De Groote Oorlog.
.No. 98.
Zaterdag 19 Augustus 1916
Twaalfde Jaargang.
Verschijnt eiken MAANDAG-JOEHSDAG- en VRIJOAGAVOHD.
Het Roomsch-Katholiek
Bijzonder Onderwijs.
Losse Oorlogsberichten.
BUITENLAND.
BIHHEHLflHD.
UIT ZE ELANP7
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes ƒ0.90, daarbuiten 1.10.
Afzonderlijke nummers 5 cent, dubbele bladen 10 cent.
Advertentiën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór
half drie en Vrijdag vóór een uur 's namiddags.
Kantoor v. d. Administratie: Ganzepoorfstraaf C 2o9> GOES.
Tel. interc.Directie no. 33. Redactie no. 97.
Reclameberichten 25 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prjja.
Advertentiën van 15 regels 0.50; iedere regel meer 10 Ct.
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 _X berekend.
Dienstaanbiedingen 6 regels voor 25 Ct. it contant.
De abonné's op dit blad, in het bezit der door de
directie uitgereikte polis, zijn, overeenkomstig de
daarvoor vastgestelde Verzekerings voor waarden,
GRATIS verzekerd tegen ongelukken voor:
gulden bij verlies van beide
handen, voeten of oogen.
Voorts bij ongeneeselijke
verstandsverbijstering
gulden bij
verhes van een
hand, voet
of oog;
gulden bij
verlies
van een
duim;
60
gulden bij
verlies van
een
wijsvinger
gulden bij
verlies van
eiken anderen
vinger.
De uitkeering der bovenstaande bedragen is gewaarborgd door de „Hollandsche Algemeene Verzekerings-Bank" te Schiedam.
Over dit gewichtig onderwerp sprak mr.
dr. Ch. Raaymakers S.J. op den Katho
liekendag te Roosendaal als volgt:
Het liberalisme heeft steeds aan de ge-
loovigen de vrijheid onthouden om scholen
op te richten naar eigen keus. Gelukkig
vorderen wij op dit gebied, doch nog
steeds geniet de openbare school een
sterke bevoorrechting. Spreker zal deze
twee -vragen beantwoorden:
lo. Waarom verlangen wij, katholieken,
bijzonder onderwijs
2o. Waarom, willen onze tegenstanders
ons die niet toestaan en ons een school
opdringen, die wij' verfoeien?
Het antwoord op- de eerste vraag ligt
voor de hand. Het eenig absoluut nood
zakelijke is het doel te bereiken waarvoor
we door God geschapen zijn. Aan het
godsdienstig leven moet al 't andere on
dergeschikt zijn. Daarom moet het onder
wijs op de eerste plaats dienstbaar ge
maakt worden aan de godsdienstige vor
ming der kinderen.
Wat baat het den mensch, of hij de
geheele wereld wint, als hij schade lijdt
aan zijne ziel 1 Wat baat het, of onze
kinderen geleerde bollen worden, sterk
in alle mogelijke wetenschappen, maar
zwak in hun geloof! Wat baat het of
ze schitteren in de wereld en schatten
gelds verzamelen, als hun arme onsterfe
lijke ziel in duister verkeert en honger
lijdt
Maar één ding is noodzakelijk, en dat
is, dat zij God dienende hun eeuwige
zaligheid bewerken. En dat nu is voor
een groot gedeelte afhankelijk van het
onderwijs dat zij ontvangen in hun jeugd.
Dag in, dag uit, jaren achtereen oefent
de onderwijzer invloed uit op het kind,
dat aan zijn zorgen wordt toevertrouwd,
niet alleen door zijn woorden, maar ook
en meer misschien nog door zijn
daden, zijn wijze van doen, zijn optre
den, zijn heele persoonlijkheid. Een enkele
uitdrukking op het gelaat, een spottende
glimlach, een schouderophalen is dikwijls
genoeg om een indruk te weeg te bren
gen, die blijvend is. Kinderoogen zien
zoo scherp en de eerste indrukken zijn
zoo diep! Indien het dagelijksch lezen
van een courant van een bepaalde rich
ting niet zonder uitwerking blijft op de
denkwijze van iemand op rijperen leef
tijd, hoeveel meer zal dan het dagelijksch
onderwijs, jaren lang voortgezet, het den
ken en oordeelen van jeugdige kinderen
beïnvloeden! Argeloos en onschuldig
neemt het kind in blind vertrouwen aan
ai wat de onderwijzer hem zegt; het
oordeelt zooals hij, keurt af wat hij be
rispelijk noemt, vindt mooi en goed al
wat hij prijst. En al mogen dan later
misschien door tegenovergestelde invloe
den en ruimere levenservaring die eerste
indrukken verminderen in scherpte en
diepte, geheel weggewischt worden zij
nooit. Vooral indien na het lager onderwijs
geen ander onderwijs meer volgt, gelijk
het geval is met zoo vele kinderen des
volks, die van de school naar de fabriek
of werkplaats gaan, of ook wanneer op
het lager onderwijs nog middelbaar of
voorbereidend hooger onderwijs volgt in
dezelfde richting, tot een leeftijd van 17,
18, 19 jaar, in beide gevallen is
de invloed der school bijna beslissend
voor het latere denken en handelen zoo
wel op godsdienstig, als op maatschap
pelijk gebied.
En zouden we dan die school, dat
krachtige middel om godsdienstovertui
ging en godsdienstzin bij onze kinderen
aan te kwqpken en te versterken of lang
zaam maar zeker te verzwakken en te
ondermjjnen, zouden we dat krachtige
middel prjjsgeven aan onze tegenstan
ders? en dat in een tijd, nu meer dan
ooit twijfelzucht en ongeloof de atmos-
pheer, waarin wij leven, besmetten en
vergiftigen? Neen, dat nooit. God vóór
aJJes^ ook op d.6 school.
Wjj willen geen school waar Gods naam
niet genoemd mag worden als ware dat
iets, waarvan men in fatsoenlijk gezel
schap niet spreekt.
Het heilig geloof moet eerst diepe wor
tels schieten, in de harten der kinderen,
zoo diep en zoo vast dat niets in staat,'
is die wortels uit te rukken.
Wij wenschen mannen, die niet alleen
in de beste, maar ook en vooral in de
slechtste oogenblikken des levens zich
zeker weten van de eeuwige wijsheid en
liefde; niet enkel in die mystieke voor
bijgaande stonden, wanneer wij Gods on
middellijke nabijheid voelen, maar vooral
wanneer de verleiding wenkt. Ook dan
moet het geloof stand houden.
Maar dat onwrikbare geloof, dat stand
houdt, ook iu de slechtste oogenblikken
des levens, is niet de vrucht der neu
trale, godsdienstlooze school, maai' alleen
van R. K. Bijzonder Onderwijs, dat van
den godsdienst geheel doortrokken is.
„Het rijk der hemelen is gelijk aan
een zuurdeeg, dat een vrouw nam en
mengde onder drie maten meel, totdat
het geheel was gezuurd." Zoo moet, naar
Christus' wil de Kerk met haar leer en
haar genademiddelen het geheele leven
van den mensch en de geheele maat
schappij en dus ook geheel het onderwijs
doordringen.
En daarom weg met de school, waar
God wordt uitgeschakeld als een factor
zonder beteelcenis; weg met de schooi,
waar Gods heilige Naam niet mag ge
noemd, als ware God een van die dingen,
waarover iemand in fatsoenlijk gezelschap
niet spreekt; weg met de school, waar
niet geleerd wordt den gever van alle
goed te danken en te beminnen, niet ge
leerd wordt te bidden tot onzen eenigen
Middelaar Christus en zijn heilige moeder
Maria; weg met de school waar alles
geleerd wordt, behalve het meest nood
zakelijke, God en zijn heilige wet.
Zelfs al was het doel der school uit
sluitend het bijbrengen van kennis, dan
nog moest de kennis van God als het
meest belangrijk op den voorgrond staan.
Doch de hemel behoede ons voor scholen
waar alleen kennis wordt aangebracht.
Zij voeren tot verstandelijke overvoeding.
De vorming van hart en jvil moet
evenzeer hoofddoel zijn. De geest der
kinderen is geen vat, dat volgepompt
moet worden, doch eene teere plant, die
groeien moet en gevoed moet worden
met het levenssap van den goddelijken
wijnstok: Christus.
(Slot volgt.)
Fransche successen.
Het Parijsche avondcommunicpié van
16 Augustus meldt:
Aan het Somme-front deden wij heden
middag na een hevige artillerievoorbe-
reiding aanvallen, waarbij wij belangrijke
terreinwinst behaalden. Ten noorden van
Maurepas veroverden wij in samenwer
king met de Engelsche troepen een ge
heele linie Duitsche loopgraven over een
front van ongeveer 1500 meter en be
reikten wij op enkele plaatsen den weg
van Guillemont naar Maurepas.
Ten zuiden van Maurepas werden alle
vijandelijke stellingen ten oosten van den
weg MaurepasClery sur Somme over
een front van 2 K.M. en een diepte van
3 tot 500 meter na een "hevig gevecht,
waarbij de vijand zware verliezen leed,
door onze infanterie bezet. Talrijke krijgs
gevangenen vielen daarbij in onze han
den.
Ten zuiden van de Somme veroverden
onze troepen een krachtig versterkt com
plex Duitsche loopgraven over een lengte
van ongeveer 1200 meter tot zuidelijk
van Belloy-en-Sauterre. Wij maakten on
geveer 60 man krijgsgevangen.
De ondergang van de „Leonardo da Vinei".
Volgens een bericht uit Turijn aan
het „Petit Journal", dat Duitsche bla
den zich uit Zwitserland laten seinen,
heeft een hooge persoonlijkheid uit ma
rinekringen, die uit Tarente is terugge
keerd het verlies van den superdread-
nought „Leonardo da Vinei" bevestigd.
Dit verlies is echter niet aan een vij
andelijk optreden te wijten.
De „Leonardo da vinei", die een be
manning van 1200 man aan boord had,
lag in de Mare Riccolo voor anker, om
geven door talrijke oorlogsvaartuigen,
waaronder een Eiigelsch pantsersclnp,
toen tegen half 12 uur 's nachts van
den Augustus in de keuken van het
schip brand uitbrak, die aanstonds groote
uitbreiding aannam en naar de overige
scheepsvertrekken oversloeg.
De commandant liet onmiddellijk de
munitiekamers onder water zetten en
poogde liet schip nabij de kunst aan
den grond te zetten.
Tengevolge van een ontploffing kreeg
het schip achterslagzij en kantelde.
Een groot deel der bemanning viel
te water. Ongeveer 300 man, waaron
der verscheidene officieren, verdrouken.
Men hoopt het schip later vlot te kun
nen maken. (Maasbode.)
Vlieger-aanval op Venetië.
WEENEN, 17 Aug. (W. BHet staf-
comuniqué meldt
Als antwoord op den vijandelijken
vlieger-aanval op Triest viel een onzer
eskaders in den nacht van 16 dezer
Venetië aan. Het station, de stations-
loodsen, het arsenaal, verschillende mili
taire punten werden rijkelijk met zware
en lichie brandbommen bestrooid. De
vliegers hadden veie voltreffers. In de
stationsloodsen werd een groote brand
waargenomen.
Een tweede eskader deed een succes-
volleii aanval op lunenholën, de batterij
van Gradisco, aan de beneden lsonzo en
de militaire punten van Monlalcone.
Ondanks de zeer lievige beschieting
zijn alle vliegers ongedeerd teruggekeerd.
De bult der Russen.
Uit Petersburg wordt gemeld
Volgens liet thans definitief vastge
stelde cijfer bedraagt de buit der troepen
van generaal Broessiloff van 4 Juni tot
13 Augustus, gedurende de operaties,
die ten doel hadden de Oostemijksch-
Duitsche winteriinie van de Pripjet tot
de Oostgrens van Roemenië te nemen:
gevangen genomen officieren 2384,
107.225 soldaten, verder 147 kanonnen,
459 mitrailleuses, 146 bommen- en mijn-
werpers en andere voorwerpen.
De troepen van generaal Kalidine en
van generaal Letchitsky namen 2139 offi
cieren, 100578 man, 127 kanonnen, 424
mitrailleuses, 44 bommenwerpers, meer
dan 35 caissons.
De troepen van generaal Saharof 1967
officieren, 87248 manschappen, 76 kanon
nen, 232 mitrailleuses, 119 bommenwer
pers, 128 caissons.
D. troepen van generaal Stcherbatclioff
namen 1267 officieren, 55794 man, 55
kanonneD, 211 mitrailleuses, 29 bommen
werpers en veel munitiewagens.
Totaal 7757 officieren, 350845 man, 405
kanonnen, 1326 mitrailleuses, 338 bom
men- en mijnwerpers on 292 caissons.
Bovendien werden genomen talrijke ge
weren, 30 wersten verplaatsbare smalle
spoorlijn, telefoon-materiaal, verscheidene
artillerie munitie depots en genie-mate
riaal.
De opvolger van Koeropatkin,
den Russischen bevelhebber, die, zooals
men weet, van zijn commando over het
Noordelijke Russische leger ontheven en
naar Midden-Azië (Tuerkestan) verplaatst
werd, is, volgens de Zwitsersehe bladen,
de meermalen genoemde en tot dusverre
onder Broesilof werkzame generaal Evert
of Ewcrt.
Een kranig stukje.
De Engelsche couranten maken mel
ding van een kranig stukje, bedreven
door zekeren korperaal J. H Smith van
het Middlesex-regiment. De lont van een
bom was aan het smeulen gegaan en elk
oogenblik kon het projectiel ontploffen,
hetgeen voor verscheiden personen nood
lottig had kunnen worden. De bom sprong
dan ook, en Smith kreeg ongeveer hon
derd wonden aan de beenen, gelukkig
geen van alle ernstig. Hij had, toen hij
het gevaar zag aankomen, de bom ge
grepen, en was er mee weggeloopen,
met zijn lichaam zijn kameraden dekkend.
Keizer Wilhelm in den Oom te Keulen.
Den 15en Augustus bracht de Duitsche
keizer, in gezelschap van verscheidene
officieren, een bezoek aan Keulen en be
gaf zich wederom evenals 'n paar
weken geleden naar den dom. Z. M.
werd daar ontvangen door den hoogw.
heer dom-vicaris Dril te, en bezichtigde
het priesterkoor alsmede de schatkamer.
Voor het westelijk portaal van den dom
had zich een groote menigte verzameld
Ter-i einde echter een ovatie te vermij
den, verliet de keizer door e< n kleine
deur in de schatkamer, het Godshuis en
begaf zich vandaar naar den trein, die
hem naar het Oostelijk front zou brengen.
K 4» K I. A O
Als buitengewoon Engelsch gezant bij
den Heiligen Stoel is graaf do Salis be-
lnoemd:, ter vervanging 'v,an sin Henry Ho
ward.
AIHEUIHA
Drie nstpiicht in Canada.
OTTOWA, 16 Aug. De regeering beeft
lesloten een recruteeringssysteem1 in te
vi leren voo-r alle mannen, die voor den
militairen dienst geschikt zijin. Die re-
-georing zal Voor elk district „recrutee-
ringscomjmissiarissen benoemen.
Die dreigende spoorwegsta
king in de Ver. Staten.
WASHINGTON, 16 Aug. President Wil
son heeft een volledige regeling inzake
het spoorwegconflict ogemaakt, waarin
wordt voorgesteld over te gaan tot invoep
ring van den achturigen werkdag, gerei-
gelde betaling van overwerk en onderzoek
Van andere kwesties.
Oost en rij kHongarije.
Heden, 18 Augustus, is Keizer Frans
Jozef 86 jaar geworden. Sinds 1848
bestuurt hij de 'DionauiniOinarchi©, d. w
z. gedurende 68 jaar.
KISLAHO
Men verwacht binnenkort de indiening
van een wetsontwerp tot verplicht lager
onderwijs voor het gansche Czarenrijk.
Onze visschers in Engeland.
Uit Grangemouth in Schotland, hebben
eenige Katwijksche visschers, die daar ge
interneend z'ijh, aan hu:n -familie in Kat
wijk brieven geschreven, welke- door een
ingezetene van deze visschersplaats wel
willend aap jhet ,„N. v. d. II." ter inzagie
verstrekt weïden.
Onze visscheisi jheWbfen bet daar lang
niet naar hun zin, zooals uit hun brie
ven aan vrouw en kinderen blijkt. Zij
mogen niet aam den wal vertoeven, zij
mogen zelfs .geen victualiën inslaan en
krijgen steeds hetzelfde rantsoen. Bij het
lezen van die brieven komt men tot de
conclusie, dat onze Katwijkers liever in
i'uw en zw'aa,r weder in open zee zijn,
dan in Engeland in een veilige haven,
waar zij- naar familie -en vaderland ver
langen. Schipper Jan Plug, van de „IJ.
Welk weder zullen wij hebben
Verwachting tot den avond van 19 Aug.:
Zwakke tot matigen wind, uit westelijke
richtingen, gedeeltelijk bewolkt; weinig of
geen regen in het westen, in het oosten
meer kans op regen of onweer. Aanvanke
lijk iets koeler.
M. 295", schrijft o.a. hot volgende uit
Grangemouth, dato 9 Augustus
„Wij hebben eerst 17 dagen in Leith
gelegen en toep zijn wij versleept naat
hier, maar het is overal niets gedaan
hoor. Wiji liggen hier met z'n 21 vaar
tuigen, maar wij mjogen Iden wal nieti. op,
alleen op1 iden kapt staan, meer niet. Als
je wat noodig hebt, dan halen, de soldaten
het voor je. ITet is een zuinige boel
aan boord. Het is vandaag al negen we
ken en je begrijpt wel, dat het hier dun
gaat worden; geen suiker meer, alles id
op. Het is iederen dag boonensoep. Wijl
verdienen geen cent en dan zitten wij
hier ,met die kostelijke 18 last haring;
die gaat ook hard achteruit. Wij zouden
net nog een nachtje visscfien toen wij
opgepakt werden.
Als het nog een itlag of acht is^ zeg je
vooruit, maar het is vandaag al drie
weken, en wie weet hoe lang
Weet wel, dat ik zoo mager als een
konijn zal zijn, als ik thuis kom".
Post aangehouden.
Die stoomschepen „Amsteldijk" en
„Maartensdijk", van New-York onderweg
naar Rotterdam, hebben de post te Kirk
wall moeten lossen; het stoomschip „Me-
nado", op d© reis. van 'Batavia naar
Rotterdam, heeft den 6dien dezer de
mail te Falmouth moeten ontschepen.
Schapenvleesch voor het leger.
Te beginnen met 21 dezer zal
aan allo onderdeelen van 'de landmacht
gedurende 4 weken, eenmaal per week
schapenvleesch moeten worden verstrekt.
Het benoodigd© schapenvleesch 'ten be
hoeve van de troepen, die uit de étappen-
slachterijen van vleesch worden voor
zien, moet uit die slachterijen worden
ontvangen. De rapporten omtrent de ge
houden proef worden eimete September
ingewacht. („Avp.")
Koninklijk bezoek aan het St. Wiliehrordus-
gymnasium te Katwijk.
Het welbekende gymnasium en college
der E.E. Paters Jezuïeten te Katwijk aan
den Rijn, waarvan o. a. de geleerde dr.
R. van Oppenraay geruimen tijd directeur
was, had heden de hooge eer bezocht
te worden door II. M. de Koningin. De
huidige directeur, pater Jhr. van Bön-
ninghausen leidde de vorstin rond.
Prins Hendrik is van zijn reis naar
Zwitserland teruggekeerd en te Katwijk
aan Zee gearriveerd.
De gewonden van de „Koningin Wilhelmina".
De stoker Balleur uit Middelburg,' een
der gewonden van de ramp der mailboot
„Koningin Wilhelmina' 'op 31 Juli, heeft
genezen het St. Joseph ziekenhuis te
Vlissingen verlaten. De andere gewon
den bevinden zich nog in het zieken
huis, maar beginnen ook langzamerhand
te beteren.
(Men zie verder onder Middelburg in_
dit nummer. Red.)
Goes. In de eerste helft van Augus
tus zijn in deze gemeente ingeko
men:
J. Wouterse, wed. J. Kambier, zonder
beroep, uit Middelburg, Oostsingel 252;
K. van Beveren, schippersknecht, Brou
wershaven, aan boord Ossewaarde en
Dekker; G. Brans, timmermansknecht,
Wamel. Beestenmarkt 205; M. Bi. Schip
per, klerk, Zalt-Bommel, Wijngaardstr,
