\NN,
eeninj
ken,
endaal,
De Groote Oorlog
illen
ellen
No. 52.
Dinsdag 2 Mei 1916.
Twaalfde Jaargang.
ITING
)es,
Verschijnt eiken MAANBAG-, WOENSDAG- in VIIIDtfiAVOHD.
M B I verlies van een 11 II I verlies B_ I I verlies van B
BUITENLAND.
BINNENLAND.
•kt 7, Tel. 436
eten.
Losse Oorlogsberichten.
-
and-Stichting, hé
op bovengenoemde
genomen.
6, tegen overgaf:
en.
ag-
ige gaarne toegel
Bergen op 7,ooo'
Berg en Dal.
Tilburg.
Nijmegen.
Tilburg.
Nijmegen.
Rotterdam.
Nijmegen.
Hilversum.
Maastricht.
Arnhem.
Nijmegen.
estigd:
IEST.
SEN.
J. GROOT.
1ISSING
ikening-Courai
ente.
3
opzegging
uren *lHlnj l"1,1
en Effeef»"*'1"1
EIM ZEEUHSCHE COÜW
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes 0.90, daarbuiten 1.10.
Afzonderlijke nummers 5 cent, dubbele bladen 10 cent.
Advertentiën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór
half drie en Vrijdag vóór een uur 's namiddags.
Kanfoor v. d. Administratie: Gangepoorfsfraat C 2o9, GOES.
Tel. interc.: Directie no. 33. Redactie no. 97.
Reclameberichten 25 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prjjs.
Advertentiën van 15 regels ƒ0.50; iedere regel meer 10 Ct.
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 _X berekend.
Dienstaanbiedingen 6 regels voor 25 Ct. contant.
De abonné's op dit blad, in het bezit der door de MM db gulden bij verlies van beide gulden bij
directie uitgereikte polis, zijn, overeenkomstig de M I 11 I handen, voeten of oogen. I I verlies van een
daarvoor vastgestelde Verzekeringsvoorwaarden, 1 I 11 I Voorts bij ongeneeselijke I B B hand, voet
GRATIS verzekerd tegen ongelukken voor: verstandsverbijstering; of oog;
De uitkeering der bovenstaande bedragen is gewaarborgd door de „Hollandsche Algemeene Yerzekerings-Bank" te Schiedam.
gulden bij J A gulden bij g^ dk gulden bij A gH
1 B hand, voet 1 B 11 I van een I I een V
I U of oog; duim; wijsvinger
gulden bij
verlies van
eiken anderen
vinger.
Een nieuwe stem.
Een nileiuwe stem is zich komen voe
gen bij' het koor dergenen, die de rede
lijkheid bepleiten van de deelneming des
Pausen aan het aanstaande Vredescongres
en idia stem is voor ons van des te meer
gewicht, oiridat zijl komt van Italiaansch-
liberalio zijlde.
Ewgenioi Valli, Italiaansch! Senator, heeft
in de „Nuiova Anotologia" teen uitvoerig
pleidooi geleverd voor 's Pausen mede
zeggenschap in de komende vredesonder
handelingen. Hij! begint zoo lezen we
in de N. R. Crt. in tegenstelling met
alle andere libérale schrijvers te zeggen,
dat de kwestie van deelneming van den
pans niets te1 maken heeft met de afschaf
fing van wereldlijke macht, maar alleen
beoordeeld moet worden in het licht van
den toestand. De mogelijkheid, den paus
uit te noodigen, 'bestaat, want, hij is soe
verein, omdat hij de hem bij het regle
ment van Weenen van 19 Maart 1815, vol
tooid door het Protocol van Aken van
21 November 1818, gewaarborgde diplo
matieke rechten nog onverkort bezit.
Slechts in twee gevallen zou volgens
de overeenkomst van Aken de paus ge-
weeijd kunnen worden: in het eerste,
wanneer bewezen werd, dat hij geen be
lang heeft bij de behandelde onderwerpen
waar het den vrede betreft zou zoo'n
bewering ongeruimd zijn in het tweede
wanneer men zoui kunnen zeggen, dat
hij! ot Ide kleine mogendheden behoort,
die volgens het protocol niet behoeven
te worden nitgenoodigd. Ook deze tweede
reden houdt geen stand, want de wijze
van vertegenwoordiging van den pauis
volgens het reglement van Weenen is die
van een groote mogendheid. Dius formeel
kan zelfs ide fossielste diplomaat niets
tegen de komst van den paus op het vre
descongres hebben. Wat nu de interna
tionale politiek aangaat, kan men natuur
lijk de bevoegdheid van het congres ge
makkelijk zoo beperken, dat de Romein-
sche kwestie er niet behandeld worden
kan. Indien men; den paus toch zou willen
weren, hetzij, omidat zijn positie te weinig
bepaald is. hetzij om religieuze redenen,
zou in geen geval Italië het initiatief
Idaartoe moeten nemen, omdat het daar
door de voorstanders van een herstel van
do wereldlijke macht stijven en hun een
argument aan de hand doen zou. Laat
daarentegen Italië den paus ongehinderd
deelenmen aan het congres, dan heeft het
inderdaad bewezen, dat zijp positie te
Rome in geen enkel opzicht zijln vrijheid
Van beweging belemmert. Een ander op
treden zou de vijianden van Italië gele
genheid geven, den paus als onvrij voor
te stellen en 1de Katholieken in Italië
zelfs .ontevreden maken. Indien de Itali
aansche staat als slagboom gesteld werd
tusschen den pans en het congres en
'hem zoodoende verhinderd werd, zijn di
plomatieke rechten "uit te oefenen, die hem
alle volken eenstemmigf en ook ons staats
recht hem toekennen, dan zou dat voor
ons land slechts schadelijk kunnen zijn,
zoowel van binnenlandsch als van inter
nationaal standpunt gezien.
De toestand.
De strijd rondom Verdun loopt vast in
den loopgravenoorlog. De beide leger
machten moeten haar kracht zoeken in
een tot den hoogsten graad opgevoerde
mobiliteit achter de loopgraven, waar
door het mogelijk wordt met wonder
baarlijke snelheid groote hoeveelheden
menschenmateriaal en kanonnen te ver
plaatsen, alsmede in een zoo volmaakt
mogelijke werking van den verkennings-
dienst, waardoor verrassingen van de
zijde des vijands nagenoeg worden bui
tengesloten.
Van Duitsche zijde wordt erkend dat
de Fransche verdedigingswerken ontzag
gelijk zijn. De oorlogscorrespondent van
het „Berliner Tageblatt" schrijft„Het
land voor Verdun is door honderduizen
den spaden in de lengte en breedte
doorsneden en verdeeld. De Franschman
ontwijkt den veldslag en blijft bij den
loopgraaf oorlog, die meer gelegenlieidt
biedt voor krijgslisten. De strijd duurt
voort, bloedig en hard. Het Fransche
legerbestuur heeft daarmede rekening
gehouden door een eindelooze reeks van
achterstellingen. Onze vliegerfotografieën
toonen het eene labyrinth na het andere.
Met eiken nacht komen er nieuwe stel
lingen bij. Aardwerken en draadversper
ringen breiden zich uit tot etn lijnennet
van ongekende uitgestrektheid. Nooit
heeft de Franschman zóó met de spade
gewerkt
Er is nog altijd spanning tusschen
Duitschland en Amerika maar men begint
toch in eerstgenoemd land een toontje
lager te zingen en te begrijpen dat men
zoo maar niet „mir nichts, dir nichts''
Amerika als quantité negligeable kan
beschouwen.
Terecht wordt uit Berlijn aan een onzer
bladen geschrevenMen vergeet volko
men, dat de hoeveelheid particuliere
munitie, die Amerika levert, toch niet
te vergelijken is met de leveranties, die
de regeering der Vereenigde Staten zal
kunnen doen, wanneer het tot een oor
log mocht komen. Men vergeet tevens,
dat de leening, waarover hier in Duitsch
land zooveel gepraat en geschreven is
een armzalig miniatuurleeniukje is verge
leken met hetgeen het rijk van den dol
lar geven kan, wanneer het tot een
direeten oorlog zou komen. En zelfs
wanneer het Amerikaansche leger nu
eens geen beslissende rol kan spelen,
het feit dat de entente toch ongetwijfeld
weer een nieuwe bron zal hebben, waar
uit ze menschenmateriaal zal kunnen
putten, speelt toch ook nog een rol en
moet Duitschland tot voorzichtigheid aan
sporen.
Griekenland blijft beslist weigeren om
de Servische troepen over zijn spoorwe
gen te doón vervoeren. Liever vernielen
wij nog al de spoorbanen, moet de mi
nisterpresident den diplomaten der En
tente geantwoord hebben. Men beweert,
dat de Entente tegenover die besliste
weigering wel wat wil inbinden.
'tls anders niet onaardig te vernemen,
op gezag van den Atheenschen corres
pondent van de Daily Mail, dat Grieken
land tot nu toe 63 protesten bij de Entente
heeft ingediend, die zoo goed als alle
zonder succes bleven.
De Russen melden een paar kleine
succesjes aan de Strypa bij Tarnopel.
Verder hebben ze Turken bij Erzeroem
teruggedreven en bij Bitlis trekken ze
Zuidwaarts.
Van grooter belang is de capitulatie
van Koet-el Amara, de Mesopotanische
stad sinds 5 maanden door de Engelschen
bezet, maar welke stad spoedig door de
Turken nauw werd ingesloten. Een En-
gelsch leger dat tot ontzet oprukte, kon
zijn opdracht niet volvoeren en nu werd
de nood in do belegerde veste allengs
nijpend.
In den nacht van den 2fen April is
er nog een poging gedaan om een schip
met voorraden naar Koetel-Amara te
zenden. Hoewel zij met groote stoutmoe
digheid werd uitgevoerd, mislukte zij
echter. Aeroplanes ontdekten het schip,
dat ongeveer vier mijlen ten Oosten van
Koet el-Amara aan den grond lag.
Het lot der stad was toen beslist en
Zondagmorgen ontvingen wij het navol
gende draadbericht uit Duitsche bron:
BERLIJN (Off.) Een Engelsche troe
penmacht van 13300 man onder leiding
von lownsend heeft in Koetelamara ge
capituleerd.
De overgave van Koet-al Amara.
Turkseh bericht.
CONSTANTINOPEL, 29 April (W.b.j
Naar de viceopperbevelhebber van het
Turksche leger meldt, gaf het Engelsche
garnizoen van Koet-el-Amara, bestaande
uit 13.300 man onder opperbevel van
generaal Townshend, zicli onvoorwaarde
lijk over.
Engelsch bericht.
LONDEN, 29 April (R.O.) Officieel
wordt gemeld, dat na een tegenstand
gedurende 143 dagen voortgezet met een
moed en kracht die voor altijd in het
geheugen zullen blijven, generaal Town
shend door de volkomen uitputting der
voorraden gedwongen is geworden Koet
el-Amara over te geven.
Alvorens dit te doen, verwoestte hij
zijne kanonnen en munitie.
De onder hem staande troepenmacht
bestaat uit 2970 Engelschen van alle
rangen en wapens en ongeveer 6000
man Indische troepen en volgelingen.
Oproeping van Belgen in Duitschland.
PARIJS, 30 April (Havas). De bladen
melden, dat de Duitsche regeering alle
Belgen, die sinds drie jaar in Duitsch
land wonen, onder de wapenen geroepen
lieeft. Alleen in de streek van Aken
zouden meer dan 800 Belgen bij het
Duitsche leger ingelijfd zijn.
De Onderzeeërsoorlog.
LONDEN, 30 April (R. O.) Lloyds
meldt: De Engelsche stoomboot „Teal"
is gezonken. Het schip was ongewapend.
Gefusilleerd.
MAASTRICHT, 26 April (part.). Te
Kortrijk is een Belg, verdacht van spio
nage, door de Duitschers gefusilleerd
geworden.
Zeppelin-aanval.
LONDEN, 27 April (offic.) Tusschen
10 en 11 uur gisteravond werden Zep-
pejins gesignaleerd aan de Oostkust van
Kent.
Tot dusver (3 uur hedennacht) zijn
geen berichten ingekomen of zij verzijn
doorgedrongen in het binnenland en daar
het nevelachtig is boven Kent, is het
waarschijnlijk dat de Zeppelins voor dien
tijd terugtrokken. Te middernacht viel
één bom in de zee.
Een Zeppelin vernield.
MAASTRICHT, 29 April (O.V.) Naar
Gemmenich zijn per trein de overblijf
selen van een Zeppelin vervoerd, die
naar uit betrouwbare bron wordt verno
men, brandende gedaald is in de omge
ving van Zeebrugge, De bemanning van
het luchtschip werd gedeeltelijk gered
de overblijfselen van het vernielde lucht
schip werden des nachts opgeladen en
weggevoerd. (Msb.)
Duitschland en de Vereenigde Staten.
NEW-YOKK, 30 April (HAVAS). De
Amerikaansche bladen schrijven, dat de
regeering der Vereenigde Staten niet
met Duitschland kan onderhandelen,
zoolang dit' land zich niet aan de som
maties van Wilson onderworpen heelt.
Het absolute stilzwijgen van Lansing
wordt als een bewijs vau de onwankel
bare vastberadenheid der regeering be
schouwd.
Gebrek aan Suiker.
Van passagiers der mailboot vernemen
wij, dat er in Engeland gxoote schaarschte
aan suiker heerscht, de Suiker is duur
en men kan er slechts 2 K.G. te gelijk
van bekomen.
Bombardement van Zeebrugge.
Van alle zijden is men 't er over eens,
dat het bombardement van Zeebrugge
nooit zoo hevig is geweest als Maandag,
schrijft De Telegraaf. Over liet aantal
opgemerkte Engelsche schepen zijn de
berichten wat uiteenloopend, maar dit
aantal is in elk geval meer dan 60. Een
50-tal Engelsche trawlers strooiden onder
dekking van de achterliggende vaartuigen
mijnen in het vaarwater der Duitschers
voor de Belgische kust Vóór de actie
bakenden de Engelschen de Hollandsche
territoriale wateren met boeien af, om
alle vergissingen te voorkomen. Een der
boeien dreef in de Nederlandsche wateren.
De Nederlandsche marine meldde dit
aan de Engelsche en ruimde de boei op.
De Engelschen boden hun verontschul
digingen over dit kleine incident aan.
De Engelschen hebben hun vaartuigen
tegen aanvallen van Duitsche onder
zeeërs door netten beschermd.
Ook een dezer netten schijnt afgedre
ven te zijn, met het gevolg, dat een
Nederlandscli schip er mee in aanraking
kwam. De Engelschen, hierop opmerk
zaam gemaakt, boden onmiddellijk huu
verontschuldiging aan én zorgden, dat er
geen vergissingen meer mogelijk waren.
Dit kleine incident, aan den wal bekend
gemaakt, gaf aanleiding tot dwaze ge
ruchten, als zouden de Engelschen de
Hollandsche wateren onveilig hebben
gemaakt.
lUBMUII.
De opstand. Uit Dublin wordt ge
meld, dat de Liberty Halls door een
kannonneerboot, die de rivier opvoer,
verwoest is. De troepen hebben de op
standelingen met bommen en mitrailleurs
uiteen gejaagd. De oproerlingen, hebben
een fabriek bez- t, welke beschoten werd
door de troepen. Voorts postkantoor,
paleis van justitie en station.
Den 2en Paaschdag om 12 uur begon
het oproer en raakten de opstandelingen
slaags met de troepen. Militairen en bur-
gers werden gedood. Vrouwen in uni
formen vergezelden de opstandelingen
om patronen uit te deelen. Het Paleis
van Justitie, een station en de dagblad-
bureaux werden bezet; spoorrails wer
den opgebroken, de voornaamstejpleinen
bezet en groene vlaggen werden gehe-
schen met het opschrift„Iersche Repu
bliek." Door de heffe des volks werden
verschillende winkels geplunderd. Toch
is het oproer ten doode opgeschreven,
wijl het meerendeel der Ieren geheel de
beweging verafschuwt.
Viscount French deelt mede.
De militaire operaties om den op
stand te Dublin te onderdrukken, heb
ben een bevredigend verloop. De rebel
len zijn opgesloten in enkele plaatsen,
voornamelijk de Sackville Streetwijk,
waar zij hun hoofdkwartier hebben in
het postkantoor. Het cordon troepen in
deze wijk is nauwer aangesloten. De re
bellen houden zich achter barricaden
schuil.
Het schieten duurt voort uit de hui
zen in verschillende deelen van de stad,
voornamelijk in het Noord-Wespen, waar
nog steeds rebellen zijn Het verdrijven
van deze scherpschutters is een kwestie
van tijd.
Er is aanzienlijke schade toegebracht
door de branden op den 27en April. Het
vuur woedt nog in Sackville Street.
De voornaamste centra van de onlus
ten elders in Ierland zijn de graafschap
pen Gal way en Ennisco'rthy. Ook worden
troebelen gemeld wit Kiljarney, Clommel
en Gorey. Elders in Ierland heerscht een
normale toestand. I)e onlusten zijn blijk
baar van een plaatselijk karakter.
Nog meldt French dato 30 April
Het postkantoor te Dublin is afgebrand.
Talrijke rebellen zijn gevangengenomen.
Naar verluidt, is de leider Connolly ge
dood.
De onlusten te Dublin zijn bijna onder
drukt. In het overige gedeelte van Ierland
is de toestand over het algemeen bevre
digend.
De Ouderdomsrente.
Na drie dagen debatteeren is mist
links tegen rechts art. I (ster Ouderdoms-
voorzieningswet alldus vastgesteld:
„Ie|der die dten leeftijd van 70 jaar
Welk weder zullen wij hebben
Verwachting tot den avond van 2 Mei:
Zwakke tot matigen, Noordoostelijke tot
Noordelijken, in het noorden wellicht Noord-
westelijken wind; toenemende bewolking;
aanvankelijk nog weinig of geen regen; da
ling van temperatuur in het Zuiden.
heeft bereikt of overschreden en aan
nemelijk gemaakt, dat hij zonder geregel-
de uitkeering boven zijp inkomsten niet
kan voorzien in het onderhoud van zich
en zijn gezin, heeft' recht op een uit
keering, ouderdomsrente. genaamd, voor,
zoover hij niet op grond van artikel 2, 3
of 54 of krachtens artikel 11 dezer wet
is uitgestoten.
Hij die tot aan het bereiken van den
leeftijd van ,70 jaar ingevolge de Invali
diteitswet verzlekeringsplichtig en verze
kerd was, behoeft niet aannemelijk te,
maken, dat hij zonder de rente niet kan
voorzien in het onderhond van zich ten
zij'n gezin. Aan zootlanigen persoon wordt
echter geen rente toegekend1 wanneer
blijkt, (dat hij; zopder de rente in het
onderhoud van zich en zijh gezin kan
voorzien".
Dit artikel is dus geredigeerd in 'den
geest van den heer Bos.
Het amendement Eos is zonder hoofde
lijke -stemming aangenomlen en daarmede
is de uitsluiting der bedeelden vervallen.
De waarschuwing van minister Van
Gijn, die het .amendement opi financiëele
overwegingen het kost 3 a 4 millioen
sterk afraadde, werd in |dien wind ge
slagen.
Over een „recht op ouderdomsrente"
was rechts en geheel terecht niet
te.spreken. Maar 't hielp niet. Voortdjr-
renld links tegen rechts werden verwor
pen: le het amendement-Kooien, om het
„recht" te laten Vervallen en 2e om ouder
domsrente te vervangen door ouderdoms-
lUitkeering.
Geen behoeftigheid meer, maar het niet
kunnen voorzien in eigen en gezinsobder-
hou(d, dit is nu het criterium.
Zelfs nog niet eens „noodzakelijk" le
vensonderhoud, zooals de heer Snoeck
Henkemans had voorgesteld. Dit werd ook
al verworpen, eVenals het amendement-
Kooien, om de woorden „zondier een ge
regelde uitkieering" men zie boven
te doen vervallen.
Alle voorstellen van ilechts behalve
een paar redactitoverbeteringen van de
heeren Kooien en Van Idsinga werden
platgestemid. Zijl zouden bet ontwerp
slechts schuiven in de richting van da
armenwet en dat wilden de heeren van
links volstrekt niet. Daarom willen zie
(bok niets weten van (een anderen titel,
zooals de heer Lohman Ier een heeft uit
gedacht met zijln. „staatsarmenzorgwiet."
De zwendel motet tot het laatste toe wor
den volgehouden, die bittere pil van d(e
tweeguldensstaatsfooi moet althans zoo-
Veel mogelijk wordlen verguld.
Wie zich nu mét een Vergulde bruin-
broodpil liever tevreden stelt, dan met
een gezond .sociaal medicijn, die moet
'Lely's .ontwerp: maar kiezen boven Tal
ma's schoonen arbeid, ^chrijift de Kamler-
overzichtschrijver .van „De Tijd1."
Wil het kiezersvolk alzoo? We moe
ten het in Juni nog zien, leer we het
getooven.
Mr. Troelstra.
De lieer Troelstra, die deze week uit.
het buitenland wordt, terugverwacht rinag
nog niet als hersteld worden beschouwd.
Zijn toestand moet. aldus „De
Tijd" nog zeer bedenkelijk zijn en de
kans op volledig herstel nagenoeg zijn
uitgestoten.
Een politieke Kakadorus.
Het dagblad „De Nederlander",, de jong
ste Staatsbedeelingsrede van den heer De
Muralt, liberaal Kamerlid voor Oostburg,
besprekende, schrijft o. m. het .volgende:
„Zijn rede kenmerkte zich door ee(n
