KING.
8
1916.
tnechl
ishoudster
De Groote Oorlog.
Zaterdag 25 Maart 1916.
Twaalfde Jaargang.
LAARS
IIGERIJ.
BERICHT.
ich met het
(we Oorlogs»
27, 28 en
lOON, Goes,
No. 37.
ing op de
»em, Goes.
DE VRIES,
«HANDEL
E N H O E K.
RADIG
Lucerne,
che
Roode Klaver
truP v bieten,
d,
aaigranen.
aagd een
lienstbode
te Dienstbode
Verschijnt eiken MAAKDAII-. IIEIMU- tn VRIJBAfJIVIND.
Dit nummer bestaat uit 6 bladzijden.
EERSTE BLAD.
Aan onze abonné's. In liet najaar van 1915 hebben wij reeds
in het kort vermeld, dat eene eventueele verbooging van abonne
mentsprijs niet was buitengesloten. Verschillende oorzaken maken
de exploitatie van ons blad zoo duur, dat wij vanaf 1 April a.s.
verplicht zijn den abonnementsprijs te verhoogen met 15 cent per
kwartaal, waardoor de abonnementsprijs wordt:
Losse Oorlogsberichten.
-
er half pond.
>n uit Tapiiten, Gor
n enz. te verwijdt'
bter middel dan dl
FZUIGER.
Aanbevelend,
Telefoon 204,
tr..n Voeder
1
in den Wilhelminapoldi':
et Mei
j. de Wed. L. VERBEEl
g, 's Gravenpolder.
beneden de 20 jaar,
ïoes.
n 1 Mei a. s.
[jd boven de 40 jaar, l
orstad, Goes.
zich niets", zei Bof
eens was dat verst
reloos als een zomers1
rde Kelly, ,4e berin"f
Lig". e
lie scheen indeftdaa^
te krijgen, want hij
oeg hem„gij kendet
kendet hem? o, dan,
velkom. Hij was een
icht voor zijn koning
it en sneuvelde, in
en slag hij
dacht te vergeten, j>?,
kwijt; in den slag M-
ieide Roger heel' za
at is de naam, Benbnfj'r
n is nog niet slecht 1
ben zeer vermoeid; J
a morgen een heel
i'k te ver".
zich van het v#
et zijn stoel', nia«J
zou gevallen zijn,
it bij den arm gefP
ijn stoel gezet.
(Wordt tdrvolf
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes ƒ0.75, daarbuiten 0.95
Afzonderlijke nummers 6 cent, dubbele bladen 10 cent.
Advertentiën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór
half drie en Vrgdag vóór een uur 's namiddags.
Kanfoor v. d. Administratie: Ganiepoorfsfraat C 209, GOES.
Tel. interc.Directie no. 33. Redactie no. 97.
Reclameberichten 25 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prfis.
Advertentiën van 15 regels 0.50; iedere regel meer 10 Ct.
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 X berekend.
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Ct. k contant.
De abonné's op dit blad, in het bezit der door de fM gulden bij verlies van beide Mm gulden bij
directie uitgereikte polis, zijn, overeenkomstig de A I 11 I handen, voeten of oogen. jfl I I verlies van een
daarvoor vastgestelde Verzekerings voor waarden, 1 B B B B Voorts bij ongeneeselijke 1 I B hand, voet
GRATIS verzekerd tegen ongelukken voor: I verstandsverbijstering; IbvbJ of oog; duim;
De uitkeering der bovenstaande bedragen is gewaarborgd door de „Hollandsche Algemeene Verzekerings-Bank" te Schiedam.
P* gulden bij gm gm gulden bij gulden bij g* Mm
m I I verlies van een jl I 11 I verlies B_ I I verlies van M
1 fl B hand, voet 1 B B B B van een B% fl fl een M
of oog; duim; wijsvinger
gulden bij
verlies van
eiken anderen
vinger.
voor Goes en Middelburg per maand 30 cent en per
kwartaal 90 cent en voor de postabonné's 11.10 per kwartaal.
Zij, die reeds vooruitbetaald hebben, vallen buiten deze verhooging.
DE DIRECTIE DER N. COURANT.
OFFER.
Lange tilels zijn uil de mode en toen
wij dus bij onszelven naar een kort op
schrift zochten voor een artikel over de
Roomsch Katholieke Par tij en
de C o a 1 i t i e i n het Statendis-
trict (locs, meenden wij in het wooril
„offer" liet juiste korte en sprekende op
schrift te hebben gevonden, omdat de
politieke gedragslijn der Katholieken in
genoemd district sinds jaren en jaren
in hot toeken staat van het offer.
P.r zijn weinig districten in ons land,
ivaar liet Katholieke volksdeel, zoo vaak
de stembus het wenkt, z a a n h o u-
d e n d, zóó volledig en zóó trouw
eigen p r o f jj t ten offer brengt aan
liet algemeen belang der coalilie,
als in het, Statendistrict Goes.
In het begin van Februari dezes jaars
wees hot Antirevolutionaire dagblad „De
Zeeuw" er op, hoe gaandeweg de stem
men, uitgebracht op de rechtsche kandi
daten hij de opeenvolgende Statenverkie
zingen in 1907, 1910 en 1913, slonken
en alleen een uiterste krachtsinspanning
van rechts dezen zomer de coalitie van
verlies kan vrijwaren. ,,De Zeeuw" vergat
er echter bij te voegen, dat de stemmen-
cijfers der Katholieken, bij die opeenvol
gende verkiezingen uitgebracht, zoo
goed als niet achteruitgingen. Met
name O v e z a n d e, 's II e e r e n h o e k en
K w a d e n d a m m e, om bij deze zoo
goed als geheel ltoomsche dorpen te
blijven, brachten schitterende stem-
mcncijfers uit ten voordeele der niot-
11 o o m s c h e coalitiecandidaten. Ja, 't
valt niet te loochenen, dat aan de he-
ginseltrouw en part ij discipli
ne der Roomsch Katholieken
van Z u i d-B e v e 1 a n d èn Dekker èn
Mulder èn Vogelaar èn Van Oeveren èn
Duvekot èn Wondergem hun Statenzetel
danken, gelijk de beginseltrouw en partij
discipline dierzelfde Katholieken in 1910
de zege deed behalen op de vrijzinnigen
Kakebeeke en Elenbaas, terwijl het niet
aan de Katholieken lag, dat later Steke-
tee voor Kakebeeke en Noordijke voor
Elenbaas het veld moesten ruimen.
En toch, die zoo beginselvaste Katho
lieken, die zoo overtuigde coalitieman
nen, deelden nimmer in de winst, geen
hunner partij werd verheven op het ge
stoelte der eere.
Of zij er dan wel recht op hebben?
Wij herinneren ons een coalitievergadering
in 1910 in het „Slot Oostende" te Goes
gehouden, waarbij de heer M. de Jonge,
de nog steeds diepbetreurde, uitmuntende
antirevolutionaire voorman, het recht van
de Katholieken in het Statendistrict Goes
op een der acht Statenzetels onaan
tastbaar en onaanvechtbaar
noemde. Prachtig, zal men zeggen, zoo'n
erkentenis. Maar wat helpt het, als men
dat recht nimmer in de praktijk kan door
voeren? In 1907 had men het beproefd,
maar, o wee, de R. K. kandidaat bleef
duizend stemmen in de minderheid
en wanneer men nu do coalitievrienden
op ons recht wijst, krijgt men tot ant
woord dezen dooddoener: „wij hebben
onze kiezers niet in onze macht". „Maar
beste vrienden" zoo roepen u aan
stonds onze Roomsche leiders in dit dis
trict toe „wij ook niet". De Katho
lieken zijn menschen, geen engelen en
zeker geen marionetten. Wie zijn ooren
in verkiezingsdagen bij bet Roomsche volk
te luisteren legt, hoort van menigen uit
stekenden, gewilligen coalitieman de zeer
begrijpelijke verzuchting: „Nu moeten wij
alweer het vuur uit onze sloffen loopen
voor den antirevolutionairen mijnheer A
en den christelijk-historischon mijnheer B,
van wie wij hopen, maar niet zeker
w e t e n, of zij het antipapisme genoeg
zaam ontwassen zijn om eventueel even
loyaal, even flink en even on
bevangen voor een Roomschen kandi
daat in het vuur te gaan, gelijk wij hot
voor hen doen. Wanneer zullen wij toch
eens een eigen, Roomschen kandidaat naar
Middelburg mogen brengen?" En toch voe
gen dezulken er onmiddellijk aan toe:
„maar vooruit, het gaat om de groote
beginselen; beter een christelijk man in
de Staten, al is hij dan ook niet Roomsch,
dan hot district in handen te geven der
vrijzinnigheid". Want zoo zijn de Katho
lieken: eenmaal do overtuiging gekregen
hebbende, dat de samenwerking der chris
telijke partijen alleen die regeering aan
land, gewest en gemeente kan geven,
welke een in den grond christelijk volk
behoeft, zijn en blijven zij onverzwakt
in hun trouw aan het coalitievaandel.
En daarom vreezen wij niet, hier ronduit
te spreken over hun rechten en plichten;
de Katholieke partij op Zuid-Beveland kan
tegen een stootje en, al weten wij op
het oogenblik niet, wat de R. K. kies-
vereenigingen zullen besluiten, dit is
onze rotsvaste overtuiging, dat wanneer
dezen zomer de Katholieken in het
Statendistrict Goes wederom voor do keus
worden gestold: öf geen eigen kandidaat,
het district in gevaar gebracht aan de
liberalen te vervallen, zij wederom van
de twee kwaden het eerste als het ge
ringste zullen kiezen en met opgewekt
heid, ja, met geestdrift zullen opmarchee-
ren achter het coalitievaandel ten bate
der rechtsche candidaten. En aan hen
zal het dan niet liggen, zoo de christe
lijke politiek ook dan weer niet de zege
wegdraagt. Wat niet wegneemt, dat wij
meenden goed te doen met de waarheid
noch te verbloemen noch weg te moffe
len, dat n.I. de Katholieken in hot Staten
district Goes herhaaldelijk een groot
en heldhaftig offer brengen aan
de zaak der coalitie en dat zoowel de
Antirevolutionaire als de Christelijk-Ilisto-
rische coalitievrienden o e'n z w a r e v e r-
antw oordel ij kheid op zich laden,
wanneer zij dat offer niet op zijn juiste
waarde weten te schatten en niet alle
middelen in het werk stellen, om te
avond of te morgen het recht der Katho
lieken van het Statendistrict Goes op een
Statenzetel, een recht, door wijlen den
heer M. de Jonge onaantastbaar en
onaanvechtbaar genoemd, te doen
omzetten in een daad.
Het geduld, ook dat van de Roomsch
Katholieke kiezers, waarover wij hier
spreken, is ten slotte een menschelijk
geduld, d.w.z. gelijk aan den boog, die
te lang en te strak gespannen, zijn elasti
citeit verliest, om deze nimmer meer te
herkrijgen.
Moge liet zoover nimmer komen en het
bewustzijn, dat bij; onze coalitievrienden
althans de ernstige wil voorzit ons een
maal recht te doen, ons, Katholieken,
over alle bezwaren doen henenstappen,
zoodat wij als trouwe bondgenooten met
alle macht en 'kracht medewerken dezen
zomer liet zegevierend coalitievaandel te
doen wapperen, zoowel op het Goesche
bastion als op ons gansche gewestelijk
regeeringskasteel.
„Noblesse oblige", „adel verplicht"
Dit geldt vooral voor de Roomsch-Katho-
lieke Staatspartij in het Statendistrict
Goes.
Jaaroverzicht van den Oorlog.
22 Maart 1915. De Russen ontrui
men Memel.
De' vesting Przemysl capituleert.
24 Maart. Het Nederlandsche stoom
schip Medea wordt door een Duitschc
duikboot in den grond geboord.
26 M a a r t. Bij Langsargen worden de
opmarcheerende Russen verslagen en in
de Boekowina worden zij tot op de grens
terug gedreven.
De Duitschc duikboot U 37 waarschijn
lijk door Lizzie, een Engelsch stoomschip,
geramd.
De strijd rond Verdun.
Op liet Westelijk oorlogsterrein zijn
de Duitschers op het front, waar zij hun
nieuwe offensief geopend hebben', Ma-
lancourt-Avocourt er in geslaagd de ge
maakte winst door de bezetting van het
woud van Avocourt nog verder uit te
breiden.
In het Fransche avondcommuniqué
wordt gemeld, dat de vijand er in slaagde
vasten voet te krijgen op den kleinen
Haucourtheuvel, een kilometer ongeveer
ten Z. W. von Malancourt.
Door de aanzienlijke terreinwinst, die
de Duitschers hebben behaald zoo
melden de Duitschers in hun stafcom
muniqué zijn de Franschen in hun
stellingen tusschen Malancourt en Bethin-
court in een positie gekomen die van
drie zijden afgesloten is, en als het ware
een zakvormig terrein vormt, waarvan
de opening aan de Zuid-Westelijke zijde
is, ter breedte van ongeveer vijf kilo
meter.
De Franschen wijzen op de enorme
verliezen der Duitschers.
Van verschillende reserve-regimenien
die daar streden bleef slechts hoogstens
één bataljon over.
Hoe verbitterd de gevechten bij het
bosch van Avocourt wel waren, moge
hieruit blijken, dat van een geheel Duitsch
bataljon slechts twee officieren en 19 man
overbleven.
Eveneens werden bij 't gevecht om
het bezit van het bosch van Chatancourt
door het hevige Fransche artillerievuur
verscheidene Würtembergsche bataljons
vernietigd.
Naar vernomen wordt zijn 7500 zwaar
gewonde Duitsche soldaten uit de ge
vechten bij Chattancourt naar Duitsch-
land vervoerd.
Met dat al is de positie der Franschen
bij Malancourt er niet beter op geworden.
Het nieuwe Russische offensief.
PETERSBURG (Officieel). Over het
geheele front hebben zich een reeks van
gevechten ontwikkeld. In de streek van
Riga bij het dorp Plakanen en ten zui
den van het eiland Dealen zijn onze troe
pen in gevecht gewikkeld met sterke
voorposten van den vijand. In den sec
tor van Jacobstadt veroverden wij na een
gevecht een dorp en het bosch ten oos
ten van Augustenhof, evenals het bosch
tusschen het woudgebied van Dukereck
en het dorp Delvineck in de streek van
Buschhof. In de streek van Dunaburg
had een vuurgevecht plaats. Ten zuiden
van deze streek duren levendige infan
terie en artilleriegevechten voort. Onze
artillerie beschoot met succes den streek
ten noorden van Mintziuny, waar onze
vliegers vijandelijke troepenconcentraties
hadden geconstateerd. Nadat de vijan
delijke batterijen tot zwijgen waren ge
bracht in de streek van Meschkele heb
ben onze troepen zich meester gemaakt
van een linie vijandelijke loopgraven in
den sector Mintziuny-Sekly-meer. Pogin
gen van den vijand om ten zuiden van
Tvenretsch tot het offensief over te gaan,
werden door ons vuur gestuit. In de
streek van Yileita Mojika ten noorden
van Postasa ontwikkelden zich verwoede
gevechten. De vijand deed hier krachtige
tegenaanvallen op onze troepen, die hem
op verschillende plaatsen uit zijn loop
graven hadden gedreven en machinege
weren hadden veroverd. In de streek
van Tsjermiaty en Lotva ten noorden
van het Miadziol-meer deed de vijand
na een krachtige artillerievoorbereiding
een aanval op onze stelling, maar werd
door ons vuur afgeslagen.
Ten zuidwesten van het Marotzmeer
ontwikkelt zich een gevecht in ons voor
deel. Onze troepen braken daar ondanks
de verstikkende gassen en het moordda
dig vuur van den vijand door drie liniën
draadversperring en veroverden drie loop-
gravenliniën van den vijand. Pogingen
van den vijand om tegenaanvallen te doen
werden gestuit door ons vuur, waarbij
wij gebruik maakten van projectielen met
verstikkende gassen. Tot dusver is vast
gesteld dat wij 17 officieren en 1000 man
gevangen namen en 12 machinegeweren
en één mijnenwerper hebben buit ge
maakt.
Nog bericht men uit KOPENHAGEN
Naar gemeld wordt, brengen de Duit-
sellers en Oostenrijkers groote troepen
massa's in Kowel bijeen, daar men een
ernstigen aanval van de zijde der Russen
verwacht.
De Balkan-oorlog.
LONDEN. De „Times" verneemt uit Sa-
loniki d. d. 21 Maart:
Fransche troepen, gesteund door artil
lerie, dreven 'in een reeks hevige ge
vechten alle Bulgaarsche en Duitsche voor
posten ten Noorden en-Oosten van Mat-
chnkovo terug.
De strijd In Perziê.
PETERSBURG. De Russische generale
staf meldt:
Wij bezetten na een gevecht de stad
Ispahan, wier bevolking, uitgeput dooi
de plundering der Duitschers en hunne
huurlingen, ons detachement met geest
drift begroette.
Met ons detachement keerden naar Ispa
han terug de gouverneur-generaal en de
Perzische autoriteiten, die vroeger tot ons
waren gevlucht.
Kardinaal Moreler.
BERN, 23 Maart. (Havas). Op den dreig
brief, door den gouverneur-generaal von
Bissing aan kardinaal Mercier wegens zijn
herderlijk schrijven gericht, heeft cle kar
dinaal een zeer. fier en zeer edel ant
woord gegeven.
Hij zegt daarin, dat hij niets anders
gedaan heeft, dan zijn recht van bis-
schop uit te oefenen. Hij herinnert er
aan, dat de houding der Duitsche re-
gcering onwettig geweest is en voegt er
aan toe, dat de Belgische bevolking
zooals iedereen constateeren kon on
der de Duitsche overheersching een kalme
en edele houding bewaarde. De beschuldi
ging, door von Bissing tegen hem uitge
bracht, als zou hij de bevolking willen
ophitsen, is dus valsch.
Aan de „Köln. Zeitung' 'wordt uit Brus
sel geschreven, dat kardinaal Mercier ook
door bemiddeling van brievensmokkelaars
verbinding zou hebben onderhonden met
de regeering te Havre. Dit geeft het Keul-
sche blad natuurlijk aanleiding tot een
philippica van 'n dertigtal regels tegen
den kardinaal, die o. m. van „unglaubliche
Rücksichtslosigkeit" tegenover de Curie
beschuldigd wordt.
De „Köln. Zeitung" besluit: „Wat echter
voor Duitsehland in de eerste plaats in
aanmerking; komt, is het feit, dat Mercier
steeds opnieuw zijn landgenooten en zijne
kudde het booze voorbeeld van weder-
spannigheid biedt".
KEULEN, 23 Maart. (Particulier.) Bui-
tenlandsche bladen melden, dat de Paus
kardinaal von Hartmann heeft opgedra
gen zijn bemiddeling bij den Duitschen
keizer aan te wenden, opdat scherpe maat
regelen tegen kardinaal Mercier vermeden
worden.
Ik verneem, uit betrouwbare bron, dat
kardinaal von Hartmann een dergelijke
opdracht niet ontvangen heeft.
(Maasbode.)
Langs de grens.
Een grenscorrespondent, die een tocht
maakte langs den electrischen draad van
Eedo na-ar Moershoofde schrijft ons
W,at mij in Eedo terstond opviel, was
dat er weer nieuwe troepen lagen, dit
maal Kurassiers. Bij den draad was een
groot zoeklicht aangebracht en een in
richting om den stroom tijdelijk af te
sluiten. Telkens wanneer iets met den'
draacl in aanraking komt, wordt hierdoor
een lichtje ontstoken en kan worden na
gegaan wat er gebeurd is. Zoo langs den
draad in de richting van den oosthoek
wandelende, viel het mij op, dat door de
Duitschers al het houtgewas was gehakt
en dat daar veel land onbewerkt ligt.
Menschen, die anders een goed stuit brood
konden verdienen, mogen nu dat land
piet bebouwen, daar het in de verbo
den strook ligt. W|e- dit gebied betree#,
wordt zonder waarschuwing neergescho
ten. Men deelde mij mede, dat de Duit
sche overheid het land nu zelf ,'Zal bebou
wen met lage gewassen, waarin zich .geen
vluchtelingen kunnen verbergen. Van do
vijf draden der versperring is alleen de
onderste niet geladen; de beide bovenste
zijn prikkeldraden. Dezer dagen is aan
de palen .op .een hoogte van ongeveer
3 M. een hoepel van ijzer gemaakt, die
Weer door draden aan den "hoofddraad
is verbonden. Dit is geschied omdat men
ladders tegen de palen plaatste en zoo
beproefde den overkant te bereiken. Op
bepaalde afstanden stonden Duitsche
schildwachten, mannen tusschen da 40
en 50, maar ook jongeren van 18 tot
20 jaar.
Alle huizen langs den weg waren le
dig. De bewoners hadden ze moeten verla
ten om naar Holland of aan den anderen
kant van het Lcopoldskanaal een wijk
plaats te zoeken. Bij den Oosthoek, een
gehucht van het Belgische dorp St. Lau-
reyns, wias de draad verplaatst tot langa
pet kanaal, op verzoek der bewoners,
nadat deze daarvoor aan de Duitsche .over
heid 4000 Mark hadden betaald.
Ze hadden er nu dit bij gewonnen dat
ze hun land gelegen langs' de grens in
Holland konden bewerken. Toch bevonden
deze menschen zich in een moeilijke po
sitie, want voedsel uit België kunnen zij
niet krijgen en uit Holland mag het
niet worden ingevoerd. Ik vroeg aan
een hunner: „Waarvan leven jullie dan
nu?" „Och, mijnheer, daar is; jnaar een
uitweg; en dat is smokkelen" antwoord
de de man, en dat doen wij; dan ook
lustig, hoewel het nu erg gevaarlijk wordt
en er zoo nu en dan een van: ons wordt
gesnapt.;"
Ook bij! Meershoofde was de draad
naar het kanaal verplaatst. Een groot
deel van het eigenlijke dorp St. Lau-
reyns is daardoor vrijgekomen. Van in
gezetenen van het Belgisch gedeelte ver
nam ik dat de prachtige hoornen dio
langs het kanaal stonden, Voor eon groot
deel gekapt zijn. Het aardig gelegienj
