De Groote Oorlog.
No. 60.
Zaterdag 20 Mei 1916.
Twaalfde Jaargang.
Mijnt ilb HMH8IG-, ÏOMlt- en VMIDAtAVOHD.
jj I fl hand, voet 1 B fl fl fl van een 1% I B een M I
I KJ U of oog; duim; BH wÜsvinger;
Losse Oorlogsberichten.
BINNENLAND.
Muziek.
NIEUWE IEEUWSCHE COURANT
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes f 0.90, daarbuiten f 1.10.
Afzonderlijke nummers 6 cent, dubbele bladen 10 cent.
Advertentiën worden ingewacht op Maandag eo Woensdag vóór
half drie en Vrijdag vóór een uur 's namiddags.
Kanfoor v. d. Administratie: Ganzepoorfatraat C 2o9> GOES.
Tel. interc.Directie no. 33. Redactie no. 97.
Reclameberichten 25 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prijs.
Advertentiën van 15 regels f 0.50; iedere regel meer 10 Ct.
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 _X berekend.
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Ct. k contant.
De abonné's op dit blad, in het bezit der door de OM ft> gulden bij verlies van beide
directie uitgereikte polis, zijn, overeenkomstig de fl I I B E handen, voeten of oogen.
daarvoor vastgestelde Verzekeringsvoorwaarden, 1 I 11 B Voorts bij ongeneeselijke
GRATIS verzekerd tegen ongelukken voor: IIfl verstandsverbijstering;
De uitkeering der bovenstaande bedragen is gewaarborgd door de „Hollandscke Algemeene Verzekerings-Bank" te Schiedam.
BH (ft gulden bij' J éft gulden bij ft ft gulden bij ftgfl
M I I verlies van een j| I 11 I verlies E- I verlies van B
gulden bij
verlies van
eiken anderen
vinger.
Jaaroverzieht van den Oorlog.
7 Mei 1915. Japan zendt China een
ultimatum.
De „Lusitania" wordt door een Duit-
sche duikboot in den grond geboord.
8 Mei. De Engelsche torpedojager Mao
ri wordt voor de Belgische kust in den
grond geboord.
De Duitschers bezetten Libau.
9 Mei. China aanvaardt het Japansche
ultimatum.
Hongarije wordt door'de Russen geheel
ontruimd.
10 Al e i. Zeppelin's werpen bommen bij
de monding van de Theems.
Duitschland biedt 'Nederland veront
schuldigingen aan voor het torpedeeren
van de „Katwijk".
914 iVIei. De Franschen hernemen het
offensief ten noorden van Atrecht. Bij
Carency veroveren zij een vooruitsprin
gend stuk der Duitsche stellingen.
In dienzelfden tijd ongeveer wijken dc
Russen in Polen terug en in Galicië tok
achter de ,San en de boven Dnjestr. Zij
weten echter de Oostenrijkers over de
Pruth terug te jagen en het offensief der
Duitschers, die Jaroslaw en Kielce bezet
hadden, in Noord Polen en Suwalki tegen
te houden.
12 Mei. De Vereenigde Staten zenden
Duitschland een nota over het torpedee
ren der „Lusitania".
Zuid-Afrikaansche (Engelsche) troepen
bezetten Windhoek in Duitsch Zuid-West-
Afrika.
1 3 M e i. Ministeriëele crisis in Italië.
Het Engelsche linieschip „Goliath"
wordt bij de Dardanellen in den grond
geboord.
1 6 M e i. Het ministerie-Salandra wordt
door den Koning van Italië gehandhaafd.
17 Mei. De Engelschen winnen ter
rein bij Festubert.
1 72 0 M e i. Aan de San begint een
nieuwe veldslag. DuitschOostenrijksche
troepen trekken bij Jaroslaw de rivier
over.
Wapemucces der Oostent ijkers bij RoventO
in Zuid- Tirul.
De Oostenrijksche staf meldt:
In Zuid-Tirol hebben onze troepen hun
stellingen op den Axmenterra-bergrug uit
gebreid. Op de hoogvlakte van Vielgereuth
hebben wij de vijandelijke stellingen Sag-
lio d' Aspio Costa en Costa d' Argva Ma-
ronia genomen; in den Terragnolo-sector
zijn wij Piazza en Valluga binnengedron
gen en hebben de Italianen uit Mosche-
rio verdreven. Vannacht .hebben wij Zunga
Forta, ten zuiden van Rovereto genomen.
In deze gevechten is het- aantal gevan
genen tot 141 officieren en 6200 man,
de buit tot 17 machinegeweren en 13
kanonnen gestegen.
Deze zware nederlaag wordt in hoofd
zaak door de Italianen erkend, die in
hun stafbulletin meldden
In de streek ,tusschen de Terragnola-
vallei en de Roven-Astico werden wij
gisteren door een hevig geconcentreerd
geschutvuur, waarbij kanonnen van aller
lei kaliber gebruikt werden, genoodzaakt
onze voorgeschoven stellingen te ontrui-
Duur vPesch in Belgie.
Een onzer lezers liet ons een correspon
dentie zien van een vriend uit Brussel.
De man schreef o. a., dat biefstuk te
Brussel thans 9 a 10 francs de kilo kost.
Ue Italiaansche Koningin in gevaar.
LUGANO, 18 Mei. In geheel Italië wekt
het groote ontroering, dat eergisteren
avond de trein, waarin de koningin en
prinses Iolanida zaten, tusschen Mes'ke en
Padua door Oostenrijksche vliegers is be
schoten. Dc koningin en do prinses keer
den yan het front terug en waren aan
een .stationnetje niet ver van Undine in
den trein gestegen, die twee salanwagens
bevatte. („Maasbode.")
President Wilson en de Paus.
Naar Reuter meldt, heeft president Wil
son |pp |de mededeeling, hem onlangs door
den Paus gezonden, geantwoord. Ofschoon
men in regeeringskringen te Washington
zich «ver ide gedachtenwisseling niet wil
iuitlaten, w.ordt met stelligheid verzekerd
|dlait zijl slechts in verwijderd veihhnd
tetaat met de kwestie van vrede.
Naar Verluidt heeft Wilson den Pans
meegedeeld, dat hij" er op uit is de Ver.
Staten buiten den oorlog je houden en
voor |ilat doel alles zal doen wat ver-
eenighaar is infet de eer en de rechten
der Ver. Staten.
Geen Van beide telegrammen zal open
baar worden gemaakt.
Het proces-Casement.
De zaak van Sir Roger Casement en
zijn medebeklaagde Bailey is naar net
bof van gezworenen verwezen.
L>e lersche kwestie.
Volgens een Exchange-talegranr uit Du
blin is minister Asqujith gisteren'beëedigd
als lid van den Ierschen Privy Council,
iwaardoor hij tevens lid is geworden van
'het lersche bestuur.
De lersche Privy Council is bevoegd
tot bandelen bij1 ontstentenis van een oder-
koning.
De Engelsche bladen zien in het recht-
streeksche |deelnem!em van. Asquith aan
het lersche bestuur een btewijte, dat de
premier hemel en aarde zal bewegen om
de lersche toestanden te verbeteren.
pen doen om op een dieper gaand onder
zoek aan te dringen, ten einde volledige
klaarheid in het ^gebeurde met dé „Tu-
bantia" te brengen.
De Staatscourant van 18 Mei bevatte
een Kon. besluit van 12 Mei 1916. hou
dende aanwijzing van te onteigenen per-
ceelen in de .gemeente 's Heer Arends-
kerke ten behoeve van uitbreiding van de
Halte Noor d-K r a a ij e r t.
De Tweede Kamer heeft het wetsont
werp Oorlogs winstbelasting zon
der stemming aangenomen en de oude r-
domsrentewet met 51 tegen 34 stem
men (links tegen rechts).
Een gesprek met een Duitschtn deserteur.
(Men schrijft ons uit Middelburg:
Donderdag hadden wij gelegenheid een
gesprek te voeren met een Duitschen de
serteur. Hijl was voor de derde maal voor
het front bestemd en was toen, na 15
maanden te hebben gediend, de grens
.overgegaan. De man deed mededeelingen
over het leven aan het front, waaruit
blijkt, hoe treu|rig het daar op verschil
lend gebied gesteld is. Zoo hebben offi
cieren zoowel als soldaten veel hinder
van ongedierte.
Dat meermalen de Franschen de meer
deren zijln van de D|U|itschers, bleek ons
uit de mededeelingen, dat zijl eenmaal
twee bataljons gevangen namen, zonder
dat er een schot gelost was. Dia beide
afdleelingen werden geheel verrast.
De 40-jarige man had aan het Westelijk
front in Champagne gestreden met het
67ste infanterie-regiment. Door de hevi
ge artillerieaanvallen worjden vele solda
ten krankzinnig. Bij de bedoelde over
rompeling werden op den Lorette Heuvel
tal van kanonnen en veldstukken achter
gelaten.
De Duitscher zeide nu genoeg voor
Duitschland te hebben gedaan. Hiji zal
zijn vaderland thans niet verder helpen.
ZiiVcrbons van fl.
Eerdaags zullen zilverbons van f 1 wor
den uitgegeven. Ze zijn bruin van kleur.
Vredesbeweging.
Blijkens hier te lande bij het Ned.
Comité van Vrouwen voor duurzamen
vrelde pntvangten schrijven, heeft 'de neu
trale conferentie te Stockholm het initi
atief genomen voor ee.i bijzondere' her
denking van den 18den Mei in a'.le neu
trale landen.
(18 Mei 1898 richtte Czaar Nikolaas
zijm bekend verzoek tot algemeene ont
wapening tot de mogendheden.)
I De Telegraaf meldlt nog:
I De heer jhr. mr. ,de Jong van Beek
I en Donk te 's. Gravtenhagle, secretaris van
I den Anti-Oörlog-raad, is deze week van
Kopenhagen vertrokken, om daar eenigen
i tijd te 'vertoeven en dan naar Stockholm
door te reizen. Hij stelt zich voor, met
verschillende personen te confereeren, in
het belang Van den vrede en een even
tueel .optreden van neutrale staten daar
voor. De reis zal eenige wekten duren.
De Koningin In Noord-Brab int.
I Men meiidt luit Dongen d.d. 17 Mei:
I Vanmiddag circa half drie passeerde
i Hare iMajesteit de Koningin door ons
dorp. Hoewel hel plan van de route niet
meebracht, dat de auto's ergens stil zou-
den houden, heeft 'Hare Majesteit toch de
l welwillendheid gehad, voor het Pensionaat
en |de Kweekschool der Eerwaard© Zusters
j Franciscanessen, een hoiukjuet in ont-
j vangst te nemen. De leerlingen en de
l Zusters stonden, netjes opgesteld, voor
bet gesticht en hieven het „Witen Neer-
i landscb [bloed" aan, zoodra de Koninklijke
auto naderde. Een prachtig voorjaaxs-hou-
quet werd aangeboden door Marietje Bu-
i tejjn, (de jongste élève; en terwijl „AVij
willen Holland houden" klonk, reed de
stoet weer veiider. Zijn Excellentie Gene-
i 'raai iWeber dankt© de Eerw. Zusters vooï
I voor jdie hulde, aan Hare Majesteit ge-
bracht. („Maasbode.")
0e nieuw3 Kiezerslijsten.
Do nieuwe kiezerslijsten zijn er.
I-aten de secretarissen onzer Kiesver-
eenigingen en Propaganda-clubs zich nu
baasten er eene vast te krijgen. Voor
weinig geld zijn ze ter secretarie in elke
gemeente verkrijgbaar.
0e Tubantidkwestie.
Men seinde ons hedenmorgen:
DEN HAAG. (Officieel). Departement
van Marine. De besprekingen van den
kapitein-luitenant ter zee Canters te Ber
lijn betreffende de oorzaak van den onder
gang van het Nederlandsche stoomschip
„Tubantia" hebben niet tot een afdoend
resultaat geleid.
Na onderzoek van eenige metaalstukken,
welke in de sloepen der „Tubantia" wa
ren gevonden, heeft de Duitsche admira
liteit erkend, dat deze afkomstig waren
va neen Duitsche torpedo, welke tot de
bewapening van een Duitsche onderzee-
boot behoorde.
De commandant dier boot heeft ver
klaard, dat deze torpedo niet op 16 Maart
tegen de „Tubantia", maar reeds op 6
Maart tegen een Britsch oorlogsvaartuig
is gelanceerd, doch haar doel heeft gemist. 1
De Nederlandsche Regeering zal stap-
Das Paradies und die Reri.
(Uitgevoerd te Goes den 17en Mei 1916).
Aan het Oostersch Epos „Lalla Rookh"
van Thomas Moore ontleende Schumann
den 'tekst voor zijne muzikale schepping
„das 'Paradies und die Peri". In
drie gedeelten gesplitst, verhaalt het ons,
hoe een buiten het 'hemelsch Eden geban
nen engel of „Pteri", slechts dim haar
schuld kan uitboeten en wederom op
nieuw de zalige oorden van Allah's pa
radijs kan binnentreden, wanneer zij voor
de gouden hemelpoort verschijnt met de
gave, 'die in ,ABah's oog de liefste en
kosthaarste is.
Eerst meent zij die gave te vin
den in den laatsten bloeddruppel van
een voor de vrijheid zijns lands strij
denden jongeling, dan in de laatste
zucht van reine Hefde, geslaakt door een
bruid, die baar döor pestziekte be
zochten bruidegom niet verlaat, maar
tot in den dood vergezelt. Doch beide
keeren verklaart de wachtengel aan de
hemelpoort
„Viel heil'ger muss die Gtrbe sein,
Die dicli zum Thor des Lichts lasst ein".
Ten slotte vindt de Peri de begeerde
gave in den eersten traan van berouw,
door den zondaar geschreid. Die traan,
door Allah's licht beschenen en veran
derd in een diamant van oneindige waar
de, ontsluit der Peri de deuren van het
hemelsch paleis, waar zij jubelend bin
nenvliegt, door het koor der gezaligdem
begroet.
Men begrijpt, dat dit gedicht, rijk aan
Oosterschen gloed en vol van de weel
derigheid dier Oostersche verbeelding, die
in zoo'n kwistigen overvloed ons in de
Arabische nachtvertellingen b.v. tegen-
straalt, een welkom onderwerp was voor
het romantisch tempex'ament van Schu
mann.
Met iiefde en toewijding heett hij het
bewerkt, met weelderige schoonheid het
versierd en ai wat klankenharmonie ver
rukkelijks kan samenweven ter vertolking
van gevoelens, begeerten, passies, heeft
hij gebruikt om zijn „Pteri" uit te beelden
met al de betoovering, die het Oostersch
karakter van zijn onderwerp vergde.
Schumann is dan ook in opzet meester
lijk geslaagd. Veelkleurige en zoetgeurende
bloemen der liefelijkste melodieën wist hij
door het gansche werk heen te vlechten
tot zelfs in de recitativen en in de weer
gave der meest gewone gebeurtenissen.
Waar het elegisch, het lyrisch of het
idyllisch karakter op den voorgrond
treedt, daar vooral is Schumann in zijn
„fort" en wist hij iets gansch voortref
felijks te scheppen, ,zoo b.v. het solo-
quartet: O, süsses Land, o, Götterpracht",
het roerende quartet„o, heil'ge Thranen
itm'ger Reue", de liefelijke romance: „lm
W'aldesgrün am stillen See" en niet
het minst het lief-teere: „Schlaf nun und
ruhe in Traumen voll Lust".
1'g verwonderen is het dus niet, dat
„DasParadies und diePer i", sinds
het den 4en December 1843 te Leipzig
voor de eerste maal ten gehoor© werd ge
bracht, nog steeds de bekoorlijkheid van
het nieuwe niet heeft verloren en nog
immer aan de zangvereeniging, die het
uitvoert, succes waarborgt.
Of intusschen Schumann's „Paradies"
ook aan de hoogste eischen der Kunst
voldoet, gelijken tred houdt met Haydn's,
met Handel's scheppingen? Dit is een
teere vraag, waarbij vooral het tempera
ment van den beoordeelaar gewicht in
de schaal legt. 0.i. verhoudt zich de
kunst van Schumann, zooals die zich
hier openbaart, tot die van 'Haydn's „Jah-
reszeiten" b.v. als het fijne,, elegant© ro
coco salon-meubel met zijn grillige rondin
gen en groteske krullen tot het massieve,
kunstig gesneden gothieke dressoir.
Indien het „simplex sigillum verï": „de
eenvoud is het kenmerk van het waar
achtig schoone" ook in de muziek alis
toets moet worden aangelegd, dan zal
zelfs de meest gulle bewonderaar van
Schumann's bekoorlijke prestaties hem
toch niet de hoogste eerepalm toereiken.
En nu de vraaghoe heeft de Goesche
af deeling van „Toonkunst" te Goes, die
dit toonwerk jongstleden Woensdag ten
gehoore bracht, zich van haar taak ge
kweten?
Al aanstonds mag gezegd wordenmet
veel ernst en toewijding, zoodat de heer
Otto Lies met zijn vrij bescheiden krach
ten toch een ensemble wist te verkrijgen,
dat Schumann's voortreffelijke schepping
niet onverdienstelijk wist te vertolken.
Gok wist hij zijn zangeressen en zan
gers het noodig „feu saeré" in te boe
zemen, noodig om de markant© plaatsen
in de koorpassages, zooals b.v. het: „D'enn
heilig ist das Blut, für die Freiheit ver-
spritzt vom Heldenmut" en het „WI11-
kommen, willkommen unter den From-
Welk weder zullen wij hebben
Verwachting tot den avond van 20 Mei:
Zwakke tot matigen meest noordelijke
tot oostelijken wind. Licht- tot halfbewolkt;
droog weer. Overdag iets warmer.
men" met kracht en begeestering te doen
uitkomen.
Jammer dat een enkele maal ongelijk
werd ingezet, o.a. bij „Doch deine Strome
sind jetzt rot", waar vooral de tenoren
nogal weifelend waren.
Dat hulpvaardige krachten uit Bergen,
op Zoom aan het geheel ten goede kwa
men, was duidelijk merkbaar, vooral bij
de altpartij, waar fraaie stemmen, een
mooi, vol geluid ontwikkelden. Ook de
bassen en sopranen waren, goed, soms
hadden de laatsten iets zvvevends, poin
teerden zij in het hoog register de no
ten niet genoegzaam.
En nu de solisten-staf.
|Er waren drie dames: twee sopranen,
en een alt.
Indien die Fransche kunstrechter ge
lijk heeft, die beweerde, dat solisten op
een concert hun persoonlijkheid op den
achtergrond moeten weten te schuiven om
hun stemtalent des temeer naar voren te
brengen: „effacer sa personne pour mieux
montrer le talent de sa voix", dan komt
in. deze de eerepajm toe aan de dames
mevr. Nic. v. il. Houten—-Sano (so
praan) en mevr. B. Hendriks©Ver
sloot .(sopraan). Zij toch lieten eerst
en vooral hun stem bewonderen; mevr.
01. Ten KateBarneveld (alt)
vooral.de nieuwste creatie der Haag-
sche modenaaisters.
Ongetwijfeld mag, ja moet het toilet
zijn rechten doen gelden; toch moet
het ,ons van het hart op gevaar af
van door te gaan voor ouderwetsch
dat o.i. ©en concertzangeres: zóó in het
publiek verschijn©, dat niemand aanstoot
ïteemit aan de Imindorwaaidigheid van ihaar
toilet, maar ook woJerkeerig haar toilet
de aandacht niet afleid© van haai' stem.
Or dan de altsoliste niet over voortref
felijke vocale gaven beschikt? Zeker. Toch,
wil het ons voorkomen, dat, zal
mevrouw Ten. Kate den vollen rijkdom
van haar krachtig, vaak warm, geluid
in al zijn adel ontplooien, zij zich
ijlings hebbe te ontdoen van het opera
achtige, dat hier, in de gegeven omstan
digheden, haar zang ontsierde. Studie,
gezette studio zal zij behoeven om in
voordracht, in intonatie en in het
distinctief uitbeelden van den muzi-
kalen tekst te komen tot de Natuur,
die, wat sehoolsche opleiding en metho
disch onderricht ook beschavends mogen
bijbrengen, ,toc.h altijd de leermeesteres
der Kunst zal blijven.
Met dat al vielen bij het vertolken
harer partij tal van zeer verdienstelijke
momenten waar te nemen en wist zij
b.v. in het „im Waldesgrün am stillen
See" veel charme te leggen.
De dames V. d. Houten en Hendrikse
handhaalden met veel talent hun uit
muntenden naam. Heeds vroeger waren
wij in id© gelegenheid de benijdenswaardige
muzikale gaven dezer zangeressen te
ontleden, o.a. bij Haydn's „Schöpfung",
waarin mevr. Hendrikse brilleerde, bij
Bruch's „Lied v. d. Glocke" waarin mevr.
V. d. Houten uitschitterde.
liet reine, geacheveerde, eenvoudige en
toch, ja, daardoor juist hoogst kunst
volle stemgeluid beider dames deed ook
nu weer sympathiek aan; haar soli
klonken feeder en krachtig naar gelang
de tekst het vorderde, zonder ter eener
zijde tot het sentimenteele, ter anderer
zijde tot het scherpe over te hellen.
Mevrouw Hendrikse bereikte o.i. haar
hoogtepunt in het ontroerende: „O, lasst
mieh von der Luft durc.hdringen" met
het liefelijke: „Tod oder Leben, siiss
ist's mir", mevrouw V. d. Houten in de
magnifieke slotsolo„Freud', ew'ge
Freuide, mein Werk ist gethan." dat zij
jubelend eu onvermoeid in kristalheldere
tonen ten einde bracht, de hooge c in
het „wi^ selig", niet .uitgezonderd.
