K K E N [ooien te velde. en andere Jakken, teren, 's-Heerenhoek. nhandel Goes. IRANJECz. De Groote Oorlog i waterdichte kkleeden. JVo. 106. Donderdag 7 September 1916. Twaalfde Jaargang. Aardappels Rechters of Gangen Verschijnt eiken MAANDAG-,JOEUHAG- en VRIJDAGAVOND VEREENIGING, ND". VOORHANDEN bij inschrijving: Aardappels hrijving te koop: Het Processieverbod. Losse Oorlogsberichten. BINNENLAND. ,'topathologischen Dienst te cursus in phytopathologie het gebouw der R. L. W. S. onds van 6—8 uur. Zij, die ij te wonen, gelieven daar- afdeelings-secretaris F. KAKEBFEKE te Goes. ilie, Pepermuntolie, Groene rolie, Spijkolie, Risinus of Fenkelsiroop, Rabarbersi .etsiroop. ar bij d) NE en GEBRUIKTE schillende soorten. Aanbevelend, >orstad, GOES. J koop gevraagd lappel 8 cent per kilo. 7/2 ïgen aan station Goes of Contante betaling, A. KOR- ipelle Eigenheimers,) den boomgaard aan den ;hen Grintweg, en rimers en Industries,) den boomgaard aan de ider Schore, aankomende het Armbestuur te Goes, n te bekomen en inschrij- 1 in te leveren ten kantore E. C. VAN DISSEL te Goes, insdag 5 September e.k., gs vier uur. 65 AREN rorden ingewacht bij P. A. IGH Ez. te Wemeldinge, tot eptemher 1916 waar tevens te bekomen zijn. TE KOOP GROOTE PARTIJ EEM Pz. te Kwadendamme. TE KOOP n te laden, van 40 tot 50 breed en ruim 10 M. lang, Oostsingel, Gors ©rtelt". Harry, .ik beminde u al dien inde misschien zonder het wellicht zou ik het nooit ben, hadden wij1 de laatste >twist en afscheid genomen, cht voor altijd. In de eerst en reeds ontwaakte in mijn voel van liefde voor u, dat ep' in mijn hart had wortel it ik met al mijn wilskracht Hat ik een vrij sterken wil zij! er lachend bij,) niet M t gevoel op1 een ander over zei Harry, nu lachend °P Want zij hield een oogew t een soort van maagdelijke deze volledige en vrijte b®" haar gevoelens te zijlaten op- voort, Harriot, Want ik kan ig aanhooren". (Slot volgt.) Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes f 0.90, daarbuiten f 1.10. Afzonderlijke nummers 5 cent, dubbele bladen 10 cent. Advertentiën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór half drie en Vrijdag vóór een uur 's namiddags. Kanfoor v. d. Administratie: Gangepoorfstraat C 209, GOES. Tel. interc.Directie no. 33. Redactie no. 97. Reclameberichten 25 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prjjs. Advertentiën van 15 regels f 0.50; iedere regel meer 10 Ct. Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 J< berekend. Dienstaanbiedingen 5 regels voor 26 Ct. A contant. De abonné's op dit blad, in het bezit der door de |B9 gulden bij verlies van beide jg pB gulden bij directie uitgereikte polis, zijn, overeenkomstig de |j j|~ M i 1 handen, voeten of oogen. (S g-. -| I verlies van een daarvoor vastgestelde Verzekerings voorwaarden, T| "jj Voorts bij ongeneeselijke JI hand, voet GRATIS verzekerd tegen ongelukken voor: verstandsverbijstering; I V V of oog; De uitkeering der bovenstaande bedragen is gewaarborgd door de „Hollandsche Algemeene Verzekerings-Bank" te Schiedam. gulden bij verlies van een duim; gulden bij verlies van een wijsvinger gulden bij verlies van eiken andoren vinger. Op den Katholiekendag te Roosendaal is in een der afdeelingen gesproken over liet grondwettelijk processieverbod, dat een beletsel is voor de openbare uiting van het katholieke geloofsleven en wel zeker in die plaatsen, welke voor het grootste deel Katholiek zijn. AVanneer het Leger des Heils op den openbaren weg, in bosch en veld zijn godsdienstige bijeenkomsten houdt, wan neer de Sociaal-Democratie hare volge lingen op straat roept om daar door een zoo grootsch mogelijke manifestatie pro paganda. te maken voor de „internatio nale", dan kan zulks ongestoord geschie den,. voor zoover de openbare orde niet wordt verstoord. Maar wanneer een vreed zame Roomsche processie huiten de mu ien van het kerkgebouw zou treden, dan zou, behoudens in heel enkele gemeenten, proces-verbaal volgen. Ook, al ware de openbare orde in het minst niet gestoord, wijl gehandeld wordt tegen art. 170 der grondwet, dat zegt: „openbare godsdienst- oefehingen buiten de gebouwen en be sloten plaatsen zijn geoorloofd, waar zij thans (d.i. in 1848) naar de wetten en reglementen zijn toegelaten". In dit ven hand schuilt een onrechtvaardigheid ten opzifchte der Roomsch-Katholieken, welke na verloop van de 60 jaren, sinds de samenstelling van dit artikel, steeds druk kender werd en ook door helderziende andersdenkende landgenooten wordt en kend. Met vermijding van iedere wrijving tus schen de verschillende gezindten zou aan die onbillijkheid een einde kunnen wor den gemaakt, wanneer hij de komende grondwetsherziening aan de gemeentebe sturen de bevoegdheid werd verleend om, inet inachtneming van hetgeen de open bare orde vereischt, openbare godsdienst oefeningen buiten de kerkgebouwen op een desbetreffend verzoek toe te staan. Om de publieke opinie met de opheffing van het artikel 170 reeds bij voorbaat te verzoenen, is het inmiddels zaak, een helder licht te doen vallen op de onbil lijkheid, die in het grondwettelijk ver verbod op de processiën is gelegen en daarom (mag de uitnemende poging in deze richting door Mr. J. R. H. van Schaik, door zijn artikel over het pro cessieverbod in het tijdschrift „De Bei aard", verricht, niet anders dan worden toegejuiehd. De beste ondersteuning van zijn streven is dan o. i. ook die plaatsen Uit zijn artikel over te nemen, waaruit voor iederen onbevooroordeelden lezer de noodzakelijkheid spreekt, het voor ons, Roomsch-Katholieken, hinderlijke art. 170 der grondwet gewijzigd te krijgen. Na te hebben uiteengezet dat de recht spraak in den [loop der jaren het Roomsch- Katholieke processiewezen in zoo moge lijk nog engeren band heeft gesnoerd dan art. 170 dit deed, eindigt Mr. Van Schaik zijn betoog als volgt: Daarom verdient boven een poging om de rechtspraak in een juistere rich- ling te leiden de voorkeur, met kracht te streven naai- herziening van het grond wettelijk voorschrift. Wij kunnen niet lan ger dulden, dat onze vrijheid van gods dienstoefening zoo willekeurig aan ban den wordt gelegd. Elke uiting van gees telijk leven in het openbaar is geoor loofd, alleen aan ons is het verboden, van onze godsdienstige gezindheid in het publiek te doen blijken. Luidruchtige ver- rzamelingen en optochten van socialisten en anarchisten, van revolutionairen, ja, van Jan Rap en zijn maat zijn toege laten, en onze vreedzame en vredige, onze filijde en tot God opheffende processies worden met geweld binnen de muren van onze tempels gehouden. Betoogingen en optochten tegen den godsdienst zijn vrij, mits maar niets wat naar den dienst van God zweemt coram populo1) tot uiting kome. Hoelang zullen wij dit tyrannieke Grondwetsartikel nog moeten dulden? Is dan de godsdienstige verdraagzaamheid in den loop der jaren niet zoozeer toege nomen, dat pr tegen- opheffing van het processieverbod geen overwegend bezwaar meer kan bestaan? De verhouding der kerkgenootschappen is in de laatste halve eeuw veel verbeterd. Nauwelijks valt te gelooven, dat men zich aan elkanders openbare godsdienstoefening nog zal er geren. Toch wachte men zich voor overdreven optimisme. De Staatscommissie voor Grondwetsherziening heeft het in haar den 20en December 1906 uitgebracht verslag weten klaar te spelen, hoofdstuk 6 der Grondwet „van den godsdienst" ongewij zigd te laten. Dat althans de bepaling van lart. ,170 reeds door Thorbecke een zon derlinge, ,met den aard eener hedendaag- sche grondwet geenszins strookende onge lijkheid van recht genoemd, dringend her ziening eischte, schijnt niet tot haar door gedrongen. Alleen één lid, de oud-hoog leeraar De Louter, heeft bij eene afzonder lijke nota aan de Koningin met klem op revisie aangedrongen. Met instemming lezen wij in die nota van dozen gezag- hebbenden staatsman het getuigenis, dat hij het onnopdig en onrechtvaardig acht 'tegen openbaring van godsdienstig leven wettelijke, ja, grondwettelijke belemmerin gen op te werpen, welke men tegen uitin gen der openbare meening, zelfs van re volutionaire strekking onnoodig acht. Het voorbehoud van de noodige maatregelen tot verzekering der openbare orde en rost voorziet z. i. in alle behoeften en is vol doende om tegen buitensporigheden tus- schen deelnemers en andersdenkenden te waken. Mocht deze vracht van godsdienstige onverdraagzaamheid niet met medewer king van de andere politieke partijen uit de Grondwet worden teruggenomen, dan Kullen wij er om moeten strijden. De pro cessies, als openbaringen van godsdienstig en gemeenschappelijk leven, zijn bij ons Roomsche volk al te geliefd dan dat wij ier voor goed afstand van willen doen. Integendeel, de tijd schijnt thans geko men, om dit ons onrechtmatig onthou den geestelijk goed met alle kracht, die in ons is, te heroveren. Waar ieder ander tnag getuigen, willen ook wij getuigen. Waar anderen de rede of het gevoel in het openbaar dienen, willen wij onzen God in het openbaar dienen. Zou herziening van art. 170 der Grond wet niet een der voorwaarden 'kunnen worden, zonder de vervulling waarvan het Katholiek volksdeel niet meer be reid is tot eenige wijziging der Grond wet zijn medewerking te verleenen?2) coram populo voor de oogen van liet volk, Red. N. Z. Crt. s) In „De Tijd" van 5 September lezen wij: „Wij ondersteunen van harte het betoog van oir. Van Schaik omtrent het proceisie-verbod en wij zouden dan ook een initiatief-voorstel der katho lieken tot wijziging van artikel 170 zéér toe juichen." De operaties In België en Frankrijk. LONDEN, 5 September (R. 0.) Het Engelsche communiqué meldt: Die gevech ten van heden leidden tot het verder versterken van onze .stellingen in het Leuze-bosch. t In weerwil van het z-ware artillerie vuur en het veranderlijke weder gaan onze troepen voortdurend voort. Zij heb ben al het terrein tusschen de Falfte- miont-hoeve èn het Leuze-bosch en tus- schen. dit bosch en de buitenwijken van Ginehy bezet. PARIJS, 5 September (HAVAS.) Het namiddag-communiqué meldt: Op bet front van de Somime -hindert het slechte weder, dat heel den nacht geheerseht heeft, de operaties'. De Frans'cbe troepen versterken zich op het veroverde terrein. Ten Noorden der rivier ondernamen: de Diuitschers een zwaren tegenaanval uit het bosch van Anler]u tiegen de Fransche- stellingen tusschen Comtbles en Le Forest. Onder bet vuur der Fran- s'che kanonnen en machinegeweren ge nomen, geraakten ,de aanvalstroepen, in wanorde en stoelden naar de linie, van waar- zij. gekomen waren terug, na groote verliezen te hebben geleden. Dl© Djujtschers hernieuwden hun poging niet. Ten Zuiden van de Soimme trachtten de Duitschers slechts tegenweer te' bie den op een enkel punt van het front ten Oosten van Bielloy-en-Sante,.Te, waar verscheidene aanvallen door het vuur der Franschen werden afgeslagen. De Duitschers lieten :nog een honderdtal' gevangenen in handen der Franschen. Op den rechteroever van de Maas is de nacht betrekkelijk kalm .geweest. In de sectors van Fleury en Chenois maakten 'de Franschen opnieuw 50 ge vangenen, waarbij twiee officieren. Dluit- sche aanvallen op een kleine redoute ten Zuid-Oosten van het werk Thiaumont mislukten volkomen. (De Fransche linie sluit thans bij de Biitsche aan. Als Gambles in handen der Franschen komt heeft een omvat tende aanval tegen Péronne groote kans op islucoes. Ook wat artillerie-bedrijvigheid aan gaat, schijnen de geallieerden de Diuit- schers 'de baas te zijn. De Duitschers, die als gevangenen werden binnengebracht, waren als yer- suft door het artillerievuur en de daar op volgende handgranaten-aanvallen. Red.) Op den Balkan. Het Duitsche communiqué van 5 Sept. meldt: De Duitsch-Bulgaarsche troepen be stormden en bevestigden de voor-stellin gen van het bruggenhoofd van Tutrakan. De Bulgaren hebben de stad Dobrie ge nomen. Bulgaarsche ruiterij sloeg herhaal delijk Roemeensche bataljons uiteen. Duitsche zeevliegtuigen wierpen bom- imen op Constan,za en op lichte Russische zee-strijdkrachten. Onze luchtschepen bom bardeerden met goed gevolg de stad Boe karest en de petroleum velden van Ploesti. Eerste botsing tusschen Russen en Bulgaren. PETERSBURG, 5 Sept. Het namiddag communiqué meldt: In de Dobroedsja had op 4 September de eerste botsing plaats tusschen onze bereden, troepen en Bul gaarsche cavalerie. Wij sabelden een Bul gaarsche bereden patrouille neer en na men een officier gevangen. De operaties der Rumeniërs. LONDEN, 5 Sept. Reuter verneemt uit gezaghebbende Roemeensche bron, dat Roemenië er in geslaagd is de passen in de Karpathen met zeer geringe ver liezen te forceeren als resultaat van de militaire strategie en van omtrekkende bewegingen. Het doel van Roemenië is voor het ©ogenblik de strategische punten bezet te houden, ten einde een aanval, dien de vijand ongetwijfeld zal doen, te kunnen weerstaan. De druk der geallieerden op de andere fronten dwong den vijand Zevenburgen gedeeltelijk te ontruimen en hiervan heeft Roemenië ten volle partij getrokken. De Centrale mogendheden trachten zoo vee] mogelijk troepen bijeen te brengen, om deze tegen haren nieuwen vijand in het veld te brengen, maar Roemenië heeft zijn toebereidselen hiertegen getroffen. Niet de helft van het koren, dat Duitsch land in Roemenië heeft gekocht, is leverd. (Handelsblad.) Met D u its c h-0 o s t-A f r i k a begint het op een eindje te loopen. De unie troepen hebben nu de vroegere hoofd stad van de laatste Duitsche kolonie, Dar essalam, bezet. De onderzrërsoorlog. Een Lloydsbencht meldt: De Noorsche stoomschepen „Gotthard" (890 ton) en „Setesdal" (882 ton} zijn gezonken. Ook het Engelsche stoomschip Swift "Wings" (2763 ton). Griekenland reeds geoordeeld. De „Corriere della Sera' 'van den lsten September bevat de volgende ontboeze ming „Wanneer Griekenland nu de wapens opnemen zou, om de Bulgaren te ver drijven, zou het zijn eer weer kunnen herstellen, maar nooit meer tegenover Europa, welke aanspraken ook kunnen doen hooren noch kunnen beproeven zijn invloed te vergrooten. Want het heeft gewankeld tusschen verraad en neutrali teit. De Entente heeft zijn vonnis over Griekenland reeds geveld, en geen nieuwe gebeurtenis zou daaraan iets kunnen ver anderen." Nederlandsche kinderen uit Duitschland. Voor het Huisvesting Comité te Leiden arriveerden Dinsdag onder begeleiding van den Woleerw. pater Emmanuel, een 20 tal Nederlandsche kindertjes uil Duitschland via Zevenaar. Dinsdag a s worden 50 andere kinderen verwacht. De opgebrachte graanschepen. In 1 egenstellins met de in omloop zijnde geruchten, vernemen wij van welingelichte zijde, dat de stoomschepen, welke de vorige maand in Engeland waren opge houden, hunne ladingen alle in goede conditie gelost hebben. Enkele partijen Mixed mais en gerst waren eenigszins warm. Daarentegen was de La Plata mais in uitstekende conditie. Van ladingen, welke geheel bedorven zouden zijn, is geen sprake.' (Maasbode.) Een Compromis inzake de sociale verzekering. „De Tijd" (r.-k vestigt met de volge. de woorden de aaudachtop een aanbevelens waardig voorstel van prof. mr. P. J M. Aalberse in het Kath. Soc. Weekbl. tot een compromis tusschen linker- en rech terzijde in zake de sociale verzekering. Om te ontkomen aan de moeilijkheid, dat men door de verplichte sociale ver zekering wél de arbeiders, maar nog niet de niet-arbeiJers helpt, stelt hij voor, naast en in verband met de verplichte arbeidersverzekering een onverplichte, maar ter aanmoediging van Rijkswege gesteunde, verzekering in te voeren van on- en minvermogende niet-arbeiders. In dat stelsel van sociale verzekering kan dan een overgangs-bepaling worden opgenomen, in werking ongev.-er gelijk aan artikel 369 van de Invaliditeitswet- Talma. Inderdaad kan dit voorstel leiden tot een vruchtbaar compromis tusschen Rechts en de vrijzinnigen. Rechts kan dit aanvaarden met behoud en eerbiedi ging harer beginselen en voor de vrijzin nigen is alleen noodig, dat zij terugke ren van de dwalingen hun weegs en hun eigen inconsequentie inzake de Staats- pensioneering inzien. Koninklijk bezoek. H. M. de Koningin bezoekt vandaag Den Helder, om de schietoefeningen bij te wo nen op het kustfront, het gymnastiekter- (rein te gaan zien, enz. Daarna zal een bezoek worden gebracht aan de eilanden. Donderdagavond 7 uur zal II. M. weer vertrekken. H. M, zal overnachten in een der schepen. Het bezoek draagt geen feestelijk ka rakter. Valsche geruchten. Naar aanleiding van de hardnekkige ge ruchten, die Dinsdag te Rotterdam en Amsterdam de ronde deden, dat n.l. alle militaire verloven zouden zijn ingetrok ken, seint men uit 's-Gravenhage d.d. 5 September aan „De Maasbode": Voor de geruchten ter beurze van Am sterdam en Rotterdam, dat de militaire verloven zouden zijn ingetrokken, waarin Welk weder zullen wij hebben Verwachting tot den avond van 7 Sept.: Zwakke tot matige winden uit oostelijke, later wellicht zuidelijke richtingen; lichtiw wolkt, droog weer, mogolijk nachtvorst. Weinig verandering van temperatuur overdag. oen manoeuvre is te zien, is het oogen- blik al zeer slecht gekozen, waar niet alleen deze verloven doorgaan, doch ook Minister Bosboom en Minister Loudön, kalm van hun vacantie genieten. Minister Loudon keert eerst Woensdag of Donderdag van zijn vacantie terug. Hooger salaris en pensioen voor Kamerleden. De Memorie van Antwoord van den Minister van Binnenl. Zaken inzake de wetsontwerpen tot herziening der Grond wet, gaat vergezeld van twee nota's van wijziging. De Regeering wenscht de scha deloosstelling voor leden der Tweede Ka lmer te brengen van f2000 op f3000 en hen bovendien voor bijwonen der ver- Iga deringen der Kamer of van haar com- missiën vergoeding van reiskosten toe te kennen volgens regels door de wet te Stellen. Den afgetreden leden wenscht dé Regeering pensioen toe te kennen, n.l. f 100 's jaars voor elk vol zittingsjaar, dat zij lid der Kamer waren, tot een maximum! van f 2000. Memorie van antwoord. Over de verschenen memorie van ant woord der regeering inzake de grond wetsherziening schrijft o. a. „de Gel derlander". „De Grondwetlierziouing heeft, dunkt ons, aan kans van slagen niet onbe langrijk gewonnen. Van de meest Iinksche zijde, bij sociaal democraten, vrijzinnig- democraten, en hier en daar ook bij de Unie-liberalen werd er met toenemende kracht op aangedrongen het vrouwen kiesrecht positief' in de Grondwet vast te leggen. Op zoo'n eisch echter moest de herziening beslist schipbreuk lijden Hechts zou daarmee nooit accoord gaan. Minister Cort van d< r Linden heeft dat gelukkig tijdig ingezien en al zal het nu wel wat rommelen bij de radi calen, nu de Minister weigert veidër te gaan dan de beletselen voor vrouwen kiesrecht uit de Grondwet weg te nemen, ook daar zal men wel inzien, dat het beter is met beide handen aan te grijpen, wat thans geboden wordt, dan de kans die in misschien geen kwarteeuw röeer terugkeert, te laten ontglippen." Over het vrouwenkiesrecht in verband met deze memorie "schrijft nog „Liet Huisgezin": „De minister ziet zeer goed in, dat een blanco-artikel voor het vrouwen kiesrecht de uiterste concessie is, waar voorde rechterzijde zich kan laten vinden. Het zal reeds moeite kosten, haar daarmee vrede te doen hebben. Wie meer eischt stuit zeker op niet te breken verzet". Een priester-smokkelaar. Ondier bovenstaande© sensatiewekken- den titel brengt „Het Nieuws van den. Dag", avondblad 23 Augustus', het vol gend!© bericht „Dlqor de Eechtbank te Arnhem is R. K. priester ,A- T-, uit Grave, wegenis po ging tot Verbodten uitvoer, veroordeeld tot f 15 of 15 dagen hechtenis. De geestelijke was aangehouden onder Beek, in het bezit Van eenige gerookte hammen, die hij naar Duitschland wilde smokkelen." Wat echter was het gteval? „De R.-K. priester A. T. ondernam eenigen tijd geleden, met eten liefdadig doeleinde, een reis naar België, welkte pver Aken moest wordten afgelegd. Gezien de (moeilijkheid zich op reis van het noo dige te voorzien, nam hij ongeveer twee pond: 'ham mede, welke hij, om uitdrogen

Krantenbank Zeeland

Nieuwe Zeeuwsche Courant | 1916 | | pagina 1