De Groote Oorlog.
No. 129
Dinsdag '81 October 1916.
Twaalfde Jaargang.
Verschijnt eiken MAANDAG-.JVQENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
1 g H voe* fl 11 B van een BI fl I een M jÉ
Bond van R. K. Kiesvereni
gingen in Zeeland.
Losse Oorlogsberichten.
BU ITEN L AN D
Welk weder zullen wij hebben
BINNENLAND.
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes f 0.90, daarbuiten f 1.10.
Afzonderlijke nummers 6 cent, dubbele bladen 10 cent.
Advertentiën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór
half drie en Vrijdag vóór een uur 's namiddags.
Kanfoor v. d. Administratie: Ganzepoortsfraaf C 2o9, GOES.
Tel. interc.: Directie no. 33. Redactie no. 97.
Iteclameberichten 25 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prijs.
Advertentiën van 16 regels f 0.50; iedere regel meer 10 Ct.
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 _X berekend.
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Ct. A contant.
1500
gulden bij verlies van beide
handen, voeten of oogen.
Voorts bij ongeneeselijke
verstandsverbijstering
De abonné's op dit blad, in het bezit der door de
directie uitgereikte polis, zijn, overeenkomstig de
daarvoor vastgestelde Verzekerings voor waarden,
GRATIS verzekerd tegen ongelukken voor:
De uitkeering der bovenstaande bedragen is gewaarborgd door de „Hollandsche Algemeene Verzekerings-Bank
I 1® gulden bij Jfe gulden bij gulden bij A M
jg I B verlies van een fl fl fl fl verlies H_ fl I verlies van m
(y| of oogU duimBJf wijsvinger ^jf
gulden bij
verlies van
eiken anderen
vinger.
te Schiedam.
Wegens den feestdag van Aller
heiligen zal de „Nieuwe Zeeuw-
sche Courant" inplaats van Woens
dagavond, Donderdagavond
a.s. verschijnen.
Eenige bladen in de provincie namen
uit „De Maasbode" over, dat de cen-
Irale kiesvereenigingen te Hontenisse, Mid
delburg, Oostburg en Goes zich bereid
hebben verklaard samen te werken om
een bond van R. K. Kiesvereenigingen te
vormen.
Tot juist begrip der zaak meenen wij dit
bericht als volgt te moeten verbeteren
en aanvullen.
In het najaar van 1915 vormde zich
uit den boezem van de Centrale R. K.
Kiesvereenigingen Middelburg en Goes een
Commissie van 4 leden, die de stichting
van een Provincialen Rond van
R. K. Kiesvereenigingen in ons
gewest, door zeer velen noodzakelijk ge
acht, zou voorbereiden. De commissie had
bet genoegen te mogen bewerken, dat de
Ontrale's Middelburg, Goes, Hon
tenisse (Hulst) en Oost burg zich
bereid verklaarden in principe toe te tre
den tot den bond en in het algemeen
de concept-statuten aanvaardden, waarin
de centralisatie der politieke Katholieke
strijdkrachten wordt nagestreefd, maar te
gelijkertijd de zelfstandigheid der aange
sloten centrale's onaangetast wordt ge
laten.
Aan de organisatie der op Schouwen,
Tholen en St. Philipsland verspreide Ka
tholieke kiezers wordt nog gewerkt, om
ook hen in den Bond onder te brengen
en hoopt, de commissie begin 1917 baar
arbeid te kunnen neerleggen en den Rond
officieel Ie zien optreden als het leidend,
en raadgevend centrale politieke lichaam
voor onze Zeeuw sche Roomsche kiezers.
'De eerwaarde geestelijkheid bleek liet
Hondsplan sympathiek gezind, wat dei-
commissie lot grooten steun verstrekte
bij haar arbeid.
Thans heeft de commissie zich lot de
vooraanstaande Katholieken in deze pro
vincie gewend met eene circulaire, waarin
zij de totstandkoming van den Rond schet
sende, een klinkend blijk van sympathie
vraagt voor den Bond, die, naar met grond
mag worden verwacht, de beste vruchten
voor den bloei en de consolideering der
Zeeuwsche Katholieke partij zal afwerpen,
mits hij op soliede financiëele basis staat.
..De Bond" zal dan eerlang de trail,
d' union" vormen tusscben de Katholieke
Zeeuwen van zuid en noord, van oost
en west.
Het breede water der Schelde zal
voortaan geen scheiding meer brengen
tiisschen de Katholieken van de „eilan
den" en van Zeeuwscb-VlaanderenJ en
op de Katholieke partij in ons gewest
zal dan van toepassing zijn hel woord
dos dichters:
,,Wij zijn één volk, één taal.
Eén blijven wij ondanks der grenzen-
[paal."
N.B. Bovenvermelde Commissie tot
voorbereiding van een Provincialen Bond
van R. K Kiesvereenigingen in Zeeland
is als volgt samengesteld: Mr. H. C'. .1.
Groot (Middelburg) voorzitter, .T. W.
Vienings (Goes) secretaris, Mr. J. H. M.
Stieger jGoes) penningmeester, J. C. Droog
(Middelburg).
Een gevecht in het kanaal.
LONDEN, 27 October. (R.O.) Offici
eel. De admiraliteit meldt:
Gedurende den afgeloopen nacht 'heb
ben 10 vijandelijke torpedojagers gepoogd
een aanval te doen op onzen transport
dienst in het Kanaal. De poging mislukte.
Een leeg transportschip is gezonken. De
bemanning werd gered. Twee vijandelijke
torpedojagers zijn tot zinken gebracht. De
andere schepen zijn op de vlucht gedreven.
Men vreest, dat een Engelsche torpedo
jager verloren is. Negen leden der beman
ning zijn gered. Een andere torpedojager
werd getorpedeerd, doch aan den grond
gezet.
HERLIJN, 27 October. (W.B.). Officieel.
In den nacht van 26 op 27 October drong
een gedeelte van onze „torpedobootstrijd-
krachten uit de Duitsche boclit door het
nauw van DoverCalais tot de lijn Fol
kestone-Boulogne in het Engelsche ka
naal.
Volgens tot nu toe ingekomen berichten
van den commandant Micheisen werden
ten deele vlak voor de vijandelijke ha
vens tot zinken gebracht: Minstens elf
voorpostenschepen, twee of drie torpedo
jagers of torpedobooten. Enkele leden dei-
bemanning konden gered worden ep als
gevangenen meegevoerd. Verscheidene an
dere vrachtschepen en minstens twee tor
pedojagers werden door torpedotreffers of
artillerie-vuur zwaar beschadigd.
Verder werd de Engelsche mailboot
„Queen" ten Zuiden van Folkestone tol
zinken gebracht, nadat de bemanning tijd
was gegeven om zich Ie bergen.
In het Kanaal hij het Varne-vuurschip
heerschte een opvallend druk verkeer van
la.zaretschepen.
Onze torpedobooten zijn zonder eenig
verlies in de Duitsche wateren terugge
keerd.
PARIJS, 29 Oct. De Fransclie admirali
teit meldt -over het zeegevecht in het
Kanaal, dat 5 Duitsche torpedobooten
t.wee Fransche trawlers aanvielen. Een
trawler zonk. Het. grootste deel der be
manning is gered.
De it"ijd aan de Somme.
PARIJS, 29 October. (R.O.) Het avond
communiqué meldt: Na een lievig bom
bardement vielen do Dnitsc.hers in den
namiddag onze stellingen ten Noorden en
Zuiden van La Maisonnette aan. Zij ge
bruikten brandende vloeistoffen.
Ons yersperrings- en machinegeweer
vuur brak de Duitsche aanvallen en dreef
de vijand naar zijne eigen loopgraven
terug.
LONDEN, 29 October. (R.O.). Het En
gelsche avondcommuniqué meldt: Wij gin
gen hedenmorgen nog ten Noord-Oosten
van Les Boeufs vooruit en. namen nog
een vijandelijke loopgraaf.
De vijand bom ba ril eerde hevig verschil
lende gedeelten van ons front ten Zuiden
der Ancre.
Elders, behalve nu en dan bombarde
ment en actie der bommenwerpers, niets
te melden.
Gisteren brachten onze Vliegers, 'in
weerwil van den hevigen tegenwind, veie
nuttige verkenningen ten uitvoer. Een on
zer vliegtuigen wordt vermist.
In brand gestoken.
De Noorsche bark „Regina" uil Skiën,
geladen met mijnstukken, op weg van
Borsgund naai- New-Castle, is Maandag
morgen Boor Duitsche duikboolen op de
Schotsche kust. aangehouden en in brand
gestoken. De bemanning, uit dertien per
sonen bestaande, rédde zich in een
scheepsboot, welke, naar drie uur door
een duikboot gesleept te zijn, omsloeg,
waarbij twee Noren verdronken. De ove
rige elf personen zijn door de duikboot
gered. Zij zijn daar tot Donderdag aan
boord gebleven en vervolgens overgegeven
aan het Nederlandsche stoomschip Hec
tor", van Amerika te IJmuiden aange
komen.
De toestand in Griekenland.
LONDEN, 29 October (R.O De „Ob
server" verneemt uit Athene: De geal
lieerden hebben besloten de beweging te
Saloniki te steunen door een leening van
400.000 pond sterling toe te staan.
PARIJS, 28 Oct. De Fransche Kamer
heeft een motie van vertrouwen in de
regeering aangenomen.
Het succes der Franschen bij Verdun.
Ten N.Wi. van Verdun is over een
belangrijk deel van het Verdunfront dus
Weer de toestand teruggekeerd van voor
25 Februari, toen de Brandenburgers
den „hioekpijler" van Verdun, het
pantserfort Do-uaumont waren binnenge
drongen, schrijft de militaire recensent
van „De Maasbode"
Het is een zeer opmerkelijk succes
door de Franschen hier miet een offen
sieven «toot behaald, een winst, die
naast do meest succesvolle dagen van
het entente-offensief'aan de Somme ge
steld mag worden, ja verschillende van
die succesvolle dagen belangrijk zal
overtreffen. -
Het Fransche succes valt juist samen
imie-t de publicatie in do Diiitschia bladen
van eein officieus artikel over den Ver-
duns'lrijd.
Daarin wordt betoogd, dat het Vieir-
dunoffensieE door de üuilschers onder
nomen was, omdat „Verdun de uitval-
poort v<an Frankrijk was tegen midden,-
Duilschland." Zoo ernstig werd van
Duitsche z(jde bet gevaar, dat door diq
poort dreigde, dus beschouwd, dat zulk
oen gi-ootsch opgezet offensief er tegen
werd ondernomen.
In dat licht heeft mlsn nu dan ook
liet. offensief te beschouwen, dat met
zooveel kracht len succes door de Fran-
scbein weier is ingezet.
Het eerste behaalde resultaat zal daar
bij dadelijk eein zeer belangrijken mpi-
reelen invloed vooral uitoefenen.
Rumenië in 't gedrang.
Ook aan den kant van, Zevenburgen
blijft de 'krijgskans der Rumeniërs on
gunstig. Ten zuiden van Kronstadt werd
door de Dihtsch-Oostenrijksch© troepen
de R.um-eensche stad P-rad-eal genomen,
na een verbitterden strijd, 600 gevange
nen wenkten door hen gemaakt.
En aan den zuidelijken uitgang van
dan Rooden Toren-pas werd in da laat
ste dagen de krachtige weerstand der
Rumeniërs gebroken
Rumenië vecht door.
Hel, W-eensche blut „Alkotmani" meldt,
dat op verlangen van don minister
president Bratianu en den opperbevel
hebber Averescu een Kroonraad werd ge-
houden in het, Rumeensfche hoofdkwartier,
waarbij generaal Averescu zijn bevinding
over den. oorlogstoestand uiteenzette en
voorstelde, dat hot Ru'mieensche leger
zich aan de grenzen tot een, defensief
zou bepalenDe Fransche en Russische
militaire zaakgelastigden waren 'tmet dit
voorstel eens. De 'Rumieenscbe Staats
man Peter. Carp (die don oorlog had
ontraden.) was' er tegen en deed het voor
stel, om vrede .te sluiten op basis van
ter afgewezen en dat van Averescu a an
d-en stains quo. Zijn voorstel werd eoh-
genomiem
Een Duitsch oordeel.
In Duitsche militaire kringen wordt
volgens het agentschap Norden, de over
winning in de Dobroedsja hoog aange
slagen, welke mogelijk door 't prijsgeven
van Walachije en Boekarest door de Ru
meniërs zal worden gevolgd. Het is niet
onwaarschijnlijk, oordeelt men in die
kringen, dat de Rumeensche catastrophe
reeds in de eerstvolgende dagen, door
de komende gebeurtenissen aan het
Zevenburgsche front zal worden be
spoedigd.
WEENEN, 28 Oct. De bladen melden,
dat gisterenmiddag de medeleden van het
kabinet Stürgkh, onder voorzitterschap
van den minister van binnenl. zaken een
conferentie hebben gehouden, waarbij be
sloten werd, dat het geheele kabinet zijn
-ontslag zou nemen.
Gearresteerd.
Uit Gent wordt de arrestatie gemeld
van Paul Vermersch, hoogleeraar en
Hyacinte Vermersch, lid van den provin
cieraad. De laatste zou hebben geweigerd
toestemming te verleenen tot het afstaan
van werklieden aan de Duitschers.
In een kabelballon.
De oorlogscorrespondent van ,,de Tag."
te Baran-owitschi, is met een kabelballon
opgestegen en geeft daarvan een beschrij
ving, waaruit blijkt, dat het baantje van
artillerie-waarnemer niet altijd even aan
genaam is. Toen hij opsteeg stond op 400
M. hoogte reeds een wind van 6 M. per
seconde, terwijl op 600 M. de windsnel
heid reeds 11 Meter per seconde bedroeg.
De ballon begint daardoor hevig heen en
weer te slingeren en er zijn weinig offi
cieren, die niet reeds na een kort oogen-
blik zeeziek worden.
Het waarnernerswerk is buitengewoon
vermoeiend. Vaak moeten de officieren
uren achtereen de -omgeving afzoeken met
kijkers, dio 18 maal vergro-oten.
Dit is echter niet het ergste; de onaan
genaamste sensaties zijn de electrische
stroomingen. Deze bestaan steeds, want
door den stalen kabel en door den tele
foondraad zijn de hoogere luchtlagen met
de aarde verbonden en de tegengestelde
positieve en negatieve slroomingen trach
ten zich te vereffenen. Dat alles gaat door
het hoofd van den waarnemer, die een
telefoonbeugel om het hoofd draagt, daar
hij zijn handen vrij moet hebben.
Wanneer er -onweer 'in de lucht is,
gebeurt het meermalen, dat de waarnemer
door een slag flauw valt, terwijl do man
schappen beneden aan den staalkabel vaak
meiers worden weggeslingerd.
Ook gebeurt het vaak, dat de vijand
den ballon aanvalt. Vliegtuigen zijn niet
zeer gevaarlijk, want zij moeten te diep
dalen, om hun doel te kunnen treffen
en staan dan bloot aan liet vuur der
machinegeweren. Echter zijn hun brand-
pijlen en granaten vaak zeer gevaarlijk
en de vele trechters in don grond beneden
loonen, hoe ernstig het altijd gemeend
was.
In den zomer is het vaak nog wel uit
te houden, maar 's winters hebben de
waarnemers nog zeer veel van de hevige
koude te lijden. Meestal lossen twee offi
cieren elkander om de twee uur af en in
den zomer wordt waargenomen van
's mo-rgens vier tot 's avonds negen uur.
Het is een zeer bijzondere kunst om
de afstanden naar het vijandelijk doel
op eenige meters nauwkeurig te kunnen
schatten en zeer veel wordt van liet ge
heugen gevergd, want het is niet gemakke
lijk om vast te stellen, of de bruine vlek
achter de Russische loopgraven, ook giste
ren en eergisteren reeds bestond of eerst
gedurende den nacht ontstaan is.
De correspondent beschrijft de ballon-
waarnemers als jonge, kerngezonde offi
cieren; aan het hoofd van het corps
staat een 1ste luitenant van slechts 24
jaar. Zij beboeren allen tot liet wapen
van de artillerie.
ITALIË.
Protest tegen lasteringen
Naar uit Rome aan de „Crox" gemeld
wordt is de vorige week in de groote
zaal der apostolische kanselarij een ver
gadering der katholieken van 'Rome ge
houden, om te protesteeren tegen de
godslasterlijke taal van de „Popoio 'dlta
lia", liet beruchte roode orgaan. (Msb.)
De Loge aan den arbeid.
Uit Zwitserland wordt aan de „K. V."
geseind: Volgens particuliere berichten
uit Rome treft de loge reeds thans alle
maatregelen om liet verblijf van den
Oostenrijkschen kardinaal Frühwirth on
mogelijk te maken.
Men acht in geestelijke kringen den
toestand zeer ernstig en rekent met ver-
Verwachting tot den avond van 31 Oct.:
Meest krachtige Zuidelijke tot Zuidwes
telijken wind; zwaarbewolkt met tijdelijke
opklaring; waarschijnlijk eenige regen.Wei
nig verandering van temperatuur.
scherpte vijandelijkheid van leidende
kringen tegen het Vaticaan en de Kerk.
(Maasbode.)
IËBLAKD
Als onder-secretaris van Ierland, staan
de onder den onderkoning, is benoemd
Sir W. P. Byrne, een Roomsch-Katholiek.
De Katholieken de Grondwetsherziening.
Vorige w-eek hebben de h-eeren Loeft
en Nolens in de Tweede Kamer gespro
ken over de Grondwetsherziening.
Zij namen genoegen met de wijziging
der Grondwet inzake het Ki-esvraagstnk
en dus met:
1. algemeen stemrecht voor mannen;
2. de verkiesbaarheid -der mannen en
vrouwen
3. de mogelijkheid om li-el stemrecht
aan vrouwen te geven bij een gewone
wet;
4. evenredige vertegenwoordiging;
5. stemplicht.
Wat de wijziging van het artikel over
dat onderwijs in de Grondwet betreft
(art.192) ook deze aanvaardden de hee-
ren, zooals de Minister zulks voorstelde.
Van toevoegingen, die enkele Kamer
leden -der linksehe partijen verlangden,
wilden zij ni-ets weten.
Maar wel stelden deze katholieke af
gevaardigden éérie voorwaarde, en wel,
dat in de Grondwet zal vastgelegd wor
den binnen welken tijd dit grondwets
artikel zal worden uitgevoerd.
Tot dezen eisch is de Katholieke par
tij gekomen, om-dat er hij Linksch ver
schillende stemmen zijn opgegaan, om de
uitvoering van het grondwetsartikel, zoo
als dez-e door de parlementaire Staats
commissie is voorgesteld, niet toe te
staan, -of op de lange baan te schuiven.
De Katholieken verlangen, dat er klare
wijn geschonken wordt.
Lotsff contra Troelstra over algemeen
kiesrecht.
Op dreef was de lieer Loeff aldus
de Kameroverzichtschrijver der N. R. Ct.
toen hij (Dinsdag) den heer Troelstra
beantwi ordde. De vrucht van het man-
nenkiesrecht aldus de Katholieke
afgevaardigde is volgens u thans rijp
volgt hieruit echter niet, dat gij, die vóór
25 jaar al invoering van dat kiesrecht
bepleittet, geruimen tijd vruchten hebt
willen afschudden, die nog niet rijp
waren"? Wie van ons beiden is nu ae
beste tuinier? Niet uit de daden van
ééne partij trouwens komt iets goeds
voort, doch veeleer uit de samenwerking
van velen. En menigmaal is de verdienste
van hem die een tijdlang iets tegenhoudt,
ten minste even groot ais die van de
lieden, die steeds maar willen doordraven.
Broodrantsoen.
Naar het „Ilbld." verneemt, moet bin
nenkort een regeeringsmaatregel te wach
ten zijn, waarbij, evenals thans met bruin-
brood het geval is, ook de witbrood
verstrekking op beperkte schaal en on
der kaart-werband zal plaats hebben. Het
kwantum wordt hoogstwaarschijnlijk 3 ki
lo witbrood per hoofd per week, be
halve de kinderen onder i jaar.
