i&T
8
1916.
nul 11
APPU
ONS,
hecaire
De Groote Oorlog
No. 39.
Donderdag 30 Maart 1916.
Twaalfde Jaargang.
Verschijnt alken MAANOJIG-.JNIOENSOAG- en VRIJDAGAVOND
I fl hand, voet fl I fl fl van een 1% I I m V
10.-.
000.
;h met het
re Oorlogs-
27, 28 en
ION, Goes.
ng op de
uiterlijk
jovenstaande
heeft plaats
geschieden
Ie.
HEEL Co.
Der verwezenlijking nabij.
Losse Oorlogsberichten.
Welk weder zullen wij hebben
st.
90.nominaal is
nschrij vingsbilj e 11 en
boon hartsihck.
ien.
Cos bankiers-
ntoor.
ïrgne janssens.
NOBOUWBANK
Ine, waarin haar va-
lesloten".
li vriendelijk, dat is
Kij kent u ook, want
j naar deze hut ver-
tide, dat ik er wel'
Jlen".
Iroeg Roger, met ver'
»'t>or die eene goede
1 haar vergeven, dat
I om harentwille, mij
leroofd heeft. En nu
treek", voegde hij ®r
Een gij hier gekomen
Leken, dan moet g>J
ilaad eigenlijk boete
1de landstreken, nooi-
n.11, waren het eige'1"
[lly's en bij erfpacht
ik weet in 't geheel
ons eigenlijk heen-
Ller jgeval' is dit ze-
1 eenig eigendom' zou-
J?n, waar de wettige
Inden".
(Wordt vervolgd.).
NIH ZEEUWSW COURMIT
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes f 0.90, daarbuiten f 1.10.
Afzonderlijke nummers 5 cent, dubbele bladen 10 cent.
Advertentiën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór
half drie en Vrijdag vóór een uur 'a namiddags.
Kantoor v. d. Administratie: Ganzepoortafraat C 2o9, GOES.
Tel. interc.: Directie no. 33. Redactie no. 97.
p. r. Bij abonnement speciale prjjjj.
Reclameberichten 25 Ct.
Advertentiën van 15 regels ƒ0.60; iedere regel meer 10
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 _j< berekend.
Dienstaanbiedingen 6 regels voor 26 Ct. h contant.
De abonnó's op dit blad, in het bezit der door de gulden bij verlies van beide
directie uitgereikte polis, zjjn, overeenkomstig de |fl I 11 I handen, voeten of oogen.
daarvoor vastgestelde Verzekeringsvoorwaarden, 1 I 11 I Voorts bij ongeneeselijke
GRATIS verzekerd tegen ongelukken voor: I verstandsverbijstering;
De uitkeering der bovenstaande bedragen is gewaarborgd door de „Hollandsche Algemeene Verzekerings-Bank" te Schiedam.
n g± gulden bij g± gjk gulden bij gulden bij H»
M I I verbes van een M I 11 I verlies I verlies van m
of oog; 1^#^# duim; wijsvinger;
gulden by
verlies van
eiken anderen
vinger.
benigen tijd geleden wezen wij op de
pogingen, die in het werk waren gesteld
om, wiat hier in Zeeland door de Ka
tholieken sinds lang als een behoefte werd
gevoeld, de verspreide politieke krachten
door den sterken en eendrachtigen band
van een Provincialen Bond van R.-Kath.
Kiesverenigingen duurzaam en vrucht
baar 4e vereenigen, zonder aan de
zelfstandigheid dier kiesvier-
eenigingen in h-et behandelen
harer bijzondere districtsbe-
langen te schaden.
Thans kunnen en mogen wij melden,
dat dit sinds jaren gekoesterde droom
beeld der verwezenlijking nabij is.
Uit de Centrale R.-Kath. Kiesvereni
gingen Middelburg en Goes had zich reeds
in den herfst des vorigen jaars een com
missie gevormd, die het moeizame en
delicate werk der voorbereiding van bo-
vengenoemden bond op zich nam. Voor
zitter werd de bekende Mkldelburgsche
rechtsgeleerde Air. H. C. J. Groot, een
Katholiek niet slechts van naam, maar
ook v.an de daad, aan wiens stuwkracht
o-.a. het Katholieke Walcheren een ver
beterde organisatie dankt op politiek ge
bied. Met zoo'n jnan als voorzitter aar
zelde de commissie dan ook niet in zee
te gaan. De groote welwillendheid, waar
mede de geestelijkheid der dekenaten Aar
denburg, ^Middelburg en Hulst het plan
van den bond tegemoet trad, was voor
de commissie bij haar arbeid geen ge
ringe steun en pu is op den dag van
heden dit het resultaat, dat de Centrale
Kiesvereenigingen in de districten Honte-
nisse, Middelburg en Goes zich hebben
aaneengesloten en verklaard in principe
geen bezwaar te hebben tot den nieuwen
hond toe te treden, terwijl de toetreding
der Centrale van Oostburg in voorberei
ding is en de commissie bezig is den
weg te effenen voor de organiseering der
verspreide politieke krachten op Schou
wen en Tholen, teneinde ook die bij clear
Bond te kunnen onderbrengen.
Zoo staat thans, om met dr. Kuyper
te spreken, de Meiboom in de ka.p, en
hoopt de commissie van voorbereiding
eerlang, denkelijk nog vóór de aanstaande
Statenverkiezing, het gebouw kant en
klaar te hebben, dat aan de Zeeuwsche
Katholieken van Zierikzee tot Philippine
van Tholen tot 'Vlissingen een politiek
vereenigingspunt biedt, waar zij met el
kander voeling kunnen houden, zonder
eikaars handelingen te belemmeren en
eendrachtig front kunnen maken tegen-
lOtvfer 'hunne politieke tegenstanders.
Verbreeding en verdieping
Van het Katholieke politieke
leven in Zeeland, versterking
en veredeling der Katholieke
politieke strijdkrachten in
onze 'provincie, ziedaar het doel
van den op te richten „Bond van R.-K,
Centrale Kiesvereenigingen in Zeeland",
ziedaar ook de rijke vrucht, die, naar
stellige verwachting, die Bond zal afwer;
pen.
Het is onze oprechte wensch, en wij
geleoven hier te mogen spreken namens
alle zelfbewuste Roomsche kiezers in dit
gewest, dat de „Commissie van Voor
bereiding" er in moge slagen haar arbeid,
die der verwezenlijking zóó nabij is, tot
een goed einde te brengen, zoodat nog
deze zomer ons de eerste algemeene ver
gadering van den ^Zeeuwschen Bond''
brengen gal.
Geen twijfel of ook huiten Zeeland zal
dat nieuws door onze medestrijders met
groote vreugde worden vernomen.
De toestand.
Bij Verdun heerscht betrekkelijke rust,
betrekkelijke, want het zal wel een rust
zijn die den storm voorafgaat. In kringen
der Entente kan men vaak omtrent Verdun
de volgende redeneering vernemen:
„Duitschland heeft het hoogtepunt van
zijn militaire macht en prestige bereikt
en dat dit na achttien maanden oorlog
het geval is, is een bewijs hoe uitne
mend het van zijn hulpbronnen heeft partij
getrokken.
Krijgen de Duitschers Verdun, dan kun-
n zij den onvermijdelijken ondergang
nog weer een poos uitstellen, maar niets
behalve een ineenstorting van de
krachtsinspanning der geallieerden kan
dien ondergang afwenden.
Indien echter de Duitschers Verdun niet
krijgen, dan zal Berlijn in dezen oorlog
nimmer meer een groot militair succes
te vieren krijgen. Dat is zoo zeker als
ooit een militaire voorspelling is geweest.
Voor Verdun wordt dus alleen ge
streden over de volgende vraag: Zal de
ondergang van Duitschland in Maart
1916 of op ©en later tijdstip in dit jaar
beginnen."
Deze redeneering is ©enigszins naief.
Natuurlijk, door maar aldoor te herha
len, dat het nu de laatste krachtsinspan
ning der Duitschers is, zal men eens
gesteld dat Duitschland het op den
langen duur niet meer zal kunnen 'hou
den gelijk hebben.
Maar vooreerst, hoe lang' zal dat nog
duren? Zeker, het Entente-leger is thans
sterker en meer getisciplineerd dan ooit,
maar het gaat liier niet altoan orn y-er-
dun, maar ook nog uit Frankrijk en
België moeten de Duitschers verdreven
worden, vooraleer men hun eig-n land
kan 'aanpakken.
En dan nog, is1 men zoo zeker, dat
Duitschland de- uitputing nabij is? „Da
Tijd" vestigt de aandacht op het vol
gende
Een officier, Harlw. Schubart, thans
te München, schrijft openlijk in het
jongste nummer van de „Allg. Rundschau
„Tegen Frankrijk zal een overwinning
met moeite, maar dan toch behaald
worden. Feitelijk is Verdun het levens
krachtigste punt van het Fransche front.
Dat weet Joffre ook en daarom brengt
hip zijn beste troepen tegien ons in het
veld, en de heldhaftige bestorming van
de pantservesting Vaux door het 6e en
19e Foohche regiment werd gevolgd
door .een even dappere herovering der
Framche soldaten. Wij zullen Verdun
beslist krijgen, maar het zal nog Veel'
tijd, moeite en ook nog voel kostbaar
bloed kosten. Tegen de verwach ing van
een makkelijken en spoedigen val kan
niet genoeg gewaar xhuwd worden.
Be val van Verdun zal overigens slechts
een episode beteeken-en, geen eindoverwin
ning. De verdere -opmarsch door het Wes
ten, naar Parijs, voert over de moeilijke
insnijdingen der Aire en Boven-Aisne op
het, tot in de kleinste bijzonderheden
Voorbereide Plateau, van Chalons a/Mg
waar iedere afstand bekend en iedere
boom en struik een mikpunt is. Zeker
zal de nieuwe slag aan de Marne gebruik
kunnen maken der ervaringen in den hui-
digen oorlóg, daar het „halt", dat onze
zegetocht aan de Marne in 1911 toege
roepen werd, slechts inet de ervaringen
der keizermanceuvxes kon rekening hou
den. Maar het methodische opdringen zon
der onnoodige verliezen zal weer veel tijd
kosten. In jje flank van dezen opmarsch
liggen ook nog de Fransche offensiefves-
tingen Toiul en Langres, die ons lullen
noodzaken, nog meer geduld te hebben.
Maar voor onze energie zal .geen dezer
bezwaren te moeilijk zijin. De val van
Verdun zal volstrekt nog niet een open
veldslag tengevolge hebben, waarop wp.
zoozeer hopen, maar een taai worstelen.
Verdun echter zal' stellig vallen, de weg
naar Parijs zaï geopend worden maar
we zullen geduld hebben en van de aan
staande oorlogsjaren verwachten, wat 1916
nog niet kan brengen 1"
Men ziet, dat zelfs vo-lgens dezen Duit-
schen officier, het Duitsche militaire bei-
stuur zich voorstelt eerst na jaren Pal
rijs te bereiken.
Mogen zijn militairistische bespiegelin
gen niet in vervulling gaan en vóór dien
tijd de vrede, waar duizenden naar smach
ten, het uitgeputte Europa verkwikken.
Hoe grenzenloos trotsch en overmoedig
de geest is in Duitsche kringen moge
uit de volgende uitlating van een zekeren
mijnheer Bernhard in de „Vossische Zei-
tung" blijken:
,De bladen in Nederland en andere
kleine neutral© staten hebben bij het ver
moeden dat de ondergang der „Tubantia"
aan (een Duitschen onderzeeër was t©
wijten, een taai gevoerd, die men niet
verwachtte tegenover een overwinnende
Europeesche groote mogendheid ©n waar
uit biijkt dat onze vertegenwoordigers ui
die landen het gewicht van onze wapen
feiten niet hebben versterkt.
.Waarschijnlijk hadden genoemd» bla
den tengevolge van ons optreden tegen
over Amerika den indruk gekregen, Jat
Duitschland zich zwak gevoelt ondanks
de behaalde successen". Doch, meent de
schrijver, het Amerikaansche gevaar is
steeds overschat.
,Men moet natuurlijk de gevolgen van
het afbreken der betrekkingen met de Ver-
eenigde Staten niet gering achten, maar
evenmin de mogelijke staatkundige gevol
gen daarvan vergrooten. De uitwerking
van het conflict met Amerika op de neu
trale staten zal daarvan afhangen, wan
neer de breuk volgt en wie hem veroor
zaakt. Diegene zal ten slotte de neutralen
het meest imponeeren, d.e in een twijfel1-
achtigen staat van zaken den tegenstander
dwingt kleur te bekennen."
Is het te verwonderen, dat bij zulk een
geschrijf de sympathie voor Duitschland
bij velen beneden het vriespunt daalt?
Kardinaal Maicier.
Een correspondent in België bericht aan
„De Tijd."
Een hooggeplaatst geestelijke in het
Aartsbisdom Mechelen heeft mij verzocht,
om de eerste maal, dat het mij gelukken
zou, over de grenzen te geraken, de Ka
tholieken van neutrale landen ernstig te
waarschuwen tegen de misleidende be
richten, die zoowel van officieele Duit
sche zijde als door middel van onver
antwoordelijke dagbladschrijvers worden
verspreid betreffende het doen en laten
van den Belgischen Primaat.
Met name aan de „Köln. Volkz." en
aan de Duitsche Centrumspers, die den
inhoud van het jongste herderlijk schrijven
der Kardinalen niet in den letterlijken
tekst afdrukken, maar hem op verminkte
wijze weergeven, terwijl zij teksten uit
breken en vervalschen, zal voor een groot
deel de schuld rusten van het fanatisme
in den veldtocht, die tegen den Aarts
bisschop van Mechelen is ondernomen
en die niet onwaarschijnlijk zal leiden
tot de i n t e r n e e r i n g van Kardi
naal M e r c i e r.
Het is o n w a a r, dat het jongste her
derlijk schrijven het Duitsche leger in
België zou hebben bedreigd met de pest,
of dat het de bevolking tegen de Duit
schers opzette. Er wordt alleen in ver
band met den tekst uit een psalm gezin
speeld op de eeuwige macht Gods, die
de naties beheerscht, en door ziekten
of anderszins hun zegepralen te schande
kan maken. Deze zinspeling is geenszins
door den Kardinaal op Duitschland toe
gepast. Dat vertrouwen in België's her
stel wordt uitgedrukt is even natuurlijk
als de veroordeeling van den Duitschen
inval in België door Z. H. den Paus.
Noch in het eene, noch in het andere
kan voor den eerlijken Duitscher iets be
leedigends steken, daar het geheel recht
matig is. Ook zou het den Belgischen
Primaat onwaardig zijn, indien hij zich
onder deze omstandigheden als e en
vriend van de Duitschers gedroeg, die
zijn land zooveel onrechtvaardigs deden
lijden, het zou in zekeren zin verraad
zijn aan de zaak van zijn vaderland.
Zoodra er gelegenheid komt, dat Kar
dinaal Mercier ook naar huiten vrijuit
kan spreken, zal men van verbazing de
handen ineen slaan over de onwaarhe
den ,die men te zijnen nadeelo heeft dur
ven verbreiden, en van de waarheden,
welke men heeft verzwegen.
Nog wordt aan „De Tijd" bericht:
Nadat bet bestuur van de Duitsche be
zettingstroepen in België reeds herhaal
delijk moeilijkheden aan de personen uit
de onmiddellijke omgeving van Z. Em.
Kardinaal Mercier, met name aan kanun
nik Francken, heeft bereid, hebben thans
Duitsche militairen een inval zonder op
gave van redenen in de particuliere ver
trekken van zijn secretaris gedaan. Zij
zijn daarbij zonder eenige inachtneming
van vormen opgetreden, hebben schrijf-
laden, do boekerij enz. het onderste boven
gehaald en niet geaarzeld, zich te ver
grijpen aan de particuliere corresponden
tie van den Kardinaal en aan gehouden
kopijen van brieven.
Onmiddellijk nadat deze inbreuk had
plaats gehad op de vrijheid, de onaan
tastbare rechten van het kerkelijk be
stuur in België en het ongestoorde ver
keer van een lid van het H. College
met Z. II. den Paus, (in Italië zelfs ge
waarborgd door de Garantie-wet), heeft
de Kardinaal een nota van protest ge
richt tot den Gouverneur-Generaal. In
deze nota protesteerde de Kardinaal met
klem tegen de schending van het zegel, dat
alleen Rome kan verbreken. De Kardinaal
zal aan den Oppersten Rechter in deze, den
H. Stoel, deze schending door het brutale
geweld van het bestuursgeheim der zie
len en van kerkelijke zaken signaleeren.
Do drukker van het herderlijk schrijven,
dat op den eersten Zondag in alle ker
ken werd voorgelezen, en hier en daar
betoogingen uitlokt, is tot gevangenisstraf
en geldelijke boete veroordeeld.
De secretaris van kardinaal Mercier
gearresteerd.
BRUSSEL. 28 Maart. (W.B.) Het inge-
gestelde onderzoek naar de handelingen
van den particulieren secretaris van Kar
dinaal' Mercier, Loncin geheeten, bewees,
dat de verdenking tegen Loncin inge
bracht, in het geheel' niet ongegrond was.
Bij, de huiszoeking kwam aan het licht,
dat Loncin met de organisatie van het
zoogenaamde „Oeuvre du mot du soldat,"
waarvoor met gebruikmaking van een cij
ferschrift een ongeoorloofde briefwisseling
tusschen België en bet Vijandelijk front
voortdurend plaats had, in nauw verband
staat. Natuurlijk is Loncin gearresteerd,
(Maasbode.)
Eene wandeling door Verdun.
De Fransche senator Charles Humbert,
begaf zich dezer dagen naar Verdun. Van
zijn reis deelt hij1 het volgende mee:
Drie dagen lang he'i» ik vertoefd in de
vesting, die haar stoïcijnsche kalmte be
waarde, hoewel de groote Duitsche gra
naten in duizenden sstukken over haar
neervielen. Dikwijls zag ik de soldaten,
die uit het vuur kwamen. Met een ge
zicht zwart van kruitdampi en een met
schuim bedekten mond marcheerden zij
langzaam en hortend door de verlaten,
straten om eenige oogenblikken rust ta
nemen. Ook ontmoette ik een groep jon
ge soldaten, die hier den vuurdoop' moes
ten ondergaan, vol' geestdrift schreeuwend
en zingend.
Het Duitsche bombardement! Hoe vree-
sei'ijk was het. In duizelingwekkende vaart
vlogen de granaten over ons heen om
dan in of achter do stad hun moordende
uitwerking te doen gevoelen. Over de stad
hing een zwarte rook, die zoo nu en
dan doorkliefd werd door een barstende
granaat.
Ik mengde mij tusschen een groep- sol
daten en was weldra druk met hen in
gesprek. Een dei' soldaten kwam met een
helm aandragen en spoorde mij aan: „Zet
u dien op- straks gaat het regenen?"
Plotseling sloeg eien 36.5 granaat vlak)
naast ons met een oorverdoovend geraas
in den grond en maakte ©en gat van
5 i 6 meter diepte. Voor dat ik goed'
den toestand kon begrijpen, werd ik reeds
door de soldaten in eea kelder vlak hij
ons getrokken om ons to dekken tegen
de scherven van een tweede granaat, di-e
aan alle kanten rondvlogen.
Na een kwartier klommen wij onze duis
tere verblijfplaats uit en tusschen stukken
Verwachting tot den avond van 30 Maart:
Matige tot krachtiger, later afnemende
Noord-Westelijke tot Zuid Westelijken wind.
Aanvankelijk zwaarbewolkte lucht en waar
schijnlijk nog sneeuw- of regenbuien. Later
opklarend en zachter.
muur door en over gaten en. kuilen strom
pelend, verliet ik de stadNog nooit had
ik zoo'n ellende meegemaakt.
De HandeUoorlog.
Het Fransche s.s. „Hébé" is gezon
ken.
Het Engelsehe s.s. „Arno" even-eens.
Van Id-e „Hébé" werden 18 man ont
scheept, -de anderen zijn vermoedelijk
door een naar 't zuiden varend stoom
schip gered. -De bemanning van de
„Arno" is gered.
Het En eftche visschersvaartuig „Khar
toem", van Hul], is gezonken; twee
leden der bemanning zijn gered; men
vreest dat de overige negen verdronken
zijn.
Nog, is gezonken het Engelsc-he s.s.
„Manchester". De bemanning is gered.
Het Engelsehe s. s. „Sembridge", waar
van de ondergang gemeld is, blijkt
getorpedeerd. Het schip was niet bewa
pend.
Nader blijkt dat Je „Minneapolis" in
de- Middellandse,he Ze© is gezonken.
Aan boord van de „Englishman", den
25sten dezer getorpedeerd, zijn 19
mensehen gedood.
Fransche strijdkrachten bij Verdun.
De Weensche Arbeiterzeitung schat, dat
de Franschen bij Verdun op een front
van 40 Kilometer ongeveer 400.000 man
hebben samengetrokken, en vermoedt, dat
deze geweldige ophooping van troepen
wel is waar de Duitsche vooruitgang zal
vertragen, maar aan den anderen kant
de operatieve vrijheid van het Fransche
leger zal verminderen.
Vliegeraanval op Salonlki.
Naar Reuter meldt, hebben zes Duit-
sdhe vliegtuigen Maandagochtend met
het aanbreken van den dag een aanval'
op Sal'oniki gedaan. Zij' hebben ongeveer
23 hommen geworpen, waardoor meest
Grieken zijn getroffen. De stoffelijk'.!
schade is -onbeteekenend.
De aanvallers zijn krachtig beschoten,,
iriaar \Vegejns het. bed ri egel ijk» mo,rgen-<
licht is geen hunner getroffen, toen zij
hoven d-e stad waren. Twee vliegtuigen»
zijn echter later, toen zij ,over onze fd. i.
de Engel'sche) linies terugkeerden, neer
geschoten.
Nader' meldt men: Bij den luchtrail!1
op Saloniki werden zeven Grieken, negen
Joden en twee Turken gedood en 27 per
sonen gewond, onder wie een Grieksch
hoofdambtenaar van het departement van
financiën. Een bom viel bij; de grootste
Grieksche kazerne, één bij de prefectuur
en een derde beschadigde een school.
De bevolking is zeer verontwaardigd.
Da Russen aan het Oosterfront.
BERLIJN, 28 Mrt. (W.B.) Over de Rus
sische aanvallen aan het Oostfront meldt
de bijzondere correspondent van het „Berl.
Tagebl'att."
De troepen, dl» de Russen in het vuur
brachten, zijn enorm groot. Het betreft
hier ongeveer zeslig infanterie divisies. Do-
Russische verliezen zijn vreeselijk.
Alleen aan een front over een breedte
van honderd twintig kilometer in vogel
vlucht worden deze verliezen ,op 89.000
man geschat.
Bij enkele Russische divisies kon uit
de overledenen slechts één enkel nieuw:
regiment gevormd worden. In weerwil'
hiervan zijn teek-enen voorhanden, dat de
Russische kolonnes opnieuw zullen voort
gedreven worden. B'it beteekent £en zeke
ren Idood voor hen. De Duitsche linie is
ongeschokt en onwankelbaar.
