opge wektheid, die zich in luimigheid en .gees tigheid uitviert en door zijn onverdroten toewijding." Daarna kwam aan de beurt art. 81 en de vraag of het principe der even redige vertegenwoordiging daarin zal wor den vastgelegd (over een bepaald stelsel zal later worden gesproken), dan wel bjj het meerderheidsstelsel zal worden volhard (van de meerderheid p'lus één). De heer Rink verdedigt daarbij het evenredig kiesrecht. Hij weerspreekt dat dit stelsel de invloed van de partijbestu ren te groot zou maken en dien van den individueelen kiezer te veel zou be perken. Spr. is tegen het amendement- Eerdmans om het evenredig kiesrecht facultatief te stellen. Het beginsel is goed en dit moet in de grondwet wor den vastgelegd. Verandering van stelsel blijft altijd mogelijk. Ook dhr. Albarda verdedigt het evenredig kiesrecht. Wel zijn daaraan bezwaren verbonden, doch die zinken in het niet bij de nadeelen van het meerderheidsstelsel. Minister Cort van der Linden sluit zich in hoofdzaak aan bij de verdediging van evenredig kiesrecht, gevoerd door de heeren Rink en Albarda. Het stelsel zou de gelegenheid geven meer op de be ginselen dan op de toepassing er van te letten. Tegen het amendement-Eerd- mans heeft spr. overwegende bezwaren, daar evenredige vertegenwoordiging 't noodzakelijk complement is van algemeen kiesrecht. De heer Eerdmans trok zijn amende ment in en art. 81 werd aangenomen. Wij krijgen dus evenredige vertegenwoor diging. Bij art. 82 waarin de Eerste 'Kamer vermeld wordt, sputterde de heer Scha per naar socialistischen trant tegen dit re- geeringslichaam als tegen een „onnut ding" enz., maar desondanks werd art. 82 zón der hoofd, stemming aangenomen. (Zitting van Donderdag 16 Nov. Dhr. Lohman verdedigt zijn amende ment om het passieve vrouwenkiesrecht niet in de grondwet op te nemen. Hij vreest in de wetgevende lichamen den in vloed, die de man ook onbewust van de vrouw ondergaat en die den man kan doen leiden door aan de zaak zelf vreemde overwegingen. Het amendement wordt bestreden door de heeren Van Limburg, De Meester, De Jong en Scha per, die betoogen, dat de verkeerde in vloed van de vrouw veel grooter kan zijn als zij achter de schermen blijft, dan wanneer zij openlijk moet optreden, dat de deelname van de vrouw aan den arbeid der Tweede Kamer van groot be lang is te achten en dat het amendement de vrijheid van den man-kiezer zou be perken. Interpellatie. De Kamer verleent den heer Marchand verlof tot bet houden van een interpellatie op nader te bepalen dag over de oproeping van de Landstorm- jaarklasse 1909 vóór de militielichting 1917. Voortzetting Grondwetsherziening. Het amendement-Lohman c.s. wordt na der bestreden door den heer Van Ha mel, die er op wijst, dat aanneming er van do samenwerking tusschen man en vrouw zou tegenhouden. Minister Cort van der Linden ontraadt het amendement ten sterkste, het zou onlogisch zijn den grendel weg te schui ven voor het actief vrouwenkiesrecht en tegelijk de deur voor goed te sluiten voor het passief vrouwenkiesrecht. Het amendement wordt verworpen inet 68 tegen 15 stemmen. Voor de Chr.-Histo- rischen, behalve de heer De Geer, Snoeck Henkemans en Ankerman, de A.-R. op den heer Rutgers na en 3 Katholieken de 'heer Van Nispen tot Sevenaer, Van Wijnbergen en Arts, waarna art. 81 zon der stemming wordt aangenomen. Aan de orde is daarna art. 89 be treffende uitbreiding van schadeloosstel ling en toekenning van pensioen en pre- sentie-geld aan de Kamerleden. De heer Nierstrasz bestrijdt, herhaalde lijk in de rede gevallen, scherp de voor gestelde maatregelen, vooral presentiegeild. Hij zegt, dat de Minister een paar rijks daalders in de handen van de afgevaar digden, die de kiezers zand in de oogen willen strooien. Daarop loopt Minister Cort van der Linden op spreker toe. Er ontstaat een heftig dispuut tusschen hen, terwijl vele leden woedend roepen. Troelstra roept, doodsbleek, herhaaldelijk: er uit, en zakt op een bank neer. De voorz. schorst de vergadering voor een kwartier. Na heroppening drukt de voorzitter de levendige ontstemming van de Kamer uit over de door den heer Nierstrasz geuite woorden en wil hem een nacht gelegen heid geven zich te bedenken, weshalve hij de zitting sluit. (Zitting van 17 Nov.) De Kamerleden waren bijna voltallig aanwezig. Dhr. Troelstra had doen weten, dat hij de Kamerzitting niet zou bijwonen op medisch advies. De tribunen waren overvol. Op het incident van Donderdag werd echter nog niet teruggekomen. Voort gegaan werd met behandeling van art. 89 (verhooging van de schadeloosstelling voor de Kamerleden van f 20.10 tot f 3000 pen sioen, vergoeding van reiskosten en pre sentiegeld 15). Dhr. I.oeff betoogde, dat ten aanzien van het vergader verzuim een misstand bestaat, die verbetering behoeft en achtte de toekenning van het presentiegeld een goed middel ter verbetering. Hij voelde niet, dat dit strijdig zou zijn met de waardigheid der Kamer. Dhr. De Meester herinnerde aan het in cident van Donderdag en sloot zich bij de afkeurende woorden van den voorzitter aan, vooral omdat dhr. Nierstrasz zijn rede geschreven voor zich had. Hij is het niet eens. inet dhr. Loeff en vreest, dat een presentielijstgeld, dus vergoeding voor het teekenen op de presentielijst zonder waar borg van de aanwezigheid der leden eer kwaad dan goed zal doen. Dhr. Limburg ziet niet in dat het pre sentiegeld als zoodanig strijdig zou zijn met de waardigheid der Kamer. Hij meent, dat het absenteïsme niet zoo erg is en dit door presentiegeld toch niet zal ver minderen. Dhr. Scheurer betwijfelde eveneens de doelmatigheid van het presentiegeld. Dhr. Visser van IJzendoorn ziet in het presentiegeld geen gebrek aan deferentie jegens de Kamer. Hij zou liever de schade loosstelling met nog f 500 willen ver- hoogen. Nadat besproken is de interpellatie-Mar- chant over de oproeping van de Land stormklasse 1909 vóór de militielichting 1917, Dinsdag te houden, kreeg dhr. Nier strasz het woord. Spr. erkende dat door den Voorz. te recht aanmerking is gemaakt op het slot zijner rede. Hij betreurde het gebeurde en bood den Min. van Binneni. Zaken en de Kamer zijn verontschuldiging aan. Hij erkende ook over het lidmaatschap van Commissie van toezicht te hebben ge sproken op een wijze die aanstoot kon geven. De bedoeling was echter niet iets krenkends te zeggen over minister Postu- ma of de leden. Minister Cort van der Linden aanvaard de voor zich de verontschuldiging ten volle, doch kon de zaak daarmede nog niet "als geëindigd beschouwen. Dhr. Nier strasz heeft minister Posthuma een klad aangewreven die ieder, die weet ho© die bewindsman, met opoffering van eigen belang dag en nacht werkt in 's lands belang, met verontwaardiging heeft ver vuld. Bovendien heeft de regeering de uitdrukking, dat elke volksvertegenwoordi ging van de regeering eene bejegening ondervindt die zij verdient, gevoeld als smaad, de Kamer aangedaan. Bij. alle ver schil van meening die er soms was, heeft toch de Kamer de regeering met ernst en toewijding in deze benarde tijden 'ter zijde gestaan. Dhr. Lohman sloot zich aan bij het betoog van dhr. Visser van IJzendoorn. Dhr. Nolens stelde een motie van orde voor tot sluiting van - de beraadslaging. Deze werd echter verworpen met 51 tegen 26 stemmen. Dhr. Fok verklaarde zich tegen het amendement-Rutgers, dat hij onpraktisch acht. Dhr. Schaper wilde niet te hard oor- deelen over een woord, in drift ontvallen, doch anders is het met dhr. Nierstrasz, die een geschreven rede voor zich had, waarin de geheele Kamer op geraffineerde wijze werd beleedigd. Spr. is voor presen tiegeld. Dit is niet vernederend en het absenteïsme is wel erg. Het amendement- Rutgers zou het kwaad nog erger maken. 'Nadat dhr. Lohman na verzet van den voorzitter en den minister zijn voorstel had teruggenomen om het amendement- Rutgers betreffende het quorum naar een commissie van rapporteurs te zenden ten einde die kwestie nader onder de oogen te zien en het gewijzigd amendement der commissie van rapporteurs om de pen sioenregeling alleen te doen gelden voor Kamerleden die tijdens de herziening lid zijn en daarna en ook voor het jaar vóór de herziening, door den minister was overgenomen, werd het amendement- Rutgers om het presentiegeld te doen ver vallen, aangenomen met 50 tegen 28 stem men, terwijl het nmendement-Rogaarls, om ook vergoeding voor verblijfkosten voor commissievergaderingen, werd verworpen met 46 tegen 33 stemmen. Het art. 89 werd daarop zonder stem ming aangenomen. Rijksmiddelen. De maand October is voor de schatkist niet voordeelig geweest; ongeveer 1.7 mil- lioen minder bracht zij op dan October 1915. De suikeraccijns had in Oct. een achter stand van ruim 18Ve, de. accijns op gedistil leerd een van 2 en het successie-recht een van 3 ton, Het baatte dus niet, of hier en daar al wat meer binnenkwam, Verwachting tot den avond van 21 Nov.: Matige tot krachtigen, tijdelijke wellicht stormachtige Zuid-Oostelijke tot Zuid-Weste lijken wind, meest zwaarbewolkt, waar schijnlijk eenige regen. Weinig verandering van temperatuur. vooral omdat ook op verschillende kleinere posten nog minder was geïnd dan het vorige jaar. In 10 maanden is een totaalcijfer bereikt, van 160.9 tegen 133.1 millioen in 1915 en is de vooruitgang algemeen, met uit zondering van de loodsgelden, die de da lende lijn blijven volgen en die bij de raming op het einde des jaars een schade post zullen opleveren van bij de 3 mil lioen. Behalve de 160.9 millioen werd nog 2.3 millioen opgebracht aan de drie ver dedigingsbelastingen en 22.3 millioen aan verschillende opcenten ten behoeve van het Leeningsfonds 1914. Op de Oorlogswinstbelasting konden nog geen ontvangsten worden geboekt. Tweede Kamerverkiezing. Do Centrale Liberale Kiesvereeniging in het hoofddistrict Tiel heeft Zaterdag als candidaat voor de Tweede Kamer gesteld mr. H. C. JJresselhuys, te 's-Gravenhage. Duitschland en Nederland. De „Kiiln. Ztg." verneemt uit Berlijn: Duitschland heeft op een voorstel van Nederlandsche zijde een commissie naar Holland gezonden, om de wenschën van Duitschland en Nederland met elkaar in overeenstemming te brengen. De onder handelingen hebben tot een uitkomst, die Duitschland bevredigt, geleid. Lichting 1917. Het Kamerlid de heer Dluymaer van Twist beeft tot den Minister va,n Oor log de volgende vraag gericht: Is de Minister bereid om eerst de mi- „itiep'lichtigen van de lichting 1917 voor zooverre deze in gewone omstandigheden, niet tot ,de najaarsploeg zouden behoo- ren en voorts ook ue landstorm van de jaarklasse van dit jaar voor inlijving aan te wijzen alvorens de landstorm van de jaarklasse 1909 onder de wapenen te roe pen? Zoo deze vraag ontkennend moet beantwoord worden, wil de Minister dan de redenen mededealen, welke hém tot dié gedragslijn leidden Te veel betaalde vergoedingen. Door het Tweede Kamerlid den heer Van Wijnbergen, is tot den Minister van Oorlog dé volgende vraag gericht: Moet de Minister niet erkennen, dat het onbillijk is het risico waarvan spra ken is in het op 9 Nov. 1.1. ingezon den antwoord (aanhangsel Handelingen 1916/17 p;ag. 27) te leggen op den bur gemeester of op; de gemeentekas? Is toch de Minister niet van oordeel, dat alleen in geval van gebleken schuld of nala tigheid aan de zijde van den (burgemeester, te veel uitbetaalde vergoedingen ten las te van dezen mogen worden gelaten? Prinses Juliana. Dn toestand ran do Prinses blijft goed vooruitgaande, zoodal geen bulletins meer verschijnen. Spruifkool. De Minister van Landbouw heeft be paald, dat het percentage van. de dage- lijksche aanvoeren van spruitkool, het welk voor het binnenland moet worden geveild, wordt vastgesteld opi 40 pet. Een soe. Tiveede Kamerlid, men spreekt van Duys, zal verlof vragen voor een inter pellatie betreffende de wegvoering van Belgen door de Duitschiers. Van Belgisch- socialistische zijd© wordt in vereeniging met de S. D. A. P. een protestmeeting voorbereid.

Krantenbank Zeeland

Nieuwe Zeeuwsche Courant | 1916 | | pagina 1