De Groote Oorlog.
No. 80.
Zaterdag 8 Juli 1916.
Twaalfde Jaargang.
Verschijnt eiken MAANIAG-, WQEISDAG- en VRIJDAGAVOND.
1 si ff M hand, voet 1 I 11 I van een 1% I I |een
Dit nnfflffler hestaat mt 8 blaflzjjflen.
EERSTE BLAD.
Losse Oorlogsberichten.
BINNENLAND.
KERKNIEUWS.
ME ZEEUW» MUWT
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes f 0.90, daarbuiten f 1.10.
Afzonderlijke nummers 6 cent, dubbele bladen 10 cent.
Advertentiën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór
half drie en Vrijdag vóór een uur 's namiddags.
Kanfoor v. d. Administratie: Gangepoorfstraaf C 209, GOES.
Tel. interc.Directie no. 33. Redactie no. 97.
Reclameberichten 25 Ct. p. r. Bij; abonnement Speciale prijs.
Advertentiën van 15 regels ƒ0.50; iedere regel meer 10 Ct.
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 _X berekend.
Dienstaanbiedingen 6 regels voor 25 Ct. contant.
1500
gulden bij verhes van beide
handen, voeten of oogen.
Voorts bij ongeneeselijke
verstandsverbijstering
De abonné's op dit blad, in het bezit der door de
directie uitgereikte polis, zijn, overeenkomstig de
daarvoor vastgestelde Verzekeringsvoorwaarden,
GRATIS verzekerd tegen ongelukken voor:
De uitkeering der bovenstaande bedragen is gewaarborgd door de „Hollandsche Algemeene Vérzekerings-Bank" te Schiedam.
I f gulden bij] J g* gulden bij A jkguldenbij^ A H
M H verlies van een I II I verlies M I I ^verlies.van E
I of oogIJ duimCJP wijsvingergmt
gulden bij
verhes van
eiken anderen
vinger.
V Recht en Macht.
Het is een verblijdend verschijnsel, dat
temidden der vele .aanbidders van de
Macht, speciaal die der militaire vuist,
er in het Duitsche rijk nog ontwikkelde,
hoogstaande geesten worden gevonden, die
weigeren voor dezien afgod hun knie te
buigen ,maar die opkomen voor de
jesteit ,van liet Hecht, dat} bovlen dej Ma,ohti
gaat, wil niet ons beschaafd, Europa terug4
zinken in den nacht der barbaarsflhheid.
Zoo'n man is de Miinchener hoogle'er-
aar, dr. F. W. Foerster.
De KeulSche correspondent van „De
Tijd" had den gelukkigen inval, de aaii-
aaadacht, te vestigen ,op een, door genoem
den prof. F'oerster geschreven artikel in
het tijdschrift „Friedenswarte" („Vbed.es-
wachter".)
Duidelijk —aldus de correspondent
liet hlijj daar uitkomen, dat zoowel tusl-
schen de volkeren als tusschlen de indivi
duen alle verhoudingen moeten worden
geregeld door het recht, dat het
niemand (ook 'geen volk tegenover een
ander volk) geoorloofd is een anders
recht te verkrachten mlet een beïloepi op
eigen grootore macht. In dit vierhand
laakte hïjl niet onduidelijk de machtspo
litiek van Bismiarck.
De filosofische jaculteit te Münchiem
Vond in deze uitingen aanleiding, om dé
meeningien van den hoogteeraar openlijk
af te keuren. Ook 'de pers kreet dapper
mede al „bleef de aangevallene het ge
harnaste antwoord niet schuldig.
Het indrukwekkendst echter schijnt mij
de redevoering, waarmled© Foerster zijn
voorlezingen onlangs weder begon. Daarin
legjt hij' niet zoozeer djein nadruk op het
ongepaste, dat ©en universitaire facul
teit zich uitspreekt tegen de meeningen
Van een iharer ledien, doch hjj' licht zijn
bedoelingen nader to|e op1 een wijjze, die
warm getuigt voor het karakter, en die
wetenschap Van prof. Foerster, )en den
tegenstanders het antwoord gewis zeer
moeilijk maakt.
Wel betreurt 'hij het, dat hij' op moet
treden tegen geliefkoosde inzichten van
vele collega's en andiere landgenooten;
doch hijl verklaart zich door studie en
door beschouwing van binnen- en bui-
tenlandsche toestanden, „leem radicaal te
genstander van de Bismarck- en Tretitsoh-
ke-tradities".
„Ik geloof Vast, dat wij tegen onze
toekomstige taak in Midden-Europa en in
heel de weheld slechts opgewassen zullen
zijn, naarmate wij ons meer van dezla
tradities losmaken, gelijk ook anderlel
'volkeren hüh tradities van machtspoli
tiek moeten opgeven, wil niet heel Euro
pa ondergaan in strijd en bloed.:
„Men spreekt van de liefde, die den
dood overwint; doch graoSer nog is on!-
g|etwijfeld de liefdie, (die "het aandurft door
hem, dien 'rijl bemint, 'pis! vijjand te woudlef
beschouwd, wijl zij hem door ernstige
tegenspraak moet bedroeven". „Geen
enkele groote strijd op aarde", zoo' heat
het verder, kan worden [bijgelegd,, wanneer
biet ieder der strijdende partijen zich af
vraagt: „In 'hoeverre zijlt ook gijl schul
dig en hebt gijl de grondregelen van 'merf-
scheiïjke levenswijsheid voorbijgezien?"
Dan geeft gij rijn spijt te kennjem, dat
hijl (gelijk hij besloot uit de opwinding
van velen, die hijl hoogacht) er niet in
geslaagd is onomwondenheid in, het uitan
rijtoer meening te doen samengaan met
voorzichtig ontzag voor de meening van
anderen.
Ook rij, die overigens met Foerster's
inzicht niet overeenstemmen, geven toe,
dat dit edele woorden rijjn van leen; mobiel
mensch.
V* Meer licht.
Den 29en Mei heeft de militaire com
missie tot ontspanning onzer soldaten te
Tilburg een gekostumeerde!! voetbalwed
strijd doen houden, die een zeer zeden-
kwetsende vertooning moet zijn geweest.
Evenals indertijd de militaire ontspan,-
ningscommissie te Amsterdam, die de
jonge soldaten naar een scabreus© voor
stelling jn het circus aldaar bracht,
schijnt ook deze commissie weinig te heb
ben begrepen van de groote verantwoor
delijkheid, die op de militaire autoritei
ten rust voor het gedrag der jongelie
den, die door hun ouders aan bet vader
land met een bloedend hart zijn afge
staan.
Nog erger wordt hot wanneer, zooals
te Tilburg schijnt, dwang is uitgeoefend
op de militairen om aan den wedstrijd
deel te nemen.
„De Middernachtzendeling" toch schrijft:
„Die wedstrijd werd te Tilburg gege
ven door de militaire commissie voor
ontspanning van het 3e Bat. 16e Heg.
Infanterie op 'het binnenterrein van de
cavaleriekazerne. Alle militairen van dit
bataljon werden verplicht, van het be
gin tot het einde den wedstrijd bij te
wonen. En de wachtmeester van het
lste Bat- 1ste Reg. Veld-Artilleri© werd
getast te waken, dat niemand het ter
rein verliet. Het blijkt ook, dat onder de
toeschouwers zich vrouwen bevonden,
oudere en jongere dames, zelfs kinde
ren.
Zoo'n pommandant-majoor want
deze was het, die de militairen ver
plichtte den wedstrijd bij te wonen
moet al weinig gevoel van kieschheid
bezitten om bij een dergelijk öbscene
vertooning zelfs vrouwen en kinderen
toe te laten. Hij zelf was van het be,-
gin tot 'teinde getuige van het walge
lijk gedoe. Ja sterker, heel het bedrijf
geschiedde onder auspiciën van dezen
hoofdofficier en commandant".
Indien het bovenstaande juist is
en er is voorhands geen reden om daaraan
t© twijfelen dan is meer licht in deze
zaak .zeer zeker „gewenscht, zoolang niet
gebleken is, dat de voor die afkeurens.-
waardige vertooning verantwoordelijke
personen ter verantwoording zijn geroe
pen.
.Want, de minister van oorlog kan nu
wel, zooals hij naar aanleiding van liet
Amsterdamsche geval in de Kamer zeide,
het al of niet zedenkwetsende van een
vertooning een „kwestie van appreciatie"
noemen, er is nog zoo iets als openbare
zedelijkheid, die door de wet wordt be
schermd en niet straffeloos mag worden
beleedigd. Of staan in ons land de mili
taire .autoriteiten boven de wet?
Komt deze zaak niet tot klaarheid,
dan zal ons volk zijn zonen niet meer
met ieen gerust gemoed aan het, legercom-
mando kunnen toevertrouwen. Wat een
zeer nadeeligen terugslag zou hebben op
het leger zelf.
De toestand.
Er is door het Duitsche Wolff bureau
een bericht verspreid van een Zweed) die
leen tijdlang ,aain het Oosterfront had door
gebracht en meende, dat de offensieve
kracht van Rusland heeds is uitgeput en
alleen kan wijzen op eenige terreinwinst
fen koste van 250.000 menschenleve'is.
De jongste berichten weerspreken ech
ter deze meeningj, wam|t Jiet offensief neemt
er aan 'kracht toe, zelfs de vloot, die
de kust tfan Koerland beschoot neemt
elr aan deel. Van Riga tot ,D|unahurg, tudj.
schen Minsk len Wilna, ten zuiden" van
de Pripetmoerassen, overal wordt door de
Russen allerheftigst aangevallen en piet
zonder succes. Zoo werd, om biji een
der laatste Russische stafberichten te
bljj'ven, op1 den rechteroever van den
Dnjester de vijand verslagen en op de
(vlucht gedreven. In den loop van dezen
strijd maakten wij ons meester Van een
gedeelte der Versterkte vijandelijke stel
ling ten Westen van de "lijin Essakoff—
Jiwatschef. Wij maakten enkele honder
den gevangenen.
Midden in den sector van den spoor
weg PelatynKörös M©ZÖ jjoaaklen wij
ons meester van het dorp Mikuliczyh.
Van stilstand der Russen, is dus geen
sprake. De Gentralen integendeel hebben
de handen Vol.
Op- het Westelijk oorlogsterpein zijn liet
nog'Steeds de Franschen, diet bijl helgroot
te offensief aan de Somme steeds nieuwe
vorderingen blijven maken, ter-wijl de
Engelschen reeds blij zijn de: behaalde
resultaten te kunnen benouden.
Noordelijk van de Somme hebben de
Franschen hun front vooruitgeschoven
van Curiu (tot voorbij' het Oostelijk gelegen
Hem en ide 'weer Oos telijk daarvan gelegen
Monfacu-hoeve, een terreinwinst van een
goe-de 2 kilometer. Op den Noordelijken
©Ver staan de Franscnen dus dicht voor
het plaatsje Cléry.
Op den Zuidelijken oever van de Som
me hebben de Franschen de Somout-hoa-
ve, die Z,uidefg'k van Cléry gelegen is,
bezet. Hier hebben zij hun vorderingen
dus verder weten door te zetten dan op-
den Noordelijken oever.
Voorts hebben zijl Zuidelijk van de Soml-
me 'hoogte 63, die tusscheii Flaucourt en
Barleux gelegen is, maar veel dichteji
reeds bij Barleux, bezet en zich nu ga-
geheel meester gemaakt v,an het dorp
Estrées. De Franschen zetten dus lang
zaam, mlaar tot dusver nog onweerstaanr
baar hun ©pmarsch naar Peronne voort
en zijn nog slechts zeer. kort van dit voor!
de Duitschers belangrijke verbindingspunt
verwijderd
Hiermede zijln zij er echter jiqg nietl
zelfs al houdt het Engelsche succes gej-
lijken tred met het hunne.
Wat er voor noodig is, alvorens de
bondgienooten in Frankrijk opi teen terug
dringen van de Duitschers m het open
veld kunnen hopen, leert ons een beschrijj
ving van de Duitsche stellingen, zooals
de militaire medewerker vau „Die Tijd"
die geeft.
Wij- moeten ons zoo zlegl hij
het Duitsche front voorstellen als be
staande uit vier |evenwijdige loopgraven,-
liniën, ieder voorzilen van de noodige
steunpunten in don vorm van versterkte
huizen, huizengroepen en dorpen. Onder
ling zijn deze loopgraven door verMn,-
dingsgangen verblonden. De voorste loopi-
g'raaf is de eigenlijke verdedigingslinie,
waarachter op, e|en honderdtal meters een
opmamehtelling! gelegen is, voor het gevat
de éérste linie moet ontruimd worden.
Op 8001200 M. daarachter l igt de derde
linie, van waaruit de tegenaanvallen op
de evlemtueel verloren heide eerste liniën
gedaan worden. Déze linie ligt zóóver
achter de Weide eerste, dat deze twea
door de eigen artillerie hevig kunnen be
schoten worden, zonder dat de derde
linie, d.i. die voor den tegenaanval, daar
van hinder ondervindt. D|© vierde loopgiwj
veidijln eindelijk is de verblijfplaats der
.reservles, tevens laatste verdedigingsmid
del. Pas wannieer deze vierde lijln gemol-
men is, kan m'en van 'n doorbreking be
ginnen te Spreken. Welnu, ten Zuiden
Van de Somme erkennen de Duitschers,
dat riji luit hun eerste en fweedei rij loopt-
graven hlehben moeten wijken, én, dat er
thans gestreden wordt om de derde- linie.
Hoe het zij, wij: staan aan het begin
van groote beslissingen.
PARIJS (Havas) 6 Juli. De geallieer
den hebben to-t op heden meer dam
15000 krijgsgevangenen gemaakt. De Duit
schers trachten tevergeefs bij Verdun
successen te behalen, die die aan de
Somme geleden nederlaag ©enigszins zou
den vergoeden.
De verkiezing van Gedeputeerde Staten
in Overijsel.
gaf een verrassing. Daar is de Linkscha
meerderheid van 1 stem waardeloos ge
maakt, doordien een der gekozen sociaal
democraten, de heer Bennink, zich deed
gelden ,als vrijt-socialist en zijn stem- on
afgebroken blanco uitbracht. Dientenge
volge stond het steeds 23 tegen 23 en
moesten al de Gedeputeerden bijl loting
worden aangewezen. Daarbij was het lot
nu eens de ©ene (én dan de andere partij
gunstig. De katholieke heer Vos de Wuei
viel uit, maar de christelijk-historische
heer van Diedem bleef zitten.
In het college van Gedeputeerden heb
ben nu zittingj 3 Vrijzinhigeiv f Katholiek,
1 Anti-reVolutionair ien 1 Chiisteljjk-Histo-
rische, zoodat iopl het idoodei punt de voor
zitter, die Chr. Historisch is, de beslis
sende stem heeft, of het buitengewoon
lid van Gedep., die oo'k een man van
rechts is.
Blijft de 'heer Bennink (de volgende week
bijt zijn plan, dan is het nog niet eens
zeker, dat het .aftredende katholieke lid
der Eerste Kamer, de heer. v,an der Lari-
de, uitvalt.
Uitvoerverbod van tuieboonen en kropsla.
„St.ct." 157 bevat het Kon. besluit van
den 4en Juli luidende:
„De uitvoer van tuinboonen en kropsla
is verboden van den dag der afkondi
ging van dit Besluit.
Wij behouden Ons voor dit verbod tijde
lijk op te heffen of in bijzondere gevallen
daarvan ontheffing te doen verl-eenen".
De succe-ssie-eed.
Gisteren bij de behandeling van hetwets^
ontwerp tot verhiooging der successierecht
ten verzetten zich de heeren Vian Nispen
tot Sevenaer, De Monté Ver Doren en
Lobman tegen de handhaving van den
successie-eed, nu de verleiding tot mein
eed door verhooging van het tarief zoo
veel 'sterker wordt, en de mogelijkheid
om in plaats van den eed een verkla
ring iaf .te lpggen, aan bedriegers 'de- ge
legenheid geeft -om aan den eed te ont
komen, waarop de Minister betoogde, dat
bij versterking van de verleiding de waar
borg van (Len eëd juist te meer noo
dig wordt.
De heer Kolkman verklaart zich te-
gen afschaffing van den eed, omdat de
opbrengst van de Successiebelasting daar
door zeer z,al worden geschaad.
De heer De Monté Verloren dient een
amendement in om den successie-eed
steeds te vervangen door ©en plechtige
verklaring, welk amendement in behande
ling komt, nadat met 36"24 stemmen
is verworpen het voorstel Loihman, om
de bespreking dezer kwestie uit te stel
len tot heden. Het wijzigingsvooa-stel
wordt daarna verworpen met 4317
stemmen.
In zijn repliek ontkende do heer Loh-
man, dat de wet dtoor afschaffing van
den .eed wordt verzwakt, en wijst op de
eigenaardigheid, dat in Nederland een
meerderheid meent wèl te kunnen opvoe
den zonder God, doch niet belasting in
nen.
Oud-minister Talma.
Naar de bladen vernemen, was de
toestand van oud-minister A. S. Talma,
die sedert eenige weken in het Diako-
nessenhuis te Haarlem verpleegd wordt,
zeer zorgelijk, doch is sinds iets verbeterd.
Stemplicht.
Het Hbl. verneemt, dat een ontwerp
tot invoering van stemplicht tegelijk met
de Grondwetsherziening, het departement
van Binnenlandsehe Zaken reeds eenige
dagen geleded heeft verlaten. Het is in
gereedheid gebracht naar aanleiding van
het overleg met de Commissie van Rap
porteurs, waarvan het afdeelingsverslag
over de herzieningsvoorstellen gewaagt.
De afdeeling Roozendaal van het Co
mité voor Nederland en zijne Koloniën
van het Belgische Roode Kruis
organiseert ten bate van dit liefdewerk
eenige feestelijkheden, waaronder vooral
vermelding verdient een vijfdaagsche
tentoonstelling van Roodekruis-
artikelen, van schilderijen, aquarellen,
Welk weder zullen wij hebben
Verwachting tot den avond van 8 Juli
Meest matige zuidelijke tot westelijken
wind, zwaarbewolkt tot betrokken, waar
schijnlijk enkele regenbuien. Weinig veran
dering van temperatuur.
teekeningen van Belgische meesters en
prachtige dameswerken.
Zaterdag te 4 '/2 uur wordt de tentoon
stelling oliicieei geopend en zal voorts
toegaultelijk zijn voor het publiek van
Zondag iU tot en met W oensdag 13
Juli, telkens van 10 uur v.m. tot 9 uur
's avonds. Telken dage zal er in den
tuin (zaal Vergouwen, Van tiilsestraat)
's avonds concert, afgewisseld door zang,
gegeven worden.
Kalender der Week.
Van 9 tot 16 J,uli 1916.
Zondag 9 Juli. Vierde Zondag na
Pinksteren. V (bl. 868), Dl (bt. 879);
gedachtenis v. d. H. H. Martelaren y.
Uiorcuim 'V (bl. 27* en 1043), D| (bil
102* en 191); 3de gebed v. h. Oct. v.
Kerkwijding V' (bl. 1139), Dl (bil. ,260).
Dp gebeden na de stille H. Mis op bl.
120. Vóór de Hoogmisi zegening met
wijwater V (bl. 10), D| (bil 69); na de
Hoogmis gèbed voor de Koningin ,V (bl.
53), R (bl. 122).
Vespers pp bl. 882.
Maandag 10 Juli. Octaafdag v. Kerk
wijding V (bl. 1139), D (bil 260); ge
dachtenis: v. d. H. H. Zeven Broeders,
V (bl. 1806), Di (bl. 1285).
Dinsdag 11 Juli. H. Pius 1. ,V (bk
1809 en 1002), D (bl. 1286 en 172);
2de gebed voor de Overledenen V, (bl.
1323), D (bl. 1490); 3de gebed „A eun-
ctis" V (bl. 849), Dl (bl. 103).
Woensdag 12 Juli. H. Joannes Gual-
bertuis V (bl. 1809 en 1099), ,D: (bil
1286 en 235); gedachtenis' v. d. H. H.
Naboi- en Felix V (bil 1809)-, JJi (bl.
1286).
Donderdag 13 Juli. II. Anacletus V
(bl. 1811 en 1007), Dl (bil 1287 en 175);
2de gebed „A cuinctis," V (bl. 849), D;
(bl. 103); 3d© gebed 'naai keuze.
Vrijdag 14 Juli. H. Maroeliinusi 'V
(bl. 27* en 1086), D (bil 106* en
227); gedachtenis v. d. H. Boinaventura
V (bl. 1812 en 1080), D| (bl'. 1287 en
223).
Zaterdag 15 Juli. H. Ilpnricus V (bl.
1813 .en 1086), D (bl. 1288 pn 227);
2de gebed „A cunctis" V (bl. 849), D
(bl. 103); 3de gebed naai- keuze; 4de
gebed voor den .Paus V (bl. 1293), Di
(bl. 102).
De gewon© orde der H. Mi®, die iediereo
dag terugkeert, begint op blz|. V 11, D 71.
De bladzijden met V geteekend verwij
zen naar het „Volksmisboek" en de blad
zijden met D geteekend naar het „Mis- en
Vesperboek" van Desolée.
Zondag, 9 Juli. Vierde Zondag na
Pinksteren. Epistel: Rom. VIII 1823.
Evangelie: L,uc. V 111.
Kerklijst van 's-Heerenhoek.
Op den 4en Zondag na Pinksteren wordjf.
het feest van kerkwijding gevierd. Des
namiddags te IV2 uur catechismus, te
21/2 Vespers met rozenhoedje voor den
vrede. 1 1
Deze week dagelijks de 'gewone cate-
chismiuslessen. Elkein morgen te 5' uur
wordt de H. Communie uitgereikt. Zar
terdagmiddag van 47 uur gelegenheid
om ,te biechtea. Té '7 uur Marialof met
rozenhoedje en het gebed voor den
vrede.
De 'H. Missen zuilen worden opge
dragen viopr:
