Oe Groote Oorlog
No. 45.
Woensdag 13 April 1916.
Twaalfde Jaargang.
I V V of oog; duim; wijsvinger; ^9
Verschijnt eiken MAANDAG-, WOEHSDAG- tn VMIDMHD.
Losse Oorlogsberichten.
NIEUWE ZEEUWS® CODRAHT
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes 0.90, daarbuiten 1.10.
Afzonderlijke nummers 5 cent, dubbele bladen 10 cent.
Advertentiën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór
half drie en Vrijdag vóór een uur 's namiddags.
Kantoor v. d. Administratie: Ganzepoortstraat C 2o9, GOES.
Tel. interc.Directie no. 33. Redactie no. 97.
Reclameberichten 25 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prijs.
Advertentiën van 15 zegels f 0.50; iedere regel meer 10 Ct.
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 _X berekend.
Dienstaanbiedingen 6 regels voor 25 Ct. h contant.
De abonné's op dit blad, in het bezit der door de jgm gulden bij verlies van beide NB gulden bij
directie uitgereikte polis, zijn, overeenkomstig de BL- IB handen, voeten of oogen. fl ft- ft verlies van een
daarvoor vastgestelde Verzekeringsvoorwaarden, Eg 9 III Voorts bij ongeneeselijke I I I hand, voet
GRATIS verzekerd tegen ongelukken voor: I w U verstandsverbijstering; g of oog;
De uitkeering der bovenstaande bedragen is gewaarborgd door de „Hollandsche Algemeene Verzekerings-Bank" te Schiedam.
S®3 gulden bij B ffe gulden bij A gulden bij |B
I ft- I I verlies van een I I II I verlies I I verlies van Ift—
^11 voet ft I 11 I van een 1% I I een JS h|
gulden bij
verlies van
eiken anderen
vinger.
Meer geestdrift.
Willen de aanstaande Statenverkiezin
gen slagen, dan moet er geestdrift onder
,ons keerschon en het werkdadig verlan
gen om de zege voor de Christelijke par
tijen te helpen bevechten.
Zeker over ons, Katholieken, mag over
het algemeen niet geklaagd worden. Wij
Stemmen als het er op aankomt goed en
pok nu is op verschillende punten der
provincie een ontwakende actie te be
speuren, die schoone beloften inhoudt voor
(ie toekomst.
Maar het kon nog zooveel beter zijn.
Er zijn nog zoovelcn onder ons, die tot
(ie „slapende Kerk" behooren en niet
weten, dat er nog een strijdende Kerk
bestaat en de bede „Ons loekome Uw
Rijk" ook beteekent, dat de Christelijke be
ginselen mogen zegepralen en doordrin
gen in het openbare leven, in het bestuur
van land, gewest en gemeente.
Een voorman in Zoeuwsch-Vlaanderen
(westelijk deel) ons den toestand der Ka
tholieken in zijn omgeving, beschrijvende,
jnoest het volgende bekennen: „Als je
praat over vergaderen van. de Kiesvereeni-
ging, moet de eene gaaischieten, de andere
bollen, de derde weer iets anders. Ze
willen wel ontvanger-kassier spelen van
een. boerenleenbank of zoo iets en dan
liefst om geld, want ter liefde Gods iets
(Ioen, halt maar I Vraag hen niet aan
Katholieke actie op openbaar terrein mede
te werken I De protestanten moesten dat
pens kwalijk nemen en niet meer in hun
winkel komen lcoopen."
Voorwaar, de toestand in deze rege
len. opgehangen is verre van bemoedigend.
Ze moesten eens weten, zulke halfslach-
tigen en lamlendige», wat kwaad ze doen
pan do goede zaak en hoe ze met him
onverschilligheid voor het openbare le
ven een kostbaar talent renteloos laten
liggen, waarover zij, ook eenmaal s'trenge
rekenschap hebben af te leggpn. Want
wie zijn tijd, zijn talenten, zijn kundig
heden, zijn fortuin, althans zijn ijver niet
te zijner tijde besteedt om den triomf
der Christelijke beginselen in hot staats
leven te bevorderen, laadt ongetwijfeld
een zware verantwoording op zich.
Mogen dezulken nog, ter elfder ure hun
plicht gedaehtig worden en de' plaats in
nemen, die zij in de rangen van het
Katholieke leger behooren te bekleeden.
"V Geestesverwildering.
Dat de oorlog bij velen een soort van
geestesverwildering doet ontstaan, waar
door zij allerlei waarheden verwarren!,
niet zelden door chauvinisme, d. w. ,z|.
ziekelijke, overdreven vaderlandsliefde
daartoe gedreven, is, helaas, een feit.
Zoo wijst „de Heraut" op de navol
gende zonderlinge opvattingen.
„Dat de dood voor het vaderland de
hoogste uiting van het Christelijk geloof
genoemd wordt; dat allen, die het va
derland tot in den dood getrouw waren,
do kroon des levens beloofd wordt; is
iets heel gewoons. Men Stelt het zelfs
voor, dat de dood op het slagveld op
één lijn staat met den dood van den
Zaligmaker aan het kruis I Ook is het
een misgreep, dat men vaderlandlievend
de woorden van Fichte, Schleiermachef
en Arndt in een „Kriegsagenda" met
deelen .pit de Heilige Schrift gelijk stelt,
terwijl daarin nationale liederen in plaats
van chorulen gedrukt staan. Dat ean
bekend Theoloog met het oog op de
wapenbroederschap met Turkije, aan den
Islam. biina dezelfde w aard© toekent
als aan het Christendom, en niets meer
van een zending onder de Mahomeda-
nen weten wil, is ©en bewijs, waartoe
het op d<© 'spits drijven van (te natio
nal© gedachte leidt."
Maar wat de „Kölnische Zeitung" op
gezag van het soc. Italiaanse!» blad
„Avanti" mededeelt als „bloemlezing" van
ideeën, saamgelezen uit de Italiaansche
oorlogspers, is niet slechts zonderling
maar kortweg schandelijk en misdadig.
Men oordeele. De vertaling is van do
„N. R. Crt."
„Er was een warm bad in zwart bloed
noodig na zooveel vochtige lauwheid van
moedermelk en broedertr.an.en. Er was
een flinke begieting met bloed noodig.
Vooreerst zijner teveel van ons. Die oorlog
'haalt een menigte menschen weg, die
slechts leefden omdat zij waren geboren.
Hoevelen zijn er, onder de duizenden
krengen (woordelijk 'carogne'), ''die in den
dood zijn vereenigd en zich nog slechts
door de kleur der uniformen onderschei
den, over wie wij behoeven te weenen
of die wij ons ook maar behoeven te
herinneren? Ik verwed er mijn hoofd on
der, dat men om ze te tellen niet al zijn
vingers en toonen noodig heeft. Men
houde ons niet om ons gemoed te roe
ren de tranen der moeders voor! Waar
dienen na een zekeren leeftijd de moeders
nog anders voor dan om te huilen? Die
oorlog is bovendien'nuttig voor den land
bouw en den'modernen tijd. Die slagvelden
geven veie jaren;lang een aanzienlijk hoo-
gere opbrengst als welke _aadere bemes
ting pok. Wat een mooie kool izullen
de Franschen niet eten waar de Diuit-
sche infanteristen zich ophoopen, en wat
een dikke aardappels zal men in de eer
ste jaren in Galicië oogstenWij willen
den oorlog liefhebben en hem a,ls fijn
proevers genieten, zoolang bij duurt".
En dan zijn er nog inenschen, die dur
ven spreken van „ein frischer, fröhlicher
Krieg" 1
De toestand.
Alle militair vernuft en dapperheid der
Franschen ton spijt, zijn de Duitschers
zij het ook ten koste van zware offers
sedert hun eerste aanvallen op de stel
ling van Verdun in Februari, er in ge
slaagd ten westen van de Maas op te
dringen over een frontlengte van 10 K.M.
en een diepte van 4 tot 8 K.M. ten
gevolge van hun taktiek om deuken in
het vijandelijk front te brengen en dan
door flankaanvallen den vijand te nood
zaken zijn front gelijk te maken, en zich
uit de bedreigde vooruitliggende stellingen
tusschen de deuken terug te trekken.
Nu is hiermede allerminst een beslis
send succes behaald, vooral niet wijl ten
oosten van de Maas de Duitschers tot nu
toe niet verder zijn kunnen komen. Er
is voor de Franschen slechts een stuk
voorterrein verloren gegaan, de eigenlijke
vesting Verdun is nog onbedreigd. Maar
toch langzaam, heel langzaam kruipt de
Duitscher vooruit en dan denkt men aan
hetgeen de oorlogscorrespondent van „het
Handelsblad", die vanuit bet Duitsehe
front bij Verdun aan zijn. blad zijn in
drukken schreef, vernam
„Het kan weken, maanden duren, zegt
men achter het Duitsehe front. Maar ik
moet den eersten Duitschen deskundige
nog spreken, die niet overtuigd is, dat de
Duitsehe Troepen ten slotte Verdun toch
zullen binnenrukken."
Men heeft bet Duitsehe offensief bij
Verdun willen vergelijken met dat van
generaal Von Mackenzen in Galicië bij'
Tarnow. Bovengenoemde correspondent
zegt hiervan:
„Wie dit terrein voor Verdun gezien
heeft, begrijpt de dwaasheid om het offen
sief hier te vergelijken met dat van
Mackenzen bij Tarnow in Galicië. Voor
Verdun was geen doorbraak mogelijk door
de infanterie in enkele uren tijds, na een
driedaagsche artilleristische beschieting,
zelfs al zou dit terrein niet verdedigd
worden door dappere Franschen, die we
ten waarom het gaat, docli door Russen
of Belgen of wie dan ook.
„De Duitsehe legercommandanten heb
ben dikwijls genoeg bewezen, dat zij wer
kelijk er niet op zien hun infanterie, wan
neer zij het noodzakelijk vinden, te bren
gen in een verschrikkelijk vuur. Doch
hun mannen, zonder noodzaak en zonder
kans van slagen, te doen decimeeren,
dat willen zij, niet. Het legerbestuur wist
herhaaldelijk hoorde ik deze perti
nente verklaring uit den mond van staf
officieren dat de operaties voor Verdun
lang zouden duren, enorme inspanning
zouden kosten. Maax deze inzet werd den
prijs waard geacht."
In Mesopotamië hebben de Engelschen
vergeefs gepoogd de kleine vordering, die
zij op den „langen weg" naar Koet el
Amara gemaakt hebben, verder door te
zetten. Op de Turksche San Naiafstelling,
die eon goede 25 kilometer van de „be
nauwde veste" verwijderd is, hebben de
Engelschen een aanval gedaan, waarbij
zij. er echter, volgons eigen bekentenis,
niet in slaagden om door de vijandelijke
stolling heen te breken. Oorzaak natuur
lijk het slechte weer en de overstroomin
gen.
In Armenië gevoelen de Russen de
laatste dagen „den druk" der Turksche
legermacht, zooals het in hun mededee-
lingen heet, een bewijs dat de Turken
aanzienlijke versterkingen hebben weten
aan te voeren.
Naar de „Noue Züricher Ztg." weet
mede te deelen, is de toestand op den
Balkan thans critiek geworden. Op de
Parijsche conferentie z.ou men besloten
hebben, om met de verbonden legers een
doorbraak naar Konstantinopel uit to
voeren.
En het Atheensche blad „Hestia," be
vestigt het gerucht, dat een offensief op
den Balkan aanstaande is. Volgens dit
blad zouden de geallieerden de inwoners
van Nikrita en van de omliggende ge
meenten gewaarschuwd hebben hun dor
pen te verlaten, zoodra de vijand binnen
drong.
Daaruit zou weer moeten opgemaakt
worden, dat de aanval van de andere
zijde zal beginnen.
Het personenverkeer tusschen Grieken
land en Bulgarije is stopgezet.
De afvaardiging van Fransche parle
mentsleden te Londen is toegesproken
door den Koning on door minister As-
cprith. Vooral de speech van. den Engel
schen premier werd met aandacht ge
volgd, omdat Asquith daarin verschillen
de beweringen van den Duitschen rijks
kanselier aan een kritiek onderwierp. Het
einde van beide redevoeringen was vol
houden, want de Entente is zeker van
de eindoverwinning.
Er liepen geruchten, dat een hoogge
plaatste Turk in Zwitserland was om af
zonderlijke vredesonderhandelingen aan te
knoopen met de Entente. Dit is echter
weer tegengesproken, hoewel men ook
in Frankrijk niet afkeerig schijnt van een
afzonderlijke vrede met Turkije.
Een Kapel-auto.
De eerste kapel-auto voor het Belgische
front, .ontworpen door den heer Louis
Coetermans uit Antwerpen, algemeen con
sul van Perzië, wordt a.s. Zondag in
Den Haag ingezegend dooi' den bisschop
van Brugge en daarna via Engeland naar
Calais vervoerd, waar een Belgisch pries
ter haar zal aanbieden aan H. M, Ko
ningin Elisabeth namens den schenker,
den heer Louiis .Coetermans. Bij; deze plech
tigheid zullen .aanwezig zijn mgr. Marinis.
hoofd-aaimoezenier van België, en gene
raal Melis.
De kaptel is bestemd ,om daarin eiken
Zondag de H. Mis te lezen voor de ko
ninklijke familie, waar deze zich ook be
vinden moge. Tevens doet zij dienst voor
de militairen aan het front.
De kaplel-.auto is geheel als kerk inge
richte en bezit een tabernakel, dat .te vens
brandkast is. Boven het tabernakel'is een
expositie-troon aangebracht.
Aan de buitenwanden prijken .de wapens
van België, van den paus en v.an kardi
naal Mereior.
Von Tirpitz.
De Engelsche Nation gelooft, dat, be
halve opi bet stuk van de duikbootpolitiek,
Tirpitz nog .om een andere rede gevallen
is. Hij; wilde n.l. Ruitschland's linievloot
ten slotte in een algemeenen aanval
wagen.
Weezen.
Het aantal Fransche kinderen in dezen
oorlog vaderloos geworden bedraagt, vol
gens een uitlating van Maurice Barris in
de „Echo. de Paris", 1 millioen 4 honderd
duizend.
Vliegersactie.
Het Fransche stafkwartier meldt: Een
Fransch vlieger schoot den 8 April een
Fokker-vliegtuig naar beneden in de
streek van Verdun, terwijl een tweede
Fokker door onze afweerkanonnen naar
beneden werd geschoten. Den 9den April
landde een derde Fokker binnen de Fran
sche linies in Champagne. Deze machine
werd niet beschadigd. De bestuurder werd
gevangen genomen.
Een Duitsehe aeroplane wierp bommen
op Nancy, doch veroorzaakte slechts ge
ringe schade.
Duitsehe vliegtuigen hebben bommen
geworpen in de streek van het station
Kemershof en van Dunaburg.
Aan Jiet -kanaal van Oginski hebben
Duitsehe vliegtuigen bommen in de Rus
sische linies geworpen.
Een Caproni-vliegtuig is bij het landen
in de buurt van Lucinico door Oosten-
rijksch geschutvuur vernield.
Italiaansche vliegers hebben 40 bommen
geworpen op Riva.
Het luchtschip, dat toen het door de
zoeklichten was ontdekt, fel beschoten
werd, is onbeschadigd teruggekeerd.
0e Handelsoorlog.
Blijkens een Lloyds-bericht uit Cardiff
heeft het Zweedsche s. s. Libra daar den
gezagvoerder en de bemanning van het
Noorsche s.s. Sjolyst, hetwelk 25 mijl
ten Noorden van Ouessant door een Duit
sehe duikboot zonder voorafgaande waar
schuwing is getorpedeerd, aangebracht.
Volgens een mededeeling van Lloyds
zou liet Spaansche stoomschip Santande-
rino; getorpedeerd en gezonken zijn.
Er is in het geheel geen bericht om
trent de equipage.
Een Engelsch stoomschip heeft volgens
een Havas-bericht te Marseille de beman
ning van het Deensche stoomschip Cale
donia aangebracht, dat in de Middelland-
sche Zee door een Oostenrijksche duik
boot is getorpedeerd.
Nieuwe landingen in Griekenland.
ATHENE, 9 April. (R.O.) (Vertraagd.)
D© Engelsche en Fransche gezant bazoch-
(fcen (den minister-president hedenmorgen
en gaven hem kennis van het plan hunner
regeeringen om troepen te. ontschepen
.op Kaphallinia, vooral op de need© van
Argostolion. Eijj gaiven de verzekering)
dat jde souvereine rechten van Grieken
land zouden worden geëerbiedigd.
Nader wordt gemeld, dat de minister
president krachtig protest aantèefenide te
gen dezen nieuwen maatregel.
De Engelsche en Fransche legaties pu-
blioeierden een communiqué, waarin ge-,
zegd wondt, dat hiet oprichten van een
vlootbasis te Argostolion louter een de
fensieve maatregel is .en niet hiet karak
ter draagt van een bezetting.
0e strijd om Verdun.
PARIJS, 10 April. (Havas.) De Fransche
pers wijst erop, dat het den Duitschers
na gevechten gedurende ongeveer 50 da
gen nog, niet gelukt is de Fransche linies
voor Verdun te forceeren. Daarentegen
moesten zij hun eigen reserves aanspre
ken en leed hun prestige. Aan de neutra
len en het Duitsehe volk is nu gebleken,
dat het Duitsehe leger het Fransche front
niet heeft kunnen breken en dat Frankrijk
in 18 maanden met een bevolking van
minder dan 40 millioen dep. voorsprong
Welk weder zullen wij hebben
Verwachting tot den avond van 13 April
Krachtige, later tijdelijk afnemende Zuid-
Westelijke tot Westelijken wind. Betrokken
of zwaarbewolkte lucht met tijdelijke opkla
ring. Waarschijnlijk regenbuien. Weinig ver
andering van temperatuur-
heeft weten in te haten, dien een krach
tige militaire voorbereiding gedurende 44
jaren aan de 70 millioen Duitschers had
verzekerd.
Engelsche gevangenen in Duitschland.
Het rapport' over het gevangenen
kamp van Wittenberg, waai' de behan
deling der Engelsche krijgsgevangenen
zeer slecht zoui zijn, gepubliceerd door
het Engelsche ministerie van buitenland-
sche izafcen, heeft in Engeland groot©
verontwaardiging gewekt. Natuurlijk
maakt de Engelsche pers er gebruik van
oim de verontwaardiging tegen Duitsch
land zooveel mogelijk aan te wakkeren.
Dit ;nu is verkeerd, hoewel begrijpe
lijk, maar de neutralen hebben bet ver
weer Van Duitschland. af te wachten,
alvorens zich een bepaald oordeel te
kunnen vormien.
De Duitsehe inval.
Men verzoekt; ons, zoo schrijft „Da
Tijld", nog eens iden letterlijken tekst te
gevien pit bet .officieel© pauselijke stuk,
dat |d©n D.uitschien inval in België als
onrecht Veroordeelde, daar velen dien
niet goie.d thuis weten te brengen.
Op. id© duidelijkste wij!z© wordt die ver
oordeeling geformuleerd, in de officieel©
verklaring, door Z. ,Km. den kardinaal-
staatssecnetaris in J.uli Van, het v,origin,
jaar gericht aan dien heer Van den Heu
vel, Bielgisch gezant biji den H. Stoel,
die, naar aanleiding van het intervieuiw-
Latapie, |een nadere verklaring had ge
vraagd van ,de meening des Pausen .om
trent België.
In dat schrijven leest men':
„De kanselier van het Duitsehe rijk,
de beer von Bethxnann I-Iollweg, heeft den
4en Augustus 1914 in bet volle parlement
openlijk verklaard, |dat Duitschland, door
bet Belgisch grondgebied te overweldigen,
in strijd irnet id|© internationale wetten,
de onzijdigheid van België schond. In
de huidige geschillen beschuldigt gewoon
lijk dei ©en© partij!de andere ontkent,
en die li. Stjoel, welke geen licht kan
ontsteken door middel va,n ©en onderzoek,
verkeert in de onmogelijkheid, om zich
uit te spreken. In het .onderhavig geval
daarentegen heeft de Duitsehe Rijkskan
selier erkend, (dat de inval in België een
schending was ider onzijdigheid, in strijd'
met Idle, internationale wetten, ofschoon
!hij| ihem gewettigd verklaarde door de
militaire noodzakelijkheid. De inval in
België is derhalve rechtstreeks betrokken
in de woorden der Consistoriale Allocutie
van 22 Januari 1.1., met welke 'de H.
Vader luide elke onrechtvaardigheid ver
oordeelde, van welke zijde en krachtens
welke beweegreden idoze oiïk mocht be
dreven zijn.
In dien tusschentijd heeft weliswaar
Duitschland eenige documenten gepubli
ceerd van den Belgischen Genera!en Staf,
waaruit het zich voorstelde het bewijs
te trekken, dat België vóór den ooxlog
te kort was geschoten aan de plichten
der onzijdigheid, en dat deze bijgevolg
op het oogenblik van den inval niet meer
bestond. Het komt echter den H. Vader
niet toe, in dit geschiedkundig vraag
stuk te beslissen, en een dergelijke oor
deelvelling is voor zijn doel niet noodig.
Zelfs indien men de Duitsehe opvatting
goedkeurde, dan zou het nog; altijd waar
blijven te zeggen, dat Duitschland, volgens
de bekentenis van den kanselier, in het
Belgisch gebied doordrong met de weten
schap, er de neutraliteit van te schenden
