BSPEELKAARTEH
De Groote Oorlog.
Donderdag 11 Mei 1916.
Twaalfde Jaargang.
RBEEM,
Vtrsdiijnt eiken MIME-,MH8DM- in VRIJDMiViD.
.SIV8A, Goes.
lil- t
WANDELTOCHT
BUITENLAND.
BINHEHLftND.
-oote voorraad
.mantels,
mantels,
kostuums,
r Mantels,
jmrokken en
jurken.
r pakje 6 cent.
de prijs, 20 cent
er pakje,
e week wordt de
HENKELS SODA
kost dan 8 cent
ITEREN, 's Heerenhoek.
Prachtige
Glansverf
J. VAN VIJVEN Gz.,
RBEEM - GOES
Kralen Lampenranden.
Kop en Schotels
Glaswerk nog aan
tuden prijs.
Benauwde kerkleer.
te Dienstbode
Losse Oorlogsberichten-
Welk weder zullen wij hebben
Sociale Berichten.
GOES.
DEN VEESTAPEL.
Foenegriek, Minnepoe-
choonmaakpoeders, Worm-
te olie voor koliek of dik
aarden en koeien, Varkens-
Ruhr voor besmettelijke
Bloem van zwavel, Teer-
erkrijgbaar bij (9j
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes 0.90, daarbuiten 1.10.
Afzonderlijke nummers 5 cent, dubbele bladen 10 cent.
Advertentiën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór
iialf drie en Vrijdag vóór een uur 's namiddags.
Kanfoor v. d. Administratie: Ganzepoorfsfraaf C 2o9, GOES.
Tel. interc.Directie no. 33. Redactie no. 97.
Reclameberichten 25 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prijs.
Advertentiën van 15 regels ƒ0.50; iedere regel meer 10 Ct.
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 _X berekend.
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Ct. k contant.
De abonné's op dit blad, in het bezit der door de
directie uitgereikte polis, zijn, overeenkomstig de
daarvoor vastgestelde Verzekeringsvoorwaarden,
GRATIS verzekerd tegen ongelukken voor;
gulden bij verlies van beide
handen, voeten of oogen.
Voorts bij ongeneeselijke
verstandsverbijstering
gulden bij]
verlies van een
hand, voet
of oog;
gulden bij
verlies
van een
duim;
60
gulden bij
verlies van
een
wijsvinger
gulden bij
verlies van
eiken anderen
vinger.
De uitkeering der bovenstaande bedragen is gewaarborgd door de „Hollandsche Algemeene Verzekerings-Bank" te Schiedam.
srkrijgbaar bij
35 cent per pond
loortstraat Goes.
toopers flinke korting.
eeft ontvangen
De „Controleur" wijdt een artikel aan
liet rapport der Bevredigingscommissie.
De schrijver van het artikel wil over het
algemeen wel accoord gaan met dit „trac-
taat voor den vrede". Vooruit dan
maar met de wetsvoorstellen. „Alleen
bij de Katholieken is meer toezicht noo-
dig, omdat zij duidelijk inzien, dat onder
wijs de vijand is van de benauwde kerk
leer"
Allervermakelijkst, die zucht over de
„benauwde kerkleer".
De „Controleur" deed goed zich zelf
eens te contioleeren ten opzichte van
zijn kennis der Geschiedenis. Dan zou
hij tot heel andere bevindingen komen
èn aangaande de „benauwde kerkleer"
èn aangaande het gewicht, dat de Katho
lieke Kerk aan goed onderwijs voor alle
lagen des volks toekent.
Busken Huet,zeer zeker een onverdacht
getuige in deze, geeft in zijn bekend werk
„Het land van Rembrandt" de volgende
uitspraak over den stand van ontwikke
ling tijdens de Middeleeuwen, toen de
„benauwde kerkleer" de alleen-heerschen-
de was.
„Controleur", opgelet
„Wanneer men een klein aantal bui
tengewone vernuften van later uitzon
dert, dan waren in de Middeleeuwen de
Europeanen over het algemeen niet
onkundiger dan tegenwoor-
d i g. Een aantal zaken, ons bekend, wa
ren hen vreemd een aantal andere welke
hun levendig voor den geest stonden,
doen dat bij ons nog slechts schemer-
schemerachtig, of in het geheel niet meer.
Het beste bewijs, dat hun weten, hun
denken, hun gevoelen niet te verachten
was, is, dat wij ons zooveel moeite geven
er in door tc dringen en dit vaak zulk
een dankbaar werk is."1)
Ook buitenlandsche schrijvers, die door
gezette studie zich met den stand van de
ontwikkeling onzer voorouders in de Mul
deleeuwen vertrouwd hebben gemaakt,
komen tot dezelfde conclusie. Zoo aarzelt
de Franschman Louandre aan de hand
van tal van gegevens niet te verklaren,
dat in de 13e eeuw in gansch Nonuandië
geen enkele boer werd aangetroffen, die
de lees- en schrijfkunst niet verstond
Ons dunkt, met die „benauwde kerk
leer" kan het nogal schikken, zij liet
blijkbaar aan het onderwijs genoeg lucht
en ruimte om zich vrij te kunnen be
wegen.
Wat dus van de malle uitlating van
de „Controleur" te denkeu Of bedoelt
hij misschien, dat hij zelf benauwd is voor
de Katholieke kerkleer, zoodat, wordt de
gelijkstelling van het onderwijs een feit,
de liberale openbare school het zal moe
ten afleggen tegen de Katholieke, wes
halve hij maar alvast voorstelt de Katho
lieke school met aparte toezichtsbepa
'I lingen te muilbanden?
Wat zijn we liberaal!
t. a. p. D. I blz. 439. De spatieering ia van
ons, Red.
Intelbare massa
erpakjes, zoo ook
ischeehte linnen
il Kinderpakjes,
i de tegenwoordige fa-
stond gevraagd
HOLLANDER, Lange Vors
s.
ich te vervoegen Groote I a
De toestand.
Fransche bladen zijn er wel eens wat
erg vlug bij om als de vijand eenigen
tijd wat minder actief is, van uitputting
te spreken. Dat het zoover metDuitsch-
land nog niet is bewijst de hernieuwde
heftige strijd bij Verdun. Het üuitsche
rapport zegt ervan
„De in do laatste dagen op den linker
Maasoever in hoofdzaak door de dappere
Pommeren onder groote moeilijkheden,
maar met matige verliezen doorgezette
operaties hebben succes gehad. Ondanks
hardnekkige tegenstand en verwoede
tegenaanvallen van den vijand, is het
geheele loopgravenstelsel aan de noor
delijke helling van de hoogte 3[>4 geno
men en onze linie tot op de hoogte zelve
vooruitgebracht. De vijand leed buiten
gewoon zware en bloedige verliezen,
zoodat aan ongekwetste gevangen slechts
10 officieren en 1280 man in onze handen
vielen.
„Ook bij voorwaartsche bewegingen,
tot wegneming van den druk tegen onze
stellingen op de westelijke helling van
den Mort Homme, werd hij met zwaar
verlies overal teruggeslagen.
„Op den oostelijken oever ontwikkel
den zich aan weerskanten van de hoeve
Thiaumont verbitterde gevechten, waarin
de vijand ten o. van de hoeve negers
tegenover onze troepen in het vuur bracht.
Hun aanval mislukte met een verlies van
350 gevangenen.
„Bij de beschreven gevechten zijn
nieuwe versche Fransche troepen waar
genomen. De vijand heeft nu in het
Maasgebied 51 divisies samengetrokken]'.
Men ziethet gaat voetje voor voetje
maar het gaat. Port Arthur is ook 210
dagen belegerd geweest. De taaie tegen
stand der Russen kostte er den Japan
ners in 5 dagen 14000 dooden en toch
namen de Japanners het in. Daarom
zeggen wij niet dat Verdun zal genomen
worden, maar het kan genomen worden.
De oorlog stelt anders de Duitsehe
magen wel op proef en al is de censuur
op de bladen streng, toch lekt er nu en
dan iets van uit. Zoo hebben volgens
berichten uit Zürich te Berlijn weer on
geregeldheden plaats gehad in verband
met de duurte.
Des avonds trok een stoet van ver
scheidene duizenden menschen door de
straten van de voorsteden Wilhelmsdorff
en Charlottenburg en protesteerde zoo
luidruchtig tegen do duurte der levens
middelen, dat de politie ook hier tus-
schenbeide moest komen. De toestand is
trouwens in geheel Duitschland zoo ern
stig, dat een rechter van de 18e kamer
te Berlijn bij een proces over het op-
koopen van levensmiddelen niet schroom
de, de volgende woorden uit te spreken
„Het vereischt dikwerf meer moed
naar den slager dan naar de loopgraven
te gaan".
Men is in Amerika niet zeer hoopvol
gestemd aangaande d pogingen toL vrede
waartoe Z. H den Paus met Wilson in
onderhandelingen zou zijn getreden.
Zoo schrijft de „Pali Mall Gazette", dat
het Amerikaansche volk verkeerd zou
doen, wanneer het zich als vredesbe-
middelaar liet gebruiken. Ouder de
Duitsch-Amerikanen zijn vele idealistische
pacifistenwanneer dezen zich eens goed
voorstelden, wat het besluit der gealli
eerden om den strijd voort te zetten
beteekent, zouden zij zich al hun ver-
geefsche moeite, die tot niets dan ver
nedering leidt, sparen.
De geallieerden zullen den oorlog niot
eindigen, voordat hun doel volkomen
bereikt is; in dit conflict is er voor een
compromis of onpartijdige bemiddeling
geen plaats; in liet 'belang van de be
schaving moet een definitieve overwin
ning behaald worden.
Dus helaas nog geen kans op
vrede, tenzij onze oud-minister Treub
een beteren kijk op den toestand mocht
hebben, blijkens een in dit nummer onder
Binnenland opgenomen persgesprek, dat
een buitenlandsch journalist met hem
heeft gehad.
Duitschland en de Vereenigde Staten.
Een als een ol'ficieuse mededeeling der
Amerikaansche regeering beschouwd
telegram van de Associated Pres deelt
mee, dat de Vereenigde Staten, onder
voorbehoud dat de officieele tekst der
nota met de niet-officieele overeenkomt,
de Duitsehe beloften aanvaarden en de
vervulling zullen afwachten.
De lersche rebellen.
LONDEN, 8 Mei. (R. O.) In het Lager
huis zeide Asquith, dat de executie der
lersche rebellen zou worden beperkt tot
de verantwoordelijke personen, die vooral
schuldig zijn en zoo spoedig mogelijk
zou ophouden.
Het vraagstuk van de behandeling der
gewone rebellen werd door de regeering
nauwlettend overwogen.
Uitwisseling van gewonden vla Vlissingen.
LONDEN, 8 Mei, (Reuter.) Het Ministe
rie van Buitenlandsche Zaken heeft van
den ambassadeur der Vereenigde Staten
bericht ontvangen, dat de Duitsehe regee-
ring er in heeft toegestemd, dat een
Engelsch hospitaalschip zal worden ge
bruikt voor het overbrengen van Engel-
scbe en Duitsehe krijgsgevangenen, die
naar liun vaderland worden terugge
zonden.
De Duitsehe regeering vroeg om een
aankondigingstermijn van veertien dagen
van den datum, waarop de repatrieering
kan plaats hebben. Er zijn maatregelen
getroffen om te zorgen, dat het hospitaal
schip op 24 Mei te Vlissingen zal aanko
men met een groep Duitsehe invalide
krijgsgevangenen en vandaar met Engel-
sche invalide krijgsgevangenen zal te-
rugkeeren.
Schatten op den bodem der zee.
Volgens te New-York gepubliceerde
berichten zal de „Inter-Ocean Submarine
Engineering Company" binnenkort een
aanvang maken met de berging van la
dingen edel metaal en andere kostbaar
heden, die tengevolge van den oorlog
naar den bodem der zee zijn gezonken.
Naar schatting zal zij goederen tot een
waarde van 720,000,000 gulden kunnen
halen uit schepen, die thans tot op een
diepte van niet meer dan 130 meter onder
de oppervlakte der zee liggen.
Licht gewonde».
De oorlogscorrespondent van het „Berl.
Tagebl." in het westen schrijft
Voor de kerk stond vandaag weer het
gebruikelij ke hoopj e licht gewonden. Licht
gewonden maar doch men moest zoo'n
tooneel heel nauwkeurig vast houden en
de nog neutrale wereld voor oogen voe
ren van top tot teen met leem bedekte
menschen, hurkend, in elkaar gezakt of
staande, moede, doodmoede.
De helft slechts heeft laarzen, enkelen
hebben een verband aan beide voeten,
de anderen hebben links of rechts nog
een schoen. De andere voet steekt in
gaas of watten. Beide voeten bevroren
Een voet bevroren, de andere gekwetst
en open. Een stuk geschoten hand. Lichte
hoofdkwetsuien. Vieeschwonden in arm
eh been. Schampschoten, kneuzingen.
Voorloopige verbanden niet doorzijpelend
bloed.
Wanneer deze menschen in de schoon e,
correcte bedden zullen liggen, zal men
zonder hartklopping van groot medelijden
door de ziekenzaal kunnen wandelen. De
zaal ziet er zoo vriendelijk en kalmeerend
uit en de verpleegsters zijn de goedheid
zelve. En die rustige vlijtige doctoren
Daar wordt toegezien en daar is geneziDg.
Maar wanneer zij daarbuiten staan, van
onder tot boven met vuil en leem bedekt,
dan kan men de geschiedenis van hun
lijdensweg lezen zonder dat de mannen
hun zwijgzamen mond behoeven open te
doen.
Kraaienvleesch.
Die- Duitsehe minister va,n landbouw
vestigt in -een circulaire- de aandacht
op bet goed eetbare vle-esch van jonge
kraaien.
Daarom wordt aanbevolen, algemeen
de kraaien dit jaar voor de volksvoeding
te bestemmen. De 'eigenaars van bosschen,
waar zich kraaienko-lonies bevinden, die
nen -daarom aangeschreven te worden, de
vogels te schieten of ze te laten schie
ten. Ook kan men de nesten uithalen.
De spreeuw is er in Duitschland gena
dig afgekomen. De oorzaak daarvan is,
dat zij te weinig vleesch hqeft.
Steeds nieuwe troepen.
Volgens ide „Wiener Allgemeina Zleii
tung" melden te Rome verschijnende bla
den, dat bij de beraadslagingen van de
Quadruple Entente besloten is, dat Rus
land, indien de rust aan het Oostelijk
front blijft voortduren, 500.000 man troe
pen naar Frankrijk zal zenden. Verschei
dene groote transportschepen moeten
ree|ds onderweg zijln.
In Pruisen moeten zich alle land-
stormplichtigen, die in April j.l. 17 jaar
zijn gewonden, bij. de militaire overheid!
aanmelden.
De toestand in Polen.
De Poolsche gravin Ledochowska
houdt tegenwoordig in Noorwegen lezin
gen om hulp te krijgen voor Polen. Er
is geen land, dat zoo vreeselijk onder
den oorlog heeft geleden en lijdt, als
Polen. De Russen hebben voor hun te
rugtocht alles verwoest, 'de Duitschers
hebben niet genoeg om ook de bevolking
te voeden, en Engeland laat geen levens
middelen door. Er is hongersnood, en
duizenden gaan er ook dood van den
honger. Gravin Ledochowska doet ver
halen waar de haren van ten berge
rijzen, b v. van een moeder, die haar
vier kinderen ophing om ze niet langzaam
te zien sterven. Zelf hebben wij uit goede
bron gehoord, dat de toestand er ont
zettend is. Een onderdaan van een neu
traal land, die in Polen is geweest, heeft
aan Tidens Tegn gezegdWie de ellende
in Polen heeft gezien, en in zijn land
teruggekeerd, kalm doorleeft en alleen
aan zich zelf denkt, moet een beest
zijn. Gravin Ledochowska spreekt in het
Zweedseh, dat ze geleerd heeft in het
kleine jaar dat ze in Zweden is geweest.
Ze heeft daar ook lezingen gehouden, die
zoowel door den Russischen als den
Duitschen gezant zijn bijgewoond.
(N. R. Crt.)
naar de Encycliek-Meeting
te Vlissingen.
Aan de Katholieken van Middelburg.
Daartoe van verschillende kanten aan
gezocht, is door de prop.-club „St. Pau-
lus" 'besloten om aanstaanden Zondag
14 Mei, bij eenigszins gunstig weer, een
Wandeltocht te organiseeren naar de veel
besproken meeting te Vlissingen. Over
het doel dezer meeting uit te wijden is
niet noodig; de couranten, aanplak- en
strooibiljetten hebben u genoegzaam daar
mede vertrouwd gemaakt of zullen dit
nog doen. Het is onze vaste overtuiging,
dat velen reeds het plan gevormd hebben
de beide uitstekende redenaars, den \Vel-
eerw. pater Duijnstee uit Eindhoven en
den Weledelen heer Vienings uit Goes, die
Zondag daar het woord zullen voeren,
te gaan hooren.
Wanneer wij nu met zoovelen als maar
mogelijk is gezamenlijk optrekken, dan
slaat Middelburg een prachtig .figuur en
kunnen onze geloofsgenooten van andere
plaatsen er getuige van zijn, dat er in
Middelburg door zeer veleir-warm gevoeld
wordt voor de groote Roomsche zaak.
Laat daarom een ieder, die kan, aan
staanden Zondag medegaan, om daardoor
te toonen een Katholiek van de daad te
zijn.
Het ligt in de bedoeling om u i t e r 1 ij k
half één van het Vincentiushuis te ver
trekken, teneinde op tijd te Vlissingen aan
te komen (2 uur begint de meeting).
Zij, die wenschen deel te nemen, wor
den beleefd uitgenoodigd zich zoo- spoe
dig mogelijk en in elk geval vóór Vrijdag
van toegangskaarten a 10 ct. per stuk te
voorzien. Deze kaarten zijn verkrijgbaar
bij den heer Warnau in de Lombardstraat.
Deelname van dames aan dezen wandel
tocht wordt zeer op prijs gesteld.
Namens de prop.-club „St. Paulus",
J. C. DROOG, Voorzitter.
Verwachting tot den avond van 10 Mei:
Matige tot krachtigen, later tijdelijk afne
mende westelijke tot zuidelijken wind; tij
delijk opklarend, later wellicht weer regen.
Weinig verandering van temperatuur.
Encycliekmeeting te Roosendaal.
Men meldt ons uit RoosendaalOok
hier zal de 25 jarige herdenking van de
„Rerum novarum" niet onopgemerkt
voorbijgaan, althans niet bij onzen R. K.
Gildenbond. Deze zal na een drie-
daagsche voorbereiding door een pater
Capucijn den 21 Mei aanstaande de her
denking godsdienstig inzetten en dan in
den namiddag een feestvergadering hou
den in het gebouw van den „Katholieken
Kring".
De heer Vienings, redacteur der
„Nieuwe Zeeuwsche Courant" te Goes,
heeft zich bereid verklaard om na zijn
terugkeer van de Bredasche encycliek
meeting in den R. K. Volksbond aldaar,
ook op onze feestvergadering als spreker
op te treden.
De Ned. R, Kath. Zeeliedenbond
heeft thans een eigen flink geredigeerd
orgaan, dat er zijn mag. Het heet „Het
Kompas", verschijnt op ongeregelde
tijden en wordt uitgegeven te' Vlaar-
dingen.
Een woord van welkom aan den nieu
wen medestrijder voor de zegepraal der
beginselen van Leo's heerlijke „Rerum
novarum".
BGieiE.
De nieuwe Nuntius.
Mgr. Tacci, titulair-aartsbisschop van
Nicea, tot nu toe Pauselijk Nuntius te
Brussel, heeft wegens zijn ziekte zijn
waardigheid neergelegd en zal zich ge
heel uit de diplomatie terugtrekken.
Mgr. Locatelli, titulair bisschop van Tes-
salonica, sedert 1906 Internuntius in
Argentinië, zal hem in België vervangen.
De H. Vader benoemde Mgr. Vassalo di
Torregrossa, titulair bisschop van Emesa,
die een jaar geleden zijn ontslag nam
als Apostolisch gezant in Columbia, tot
internuntius in Argentinië.
tfiAHHUU H.
Een nieuw kanaal.
Maandag is het kanaal van Marseille
naar de Rhone ingewijd. De aanleg is
in April 1911 begonnen. Het kanaal kost
53 millioen en is 77 KM. lang.
Uitvaart Passtoors.
Onder overgroote belangstelling had
Dinsdag te Ginneken de uitvaart en be
grafenis plaats van den heer W. C. J.
Passteors, in leven burgemeester dier
gemeente. Tal van sociale corporaties,
Kamerleden, vertegenwoordigers van com
missies waarvan de overledene deel uit
maakte, benevens wethouders en ge
meenteraad, waren aanwezig.
Na de plechtige mis van requiem,
door pastoor Rombouts opgedragen en
de plechtigheden op het kerkhof, hul
digde de heer Smit, Centraal Vooizitter
v. d. Ned. R. K. Volksbond in ontroe
rende woorden het verdienstvolle leven
van den oprichter, van den volksbond.
Hij herinnerde er aan, hoe de heer
Passtoors 28 jaar lang de ziel der bewe
ging was geweest en hoe hij steeds zich
zelf had opgeofferd voor liet heil en de
waarheid der arbeiderspartij.
Namens de 40.000 georganiseerde R. K.
arbeiders van Nederland, riep hij daarom
