Oe Groote Oorlog.
No. 62.
Donderdag 25 Mei 1916.
Twaalfde Jaargang
Verschijnt ellen MAAlBAG-.JfOENSOAG- en IIUIUHMI.
BUITEN LAND
M L 8 8 verlies van een jfl B B B B verlies B_ fl fl verlies van fl
Krijgsman en Raadslid.
Losse Oorlogsberichten.
Welk weder zullen wij hebben
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes 0.90, daarbuiten f 1.10.
Afzonderlijke nummers 5 cent, dubbele bladen 10 Gent.
Advertentiën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór
half drie en Vrijdag vóór een uur 's namiddags.
Kanfoor d. Administratie: Gangepoortstraat C 2o9> GOES.
Tel. interc.Directie no. 33. Redactie no. 97.
Reclameberichten 25 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prijs.
Advertentiën van 15 regels f 0.50; iedere regel meer 10 Ct.
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 _X berekend.
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Ct. k contant.
1500
gulden bij verlies van beide
handen, voeten of oogen.
Voorts bij ongeneeselijke
verstandsverbijstering
De abonné's op dit blad, in het bezit der door de
directie uitgereikte polis, zijn, overeenkomstig de
daarvoor vastgestelde Verzekeringsvoorwaarden,
GRATIS verzekerd tegen ongelukken voor: |^B verstandsverbijstering; of oog; duim;
De uitkeering der bovenstaande bedragen is gewaarborgd door de „Hollandsche Algemeene Verzekerings-Bank" te Schiedam.
BSB A gulden bij, 4* gulden bij ft gulden bij A M*
i jg hand, voet 1 I 11 I van een 1% I I een M
of oog; duim; wijsvinger;
gulden bij
verlies van
eiken anderen
vinger.
Er wordt in sommige bladen veel ,stof
opgejaagd over de vraag of een gemeente
raadslid, die bij de landweer dient daar
door ophoudt gemeenteraadslid te zijn.
De liberale „Goesehe Courant" heeft
uit prof. Oppenheim's „Nederlundsch ge
meenterecht" weten op te diepen, da,t
de heer De Paauvv, Katholiek gemeente
raadslid, niet meer als zoodanig kan wor
den beschouwd, wijl hij thans dient pis
reserve-officier bij de Landweer.
Ook de anti-rev. „De Zeeuw" helt tot
dat gevoelen over.
Nu lette men wel op. De landweer
behoort, in den zin der wet, niet tot
onze landmacht, doch wordt alleen in,
buitengewone omstandigheden bv.
in dagen van oorlogsgevaar, zooals de
huidige hij het leger ingedeeld, om,
zoodra als de gewone toestand
tveer intreedt, in de burgermaatschappij
terug te keeren.
'Het „k r ij g s m a n z ij n in werke
lijke!) dienst' 'van een landweerman,
hetzij officier of mindere, is dus pen
uitzonderingstoestand, geheel
verschillend van dien, waarin de
krijgslieden van beroep vrij
willigers en bij de militie ingelijfden
verkeeren. Wordt het morgen aan den dag,
vrede en gaat de landweer naar huis,
dan treedt de heer De Paauw in. het
burgerleven tot zijn eigenlijken en
stabiel en maatschappelijken staat te
rug. En daar de uitzondering den regel
niet opheft, maar bevestigt, zoo kan het
accidenteele, het uitzonder]ijke
dat den huidigen staat van den heer De
Paauw aankleeft, o.i. hem nimmer be-
rooven van het lidmaatschap van den
gemeenteraad, dat hij in zijn e i g e n 1 ij -
ken en ware n maatschappelijken staat,
waaruit de drang der omstandig
heden hem t ij d e 1 ij k heeft weggerukt,
bekleedt.
O. i. heeft men wel degelijk met deze
distrinctie bij het begrip „krijgsman in
werkelijken dienst" rekening te houden.
Bij dergelijke kwesties heeft niet alleen de
letter, maar ook de geest der wet een
woordje mede te spreken. En dan dunkt
het ons wel wat hout geoordeeld om in
het onderhavige geval zoo maar aanstonds
te decreteeren: de heer De Paauw is
geen raadslid meer. En zoo Burgemeester
en Weihouders van Goes dit deden, zou,
meenen wij, de heer De Paauw altijd nog
kunnen zeggen met. den molenaar van
Sanssouci: „il y a encore des juges a
Berlin": „er zijn nog rechters te Berlijn".
N.B. Bovenstaande was geschreven, toen
ons het hoofdartikel van de „iVlidd. Crt."
van 23 dezer onder de oogen kwam,
waarin niet alleen hetzelfde wordt betoogd
ais door ons, maar daarenboven een in
1908 ingevoegde alinea wordt aangehaald,
die de door „Goesehe Courant' en
„Zeeuw" ingeroepen wetsartikelen ten
voordeele van hunne zienswijze totaal
krachteloos maken.
Die alinea luidt als volgt:
„Under krijgsman in werkelijken
dienst worden voor de toepassing van
deze wet niet verstaan zij, die hetzij
krachtens wettelijke verplichting, het
zij krachtens vrijwillige verbintenis ge
houden zijn tot het met tusschenpoozen
vervullen van werkelijken dienst."
Wij zijn het overigens geheel eens met
wat de „Middelburgsche Crt." erop laat
volgen, n.l., dat het hoogst ongewenscht
is een raadszetel zoo lang open te laten
staan èn voor de gem°pr>te èn voor de
partij, die men vertegenwoordigt.
Wettelijk ka,n hier niets worden beslist,
maar het staat aan de fijngevoeligheid
van den betrokkene, om uit te maken of
het niet beter is in het algemeen belang
zijner gemeente zijn mandaat in handen
der kiezers te stellen.
Wat nu betreft het geval Renkuiu, liet
Geldersehe stadje, waar men den vrij-
willigen landstormman-raadslid Wolzak tot
aftreden wil dwingen, wij gelooven niet,
dat in hooger instantie iemand dit besluit
van B. en W. van Renkum zal sanctio-
neeren. Mocht dit toch zoo zijn, dan
zou, zooals „Het Centrum" aangeeft, een
noodwetje de moeilijkheden kunnen oplos
sen. Dat die moeilijkheden niet gering
zouden zijn, indien het bleek, dat in het
gegeven geval de wet juist is geïnter
preteerd, spreekt van zelf. Wanneer toch
de raadsleden-landstormers. ten onrechte
als raadslid zitting hielden, dan zijn óók
onwettig de bestuursmaatregelen, met
hunne medewerking getroffen.
V Behartigenswaardige woorden over
Zondagviering.
Zondag j.l. is in al onze Haarlemsche
kerken gepredikt over de Zondagvie
ring, waarvoor onze hoogvereerde kerk
voogd Mgr. Ca,liier zoozeer ijvert.
Den dag daarop, dus niet" op Zondag,
is te Wognum een Katholieke AVest-Frie-
sche Landdag gehouden en daar is met
veel talent en zeggingskracht over Z o n-
dagviering gesproken door rector
Stroomer, die de kwestie van godsdienstig
en door baron Van Wijnbergen, die de
kwestie van maatschappelijk standpunt be
schouwde.
:En wijl er onder ons, Roomschen, nogal
wat menschen gevonden worden, die in
zake Zondagviering meer de liberale dan
de christelijke opvattingen huldigen, zoo
dunkt het ons van groot nut te zijn',
het gezaghebbend woord van baron Van
Wijnbergen aan die eigenaardige Room-
sche Zondagvierders eens ter overweging
voor te houden.
„Aangaande de Zondagviering" aldus
baron Van Wijnbergen volgens „De Tijd"
„bestaan er bij ons, Katholieken, nog
treurige misvattingen. Zelfs heeft bij li
beralen de meening post gevat, dat dien
aangaande diepgaande meeningsverschil-
len bestaan tusschen ons en geloovige
Protestanten. Zelfs wordt beweerd, dat
bij een bewind door de Christelijke par
tijen het voorstel eener nieuwe Zondags
wet, de coalitie in gevaar zou brengen.
Het wordt tijd dus, om tegenover het,
gansche land onze meening scherp te
omlijnen.
Het te niet doen dezer legende moge
voor de Liberalen vrij uitloopen op te
leurstelling.
Er bestaat inderdaad zoodanig mee-
ningsverschil niet, doch voor den buiten
staander heeft het soms den schijn, alsof
de practijk van onze Zondagsviering een
weerspiegeling geeft van onze levensbe
schouwing. Indien men echter kennis wil
de nemen van wat onze catechismus leert
en van wat in gesproken en geschreven
woord wordt voorgehouden, zou die ver
keerde meening wel verdwijnen. Vergeten
we vooral niet, wat Z. D. H'. de Bisschop
van Haarlem telkens weer zoo duidelijk
te verstaan geeft en wat onze voorman
nen op maatschappelijk gebied bij zoo
vete gelegenheden voorstonden. Lof en
hulde aan hen, die begripsverwarring po
gen te doen ophouden; ook aan hen, die
den durf hadden dezen Katholieken land
dag thans niet op Zondag te doen plaats
hebben. De overtalrijke opkomst bewijst
reeds, hoe juist ze gezien hebben."
Wij zijn inderdaad verheugd, dat wij
met het aanhalen van een zoo hoogstaande
leekenautoriteit onder ons, Katholieken,
er iets toe kunnen bijdragen om het ge
wicht van het Goddelijk gebod: „AVeest
'indachtig, dat gij den Sabbathdag hei
ligt", des te dieper bij onze lezers te
doen doordringen.
Moge hiermede aan geen doovemansoor
zijn geklopt.
IFransch succes bij V-rdun
Den 25en Februari veroverden de Duit-
schers daar het fort Douauniont.
Om ditzelfde fort wordt nu opnieuw
gevochten.
Het Fransche avondbericht maakt er
aldus melding van:
„Aan de rechterzijde van de Maas deed
de Fransche infanterie, na een krachtige
artilleristische voorbereiding, een aanval
op de Duitsche stellingen over een front
van 2 K.M. vanaf een punt ten westen
van de hoeve Thiaumont tot ten oosten
van het fort Douaumont. De Fransche
troepen namen Duitsche loopgraven en
drongen het fort Douaumont
binnen, waarvan de v ij a n d het
noordel ij k deel nog in z ij n bezit
heeft. Een groot aantal gevangenen bleef
in handen der Franschen."
Tevens melden de Franschen eenige
kleine voordeeltjes op de Maasheuvels ten
oosten van Verdun.
|Er blijft trouwens levendige actie merk
baar op het geheele westelijke front.
De Engelschen erkennen een Maandag
door de Duitschers gemeld voordeel ten
Noorden van Arimy. De Duitschers dron
gen over een breedte van 1500 yards en
een diepte van 200 tot 300 yards (ie
Britsche loopgraven binnen. Daarop werd
de aanval echter weer gestuit en is de
mijn- en handgranatenstrijd weer voort
gezet.
Koningin Elisabeth gehuldigd.
President Poincaré bracht Zondag met
koning Albert een bezoek aan de Belgische
legerwerken bij Nieuwpoort en Rams-
capelle. Hij overhandigde het oorlogskruis
aan koningin Elisabeth en betuigde haai
de bewondering van het Fransche volk.
De koningin antwoordde, dat ze zich ge
lukkig zou achten dit kruis te dragen,
dat de dapperste soldaten van Frankrijk
siert.
Delbrück,
die aan het hoofd stond van het ministerie
van binnenlandsche zaken te Berlijn, is
afgetreden en door den Keizer met den
titel van staatsminister en de orde van
den zwarten adelaar beloond. In zijn plaats
is benoemd dr. Hellferich, tot nu
toe minister van financiën.
Theodor Wolff schrijft in het Berliner
Tageblatt, dat Hellferich, als opvolger van
Delbriick aan 't hoofd van het ministerie
van binnenlandsche zaken genoemd, met
zijn verstandig optreden in de Amerikaan-
sche aangelegenheid weder het gebied der
groote politiek heeft betreden. De vredes
onderhandelingen, zegt hij, zullen van
daag of morgen nog niet beginnen, doch
liet is duidelijk dat de Rijkskanselier zich
voor die taak van een geschikten vice-
kanselier wil verzekeren. Twee mannen
zijn niet te veel voor een dergelijke taak.
De vloot-commissie van het Amerikaan-
sche 'Huis van Afgevaardigden heeft met
algemeene stemmen een voorstel van den
afgevaardigde Ilensley aangenomen, om
den president te machtigen, na het sluiten
van den vrede alle staten der wereld uit
te noodigen tot een conferentie, waar de
instelling van een arbitragehof, ten einde
alle geschillen door scheidsrechtelijke uit
spraak te beslechten, zal worden bespro
ken. Do commissie wil 200.000 dollars
voor dat doe! uittrekken.
Uit Zwitserland wordt gemeld, dal. in
Bern, Bazel, Luzern, Zurich en St. Gallen
gróote vergaderingen zijn gehouden, ein
digende met de aanneming der resolutie
van de conferentie van 'Stockholm tot.
het bijeenroepen eener officieele onzij
dige conferentie en het aanbieden van
bemiddeling. In Stockholm werd nog
een groote vredesdag georganiseerd voor
hetzelfde doel.
NEAVi-YORK, 23 Mei. (Telegram van den
vertegenwoordiger v.a.n het AVolft-bureau).
President AVilson zeide Zaterdag te Char
lotte (Noord-Carolina) in een redevoering,
die hij daar voor 100.000 (f) toehoorders
hiekl, dat voor de Vereenigde Staten de
tijd was aangebroken om hun diensten
tot bevordering .van den vrede tusschen
de oorlogvoerende landen van Europa, aan
to bieden.
Er ]iis stilstand gekomen in de oor
logsgebeurtenissen en daarom is het thans
tijd om te vragen„Wilt gij uwe macht
omzetten in gewelddadigheid of in vrede
ein redding der maatschappij?"
AVilson .herinnerde ten slotte nog aan
ihet (Bijbelwoord, dat na wind, aardbe-
ving yen vuur, de zachte stem der men-
schelijkheid komt. (Hblld.)
0e opperrabbijn van België veroordeeld,
In ieder land waar Israëlieten wonen
en synagogen bestaan, wordt des Zater
dagsochtends tijdens den dienst een gebed
uitgesproken voor het welzijn van de leden
van het vorstelijk huis, die in dat gebed
elk persoonlijk vermeld worden.
De opperrabbijn van Brussel heeft van
het begin van den oorlog af dit gebed
laten uitspreken voor Koning Albert, de
Koningin en de overige leden van het
vorstelijk Huis. Eerst in den laatsten tijd
begon de Duitsche overheid hierop te
letten en opperrabbijn Bloch werd gear
resteerd en veroordeeld, omdat hij wei
gerde te voldoen aan een bevel om wij
zigingen in het bedoelde gebed aan te
brengen. („De Tijd".)
De strijd in Zuld-Tirol.
WjLENEN, 23 Mei (C. B.). De bladen
publiceeren het volgende bericht uit het
oorlogsperskwartier, over de successen van
den Oostenrijk-Hongaarschen opmarsch in
Zuid-Tirol. Het ongeveer 150 K.M. lange
front tusschen de Etsch en de Brenta
is in beweging gebracht. Do centrums-
groep der troepen van den aartshertog
troonopvolger verbrak den Noordelijken
binnengordel van de Italiaansche verza
melplaats van Arsiëro. Met de bestorming
van den Monte Majo is ook de AVestelijke
vleugel van den binnengordel genomen
en met de verovering van den Monte
Tormano is een belangrijk succes behaald.
De troepen van den troonopvolger be-
zelten reeds 50 vierkante K.M. van het
Italiaansche gebied en zijn reeds 8 K.M.
aan gene zijde van de Italiaansche grens.
Door de verovering van den 1500 M.
hoogen Monte Majo beheerschen wij den
straatweg van Posina en door de be
storming van den Monte Tormano kon
ons geschut tot vier K.M. naar het front
Arsiero vooruitgeschoven worden.
Onze artillerie bestrijdt reeds de laat
ste en sterkste hindernis-zone van de
Venetiaansche laagvlakte.
(Men kan niet zeggen, dat het mili
taire prestige van Italië, dat 23 dezer
juist een jaar in oorlog was met Oosten-
rijk-Hongarije, er op vooruit is gegaan.
Red.)
0e toestand in Griekenland.
ATHENE, 23 Mei. (H.N.). De Engel-
sche admiraal Dant is in de Boedabaai
aangekomen, en heeft aldaar een station
voor draadlooze telegrafie opgericht. Te
Santi Quaranta hebben Italiaansche ma
trozen een poging tot landing gedaan,
maar werden daarin door de Grieksche
overheid verhinderd. De kust van Epirus
is door de Italiaansche vloot geheel ge
blokkeerd, en geen enkel Grieksch schip
kan daar meer landen. Men is hier be
vreesd voor een Italiaansche landing te
Santi Quaranta, waar Italiaansche oor
logsschepen, naar hot schijnt, van plan
zijn, opmetingen te doen.
Spionnage.
Men meldt ons uit Eede:
Heden bereikten ons berichten, da.t een
lid der familie Tydgadt, fabrikanten te
Maideghem, door de Verbondenen te Le
Havre is gefusilleerd wegens spionnage.
FM A ÏVKK IJ H
De plicht der Kathol i e k e n j e-
gens.de pers. Bij gelegenheid van
het jubileum van de „Croix de Saöne-
et-Loire", heeft mgr. Berthoin, bisschop
van Aulun, aan het blad een brief ge-
Verwachting tot den avond van 25 Mei:
Meest matige winden uit Zuidelijke rich
tingen, toenemende bewolking, weinig of
geen regen in het Noord Oosten, in het
Zuid-Westen meer kans op regen of onweer,
aanvankelijk iets warmer.
zonden, waaraan wij het volgende onl
Iconen
Het apostolaat van de Katholieke
pers is een noodzakelijkheid van de eerste
orde, het is een strenge plicht voor iedei
onzer daaraan mede te werken, zooveel
in zijn vermogen Maat. AVant kan men
zich een ernstiger gevaar denken, dan dc
dagelijksche inwerking van dwalingen,
waaraan de wereld is blootgesteld, en
die des1 te sterker is, naarmate men die
minder wantrouwt. Dit is een vergift,
dat bij kleine hoeveelheden genomen,
eindigt met de algeheel© verwoesting van
het bovennatuurlijke leven. De .ziel weer
staat evenmin aan deze dagelijksche ver
giftiging door de dwaling als het lichaam
aan de verwoestingen van den alcohol.
De slechte pers kan slechts onschade
lijk worden gemaakt door de verspreiding
van de goede.
Ik zeg aldus de bisschop door
de goede pers en niet door de pers, die
min of meer neutraal is, die min of
meer haar richting verbergt of huichelt,
die de waarheid verzaakt uit menschelijk
opzicht. De waarheid alleen kan de zie
len en de wereld redden, niet de verkorte
waarheid, om het eens- zoo uil. te drukken,
maar do openhartige, geheel© waarheid,
zuiver en krachtig verkondigd.
Zonder twijfel moet men de naasten
liefde betrachten. Maar, zoo zegt de
H. Franciscus van Sales, men doet de
naastenliefde niet te kort als men roept
„de wolf!" wanneer deze komt om de
kudde te verscheuren. Integendeel dit is
de zielen beminnen en hen waarschuwen
voor het gevaar, dat hen bedreigt. De
leuze die rnien moiet volgen is die van
den H. Augustinus: „Verachten wij de
dwalingen, maar laten wij de menschen
beminnen." Men moet dan, zonder aan
zien Ides persoons, de dwalingen vervolgen
onder welke mom zij zich ook voordoen,
en de waarheid moedig verdedigen.
,Maasb.")
C II I IV A.
Ts'jen Tsji Mei, een hekend leider der
revolutionairen in China, is Zaterdag
avond tC Sjanghai vermoord. Vijf met
revolvers gewapende mannen kwamen in
een auto voor zijn paleis aan en ver
kregen toegang door zich voor vrienden
van Tsjen Tsji Mei uit te geven. Zij scho
ten hem en een anderen man dood en
verwondden er drie. Twee "der moorde
naars1 zijn gevangen genomen.
Tsjen is o.a. bij Jen grooien opstand
te Sjanghai de aanvoerder geweest.
(N. R. Ct.)
I T A li
'Een aardverschuiving. Naai'
de „Gorriere della Sera" meldt. Hebben
Donderdag boven |dem straatweg van
Biella naar Balma sterke aardverschui
vingen plaats gehad. Alle wegen .en ook
de spoorlijn zijn totaal verwoest, ^oodat
verschillende gemeenten van eiken levens-
tniddelenaanvoer afgesneden zijn. Een
groote steengroeve is vernield, waardoor
honderden arbeiders broodeloos geworden
zijn.
De aardbeving in Boven-
(talië. Bïj| Ide aardbeving in |de om
streken van Rimini zijn ongeveer
duizend huizen min of meer ernstig
beschadigd. Tien huizen zijln ingestort.
Talrijke kerken kunnen niet gebruikt wor
den. De oude, schoone Colon ella-kterk js
grootendeels in puin gevallen. De faard-
stooten duren nog steeds voort.
