EN rbiels, De Groote Oorlog. ond, 119. Zaterdag 7 October 1916. Twaalfde Jaar^aug. 9 9 hand, voet 91991 van een 1% 9 I een M ^9 FEUILLETON. iAAGD: Verschijnt eiken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIIDA6AV0ND. Bit mroer bestaat rnt 6 Madzijden. EERSTE BLAD. UIT DE PERS. Welk weder zullen wij hebben? 3n lemsche c.M. ter. Hansweerd. fcn van KAN- een dergelijk aaf van prijs, October 1916, sin het Water- riDg bewesten VEREEKE te bij Waohtpost iemdrik?" pullen om beurt w-el beginnen t de maan ach- ;al het zoo- wat mij dan wek- weer vroeg op. gelast morgen het kasteel te loodsohap", zei- heeleanaal voor de kleuren van gen en als d'ijtf- bevalt me ruB- r Gezewijia juist at doen, omdat lam zwijgen en niet ik je wat zeg, den Graai maar «en, dan. zou ik het Heler Goze- en van dertien zonder hem irdt vervolgd.) Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes ƒ0.90, daarbuiten 1.10. Afzonderlijke nummers 6 cent, dubbele bladen 10 cent. Advertentiën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór half drie en Vrijdag vóór een uur 's namiddags. Kantoor v. d. Administratie: Gangepoortatraat C 2o9, GOES. Tel. interc.: Directie no. 33. Redactie no. 97. Reclameberichten 25 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prns. Advertentiën van 16 regels ƒ0.50; iedere regel meer 10 Ct. Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 J< berekend. Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Ct. A contant. De abonné's op dit blad, in het bezit der door de A dG gulden bij verlies van beide HM A gulden bij directie uitgereikte polis, zjjn, overeenkomstig de (9 1191 handen, voeten of oogen. f9 I 9 verlies van een daarvoor vastgestelde Verzekeringsvoorwaarden, 9 g I I 9 I Voorts bij ongeneeselijke 9 9 B hand, voet GRATIS verzekerd tegen ongelukken voor: IUUU verstandsverbijstering; of oog; 9 duim; De uitkeering der bovenstaande bedragen is gewaarborgd door de „Hollandsche Algemeene Verzekerings-Bank" te Schiedam. I» gulden bij 4m. fU gulden bij A gulden bij mm (fl I I verlies van een M I 11 I verlies 9- 9 9 verlies van M 9^ g of oogduimwijsvinger gulden bij verlies van eiken anderen vinger. Boycot. Wij lezen in de Maasbode: In een advertentie kondigt de Evangeli sche maatschappij de verschijning aan van een beroeps-adresboek, bevattende uit sluitend de namlen van protestanten. Reeds Vroeger is dit plannetje van de meest riegatiev© veVeeniging, welke Ne derland bezit ter sprake geweest. Nu zal er, toch iets van komlem. Wat de beddeling Van dezen gehee- len opzet is, behoeft nauwelijks gezegd. Alles wat Roomsch is on handel drijft of goederen produceert moet geboycot worden; mag althans geen protestant- schen cent verdienen. Katholieke firma's kunnten in het p-ro- testantsch adresboek niet binnendringen en zoo moet dan ook het protestantsche deel dter bevolking: zooveel mogelijk zijn protestantsch geld besteden om- prote stantsche waar te krijgen. Bij dit bedrijf, dat immers leien eco- nomischen oorlog beduidt tegen de ka tholieken, igaat mlen denken aan de uit- hongeringstaktiek van Engeland tegen Duitschland. Hard en wreed is het middel, dat En geland toepast; maar, zoo zeggen velen: het is oorlog, het is wreede krijg op le ven en dood, leen grimmige worsteling tussChen -doodsvijanden,. En zie -daar dan ook hoe .die Evan gelische Maatschappij: wlerd de naam van h-e-t heiligs- Evangelie ooit treuriger misbruikt i -de verhouding tot ons, Katholieken, moet beschouwen. Zij moet in -ons wel zien doodsvijan den, die Verarmen moeten, uitgehongerd. Zij moet wel den oorlog willen tusschen die twela volksdeelen. Anders zou zij haar uithongeringsmiddelen niet beramen. Nu zeggen wij niet, dat de Evangelische Maatschappij met haar hatelijke praktiji- ken in ons g-oeid!e vaderland veel ver anderen zal. DiaateVen spraken wij alleen over den opzet, over Jiet P'an dat de aan- leggers wiel zouden Willen verwezenl-ken, als zij maar konden. 0 neen, voor bet plan zelf, zooals dat in de .fanatieke hersens ra,n eenigie pa penvreters als Tideman en E-erdmans be staat, vreezen wij niet bijster. In het bestuur dier haatzaaiende Ver- eeniging beeft bepaald geen enkel eco noom zitting. Want bij economisch nadenken doet het boycot plan vermakelijk dom aan'. „Wind gezaaid, storm gemaaid". (Een verhaal uit den Graventijd.) „Ja, als ik' bij' den Graaf hetzelfde voor niemendal moest doen, zo- umoeder niets zeggen," gaf Jan vrij brutaal ten ant woord. „Zult ge den mond wel eens houden, jongen 1" sprak vader- nu. „Jawel, vader, maar moeder zit ook altijd op dien Heer Gozewijn te hakken! En hij is voor mij een goed heerl" „Hij meent het niet goed met onzen, bra ven Graaf", sprak moeder. „Die brave Gra^f kan het er ook wel wat, naar maken!" antwoordde Jan. „Wel, zoo'n kwajongen", riep moodier. „Zwijg, bengel", beval vader. „Maar moeder doet me ook altijd vler- vvijten, als „Verstaat gij het niet? Gij hebt (Ie zwij gen en het beVel uwer ouders te gehoor zamen. En als de driestheid, waarme de gij tot uwer moeder spreekt alles is wat gij bij dien Heer Gozewijn leert, ja, dan ben ik het geheel met haar eens, en wenschte ik ook wel, -dat gij mindiar op het kasteel kwaamt!" Sprak yadeir. Altoos is een boycot, of hij slaagt of mislukt, een last voor diegenen, die ze toepassen. Wil men aan den boycot mleedoen, dan moet men van voordeel of gemak afzien. En in die gevallen, waarin de boycot niet algemeen kan zijn, is hij tot mis lukken gedoemd, en blijft dus alleen het ongerief ten het nadeel tover voor die haar toepassen. Bovendien is toch ieder Nederlander consument; niet alleen het protestantsche deel der natie, doch ook het katholieke; zoodat de gunst niet van één kant komt. En al moge onder dte katholieken de middenstand -elan grooter percentage vor men dan bij: de protestanten, zoodat men zou kunnen eoncïudeeren, dat de katho lieken mleel' kwetsbaar zijn voor een boy cot, daartegenover staat, dat diezelfde ka tholieke middenstanders groote afnemers zijn van divers© waren en producten. Wanneer dan ook' straks'htet protestant sche adresboek verschijnt, dan zal het katholieke volksdeel- de oorlogsverklaring niet maar aeinvoudigi naast zich neerleg gen. Dan kan geconstateerd worden, welke firma's -den economischian strijd tegen de katholieken wenschen. Voor onze organisaties, voor de Hanze, bijgestaan door andere deelen van ons georganiseerd katholieke volk, ligt er dan een uitdaging, welke beslist en krachtig kan worden beantwoord. Terwijl -de Evangelische Maatschappij den oorlog wenscht van bet eene deel des volks tegen het andere, kunnen dan de katholieken hun actie beperken tot die firma's die met bet onzalig streven dier vereleniging meegaan. In -de verschillende plaatsen kan dan ook -onze pers bet hare doen, onder drin gend vermaan, om met de protestantsche medeburgers in vreedzaam verkeer ,te blij ven, met uitzondering van die firma's, die den strijd wenschen. Welk een betreurenswaardig onderne men het plan der Evangelische Maat schappij ook is, in nog sterker mate is het -dom; een gewrocht van door haat verblinde stakkers1. Wij zullen dit ten slotte onzen protenstantschen medeburgers niet de be- leediging aandoen te veronderstellen, dat deze actie van haat en bekrompenheid veel vat op hen zou kunnen krijgpn. Mr. Marchant over de brug. We lezen in de (a.-fc) Rotterdam mer: Ook Mr. Marchant is over de brug gekomen. Nieuwe Courant, Niteuwe Rotterdam- sclie Courant, de beer Van Kol in de Eerste Kamfer ja, wie niet al, hebben Langzamerhand was men begonnen daar binnen steeds luider te- spreken en bij, -die slechts door een stevig planken beschot van de woonkamer was geschei den en in het veel te kleine bed maar niet inslaap kon komen, bromde nu ver genoegd: „Dien jongen kan ik gebrui ken 1" Hierop scheen hij in te slapten en toen hij: den volgenden morgen door bet loei en van het rundvee wakker geworden was en iemand in den stal hoorde, riep h'j; „Zjjt ge daar, koster?" „Neen, koopman, ik ben zijn zoon en voeder de koeien", antwoordde Jan. „En hoe laat is het?" „Het zal zes uur in den morgen zijnl" „En welk weder is het?" „De storm is bedaard, maar de regen heeft nog niet opgehouden!" „Zoudt gij mij straks soms ook den weg naar Swanenburch kunnen wijzen? „Niets gemakkelijker dan dat, koopman! Ik moet voor zeven uur op liet kastteei zijnl" „En hoe Ver) ligt-het kasteel van hier?" „Een half uurken, koopman 1" „Goed, dan sta ik opl lk kan dan met je medegaan 1" Bij het licht van'een stallantaarn kleted- de de koopman zich aan en wa,s wel- Jdenburg lof gebracht len den staf ge broken over die onwaardige kritiek opi hem geleverd. Eén was er, die tot hiertoe bleef zwij gen. Het was Mr. Marchant, die het ge vleugelde booze woord schreef„Weg met den dweper op den troon van Buitenzorg". Welnu, thans ia ook Mr. Marchant over -de brug gekomen. Bij de beraadslagingen over den Ko lonialen Raad sprak Mr. Marchant 1.1. Donderdag als volgt: In de laatste jaren heeft de Gouver neur-Generaal Idenburg blijk gegeven van een hoog© opvatting en een vooruitzienden blik in -de leiding Van de ontwikkeling der bevolking, ik acht het te meer een voorrecht in de gelegenheid te zijn, om hem hiervoor dank te brengen, waar ik te voren in de hitte van den verkiezings strijd met critiek op zijn beleid eenmaal verder ben gegaan, dan ik op goede gron den kon verantwoorden". Het is te laat. Maar beter laat dan nooit, zij het fi asco van de ergerlijke campagne in 1913 tegen Idenburg gevoerd voor alle anti- cle-ricale drijvers ter teering! Artikel 192. In de vergadering der Liberale Unie is het voorgesteld als een groote over winning van de linkerzijde op de rech terzijde, dat de laatste haar leuze: bijzon der onderwijs regel, openbaar onderwijs aanvulling, reddeloos heeft prijsgegeven. Bestaat hier geen misverstand, gevoed wellicht ook ten deele door de overschat ting van een woord, vraagt het „Huis gezin" Bijzonder onderwijs regel, openbaar onderwijs aanvulling, kan men niet in Grondwet of wet schrijven, het komt of het komt niet in overeenstemming met het inzicht der ouders. Want wij kunnen ons nooit het geval denken, dat de rechterzijde ten aanzien van de openbare school zou doen hetgeen de linkerzijde zoo lang ten opzichte van het bijzonder onderwijs heeft gewild en en bestendigd: haar financieel machteloos slaan en naar alle zijden onderdrukken. De rechterzijde wil, dat bijzonder en openbaar onderwijs op dezelfde wijze en met dezelfde midddelen worden toege rust en verwacht dan, bij verheldering van het inzicht der ouders en bij een wel begrijpen van hetgeen hun plicht is, dat op den duur zoo algemeen aan de bijzondere school de voorkeur zal worden gegeven, dat de openbare school uitzondering zal worden. Misschien mag daarbij ook worden gerekend op de organiseerende krachten die bij het openbaar onderwijs werkzaam zijn. dra in de huiskamer waar moeder Al-eid reeds bezig was -het leenvoudige ontbijt gereed te makein. „Ge zijl. er vroeg bij, koopman!" sprak ze nadat z-p hem- goedien-morgem gewenscht had. „Ja, vrouwken, ik moet naar het ka steel en ik hoorde daar van uw jongten, dat hij er voor zeven uur zjjn moet. Ik kan dus met hem mede gaan!" was het antwoord, en alsof hij opeens zich be dacht, dat hij nu toch ook wel eens koopman wezen kon, vervolgde hij „Maar ihebt ge niets van den koopman noodig?" „Noodig? Dat is maar de vraag wat gij bij u hebtl" „Ik heb ringen, armbanden, haarspel den, hoofdbanden, kruisjes, kettinkjes, gordelgespen, sleutelringen, halssnoeren en ja, nog veel meW, en alles van het zuiverste goud". „Maar, man, als gij in zulke kostbaar heden handelt, hoe kunt gle dan een mars buiten laten staan?" vroeg vrouw Aleid onnoozel weg. „Gijlieden zijt vraagachtig van aard, vTouwkeni Als ge zoo in geestelijke za ken ook -doet, dan heeft de eerwaarde heer Pastoor hier alleen aan u de handen vol". Onderwijl hij zoo sprak nuttigde hij Natuurlijk kan dit inzicht falen. Mogelijk is, dat een aanzienlijk deel der bevolking, dat de groote meerderheid van wie zich tot links rekenen, van de openbare school geen afstand wil doen. Welnu, de rechterzijde zal dit eerbie digen, beter dan de linkerzijde de vrij heid van onderwijs voor het christelijke volksdeel heeft geëerbiedigd. In ieder geval heeft de leus: de vrije school regel, de openbare aanvulling, als wensch ook nu nog reden van bestaan, omdat de verwezenlijking minder van wettelijke bepalingen dan van het vrije en verhelderde inzicht van het volk wordt verwacht. De toestand. Bij Luzk en aan de Zlota Lipa gaan de Russen onverpoosd door met hun offensief. Tot tien, ja, tot veertienmaal toe werden de infanterietroepen tegen de stelling der Centralen gejaagd, nadat een moordend artillerievuur was vooraf gegaan, maar tot heden zonder succes. Wat enorme verliezen van menschen- levens hierbij te boeken vallen, kan men zich zoo voorstellen. Aan Russische zijde telt men zoo iets niet, daar heeft men „menscheDmateriaal" zooals het cynisch heet, in overvloed. Behalve de millioenen die Rusland in het front heeft, moet het nog 8 millioen man in de dépots hebben, die reeds geoefend zijn of nog geoefend worden. Toch blijkt ten slotte zelfs het meest overvloedig menschenmateriaal geen wapensuccessen te kunnen forcee- ren, wanneer de kwaliteit der officieren en de strategische bekwaamheid der be velhebbers niet uitmunten. En nog altijd is in dit opzicht de superioriteit aan de zijde der Duitschers, hoezeer ook bij de Russen de militaire kwaliteiten der aan voerders er op zijn verbeterd en generaal Broesiloff b.v. kan wijzen op 420.000 ge vangenen, 2500 machinegeweren en 600 stukken geschut, doorhem sinds zijn op- marsch behaald. Het hardnekkig offensief der Russen is in het Oosten voornamelijk op de herovering van Lemberg gericht. Van Fransche zijde is opgemerkt dat het beter ware zoo de Russen de Rumeniërs met een machtig leger te hulp kwamen in plaats van met enkele hulptroepen, daar anders Rumenië gevaar loopt door de Centralen onder den voet te worden ge- loopen. Dezen toch werpen zich met macht en geweld op Rumenië Men spreekt er van, dat de centralen een millioen man voor dezen veldtocht over hebben, omdat zij ten koste van alles de met Jan, die ook binnen gekomen was, het eenvoudig ontbijt, dat uit zwart brood met spek en veïschle melk bestond. Bij het heengaan vroeg hjj hoewel lijf voor het verblijf te betalten had. „Ge schjjnt uit een vreemd land te komen, koopman, daar ge niet schjjnt te weten, -dat men hier gewoon is den reiziger herberg om Godswil te verlee- nenl" „Nu, als ge dan niets! wil rekenletn zal ik u een kleinigheid uit mijne mars ge ven ter herinnering aan den vreemden koopman, die hier in een stormachtigiem najaarsnacht het dak kwam helpen mar ken". Hij opende hierop het kistje, haalde er een gouden kettinkje met kruisje uit en zeide: „Hier, dit is voor die moeite, die ige voor me gedaan hebt! Draag het nog lang -en in vrede. Maar mag ik u een goeden raad geven?" Vrouw Aleid, wier wangen van vreug de met een blos overdekt waren, zeide: „een goede raad vindt bij mij altijd ingang, koopman!" „Welnu dan, als ge weer eens gas ten in de schuur te slapen hebt, praat dan des avonds bij: het naar bed gaan niet zoo luid als gisterenavond. Als Heer Gozewijn het gehoord had, zoudt ge |er Verwachting tot den avond van 7 Oct.: Krachtige tot matigen, zuidelijke tot weste lijken wind, meeet zwaarbewolkt of betrok ken, waarschijnlijk regenbuien. Weinig ver andering van temperatuur. verbreking der verbinding Berlijn-Con- stantinopel willen verhinderen. Ter plaatse waar nu in Rumenië de toestand voor de centralen, plaatselijk ten minste, een min of meer dreigend karakter begon aan te nemen en de ver dere ontwikkeling der gebeurtenissen onaangename verrassingen voor hen dreig de te brengen in het Zevenburgsche ge bied bij Hermannstad eD op den Bul- gaarschen Donau-oever ten Zuiden van Boekarest hebben zij door een snellen tegenzet den voor hen kritieken toestand aanmerkelijk verbeterd. De reeds over den Donau getrokken Rumeniërs zijn verstrooid en de Bulgaren hebben Rahovo bezet, het punt vanwaar de Rumeniërs op een pontonbrug de ri vier waren overgetrokken. Zelfs indien Griekenland zich openlijk voor de Entente verklaart, zal het on gelukkige land niet op gelijken rang met zijn andere bondgenooten komen te staan, aldus wordt in de Italiaansche pers ver meld, omdat Griekenland's hulp nu min der waarde heeft dan vroeger en men niet weet in hoeverre het Grieksche le ger als hulp voor de Entente vertrouw baar is. 't Wordt voor Griekenland naar waar heid wij onderhandelen bij u, met u, zonder u en over u. Aan de Somme wordt de voortgang der geallieerden minder, door het slechte weer, heet het. Zeker, maar blijkbaar ook door den felleren tegenweer der Duitschers, die toch nog steeds in staat blijken nieuwe reserves te doen aan rukken. Toch behaalden de EDgelschen nog een succes door de bezetting van het druk betvviste Ecaucourt l'Abbaye, dat een gewichtig punt wasvoor de Duitschers. Nu hebben sinds Juli de Engelschen en Franschen samen 45 dorpjes te zamen met 15000 inwoners op de Duitschers heroverd en de Duitsche linie aan de Somme 10 K.M. achteruit doen schuiven. Een succes van beteekenis, maar niet van beslissende beteekenis, wijl stooten op andere frontdeelen zijn uiteebleven en zoodoende van een doorbraak van 'svij- ands liniën als gevolg van een algemeen offensief niets is gekomen. In Engeland schijnt men echter veel van het offensief in het westen te ver wachten. niet zoo 'gemakkelijk af komen, dlenk ik, ja, ik twijfel, of een gang naar onzein Genadigen Graaf u in dit geval wel htel- zou! Uw man zie ik niet, wilt ge hem mijnentwege groeten. Kom, Jan, mijn jon gen, verbeuzel dien tjjd niet langer, an ders zijt ge niet op: uw tijd op den. Swa nenburch". Gaarne had moeder Aleid harem zoon verboden in gezelschap van dien vreem den koopman naar het kasteel te gaan, doch ze durfde zulks niet te doem. Wie weet wat de kramer dan op het ka steel wel vertellen zoul Kortom, het goe de mensch zat niet weinig in de wall en toen haar man uit de kerk terug kwam, en zij hem vertelde, dat de kra mer weg: was, en dat Jan hem tot het kasteel vergezleUen zou, zeide deze: „Wel nu, wat zou dat?" „Wat dat zou? Ik en geloof nooit, dat die man een marskramer is! Zie eens wat hij: mij gegeven heieft!" De koster bezag het goudlem kettinkje met kruisje en zeidie: „Hij moet heel wat kostbaarheden verkoopen ieer hij ge wonnen heeft wat dit ding kost. Het is te Brugge gemaakt". (Wordt vervolgd.)

Krantenbank Zeeland

Nieuwe Zeeuwsche Courant | 1916 | | pagina 1