almest
s.
De Groote Oorlog.
J
>m, Goes.
'BOUWERS.
loamzs
leenbank
Feboom.
me maar!
No. 116.
Zaterdag 80 September 1916.
Twaalfde Jaargang.
Verschijnt eiken MAANOAG-.JfQENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
JÉ 6
EERSTE BLAD.
FEUILLETON.
I
iEVRAAGD:
iarkusse.
lige bemesting.
ESTEGER,
Losse Oorlogsberichten.
37 en 46 ct. p. pond.
63 cent per pond,
pllen verkrijgbaar.
houden van KAN-
|IN om een dergelijk
et opgaaf van prijs,
I vóór 15 October 1916,
laaf van het Water-
Watering bewesten
C. D. VEREEKE te
(OOp.
laf en inlichtingen bij
j)N, 's Heer Arendskerke.
Ischen te worden van
Iskerke, kunnen zich
I bij de ondergeteeken-
LJNDENBERGH.
IfSE.
IPUTTER.
Gerst en Rogge
IAAD VOORHANDEN.
>olzure kalk.
^bevelend,
ir, 's-Gravenpolder.
bijtkoek, merk:
3 cent.
Kreukelmarkt, GOES.
en waïein, vatte hij1 ze
ze neer.
oogenblikken waren, de
.afgeslagen en op den
a kramer sprong van het
Ziezoo, koster, als we
ïu nog wat stoppen^ kun-
voor vannacht buiten
ad nog steeds Verslag®11
jken en volgde den hoop-
em naar binnen was ge-
rik van vrouw Aledd zoo
dank gevallen was.
toch uitgevoerd, Hen-
vrouw,
et behulp van den vreenv
sn boom, die op ons dak
erwijderd."
ben we honger, goede
broods zou ons! welkom
kramer.
leid naar de Spinde gaan
halen toen er andermaal
feprak de koster. ,,Ik hoor
tdj'zte' van kloppen."
(Wordt vervolgd-)
IE UWE ZEEUWSCHE COMT
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes 0.90, daarbuiten 1.10.
Afzonderlijke nummers 5 cent, dubbele bladen 10 cent.
Advertentiën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór
half drie en Vrijdag vóór een uur 's namiddags.
Kanfoor d. Administratie: Ganzepoorisfraaf C 2o9> GOES.
Tel. interc.Directie no. 33. Redactie no. 97.
Reclameberichten 25 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prijs.
Advertentiën van 15 regels f 0.50; iedere regel meer 10 Ct.
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 _X berekend.
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Ct. h contant.
De abonné's op dit blad, in het bezit der door de jgB A 4B gulden bij verlies van beide BB BB gulden bij
directie uitgereikte polis, zijn, overeenkomstig de §L^ |l|| handen, voeten of oogen. jB Sy, B 8 verlies van een
daarvoor vastgestelde Verzekeringsvoorwaarden, B ^BI III Voorts bij ongeneeselijke "Tj 8 hand, voet
GRATIS verzekerd tegen ongelukken voor: I BB verstandsverbijstering; I I^B of oog; duim;
De uitkeering der bovenstaande bedragen is gewaarborgd door de „Hollandsche Algemeene Verzekerings-Bank" te Schiedam.
BB Bfc gulden bij J BB BB gulden bij ^B gulden bij BB BB
jl S~ I I verlies van een i I II I verlies I I verlies van I
1 IB B ,land' V0(it 11181 van een B! 8 I 6en M
|yy of oog; duim; y y wijsvinger ^y
gulden bij
verlies van
eiken anderen
vinger.
Een nieuwe ster.
Een nieuwe ster is aan den politieken
hemel verrezen in de gedaante van de
R. K. Vereeniging ..Ons Politiek Recht.",
gevestigd te 's Hertogenbosch en gepre
sideerd door een zekeren heer M. Krijgs
man.
Deze vereeniging heeft zichzelve den
volke bekend gemaakt, in eene circulaire,
waarin zij een tekort constateert aan a r-
beider s-T weed e-IC a m e r-1 e d e.n. Er
zijn thans te veel mannen in de Kamer,
„die hoewel overigens zeer
hoogstaande e if achtenswaar
dige mannen, toch zeer slecht
bekend schijuen te zij 11 met de
grO'o te idealen die leven in
ons Roomsclie volk".
Om dien achterstand nu in te halen en
de verkiezing te bevorderen „v a n a f-
g e v a a r d i g d e n, die weten en
voelen wat er leeft onder ons
Roomsohp volk, die kennen en
voelen de politieke on t wi k k e-
1 i n g van on ze arbeiders" is „Ons
Politiek Recht." opgericht en klopt zij
aan om steun en sympathie bij ons Room
se he volk.
Wjj gelooven, dat de oprichters van
„Ons Politiek Recht," met de beste be
doelingen zijn bezield. Het. dagelijks in
kracht en omvang toenemen van de or
ganisaties van den R. K. arbeidersstand,
gevoegd bij de democratische strooming
van onzen tijd, die men, wil men zijn
tjjd begrijpen, moet leiden en niet trach
ten tegen te houden, maakt het begrij
pelijk, dat menig Room'sch arbeider ver
zucht: „hadden wij toch maar meer van
onze mannen in de Kamer om voor
onze belangen op te treden, gelijk de
socialistische arbeiders-Tweéde-Kamer-le-
den voor de belangen der roode arbeiders
doen."
Oek geven wij aanstonds toe, dat het
praedicaat doctor en meester voor zijn
naam nog niet direct iemand stempelt
lol. een geschikt volksvertegenwoordiger.
Toch gelooven wij, met alle respect
voor de uitmuntende intenties van den
heer Krijgsman c. s., dat de ster, die zij
in hun vereeniging aan onzen politieken
hemel hebben doen' opgaan, een dwaalster
zal blijken.
Vergeten wij toch niet, dat wij onze
volksvertegenwoordigers niet op de eerste
plaats naar Den Haag sturen om te ge
tuigen, om reclame te maken voor onze
beginselen, om te oreeren zooals dat op
„Wind gezaaid, storm gemaaid".
(Een verhaal uit den Graventijd.)
3
Het bleek ook weldra, dat de koster
zich niet vlergist had; wa,nt een stevige
jongen, druipend van den vegen en met
gloeiend roode wangen, trad binnen en
na zijn moeder jgegroijt te hebben, wendde
hij zich naar iden vreemdeling en wenschte
o.ok dezlen een goeden avond.
„Ook in den 'r|egen en wind geweest,
jonge horst?" vroeg de kramer.
,,Ja„' antwoordde Jan, ,.m bij de' spar-
rebooomlen heb ik dit kistje zien staan
en medegebracht. Vader zegt, dat. het
nwe maïs tó."
„Dat is het ook, vriendje I Ik had er
geen haast mee, daar ik wol begreep,
dat het ondier die sparren even veilig!
zou zijn, als hier in huis bij uwe ouders."
„Ei" meende Jan, „zoowel als ik het
gevonden heb, kon een ander het toch
ook gevonden hebben, nietwaar? En dan
zoudt ge misschien wel van eene kale
reis giek omen zijn. Maar wat zit er zoo
al in?"
Deze onbescheiden vraag was' er uit leer
Jan er om dacht, en niet zonder schrik
zag bijl ook het oog des vreemdeling;
meetings ó'f in vergaderzalen geschiedt,
hoezeer zulks ook bijwijlen nuttig en
gepast kan zijn maar om te werken,
d.w.z. wetten te maken ten bate van
het gansche Nederla, ndsche
volk in al z ij n geledingen. Afge
zien nog van de vraag, of de algemeene
en zeer zeker -méér dan gewone
ontwikkeling die hiervoor wordt ver-
eischt, het gros van onze arbeiders is bij
te brengen, zoo men althans met zijn
vertegenwoordiger eer wil inleggen, mag
hier met nadruk gewezen worden op ar
tikel 78 van de Grondwet, dat zegt: „De
Staten-Generaal (le en 2e Kamer)
vertegenwoordigen het g e h e e-
le Nede r 1 a nd s c h e volk" en dat.
wij daarom dan ook spat.iëeren. Hieruit
blijkt toch, dat het de bedoeling der wet
is, dat een eigenlijke stands indee-
1 i n g in de Kamer, waar een groep mid
denstanders plus een groep agrariërs
(landbouwers) plus een groep arbeiders
plus nog een groep of drie vier, naast
elkaar zouden staan, uit den booze moet
worden geacht als nadeelig voor het
algemeen we 1 zijn va n o ns ga n-
sche volk.
Dat bij kwestiën, die de arbeidersbelan
gen in het bijzonder raken, parlementsle
den, uit het volk voortgekomen en uit
den arbeidersstand gegroeid, hun rijke er
varing in soliede en waardevolle adviezen
weten om te smeden, die de regeering tot.
voorlichting kunnen strekken bij haar wet-
gevenden arbeid, wie zou zulks, niet van
harte toejuichen en niemand onzer, die
onze Kamers, speciaal de Tweede Kamer
geen leden toewenscht als de heeren Pas-
stoors z.g. en Engels, ja, in nog grooter
getale en zoo mogelijk van nog grooter
bekwaamheid. Maar daarvoor is o. i. de
kweekschool van „Ons Politiek Recht"
overbodig.
Laat onze arbeiders, bijzonder de leiders
van volksbonden, vakvereenigingen enz.
zonder uitzondering lid worden
onzer plaatselijke kiësvereenigingen. Dan
kan hel niet uitblijven óf zij die door
hun talenten, hun sociale kennis, hun
welsprekendheid, hun ervaring op gebied
van arbeiderstoestanden uitmunten, moe
ten en zullen aller aandacht tot. zich
I rekken en hun naam zal als van zelf ge
noemd worden zoodra er sprake is van
een flink candidaat voor het bekleeden
van een Kamerzetel. Overal waar in de
verschillende Katholieke districten de
Roomsche arbeiderswereld een macht
vormt, zal het dan niet moeilijk vallen
een fliriken werkman met een helderen
kop, een bezonken oordeel en de noodige
kennis van het maatschappelijke leven,
gepaard aan soliede Roomsche beginse
len, in de Kamer te brengen.
Ons dunkt de arbeiders hebben zelf
flonkeren.
De vader, merkte, dat ook op en begon
al vast weer berouw, te gevoelfen, dat hij
aan de. bede van den man en het. gévlei
zijner vrouw toegegeven en hem in huis
gelaten had.
De koopman herstelde zich evenwel
spoedig en zei: „Zoudt ge dat zoo gaaï-
ïi© willen weten, jongen?"
„De 'knaap is nieuwsgierig en onbeschei
den geweest, koopman. Vergeef het hem.
Op dien leeftijd is men niet altijd voor
zichtig in hetgene men zegt", sprak de
koster.
,,0, liet is verre af, dat ik het kwa
lijk nemen zou. Maar wat ik zeggen wil,
zouden we samen het dak nu niet verder
herstellen? Ik vrees anders dat die storm,
die iedell oogienblik in hevigheid toleneemt,
weldra het heel© dak zal wegslaan. Kom
aan, jonge borst, toon nu eens dat ge
'de handen roeren kunt!"
Men klom hierop met, .een laddertje
naar den zolder en met behulp van lat
ten, takken, riet en andere dingen mocht
het den drie arbeiders na héél veel ar
beid gelukken, het ,dak eenigszins! dicht
te maken.
,,En nu moesten we er van buiten wat
stroo en hooi met doornen takkenbossen
op zien te jvetken, dan zit de boel voor
een dag of wat stevig genoeg in elkander
door het lid worden onzer k i e s-
vereenigingen veelal de macht in
handen om een hunner standgenooten
naar de Kamer af te vaardigen. Trou
wens „Ons Politiek Recht" spoort daar
toe zelf de arbeiders in haar circulaire
aan en bekent daardoor implicate haar
eigen overbodigheid. Vrij ontwikkele en
bekwame zich de arbeider in de kennis
van zijn vak niet alleen, maar ook van de
geestelijke en stoffelijke behoeften van
zijn stand, die een integreerend deel uit
maakt der staatsgemeenschap en waar
mede door 's Lands regeering rekening
dient te worden gehouden. Maar hij ver-
jgete nooit dat zijn stand, hoe gewichtig
ook, een deel uitmaakt van het ga'n-
S c he vol k, dat de Regeering in vereeni
ging met de Staten-Generaal i n z ij n g e-
h e e 1 heeft te besturen.
Ten slotte zal „Ons Politiek Recht"
ook wel willen toegeven, dat men zon
der arbeider te zijn in den eigenlijken
zin des woords nochtans uitmuntend op
de hoogte kan zijn van wat in de arbei
derswereld wordt gevoeld, wordt ont
beerd, wordt verlangd en gewenseht en
zoodoende ook ten volle geschikt om, zoo
noodig, de belangen van den arbeiders
stand in 's Lands vergaderzaal te be
pleiten.
De toestand.
De teerling is geworpen. Na twee jaar
hinken op twee gedaciiten, na twee jaren
getracht te hebben de geit en de kool te
sparen en twee heeren te dienen, is Grie-
kenland's regeering, niet het minst door
den drang van een deel van het eigen
volk genoodzaakt partij te kiezen in den
oorlog.
Gisteren meldde men ons telegrafisch
ROME. De „Tribune" verneemt uit
Athene: Griekenland besloot
deel te nemen aan den oorlog
aan de zijde der Entente.
„Wel een waardig slot aan de Grieksche
tragedie, schrijft „De Maasbode".
Een slot, waarop zij met veel meewa
righeid wel weer van zekere zijde zul
len gewezen worden, die zich tot dusver
buiten den wereldoorlog nog wisten te
houden, als een afschrikwekkend voor
beeld van het lot, dat hen nog eenmaal
te wachten zal staan.
Reeds dadelijk echter wijzen wij dit
voorbeeld af en weigeren ons er in te
spiegelen. Want het lot, dat over Grie
kenland gekomen is, treft dat land niet,
omdat het neutraal was en zijn vaste
voornemen te kennen gegeven had en
om weer en 'wind te kunnen weterstaanl"
spi'ak de kramer, die, als hadde hij nog
niets gedaan, en ais ware hij rietdekker
van zijn ambacht, weldra aan den bui
tenkant van het ,dak bezig was met ook
hier het gat te dichten, en toen hij1 ein
delijk hiermede klaar was, kwam hij voor
goed binnen.
„Het schijnt, dat. het wérken u niet
vreemd is, koopman!" zeide vrouw Aleid,
„Wel, vïouwken, wat zal ik u zeggen,
als men eenige keieren te Velde getrok
ken is, leert men zoo wat van alles".
„Zoo? Zijt gij in het veld geweest?"
Vroeg Hendrik, den spreker nu wat gé-
ruster aanziende.
„Dat geloof ik, koster I Klappen gege
ven en klappen gekregen!" antwoordde
de kramer.
„Ei, en al lang het. schobbejak ver
ruild voor een mars?"
„Nog1 maar sinds een week of vier,
goede vriend I"
„Zoo, dus zeker de .Vlamingen evlen
een lesje gegeven?"
„Zoo ©ven! Anders, die Vlamingen zijn
me heel wat mans, hoor!"
„Diat zijln ze. Jammer, dat ze door zulk
eein Ver-raderlijken Graaf geregeerd wor
den I Kent ge dien Graaf Guy?"
„Zeker ken ik hem! Gij ook?"
„Tot mljh spijt al te goed. Ik heb hem
ook toonde onr neutraal te blijven, maar
omdat het land door zijn vet-drag met
Servié geroepen was om niet neutraal
te blijven en toch neutraal bleef en neu
traal blijvende toch niet neutrael han
delde.
Griekenland heeft het loon voor zijn
dubbelzinnige en wankele houding en veel
meewarigheid is hier niet op zijn plaats".
Strategisch gesproken moet het mee
gaan van Griekenland een vergemakke
lijking van de operaties der geallieerden
medebrengen op den Balkan en een
nieuwe hindernis aan Hindenburg in den
weg werpen. Want de spanning op de
verschillende fronten der Centralen is zoo
groot geworden dat geen initiatief van
hun kant meer mogelijk lijkt, zonder een
verzwakking van hun positie op een an
der deel van hun front, waarvan de tegen
stander niet zou nalaten partij te trekken.
Het is niet onmogelijk dat men binnen
kort koning Konstantijn met Venizelos
gezamenlijk ziet optrekken. Want een
eigenlijken opstand wilde laatstgenoemde
niet en nu de koning die nog altijd zeer
gezien is, leger en vloot voorgaat, is
diens populariteit en aanzien verzekerd.
Over de successen der Franschen en
Engelschen aan de Somme die onafge
broken voortduren merkt de Duitsche
pers schamper op, dat het veroverde
terrein haast niets is tegenover het nog
door de Duitschers bezette deel. Die be
schouwing gaat echter niet op.'t Zit bier
niet in het aantal kilometers maar in het
gewicht van het veroverd terrein Welnu
bij de Somme hadden De Duitschers
met al hun kennis en kunde twee jaren
lang gebouwd aan de militaire stellingen,
d'e zij zooals te Combles en Thiepval is
geconstateerd, hadden weten te maken
tot sterkten, veel ontzaggelijker en so-
lieder dan de sterkste vestingen in Bel
gië, ja, dan Verdun zelf. Nooit, zoo zeiden
de Duitschers, zal er iemand doorheen
komen, En ziet, nu is toch een bres ge
maakt en een wijde, zoodat er voor de
Engelschen en Franschen wel stof is tot
juichen.
De Amerikaansche pers ziet in de Duit
sche nederlagen aan de Somme een begin
van Duitschlands militaire uitputting.
Voor de Entente troepen op hetSalo-
nikifront zal Griekenland's hulp welkom
wezen, want zij blijken nng steeds niet
tot een krachtige onderneming in staat
en daar, waar zij eenig beginsucces be
reikt hebben, vermogen zij nauwelijks
dit te behouden. In de buurt van Fiorina
hebben de geallieerden nog steeds het
reeds bereikte resultaat niet verder kun
nen uitbreiden en de weinige bijzonder
heden, die het Parijsche communiqué in
de laatste dagen over dit deel van het
te Biervliet leeren kennen! Een. knap man
van. postuur, maar een gezicht zoo valsch,
dat ik mij nog niet verbeelden kan hoe
onze goede Graaf zoo lónnoozel kon zijn
hem te vertrouwen".'
Jan zat, onderwijl die twee mannen
zoo met elkander zaten te praten, met
open mond te luisteren.
Het vuur brandde heerlijk, en het was
in de dichte hut nu een genot het hui
len van den stormwind aan te hooren.
Ook scheen de koster voor goed alle voor
zichtigheid en wantrouwen afgelegd te
hébben, want opeens zei hij'; „Aleid, zorg
voor een dronk biers en onthaal onzen
werkman op een spekpannekoefc. Hij heeft
het best verdiend. Onderwijl ge het avond
eten gereed maakt, zal ik dien tocht naar
Biervliet eens vertellen".
Men schikte zich dichter, om den haard
en Hendrik begon
Zooals ge weet is Zeeland tusschen
Schelde en Heindensee altijd een twist
appel geweest tusschen de Hollandschei
en Vlaamsche graven, en weet ge wie
het vuurtje van twist altijd brandend©
hielden? De Zeeuwsche Edelen 1"
„Dat en hebben ze u toch wel niet ver
teld, wel?" vroeg de koopman met een
ondeugend lachje.
„Verbeid? Dat behoeft men mij! niet te
vertellen. Die Edelen zijn allemaal1 met
Salonikifront meldt, doen veronderstellen
dat de krijgskans daar zich ten gunste
van de Bulgaren gekeerd heeft.
Thans kunnen daar belangrijke ver
anderingen op het krijgstooneel worden
tegemoet gezien.
De „Bremen".
BERLIJN, 28 Sept K. N.) Betreffende
de reis van de „Bremen" verneemt de
„Lokal Anzeiger" uit Bremen, dat kapi
tein Schwarzkopf voor diens vertrek een
uitvoerig onderhoud had met kapitein
Koenig, toen deze met de „Beutschland"
terugkeerde.
Het vertrek van de „Bremen" van
Helgoland heeft derhalve ongeveer tege
lijkertijd plaats gehad, als het binnen-
loopen van de „Deutschland" in de
vaderlandsche haven.
Inmiddels is de „Deutschland" weder
gereed om zijn tweede reis naar Amerika
te aanvaarden.
De luchtaanval op Engeland.
BERLIJN, 28 September. (W.B.) Meer
dere uit Londen in Bergen aangekomen
ooggetuigen van den jongsten Zeppelin-
aanval melden, dat de verwoestingen,
door den aanval aangericht, ontzettend
zijn. Minstens honderd bommen zijn op
verschillende stadsgedeelten van Londen
gevallen. Meer dan 100 gehouwen wer
den zwaar beschadigd, sommige zijn nog
slechts puinhoopen. De aangerichte scha
de is met ongeveer 50 millioen kronen
eer te laag dan te hoog geschat.
Bijna 300 personen zijn gewond en wel
30 gedood. Deze nacht van verschrikking
maakte een vreeselijken indruk op de
bevoking.
De slag aan de Somme.
PARIJS, 28 September. (Havas.) De
overwinnaars van den 25sten en 26sten
hebben den dag van gisteren, gewijd aan
de versterking der veroverde posities. Zij
maakten nog kleine vorderingen en voer
den welgeslaagde verkenningstochten uit.
Op het punt, waar de vorderingen der
geallieerden het grootst waren, reageer
den de Duitschers niet.
Een hevige Duitsche aanval, bestemd
om de omsingeling van Mont St. Quen-
tin en Péronne van uit het Noorden te
vertragen, werd in wanorde teruggeslagen.
Toen het vuur der 75 m.M. de aanvallers
begon te decimeeren, kwamen de Fran-
1) Volgens nadere berichten schijnt het aan
zien des konings veel geleden te hebben. Men
zie onder LoEse Oorlogsberichten, Kreta. Red.
één sop overgoten!"
„Allemaal? Zoo!" zeide de krlamer en
liet scheen dat die stoute bewering van
den koster !hem nu niet zooi heel lief
was.
„Ja, allemaal, vrindschap i"
„Dus de nieuwbakken edellieden zoo
pas door onzen Graaf tot Edelman ver
klaard ook?"
„Die nog niet; maar hunne kinderen
zullen zoo zijn t Doch ik zal u zeggen
waarom die Zeeuwsche Edellieden dat
twistvuurtje zoo behendig weten te sto
ken. Gesteld, ze behooren aan Holland',
dan zijn ze verplicht het gezag van on
zen Graaf te erkennen. Komt nu onze
Graaf, dat gezag onder hen vertoonen, dan
zeggen ze: „Wel, man, je bent heelo-
maal mis! De Graaf van Vlaanderen iai
onze vorst!" Komt nu evenwel de Graaf
van Vlaanderen pp zijn beurt hun iets
gelasten, dat hun niet bolt, dan zeggen
ze„Maar, man, wat verzint g© toch?.
Weet ige dan niet dat de Graaf van Hol
land onze heer is?" Zoo schieten ze
ei!'tusschen door; ze bakken hunne koeks-
kens zooals ze believen, en zijn ten
slotte hun eigen heer en meester. Daar
heb je bijvoorbeeld dien Wolfert van
Borselen.
(Wordt vervolgd.)
