idarts, rieijes nlmizGD eo Eri ren - Enveloppen 1 ra i 11 hand' voet f i 11 van een si 11 een Jf De Groote Oorlog. No. 136. Donderdag 16 November 1916. Twaalfde Jaargang. Verschijnt eiken MAANDAG-, WOEHSDAG- en VRIJDAGAVOND. N Dinsdag 9V«-4. ir. Verkooping SANDUCK, BOOTDIENST 1 de Ruyter" en ad Goes". bij inschrijving: H 11ve van een 1 9 9 I I verIies UT B B verlies van 11». 17 November 1916, 10 uur te Wissenkerke, 3 Kroon" ten overstaan AAR te Goes, van: op liet dorp, wijk A 87 root 79 Centlaren. ïuurd aan D. Goulooze. ewoond. loorhanden: enz. i kwaliteiten. SOES. dt.—Rotterdam en nsterdam, e Stoomboot OES naar ROTTERDAM. Nov. 's morgens 6 uur. Nov. 's morgens 1 uur. OES naar AMSTERDAM, lagmorgen vroeg. OTTERDAM naar GOES. \Tov. 's morgens 8 uur 1 Nov. 's morgens 11 uur MSTERDAM naar GOES, igmiddag 12 uur. Rotterdam, Haring- ide. ËN te bekomen te Goes J. C. MONHEMIUS, te .en heer D. VAN LOON, lam, Binnenkant, bij den P. VOETEN en te Rot- de Stoomboot-Reederij v/h DER SCHUIJT. RSVRACHT Gom—Dordt— nkel» rel», f i, retour f 1,80. a contant Canadaboomen en 120 a 130 Wilgetronken, eene weide nabij den Palm- s-Gr a venpolder. ;sbiljetten in te leveren 25 November 1916, ten Notaris E. C. VAN DISSEL ilwaar nadere inlichtingen ïen. ;t die lieden zoo voor te ze vaak zoo, in het open- te bevoordeelen boven de n van Kuik ook wel, en als noest uitkomen, dat hij heel vas dan ©en eenvoudig har- Is de bescherming van den lidder Richard de Havering- ot, dan zou hij hem zeker j op zijne harp trad hij tot ang van bet vertrek en bleef edige, gebogen houding staan| de Gravin, die door een schaps-juffers omringd was, espreken. elkom in 's1 Graven-Haglie, ger!" dus sprak de Gravin nd hevel, dat men den ouden ker wijn zou brengen, w,aar- ui der piages voldaan werd. ïsohroomd achter zijn rneeS- m lang leven, Genadige Vrou- meester Reinoud den beker (Wiordt vervolgd.) NIEUWE ZEEUHSCHE COURANT Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes 0.90, daarbuiten f 1.10. Afzonderlijke nummers 6 cent, dubbele bladen 10 cent. Advertentiën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór half drie en Vrijdag vóór een uur 's namiddags. Kanfoor v. d. Administratie: Ganzepoorfstraaf C 2o9, GOES. Tel. interc.Directie no. 33. Redactie no. 97. Reclameberichten 25 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prijs. Advertentiën van 15 regels ƒ0.60; iedere regel meer 10 Ct. Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 _X berekend. Dienstaanbiedingen 6 regels voor 25 Ct. k contant. De abonné's op dit blad, in het bezit der door de H Ip3 Épsk 0% gulden bij verhes van beide gj gSS gulden bij directie uitgereikte polis, zijn, overeenkomstig de ja 1L- 8 1|| handen, voeten of oogen. O IL- M verhes van een daarvoor vastgestelde Verzekeringsvoorwaarden, a la I Voorts bij ongeneeselijke g g S 3 hand, voet GRATIS verzekerd tegen ongelukken voor: 9 verstandsverbijstering; ij of oog; De uitkeering der bovenstaande bedragen is gewaarborgd door de „Hollandsche Algemeene Verzekerings-Bank" te Schiedam. IPH gulden bij gulden bij gulden bij mm I fey of ooggj duimlag wijsvinger gulden bij verlies van eiken anderen vinger. Heet, heeter, heetst. Onze'politieke partijen, voor zoover in de Tweede Kamer vertegenwoordigd, zijn natuurlijk niet alle met gelijke geestdrift bezield voor de Grondwetsherzieningsvoor- stellen der Regeering, terwijl ook hun sympathie voor de artikelen 80 (kiesrecht) en 192 (onderwijs) niet gelijk is. Dit graadverschil woi'dt aardig geïl lustreerd door den Haagschen briefschrij ver van „De Tijd", waar hij schrijft: „in dien ik de partijen een oogenblik zou moe ten nummeren naai' de temperatuur, dan ,zou ik ais volgorde ter rechterzijde deze willen nemen: no. 1 de Christelijk-Histori- sche Partij; no. 2 de Katholieke Staats partij en no. 3 de Anti-revolutionairen. Ter linkerzijde zou ik de rangschikking, aldus willen maken: no. 1 de sociaal democraten; no. 2 de vrijzinnig-democra ten; no. 3 de unie-liberalen en no. 4 de vrij-liberalen. Deze volgorde verdient, dat men ze met eenige aandacht be schouwt. De lijn gaat toch ter rechter en ter linkerzijde in min of meer tegen overgestelde richting. Ter linkerzijde neemt de warmte toe, naarmate men haar linksch uiterste nadert; ter rechterzijde daarentegen neemt de warmte af, hoe dichter men bij haar linksche uiterste komt. Indien men de lijnen naar elkander buigt, tot zij elkaar raken, dan ontmoeten zich aldus hij het eene vereenigingspunt: de vrij-liberalen en de anti-revolutionai ren en bij het andere: de sociaal-demo craten en de Christelijk-historischen. Hoe dit anders te verklaren dan uit de om standigheden, dat hij de beoordeeling van het geheel van grooten invloed is het oor deel van elk over een. der beide onder- deelcn. Art. 80 is de thermometer der linkerzijde. De vrijzinnig-democraten en, socmal-democraten zijn smachtend naar het algemeen kiesrecht; de oud-liberalen slikken het als een bitter drankje, dat zij, nemen, om in het leven te blijven. Hunne sympathieën voor het nieuwe art. 192, en daarmede voor het geheel, volgen dezelfde lijn. Art. 192 is ter rechterzijde de ther mometer. De heer de Savornin Lohman die daarin de bekroning ziet van den strijd zijns, levens: de pacificatie, die hij in 1889 blijde begroette, toen de eerste stap op den weg werd gedaan en die hij, nu in zijn gedachten voltooid ziet. Met hem denkt zoo een groot deel der Christe- lijk-Historische Partij, die, bij beëindiging van den schoolstrijd, hoopt, een breeder gedeelte van het nieuwe kiezerscorps te omvatten en niet ongaarne de m o g e 1 ij k- hé id ziet van een andere partijgroepe ring. Na haar komt de Katholieke Partij, die de behoefte aan een eigen school luet den dag meer is gaan gevoelen en in de mogelijkheid, om op den duur deze alom te krijgen, een blij verschiet ziet, waarin deze wensch, die een religieuzen grondslag heeft, zal zijn verwezenlijkt. De Anti-revolutionaire Partij komt hier pas in de derde plaats. Partij van zeer scherp belijnde beginselen, als zij is, ziet zij niet dan noode een beginsel triomfee ren, dat het hare in theoriede bijzondere school regel, de openbare aanvulling, in den weg staat. Zij voelt trouwens mis schien minder dan anderen de behoefte aan do financieelo gelijkstelling, omdat de ledia dezer partij zijn, uit het aan varië teiten zoo rijke Protestantisme, de beslist kerkelijke en religieuze elementen, die in dividueel in de zorg voor een christelijke school een gewetenszaak zien en daar voor tot financieele offers bereid zijn. De sympathieën voor art. 80 volgen ter rechterzijde dezelfde lijn. De Anti-revolu tionairen, de voorstanders van het orga nisch kiesrecht bij uitnemendheid, vinden in het nieuwe artikel 192 geen brille- glas, waardoor zij het individualistisch kiesrecht van art. 80 minder donker zien. Hun tegenzin tegen vrouwenkiesrecht en tegen stemplicht, hun matige ingenomen heid met het evenredig kiesrecht worden al evenmin door iets, dat aantrekt, getem perd. De Katholieken, die op kiesrechtge- bied nooit van een bepaald beginsel zijn uitgegaan en de quaestie meer van den opportunistischen kant bekijken, staan minder vijandig tegenover art. 80 in ver houding, als wij meer sympathiek staan tegenover art. 192. De Christeiijk-Histo- rischen zien, wat hun tegenstaat in art. 80, meer in donkere schaduw, naarmate het licht, waaronder zij art. 192 zien, heller schijnt. Indien men zoo den tegenstrijdigen loop van de lijn ter rechter- en ter linkerzijde ziet, kost het eenige moeite niet te erken nen eenerzijds, dat art. 80 en art. 192 wel zeer heterogene en onderscheiden onder werpen moeten betreffen, maar dat de ge lijktijdige behandeling op het lot van bei den van invloed is en noodzakelijk was, om tot een resultaat te komen." De toestand. De nieuwe successen der Entente bij Verdun en aan de Ancre kunnen misschien helpen om de Rumeniërs wat lucht te. geven, die, ondanks al hun krachtsinspan ning, den enormen vijandelijken druk op, hun front in Zevenburgen niet kunnen, tegenhouden. De nieuwe vorderingen der Centralen in den Tölgyes-sector en de bezetting van Cadesti bewijzen zulks. Dat aan het handhaven hunner stellin gen rondom Verdun en met name bij, Vaux de Duitschers vee'l g'ewicht hechtten, blijkt uit een door het nieuwsbureau Ha- vas gepubliceerde dagorder van 21 Juli, gericht aan de 50e divisie, welk stuk de Franschen bij de inname van Vaux von den. Die dagorder bevat een redevoering door den kroonprins uitgesproken, toen, hij het 53ste regiment inspecteerde en waarin gezegd wordt:,,De Franschen ver beelden zich nu, dat wij onze omvatting van Verdun minder knellend zullen ma ken, omdat zij: eindelijk hun groot-offen sief aan de Somme zijn begonnen, Zij, zullen zich integendeel ontgoocheld zien. Wij zullen hun toonen, dat het zoo maar met zal gaan. Te dien einde vertrouw ik evenals vroeger vooral op de 50ste divisie en ons mooi regiment". Het 53ste regiment en de 50ste divisie stonden tus- schen 24 October en 2 November in den. sector van Vaux. Deze elite-troepen, waar op de kroonprins vertrouwde, moesten het fort aan de Franschen afstaan. Dat de geallieerden thans de overhand hebben aan geschut en munitie, wordt door de Duitschers erkend. Vandaar de burgerlijke weerplicht, die binnenkort alle in Buitschland verblijvende mannelijke niet-militaire krachten zal mobiliseeren ter vervaardiging van wat voor den oorlog noodig is. Een nieuw bedrijf in het Grieksche melo drama vormen de jongste eischen der geallieerden aan de regeering te Athene want te Saloniki is ook een regee ring, die van Venizelos. Deze eischen komen hierop neer: overgave aan de ge allieerden van het Grieksche berggeschut en van de Mannlicher geweren met alle daarbij behoorende munitie, henevens een, verder gebruik van den spoorweg naar Larissa. De motiveering van deze nieuwe, eischen is bepaald zeer bizonder. In het telegram van de „Morning Post" leest men toch: „Men heeft de Grieksche re geering onder het oog gebracht, dat aan gezien het officieele Grieken land toch besloten is, om on- zij dig te blijven, dit oorlogsma- terieel nutteloos voor haar is, vooral nadat de geallieerden door de be zettingvan Ekaterinade regeering te Athe ne tegen een aanval van het „nationale" leger te Saloniki hebben Ceveiligd; daar entegen zouden deze wapenen en schiet voorraad buitengewoon nuttig zijn voor het militante deel van het Grieksche volk, dat tegen de Bulgaren vecht." 'Vooral de door ons onderstreepte woor den zijn kostelijk. Op grond van die re deneering zou men ons land kunnen aan raden zijn geschut en wapenen maar aan den meestbiedende te verkoopen, omdat het toch besloten is neutraal te blijven. Tot nu toe heeft de Grieksche regee ring geweigerd daaraan gevolg te geven. Zij zegt en niet zonder reden dat een dergelijke afstand van oorlogsmate- rieel, dat tegen een bepaalde groep van oorlogvoerenden gebruikt zou kunnen wor den, met de onzijdigheid in strijd is. Intusschen woedt de strijd aan het Ma cedonische front heviger en hebben de geallieerden daar eenige successen be haald, die niet zonder beteekenis zijn. Generaal Sarrail, die vanuit Saloniki als, opperbevelhebber de operaties leidt,, schijnt dus eindelijk krachtdadiger te kun nen optreden, waarbij ongetwijfeld vooral van belang zal zijn, dat de geallieerden over den spoorweg van Larissa kunnen, beschikken voor troepenvervoer enz. Mag men een berichtgever van de „Vos- sische Ztg." gelooven, dan zou de zen ding yan generaal Rocques, den Fran schen minister van Oorlog, naar Grieken land in verband staan met geschillen der Entente-mogendheden over de expedities naar Saloniki. Aan Sarrail waren 80.000 man Itali- aansche troepen beloofd, maar hij heeft deze versterkingen nooit ontvangen, Om dat de Italiaansche ministerraad de zen ding heeft afgelast. Italië is namelijk on tevreden over het uitblijven van economi- schen steun van de zijde zijner bondge- nooten en zonder versterkingen kon Sar rail niet veel beginnen. Daarbij komt, dat Sarrail op zeer gespannen voet zon staan met de diplomaten der Entente in Griekenland. Briand en Joffre blijven intusschen de expeditie van belang achten en hebben nu Rocques afgevaardigd om Sarrail nieu we beloften te geven. Voorts zegt de be richtgever, dat de Serviërs ontevreden zijn, omdat men hen bijna alleen tegen de Bulgaren laat vechten, terwijl de En- gelsclie officieren aan wedrennen en sport- feesten deelnemen. Losse Oorlogsberichten. De Belgische bisschoppen over de wegvoe ring van Belgiscne mennen naar Duitschinr.d. „Be Tijd" deelt den inhoud mede van het pi'otestschrijVen van Kardinaal Mer- cier 'tegen de wegvoering 'van Belgen naar Diuitschland. Reeds den 19den October .aldus heet het zonden wijj aan den Gouverneur- Generaal een protest, waarvan een af schrift overhandigd werd aan de verte genwoordigers te Brussel v.an dan Hei ligen jStoel, van Spanje, 'van de Vereenig- de Staten ,van Nederland; doch da Gou verneur-generaal antwoordde ons met een niet-ontvankelijk verklaring. Thans gaat het niet meer over dwang arbeid in België, maar in Dnitschland, ten voordeele der Duitschers. Om aan deze geweldadige maatregelen een schijn van gewettigdheid te geven, voerde de bezettende macht, in de Diuit- sche pers. zoowel in die van Dnitsch land als die van België vooral twee voorwendselen aan: de wsrkloozen zij'n een gevaar voor de openbare orde, een last voor de openbare liefdadigheid. Na deze voorwendselen weerlegd te hebben, vervolgt het schrijven: De naakte waarheid is deze: ieder weg gevoerd werkman be teekent een soldaat meer voor het D|uitsche leger. Hij: zal de plaats jninemen van een Buitsch werkmap, waarvan men een soldaat zal maken. Zoo dat de toestand, dien wij aan de beschaafde wereld blootleggen, hierop neerkomt: Vier honderdduizend arbeiders zij'n, zonder het te willen en grootendoels ter oorzake van het bezettingregiem', de werkloosheid ten prooi gevallen. Troepjes soldaten dringen met geweld in deze arme woningen binnen, rukken de jongelingen weg van hunne ouders, den man van zijne vrouw, den vader van 'zijne kinderen. In mijn brief van 16 October 1.1. aan Baron von Bissing, herinnerde ik den Gouverneur-Generaal aan de verbintenis, door zijn voorganger aangegaan, en be sloot aldus: „Uwe Excellentie zal begrijl- epn, hoe zwaar mij de last zou wegen der verantwoordelijkheid, die ik zou te dragen hebben tegenover de families, in dien het vertrouwen, dat zij U, door mijne tusscbejikomst en op mijïi aandringen, hebben geschonken, op zoo (droevige wijze werd teleurgesteld." Die Gouverneur-Generaal antwoordde mïj: „Het bezigen van werkloozsen in Dnitschland, .slechts ingevoerd na twee jaren oorlog, verschilt essentieel met het gevangennemen van de tot den militairen dienst geschikte mannen. De maatregel houdt ook geen verband met den eigenlij ken oorlog, maar berust op maatschappe lijke en staathuishoudkundige gronden." Juist, ;alsof het woord van een fatsoen lijk man na een of twee jaar opzegbaar was, evenals een huurceel iopi kort termijn 1 Wijl, herders van deze (schapen, die ons door woest geweld .ontrukt worden, wij! staan da,ar angstig na te denken op de zedelijke en godsdienstige verlatenheid, waarin zijl gaa,n wegkwijnen; wij zien machteloos toe op de smarten en den schrik in zoovele verstrooide of bedreigde, huisgezinnen: en wij wenden ons tot alle 'rechtschapen lieden, geloovigen of niet-geloovigen, in de verbondene landen in de neutrale landen, ja zelfs in de vijandelijke landen, die eerbied hebben voor de menschelijtke waardigheid. In naam der Belgische bisschoppen is het schrijven onderteekend door Z.Em. D'. J'. Kard. jVfarcier, Aartsbisschop van Meeneten. Met den Bisschop: van Brugge konden '11.11. D.D. H.. de Bisschoppen niet in verbinding komen. Burgerlijke dienstplicht in Quitschand? BERLIJN, .13 Nov. (W.B.) Die bladen melden, dat binnenkort een wet op den burgerlijken dienstplicht zal worden inge diend. E«n bevestiging van dit bericht is tot nu toe niet ontvangen. BERLIJN, 13 Nov. (W.B.) Over de ver anderingen in het ministerie van oorlog verluidt verder, dat mein van, plan is alle beschikbare arbeidskrachten, hetzij langs vrijjwilligen weg, hetzij voorzoover dit bijl de mapnen noodzakelijk schijnt, door .'invoering van den arbeidsplicht, aan den vaderlandschen hulpdienst voor de productie van ooriogshenoodigdhieden dienstbaar te maken. Ook een verlegen» woordiger der werknemers zal in het departement van oorlog zitting hebben. Nog een step tot den vrede 7 Volgens jeen telegram uit Stockholm aan de „Voss. Ztg." publiceert de „Rjetsj" het sensationeele bericht, dat reeds op de a.s. Parijlsche conferentie de vredes voorwaarden van de Entente zullen wor den besproken. Het blad beweert zelfs te kunnen mededeelen, dat na afloop: der conferentie de vredesvoorwaarden van, de Entente zullen worden gepubliceerd. Is Duitschiand bereid België en Noord- Frankrijk te ontruimen? Toen op "11 October 1.1. de afgevaar digde "Schieidemann in den Duitschen Rijksdag de bekende woorden had ge sproken: „Die Fransche censuur belet den Franschen te vernemen, dat zij; de ont ruiming va,n hun land zoowel als van Bel gië door de Duitsche troepen reeds: nu zouden kunnen verkrijgen zonder verder: bloedvergieten en zonder een voetbreed gronds te verliezen," werd door het be stuur van den „Nederlandschia Anti-Oor log Raad" op, 13 October ee schrijven gericht tot dezen afgevaardigde, met ver zoek te willen mededeelen, wat ais be wijs van de juistheid van dit betoog kon worden aangevoerd. Opl dit schrijven mocht het bestuur van den „N. A. Oorlog-Raad" dezer dagen een .uitvoerig antwoord ontvangen, waarin de heer Schieidemann, na eerst den vol- tedigen tekst van leen groot gedeelte zijner rede te hebben weergegeven, o.rrt. het volgende schrijft: „De bedoelde uiteenzettingen gaf ik op, grond van de onomstootelijike zekerheid, dat negen tiende van het Duitsche volk het hiermede eens is. Maar bovendien sprak ik de aangehaalde zinsneden, ook in de vaste overtuiging, dat deze ter ver antwoordelijke plaats in het Rijk, dus door de vertegenwoordigers der Rijksre- Welk weder zullen wij hebben Verwachting tot den avond van 16 Nov.: Zwakke tot matigen, Noordoostelijke tot Oostelijken wind, nevelig tot halfbewolkt, droog weer, waarschijnlijk nachtvorst. Iets kouder overdag. veering, niet weersproken zouden worden. De Rijkskanselier heeft aandachtig nan mijn rede geluisterd en er geen wooid on gezegd. 'Hij' zou zonder twijfel geant woord hebben op mijn uiteenzettingen, als hij niet bereid was tot een vredl op den grondslag, zooals ik dien ra mijn node lieh aangegeven. Mijn red© met de bijzonder scherp ge accentueerde zinsneden over I' ranknjk en België was een opzettelijke provocatie. A a de Rijkskanselier niet geneigd zou zyn, een vrede te sluiten, die geen enk»! f- staat vernederende voorwaarden oplegt, dan had hij mij zonder eemgen twijtol moeten 'bestrijden. Dat was dan ook de op vatting van wel bijna den geheelen Rijks dag". Duitschland's gezindheid jegens Frankrijk. In den elders in dit nummer vermel den brief van Scheidemann aan den hca. Anti-Oorlogsraad schrijft de Duitsche rijksdagafgevaardigde nog dit ten oprachto ran Duitschland's gezindheid jegens Frankrijk„Uit persoonlijke besprekingen met den Rijkskanselier weet ik hoezeer hij zeer bepaaldelijk den oorlog met Frankrijk betreurt. Van het Fransche volk en het Fransche leger sprak hij, altijd met denzelfden eerbied als in den Rijks dag op 5 April 1916. Naar aanleiding hiervan heb ik in mijn rede van 8 Apul gezegd„lk sprak vroeger er van dat in Diuitschland geen spoor van haat tegur Frankrijk te bemerken is. Ik wil nadruk kelijk de aandacht er op vestigen, dat gisteren de Rijkskanselier eenmaal m ees zinswending over Frankrijk heeft ge^PT0' ken; en wat zeide hij? Hij sprak van den opofferenden moed, waarmede de Fran sche troepen strijden. Mijne Hoeren, dat waren mooie woorden, waarvoor wijl den Rijkskanselier kunnen danken. D'at klonk anders dan de redevoeringen van dn hee- ren Asquilh, Briand en Sasonow. Engelsxh succes aan de Ancre. Bii een aanval, Maandagmorgen aan beide zijden van de Ancre, slaagden de Engelschen er in, de Duitsche verdedigings werken over een front van bijna vijf mij len binnen te dringen. De aanval werd vóór het aanbreken van den dag, tijdens een dichten mist uitgevoerd. Er werden den vijand zware verliezen toegebracht. Er zijn reeds meer dan 3300 gevange nen geteld en er komen er nog meer aan. De strijd duurt voort. Ten Zuiden van de Ancre hebben de Engelschen het versterkte punt, St. Pieiio- Divion, dat een vooruitkomen van hun. uitersten linkervleugel langs de beek m, de richting van Grancourt belemmerde,, genomen. Ten Noorden van de Ancre heb ben ze zich meester gemaakt van Beau- mont-Hamel, terwijl Serre, waar de Dint- so hers, tot dusver nog tegenstand boden, door hen ernstig wordt bedreigd. De beteekenis van deze Engelsche voi- dering schrijft „De Maasbode is vooral daarin gelegen, dat de Engelsche troepen bij hun voorwaarts dringen i j de richting van Bapaume grootere vrijheid van beweging krijgen, daar door den tegen stand, die hun linkervleugel ondervond, op den verderen voortgang van het cen trum een belemmerende invloed werd uit- scoefend. Terwijl tevens de verdere uit breiding van het offensief der Engelschen ten Noorden van de Ancre de Duitschers ook tot een grootere verdeeling en spnt- sing van hun krachten en strijdmiddelen n°De successen houden nog aan want liet Engelsch legerbericht van Dinsdagmiddag h°LONDEN, 14 Nov. (R. O.) Het Engel sche communiqué meldt: Mij bestormden

Krantenbank Zeeland

Nieuwe Zeeuwsche Courant | 1916 | | pagina 1