De Groote Oorlog.
No. 183.
Donderdag 9 November 1916.
Twaalfde Jaargang*
Verschijnt eiken MAAHDAG-. WQEHSDAG- en VRIJDAGAVOND.
BUITENLAND.
BINNENLAND.
BERICHT.
Losse Oorlogsberichten.
VEKEËlVICiRE STATES.
ITALIË.
ROEMENIË.
FRANKRIJK.
RUSLA1V».
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes f 0.90, daarbuiten f 1.10.
Afzonderlijke nummers 6 cent, dubbele bladen 10 Gent.
Advertentiën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór
fcaii drie en Vrijdag vóór een uur 's namiddags.
Kanfoor v. d. Administratie: Ganzepoortsfraaf C 2o9, GOES.
Tel. interc.: Directie no. 33. Redactie no. 97.
Reclameberichten 25 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prijs.
Advertentiën van 15 regels ƒ0.50; iedere regel meer 10 Ct.
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 _X berekend.
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Ct. k contant.
De abonné's op dit blad, in bet bezit der door de H JÊSk 4% gulden bij verbes van beide Bü gulden bij B gulden bij 4% gulden bij BB gulden bij
directie uitgereikte pobs, zijn, overeenkomstig de Jj I 18 I handen, voeten of oogen. jfl I B verlies van een |B fl fl fl fl verlies fl fl verlies van JS verlies van
daarvoor vastgestelde Verzekeringsvoorwaarden, gj H fl B fl H Voorts bij ongeneeselijke 1 P g band, voet fl fl fl van een 0^ B I een JB 1 eiken anderen
GRATIS verzekerd tegen ongelukken voor: IV W W verstandsverbijstering; of oog; duim; wÖsv'nger My vinger.
De uitkeering der bovenstaande bedragen is gewaarborgd door de „Hollandsche Algemeene Verzekerings-Bank" te Schiedam.
Wij brengen onze abonné's ter kennis
dat er deze maand zal gedisponeerd
worden over hef abonnementsgeld 4e
kwartaal 1916.
Wij vertrouwen, dat onze abonné's
zuilen medewerken om tof vooruitbe
taling van hef abonnementsgeld te
geraken, door hun kwitantie bij aanbie
ding te betalen.
DE ADMINISTRATIE.
Bij Verdun.
'Bij Verdun hebben de Franschen hun.
terreinwinst ten oosten van het fort Vaux;
na de vermeestering van het dorp van
dienzelfden naam uitgebreid. De batterij
en het dorp Damloup zijn weer in Fran-
sche handen en daarmede is althans op
dit hoogst belangrijke deel van het front
bij Verdun de toestand van den 23sten,
Februari 'bij het begin van het Duitsch©
offensief hersteld.
Het Rumeensche front.
In de Noordelijke Dobroedsja flikkert
een lichtstraaltje voor de Roemeniërs.
Onze vooruitgeschoven elementen, zoq
zegt het communiqué uit Boekarest, heb
ben den vijand genoodzaakt terug te trek
ken. Bij zijn terugtocht stak hij de dor
pen Ldaeni, Urosman en Haphaiear in,
brand.
Van een verder doorzetten van den
overtocht van Oostenrijksche troepen over
den Donau hebben we tot nu toe niets,
gehoord. Die eerste overtocht had den,
3den November reeds plaats en dus moet
men gaan denken dat de zaak niet bij
zonder ernstig is geweest. Dit dient echter
nog afgewacht.
Kroonraad te Athene.
Zaterdag is te Athene een Kroonraad
gehouden. De ministers waren tegenwoor
dig en de Koning zat voor. Tijdens den
Kroonraad liet de Engelsche gezant zich
aandienen, doch werd niet ontvangen.
Na den kroonraad verklaarde de mi
nister-president aan journalisten: Heden,
zal de regeering een volledig antwoord,
geven aan Fournet op zijn eisch om lichte
oorlogsschepen te gebruiken tegen Duit-
sche duikbooten. Het zal een bevestiging
zijn van de gegeven mondelinge weigering,
waarschijnsel vergezeld van een protest.
De Entente heeft zich van die weigering,
niet veel aangetrokken en Zondagavond
eenvoudig de Franse he vlag op de
Griekse he lichte flottielje te
Keiatsmi geheschen.
De strijd aan de Narajowka.
PETERSBURG. De militaire critici der
bladen te Petersburg, de offensieve po
gingen der Duilschers in de laatste dagen
op verschillende punten van het Zuid-
Westelijk en Westelijk front vooral aan,
de Narajowka, in de streek van het bosch.
van .Mitschitsschuwsk, nabij het dorp Mo-
jeki en bij Goroditschtsche, besprekende,
komen tot de conclusie, dat al deze ac
ties van den vijand geen enkel ernstig
doel hadden, doch slechts een stelsel
vórmden van actieve verdediging, ten ein
de de Russiche troepen vast te houden
en hun de mogelijkheid te ontnemen naar
het Roemeensche oorlogstooneel te wor
den overgebracht.
Verloren schepen.
In de maand October zijn door de
duikbooten in den grond geboord, of door
het Icopen op mijnen honderd vier en
twintig schepen verloren gegaan, waar
onder drie Nederlandsche, de „Egber-
™a„, de „Blommersdijk" en de „For-
De nood in Polen. Van Russiche zijde.
ST. PETERSBURG, 6 Nov. Het blad
„AViedenski Koerjer Polski" ontvangt be
richten over den hongersnood, die de
bevolking in het door Duitschland be
zette gebied van Polen te verduren heeft.
Volgens die berichten, is er te Warschau
een weldadigheidsvereeniging opgericht
voor snelle hulpverleening aan menschen,
die op straat uitgeput neergevallen.
(N. R. Ct.)
Generaal Roques
De Fransehe minister van oorlog is
te Saloniki aangekomen om zich nader
op de hoogte te stellen van de oorzaken,
die het offensief van generaal Sarrail
vertragen.
LONDEN. Van den commandant van
een onderzeeër is bericht ontvangen, dat
hij twee dreadnoughts, linieschepen vart
de „Kaiser"-klasse getroffen heeft.
TRIEST, 7 Nov. (W.B.) Marine-luitenant
Gnsta Klasing, een der schitterendste Oos-
tenrijk-Hongaarsche vliegerofficieren, vond
gisteren den dood.
ROME, 7 Nov. (Stefani). Joffre en Ca-
dorna ontmoetten elkaar heden te Saint
Michel de Maurienne (in Fransch S.a-
voye).
Polen een Koninkrijk.
Wij konden nog met een enkel woord
in ons vorig nummer het herstel van
het Koninkrijk Polen melden. Gebrek aan
plaatsruimte belette ons daarover meer
mede te deelen.
Thans volgen nadere bijzonderheden.
Zondag j.l. werd het volgend manifest
door den gouverneur-generaal te War
schau, den Duitschen generaal von Bese
ier, uitgevaardigd:
„Aan de bewoners van het gouver
nement Warschau.
De Keizers van Duitschland en Oos
tenrijk, geleid door het vaste vertrou
wen op de zegepraal hunner wapenen
en door den wensch om het Poolsche
gebied, dat hun dappere legers ten
koste van zware offers aan de klauwen
der Russische heerschappij hebben ont
rukt, een gelukkigde toekomst te berei
den, zijn overeengekomen, uit deze
stukken gebied een zelfstandigen staat
met een erfelijke monarchie en: een
constitutioneele grondwet te vormen.
De nauwkeurige bepaling der gren
zen van dat koninkrijk Polen blijft
voorbehouden. Het nieuwe koninkrijk zal,
zich aansluitend hij de verhonden mogend
heden Duitschland en Oostenrijk, dien
borg vinden, welken het noodig heeft voor
de vrije ontwikkeling zijner krachten.
In een eigen leger zullen de roemrijke
tradities van de Poolsche heerscharen uit
vroegere tijden en de herinnering aan
het dappere medestrijden der Polen in
den grooten oorlog van beden voortle
ven. De organisatie, vorming en leiding
van dit leger zullen in gemeenschappe
lijk overleg worden geregeld.
De verbonden monarchen koesteren de
hoop; dat de wenscbsn voor staatkundige
en nationale ontwikkeling van het ko
ninkrijk Polen thans, nu rekening is ge
houden met de algemeene politieke ver
houdingen in Europa en met de welvaart
en veiligheid hunner eigen landen en
volkeren, in vervulling zullen gaan.
De groote westelijke naburen van het
koninkrijk Polen zullen aan hunne oost
grens) met Vreugde een staat zien ontstaan
en opbloeien, die gelukkig en, vrij is,
en zich Verheugt in een krachtig nationaal
leven.
Op hoog bevel van den Duitschen Kei
zer, de gouverneur-generaal."
Dit manifest is daarop te Warschau door
den heer Von Beseler voorgelezen in da
Apollo-zaal van het voormalige koninklijke
paleis, in tegenwoordigheid van vele Duit-
sche officieren, vertegenwoordigers, van
het Poolsche legioen, van Poolsche be-
stuurs-lichamen, de AA'arschausch© univer
siteit, de voornaamste Poolsche partijen,
de katholieke, protestantsche en joodsohe
geestelijkheid.
Het was prachtig weer en voor het
paleis was pen groote menigte saamge-
stroomd.
Klokslag twaalf uur las' gouverneur-ge
neraal de proclamatie in het Duitsch voor,
waarna zij door graaf Hutten-Ezapeki in
het Poolsch werd herhaald. De rector der
Universiteit, Brudzinski, dankte. Aan het
eind van diens rede werd luid gejuicht.
Steeds weer herhaalde zich het handge
klap. Arele Poolsche .aanwezigen waren
tot tranen toe bewogen.
Diaarna hield Von Beseler nog een toe
spraak, jvaarin hij o.a. zeide:
Het woord van de verbonden keizers
waarborgt uw toekomstde Poolsche staat
wordt opgericht. En spoedig zal, naai' wij
hopen, een Poolsch leger, dat zich uit
vrijen wil om zijn vaandels schaart, als
symbool van de zelfstandigheid van Polen
als staat, dien verdedigen.
De geheelo plechtigheid in het paleis
duurde nog geen half uur. Onder groote
geestdrift werd hierna de proclamatie op
het paleis-plein voorgelezen.
Verder seint Wolff:
„Toen alle rodevoeringen gehouden wa
ren, werd het volkslied: „God, .die Polen
behouden heeft" gespeeld. Toen de tonen
doof de geopende vensters drongen, werd
het lied door de duizenden vóór het paleis
en op de binnenpleinen meegezongen, ter
wijl allen den hoed .afnamen. En terwijl
met diepe aandoening het onder de Rus
sische heerschappij streng verboden lied
weird gezongen, werd aan alle hoeken van
het paleis de Poolsche vlag ontplooid.
Van de regeringsgebouwen wapperden
naast elkaar de Duitacbe en Poolsche
vlaggen."
De straten Van de stad werden ver
sierd en op verscheidene openbare ge
bouwen zag men den Poolschen rijks
adelaar.
Een gelijke plechtigheid had van Oos
tenrijksche zijde te Lublin plaats. Daar
werd in het gouvernementsgebouw door
gouverneur-generaal de proclamatie voor*
gelezen, die hij met de volgende woor
den inleidde: Op allerhoogst bevel van
den keizer van Oostenrijk en apostolischen
koning van Hongarije, verkondig ik aan
de bewoners van het generaal-gouverue-
ment Lublin de volgende proclamatie:
Nadat de civiele sectie-chef Madeyski den
Poolschen tekst der proclamatie had voor
gelezen, verklaarde de gouverneur-gene
raal verder: Hiermede hebben de verbon
den monarchen u het herstel van het
koninkrijk Polen plechtig gewaarborgd.
Aan dit feit valt nu niets meer te ver
anderen.
De gouverneur-generaal eindigde in de
Poolsche taal zijn rede met de woorden:
Mijne heeren, op de gelukkige toekomst
van het koninkrijk Polen hocli hoch, hoch!
De vergaderden slemden geesdriftig met
de Poolsche „hoch"-roepen in, terwijl op
het balkon van het paleis de Poolsche
vlag ontplooid werd, de troepen ©ere
saluten brachten en de muziekkapel het
Poolsche volkslied: „Nog is Polen niet
verloren!" speelde.
Van het hoofdplein af weerklonken
steedsl weer herhaalde „Nuch zye"-roepen
uit 'n 4000 menschen tellende menigte.
Twee vliegtuigen verschenen boven het
hoofdplein en wieipen onder de geest
driftige menigte honderden Poolsche vlag
getjes ter herinnering aan den histori-
schen dag.
Die vice-president van het centraal co
mité tot hulpverleening Stecke, hield na
mens de bevolking een toespraak tot den
gouverneur-generaal en eindigde met een
heilwensch aan het .adres van keizer
Frans Jozef.
Daarna werd in de kathedraal een
plechtig „Te Deum" gezongen. Ook in
de steden van Oostenrijksch Polen
is de uitroeping van het herstelde ko
ninkrijk gevierd. Te Lemberg had een
betooging plaats. Zoowel die stad. als
Krakau is rijk met vlaggen versierd.
Afelgens een bericht uit Rome aan de
„Daily' Mail", zouden Oostenrijk en
Duitschland tot overeenstemming zijn ge
raakt over de-b e n o c m i n g v a n P r i n s
Leopold van Beieren tot Ko-
ning-Regent van Polen-
OOSTENRIJK.
Zelfregeering voor Galicië.
Frans Jozef, keizer van Oostenrijk, heeft
aan zijn minister-president Van Koerber
doen weten, dat het zijn wil is, om op
het ©ogenblik, waarop de nieuwe staat
Polen ontstaat, hand in hand met deze
ontwikkeling ook aan Galicië het recht
te verleenen, zijn landszaken binnen de
eenheid van het rijk, zelfstandig te rege
len. Von Koerber krijgt de opdracht, in
dezen geest wetsontwerpen voor te leggen).
Galicië, of zooals het ook heet Oos
tenrijksch Polen, krijgt dus zelfbestuur
Die Presidentsverkiezing
heeft Dinsdag j.l. in de Vereenigde Sta
de Staten plaats gehad, d.w.z. de ver
kiezing van het kiescollege, dat den pre
sident aanwijst. Uit de samenstelling nu
van het kiescollege kan met zekerheid
bepaald worden, wie president zal zijn-
De twee candidate© die het meest in
aanmerking kwamen, waren de huidige
president AVilson en Hughes. De al
gemeene opvatting in Amerika was, dat
het er nauw zou spannen, zoodat de
bekendmaking van den volledigen uitslag
eerst laat zou kunnen geschieden.
AVel ontvingen wij reeds hedenmorgen
een telegrafisch bericht, meldende„D e,
„N ew-YorkWorld" meldt dat IIu-
ghes is gekozen", maar men moet
dit bericht als ©en waarsdiijnlijkheidsbe-
rekening beschouwen-
De Duitsch- en Iersbh-Amerikanenl
heetten in het algemeen voor Hughes te
zijn.
In allen gevalle blijft volgens de wet
AVilson tot het voorjaar van 1917 pre
sident der Unie.
De Katholieke Indianen van
Noord-Amerika. Onlangs hielden de
Katholieke Indianen der staten Montana
en Noord- en Zuid-D'akota hun eerste con
gres, onder voorzitterschap' van den bis
schop' van Great Falls (Montana), Mgr.
Lenih.au.
Door de energie der Amerikaansche
regeering is aan de Ibloedige oorlogen
tusschen de stammen een einde geko
men zoodat hun getal thans stijgende is.
Van de 3.000.000 Indianen behoort iets
meer dan een derde gedeelte tot de R.K.
Kerk. (Msbode.)
Antikerkelijke maatregelen.
De Kölnische Volkszeitung 'bevat een,
telegram uit Zwitserland, volgens hetwelk
in goed ingelichte kringen verluidt, dat de
Italiaansche regeering besluiten voorbe
reidt, om de kerkelijke goederen, de schat
ten der heiligdommen en wijgeschenken,
in heslag te nemen.
Een correspondent van de „Neue'h Ziir-
c.her Naclirichten" schrijft in dit blad een
uitvoerig artikel om te betoogen, dat de,
door den oorlog teleurgestelde openbare
meening in Italië zich hoe langer hoe
meer tot de socialisten wendt, die van
hun kant een groote anti-clericale be
weging op touw zetten.
De schrijver verwacht, om deze be
weging te bestrijden, niets van de Italiaan
sche Katholieken, „wien het misschien
minder aan goeden wil, dan aan energie
en organisatie ontbreekt." (Maasbode)
Eerherstel,
Ten einde voor de lasteringen, door
de „Pöpole d' Italia" tegen den Godde-
lijken Heiland uitgebracht, eerherstel aan
te bieden, zijn op voorschrift van den
kardinaal-vicaris en pp verlangen van Z.
H., op £9 October 1.1. in alle kerken
Welk weder zullen wij hebben
Verwachting tot den avond van 9 Nov.:
Matige tot krachtigen, tijdelijk wellicht
stormachtige Zuidelijke tot Zuidwestelijken
wind; zwaarbewolkt of betrokken met tij
delijke opklaring; waarschijnlijk regenbuien.
Weinig verandering van temperatuur.
van Rome plechtigheden gehouden en bij
zondere gebeden gestort. Vele geloovigen
naderden tot de II. Tafel.
Kardinaal Delia ,V o 1 p e f.
Té Rome is overleden kardinaal Fran
cesco Delia ,Arolpe, geboortig uit Ravenna.
In het .Consistorie van 19 Juni 1899
werd Mgr. della Volpe tot kardinaal ge
creëerd, doch „in petto" gehouden en
eerst in het Consistorie van 15 April 1901
geproclameerd.
Mgr. della Arolpe was deken van het H.
College en op '22 Augustus 1912 door
Paus Pius X benoemd tot camerlengo der
Roomsche Kerk.
N.B. Aan den kardinaal-camerlengo ia
gedurende den tijd, die verloopt tusschen
het overlijden yan een paus en dë ver
kiezing van diens opvolger, de leiding
der kerkelijke zaken toevertrouwd.
P r i n s M i c e a f.
De uitvaart van de dezer dagen over
leden prins Mircea heeft met veel plech
tigheid plaats gehad. Na een uitvaart
dienst, die door den schismatieken aarts
bisschop werd geleid, werd het lijk in
den koninklijken grafkelder der kerk van
Catroceni bijgezet.
PARIJS, 7 Nov. (Part.). Er heeft eene
botsing plaats gehad tusschen den snel*
trein Lyon-Grenoble en een goederentrein.
Acht wagens zijn ontspoord en werden ver-,
nield; verscheidene personen zijn gewond,
Do Russische minister-president S:tür-
mer is ernstig ziek en moet rust houden.
Tweede Kamer.
Zitting van 7 November.
De Voorzitter huldigt da nagedachtenis
van 'den heer Tydeman, wiens: overlijden
een groot verlies is voor het geheelje
land.
Minister Gort van <l©r Linden sluit
zich, namens de regeering, bij da woor
den van den voorzitter aan.
Daarna beginnen de replieken over de
grondwetsherziening.
De beier Lohman komt opnieuw op
tegen den eisch van de oppositie betref
fende het opnemen van waarborgen in
de grondwet ten aanzien van het hijzon
der onderwijs.
De heer Troelstra herdenkt eveneens
den heer Tydemfijn, alvorens met repliek
aan te vangen.
Spreker dringt nogmaals aan op ver
eenvoudiging van do bepaling betreffende
de herziening van de grondwet en be
toogt dat de beweging voor algemeen
kiesrecht oerst kon slagen, nadat de ar
beidersbeweging zich er voor spande.
De 'heer Toe Is tra zet zijn amendement,
onmiddellijk© invoering van algemeen
vrouwenkiesrecht voorstellend©, omi in een
motie, waarin wordt uitgesproken, dat
invoering van algemeen vrouwenkies
recht voor de vertegenwoordigende li
chamen een eisch des tijds is, nadat
minister Cort van dor Linden op spr's
vraag heeft verklaard, dat het amende
ment onaannemelijk is, ook wat betreft
liet kiesrecht voor gemeenteraad en pro
vinciale staten. Hij beveelt de vorming
van een staatscommissie met vrouwe-
