Violetpoeder
De Groote Oorlog.
e v e I w a s
Donderdag 9 1916.
Twaalfde Jaargang.
00MB00TDIENST
iraal de Ruyter" ei
or „Zuid-Beveland".
C. v. CASTEREN
telt orde op Uwe zakerj
gebruikt een
ma F. SANDI1CK, GoeSj
Haast U!
iüiiüi®®»®!
I
Verschijnt eiken MAANDA6-.J0ENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
BUITENLAND.
BINNENLAND.
per tube 10 cent.
A. SCHULTECo,
e Delft H 2, Middelburg.
No. 30.
ZONDER VERHOOGING
onderstaande volledige Ker
angeboden.
BID VOOR ONS; door P. fr. J
met goudletter op band, roo
bladz65 cent
S LEEDdoor F. A. L. Smit. S.
's op band, roodsnee, 306 blad
T U MIJNER! Tot lafenis der J
ielen, door H. Mosmans C. S. S. 1;
d, wit snede, 268 bladz 70 een'
er post. Deze boeken zijn ster!
an inhoud.
velend. J. A. DE RIDDER,
Langeweg (bij Zevenberge
Dordt.Rotterdam en
Amsterdam,
met de Stoomboot
van GOES naar ROTTERDA1
ag 9 Maart 's morgens 3 uu
12 Maart 's morgens 5 uui
van GOES naar AMSTERDAJf
Woensdagmorgen vroeg,
van ROTTERDAM naar GOEf
10 Maart 's morgens 7 uui
14 Maart 's morgens 11 uui
van AMSTERDAM naar GOES
Vrijdagmiddag 3 uur.
aats: Rotterdam, Harinj.
Zuidzijde.
RMATIËN te bekomen te Goe
n heer J. C. MONHEMIUS, t<
t bij de heeren BOUMAN Zn.
sterdam bij de heeren J. B
HURE en W. DEFAIS en te Rot
m bij de Stoomboot-Reederij v/1
■-Dordt-
VAN DER SCHUIJT.
SAGIERSVRACHT Goea
dam: enkele reis, tl, retour fl.BB
spijntinctuur, Kiespijnwatjes,
ijnpoeders, Hoofdpijnpoeders
pijnpastilles, Hoofdpijnstiften
pijn Eau de Cologne, Odo
oeder en Odol Mondwater
krijgbaar bij
's-HEERENHOEK.
mede te poederen na het
scheren.
Per pakje 10 cent
C. A. SCHULTE Co,
ange Delft H 2, Middelburg. £j
t alphabetisch Register
orhanden bij
og te bekomen zoolang de v001faau
t: Nieuw betrouwbaar en soorhc
uwsch Bruin Uienzaad, "i,n
ger, N. H. Stroogele,
ilverwit. Ook eenmaal verbon
.htige Legpoters, Bonte', 75
vo's en Eigenheimers a
70 Kilo en Vroege Blauwpu 1
D. BOS, Zierikzee, Telef. 86
in doosjes, 60 en 35 cent. j
C. A. SCHULTE Co'
Lange Delft J H 2, Middelburg-^,
IIM ÏÏBIWSCHE COURAHT
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes f 0.75, daarbuiten 0.95
Afzonderlijke nummers 5 cent, dubbele bladen 10 cent.
Advertentiën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór
half drie en Vrjjdag vóór een uur 's namiddags.
Kantoor v. d. Administratie: Ganzepoortstraat C 209, GOES.
Tel. interc.Directie no. 33. Redactie no. 97.
Reclameberichten 25 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prijs.
Advertentiën van 1—5 regels f 0.50; iedere regel meer 10 Ct.
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 _X berekend.
Dienstaanbiedingen 6 regels voor 25 Ct. ft contant.
De abonné's op dit blad, in het bezit der door de BB ffa Jfe gulden bij verlies van beide fl BB A gulden bij'
directie uitgereikte polis, zijn, overeenkomstig de jfl Mjq. i 11 1 handen, voeten of oogen. g I I verlies van een
daarvoor vastgestelde Verzekeringsvoorwaarden, 1 ^flI 111 Voorts bij ongeneeselijke ^^fl fl fl hand, voet
GRATIS verzekerd tegen ongelukken voor; I U? ijl verstandsverbijstering; fl of oog;
De uitkeering der bovenstaande bedragen is gewaarborgd door de „Hollandsche Algemeene Verzekerings-Bank" te Schiedam.
I fl* 4% gulden bij'. |B gulden bij ft gulden bij ft BB
jfl I I verlies van een jfl I 11 I verlies B 9 9 verlies van 9 8»
L j| H hand, voet H fl 9 fl fl van een 1^ fl H een M
of oog; fl duim; 9b wijsvinger
gulden bij
verlies van
eiken anderen
vinger.
Augustinus Josephus Callier,
door de genade Gods en de gunst van den
Apostolischen Stoel
BISSCHOP VAN HAARLEM,
Huisprelaat van Z. H. den Paus, Assistent-
Bisschop bij den Pauselijken troon,
aan de Geestelijkheid en de Geloovigen van
ons Bisdom Zaligheid In den Heer.
(Slot.)
Wij zullen hierover niet verder uitwei
den, maar als Wij zeggen moeten, dat
de wereld niet veel luistert naar de ijse-
lijke vermaning, die God haar in deze
dagen geeft, dan mag daarbij volstrekt
niet alleen aan de ongeloovige we
reld worden gedacht. Nog onlangs drukte
dan ook een niet-katholiek doch geloovig
dagblad zijne vrees uit, dat, als het er
straks om gaan zal, om in het openbare
leven te toonen dat men christen is en
te belijden, dat God niet slechts door den
enkelen mensch in zijn privaat loven
maar ook door de maatschappij in het
openbare leven als koning moet wor
den gediend, vele zijner geloofsgenooten
om een geldelijk voordeel, dat hun wordt
voorgespiegeld, zooals reeds meermalen
gebeurde, hunne overtuiging geweld
zullen aandoen; en toen bekroop ook Ons
de vrees, dat ook wij hetzelfde te verwach
ten hebben van velen onzer Katholieken,
omdat wij de treurige ervaring hebben op
gedaan, die door het bovengezegde maar
al te zeer bevestigd wordt, dat ook wij
Katholieken niet genoeg de prediking van
den Apostel Paulus ter harte nemen: no-
lite conformari huic saeculo,
weest niet gelijkvormig aan
deze wereld, die zich ten allen tijd
liet regeeren door zucht naar genot en
naar geld, en daaraan alles opoffert, ter
wijl wij veeleer dat alles, zoo noodig,
moeten opofferen om Gods goeden
en welbehagelijken en volmaak
ten wil (Rom. XII, 2) te doen heer-
Schen in ons zelve en ovor de wereld
buiten ons.
Wanneer wij dan toch zoo gaarne willen
nadoen, wat anderen ons voordoen, waar
om volgen wij dan niet liever het voor
beeld van die millioonen onder de krijg
voerende volkeren, die nu reeds anderhalf
jaar lang hun leven veil hebben, hun
bloed storten en bereidvaardig, velen zelfs
met geestdrift, den dood ingaan, om naar
hunne overtuiging hun vaderland te ver
dedigen Is voor ons het hemelsche vader
land minder offers waard dan voor hen
het aardsche? En zelfs dat offer werd
tot dusverre nooit van u gevraagd. Gij
hebt, zoo schreef de Apostel Paulus
aan de Hebreeuwen (XII, 4), g ij h e b t i m-
mers strijdende tegen de zonde,
nog niet ten bloede toe weder
stand geboden; dat zelfde kunnen
Wij u schrijven, en terwijl Paulus or op
wees, dat Christus hun toch dit voorbeeld
van strijd tot den bloede toe had gegeven,
kunnen Wij daarbij nog wijzen op het
voorbeeld van geheele volken, die ten
bloede toe strijden voor eon vergankelijk
goed, dat zij bovendien nog met hun leven
verliezen en alleen voor anderen, voor
hunne landgenooten, verdedigen, en wordt
van ons zooveel geringer offer gevraagd
voor een onvergankelijke kroon, die wij
zelve zullen ontvangen in den hemel.
En dit alles klemt te meer, hu wij nog
dezer dagen hobbon ondervonden, dat
aardsch goed en genot binnen een paar
dagen kunnen verkeeren in armoede en
verdriet, als Hij, Wien stormen en -zee
gehoorzamen, ons niet beschermt en be
hoedt.
Wij verwachten natuurlijk niet B. G.,
dat deze beschouwingen, ofschoon wel in
staat om den zinnelijken en aardseh-ge-
zinden mensch tot betere gedachten te
brengen, door ééne voorlezing van dezen
brief een zoo gelukkig gevolg zullen heb
ben; daarvoor is noodig, dat er over
'worde nagedacht, herhaaldelijk en ernstig;
en daarom doen Wij eon beroep op onze
Geestelijkheid en op allen, die eenigen
invloed ten goede kunnen uitoefenen, om
het werk der gesloten retraiten
zooveel mogelijk te bevorderen, vooral in
de groote steden. Immers Wij ontwaren
dat verval van het geloofsleven wel niet
'uitsluitend maar toch vooral daar, waar
die wereldsche, die ongodsdienstige geest
als een aanstekelijke ziekte zooveel erger
optreedt en zooveel gemakkelijker voedsel
vindt. Maar ook doen Wij een 'beroep
op al Onze geloovigen, die het goed mee-
nen met het behoud van het rijke geloofs
leven onder ons, opdat zij door hun dage-
lijksch gebed tot God, Die ook 'den weer-
spannigen wil der menschen buigen kan,
'voor de lichtzinnige wereld de overvloe
dige genade trachten te verwerven, die
noodig blijkt, om zooveel verblinding te
genezen en zooveel weerstand tegen den
H. Geest te breken. Van dat voortdurend
gebed der rechtvaardigen verwachten Wij
veel, vooral in den aanstaanden vasten
tijd, ais dat gebed gepaard gaat met de
'voorgeschreven en bij God zooveel ver
mogende verstervingen en aalmoezen,
waarvoor ons in deze ongelukkige tijden
zooveel meer dan anders aanleiding en
gelegenheid gegeven wordt.
Bij deze gelegenheid vragen Wij volgens
lofwaardig gebruik tevens een hartelijk
gebed voor onzen H. Vader Benedictus
XV, die reeds zoovele pogingen heeft ge
daan, om den vrede op aarde terug te
brengen en intusschen do rampen van
den oorlog zooveel mogelijk te verzachten,
en die wel een groot verdriet moet ge
voelen over de vele teleurstellingen, die
Hij daarbij ondervond; een hartelijk gebed
ook voor onze geliefde Koningin, die dag
aan dag toont, hoezeer zij medeleeft met
haar volk, en die bij allen nood en ont
bering weldoende en troostende optreedt,
voor Haar en Haar Koninklijk huis; ein
delijk een hartelijk gebed voor de dui
zenden in ons vaderland, door den waters
nood getroffen, en voor de ontelbaren,
die dagelijks door den bitteren krijg wor
den gedood of in doodsgevaar verkeeren;
en gedenkt dan ook Onzor een weinig in
uwe godvruchtige gebeden.
En zal dit Ons herderlijk schrijven op
den Zondag Quinquagesima in alle tot Ons
Bisdom behoorende kerken, alsmede in
de kapellen waarover een Rector is aan
gesteld, op de gebruikelijke wijze worden
voorgelezen.
Gegeven te Haarlem, den 2ten 'Febr.
1916.
t AUGUSTINUS JOSEPHUS,
Bisschop van Haarlem.
Op last van X. D. Hoogwaardigheid,
L. WESTERWOUDT,
Secretaris.
Jaaroverziehi.
1 Maart 1915. Tegemoetkomende Duit-
sche nota van antwoord op Wilson's voor
stellen.
Frankrijk en Engeland kondigen re
presaillemaatregelen aan tegen den Duit-
schen handel.
2 Maart. De onderzeeër U 8 wordt
in den grond geboord.
6 M aart. Het Grieksche ministerie
Veniselos, op de hand der Entente,
treedt af.
9 M a a r t. Goenaris heeft een ni-auw
Grieksch ministerie gevormd, dat Grie
kenland» neutraliteit wil handhaven.
10 Maart. De onderzeeër II 12 wordt
in den grond geboord.
12 Maart. De Engelscho kruiser
Bayano wordt in den grond geboord.
De strijd om Verdun.
Van Duitsche zijde wordt gemeld:
In de eerste oorlogsmaanden onder den
indruk van de ervaringen van Luik, zjjn
de in de betonbeddingon staande kanon
nen uit het fort Douamont verwijderd
en daarnaast in pas gebouwde pantser-
batterijen opgesteld. De zware kanonnen,
die in de pantsertorens stonden, zijn alle
er in gebleven en hebben tot onmiddel
lijk tot het fort stuk geschoten werd op
de aanvallers gevuurd.
Als bezetting was voor het fort oen
bataljon infanterie bepaald, dat echter
ten gevolge van de verrassend gekomen
overrompeling door onze zware artillerie
niet meer bijtijds daarheen kon komen.
Daarentegen hadden uiteengedreven over
blijfselen van de voorste verdedigingslinie,
ter sterkte van ongeveer duizend man,
elkaar in het fort ontmoet. Deze strijd
krachten konden ten gevolge van ons
hevig artillerievuur de gevechtsposities
niet bezetten en zijn bij de bestorming
van het fort en de daarbij behoorende
pantserbatterijen gevangen genomen.
Een draadloos bericht uit Rome aan
de Engelsehe bladen zegt, dat de Duit-
schers nog weer vier legerkorpsen hebben
onttrokken aan het Russische front ter
aanvulling van de bij Verdun geleden ver
liezen.
Het Petit Journal bevestigt dat het op
perbevel' over de verdedigingstroepen van
Verdun in handen is van den 60-jarigen
generaal' Petain, die bij Jiet uitbreken van
den oorlog op1 het punt stond als kolo
nel' met pensioen te gaan.
Verloren duikbooten.
In de Frankfurter Zeitung vinden wij
een staat van tijdens den oorlog door.
Engeland, Frankrijk, Italië en Rusland
verloren duikbooten. Het zijn er 33, al
dus verdeeld: Engeland 19, Frankrijk 8,
Italië 4, Rusland 2.
Italië en Frankrijk.
ZiüRICH, 7 Maart. (II. N.) Naar de
„Neue Zürcher Nachr." uit betrouwbare
bron verneemt, is de Italiaansche regee
ring met minister Briand overeengeko
men, dat zij 250.000 man van 'haar ter
ritoriale troepen naar Frankrijk zal zen
den, om daar achter het front dienst te
doen. Vijftig bataljons zijn reeds naar
Frankrijk vertrokken. Daardoor wordt
Frankrijk in staat gesteld, al zijn ter
beschikking staande troepen aan het front
te gebruiken.
Italië heeft, om dezen maatregel te
kunnen doorvoeren alle klassen tot den
46-jarigen leeftijd onder de wapenen ge
roepen.
Het Ziiricher blad voegt hieraan toe:
„Op het oogenblik, dat de Italiaansche
troepen den Franschen bodem zullen heb
ben betreden, zal de oorlog tusschen Ita
lië en Duitschland begonnen zijn".
Dultschland tn Portugal.
LONDEN, 7 Maart. (R.O.) Uit Athene
wordt aan de „Daily Chronicle" gemeld:
Volgens nadere berichten betreffende
den opstand te Smyrna is een comité
van burgers gevormd. Dit comité zond
een deputatie naar den vali om vrede
te vragen met de Entente.
De toestand van de troepen is betreu
renswaardig ten gevolge van gebrek aan
levensmiddelen.
Vredespogingen?
KOPENHAGEN, 7 Maart. (O.V.) Naar
van bevoegde zijde vernomen wordt, zal
Turkije binnenkort vredesvoorstellen doen,
teneinde met Rusland tot eon afzonder
lijken vrede te komen.
De opstand te Smyrna.
PARIJS, 6 Maart. Volgens een telegram
uit Lissabon aan de Lyonsche „Progres",
handhaaft Portugal de beslaglegging op
de Duitsche schepen.
0e Paus en de Polen.
In de laatste zitting van het bestuur
van het liefdadigheidscomité te Warschau
werd besloten een adres aan den Paus
te richten.
In dit adres wordt do toestand van
Polen betreffende de voorziening van le
vensmiddelen besproken en don H. Vader
verzocht, bij dc Engelsehe regeering voor
stellen te doen, opdat de toevoer van
levensmiddelen ongehinderd uit Amerika
naar Polen kan plaats hebben.
1 'I i 11 1 1 1 1
Het adres wordt eerstdaags aan den
Pauselijken nuntius te München overhan
digd.
De strijd ten Westen van de Maas.
PARIJS, 7 Maart (Havas). Het middag
communiqué luidt
In Argonne trachtten de Duitschers bij
Haute Chevauchée een mijnkrater te be
zetten. Zij werden echter teruggeslagen.
De Duitsche verbindingswegen werden
opnieuw door de Fransche artillerie ge
bombardeerd.
Tengevolge van een hevig, bombarde
ment konden de Duitschers vorderingen
maken ten Westen van de Maas door
langs den spoorweg in de omstreken van
Regneville door te dringen.
Op hetzelfde oogenblik ondernamen de
Duitschers een aanval niet een divisie op
hoogte 265. Niettegenstaande hun zware
verliezen, hun toegebracht door het Fran
sche artillerie- en mitrailleursvuur, kon
den zij er zich meester van maken.
De Franschen houden het dorp Bethan-
court, het boschje ten Oosten van het
Ravenwoud en de positie op de helling,
van de Cóte d'Oie bezet.
Ten Oosten van de Maas in de streek
van Bras en Haudremont en in Woevre
in den sector van Fresnes en bij de
dorpen aan den voet van den heuvelrug
duurden gedurende den nacht zeer le
vendige artilleriegevechten voort.
De Engeïsohja hoofdofficier van gezond
heid Aspkuid, die in Servië werkte, heeft
in een persgesprek gezegd, dat er in het
land zoo goed als uitsluitend vrouwlen
zijn achtergebljeven, want de Oostenrij
kers hebben alle Servische mannen van
17 tot 50 jaar in Oostenrijk geïnterneerd.
De bevolking ondervindt geen slechte
behandeling van djs zijde der Oosten
rijkers, maar toch is haar toestand ont
zettend. Dit is t|e wijten aan de Duit
schers, die |aerst alles uit het land
haalden wat zij noodig hadden, o. a.
60.000 varkens en .andier vee, alsmede
levensmiddelen en aan de Oostenrijkers
de taak pverlieten troepen in het land
te leggen len de burgerbevolking in het
leven tie houden. Servië ten Oosten van
de M.orawa, is aan de Bulgarian gegeven
die nu alle belangrijke steden en den
spoorweg van Usku,b tot den Donau be
zetten.
Er is een steeds groeiende haat tegen
de Duitschers bij de Oostenrijkers, die
zich geen moledtie geven een geheim te
maken van hun misnoegen over het aan
matigend gedrag van hun bondgenooten.
SPAKJK.
LONDEN. (Part. Telegraaf). De Times
verneemt uit Barcelona, dat de arbeidersr
troebelen daar ter plaatse toenemen. De
carnaval-feesten zijn uitgesteld. Militairen
bewaken de fabrieken.
Kl'AËXlE.
De K oningin-W,edu we van
Roemenië. Het lijk van de ko
ningin-weduwe Elisabeth van Roeme
nië is op 5 Maart in het klooster
Argesch aan de zijde van haar gemaal
bijgezet. Tusschen de beide kisten rust het
stoffelijk overschot van prinses Marie, het
eenige kind van het koninklijk echtpaar.
Do overledene heeft haar fortuin groo-
tendeels aan liefdadige stichtingen ver
maakt.
De Militaire rondvlucht.
Ook II. M. de Koningin was Maandag:
te Scheveningen om de aankomst der
militaire vliegers bij te wonen en onder
hield zich met de vliegers enkele oogen-
blikken.
Na,ar de Msb. vernteemt is door te
Welk weder zullen wij hebben
Verwachting tot den avond van 9 Maart:
Zwakke tot matigen, later wellicht toe.
nemende Zuidoostelijke tot Oostelijken wind
tijdelijk opklarend, later toenememende be
wolking met kans op sneeuw. Temperatuur
om het vriespunt.
laat vertrekken en onverwacht hooge
vloed het bommenwerpengeheel mis
lukt. Het doel was bijna totaal wiegge-
gespoeld. Alteen de L. A. 16 slaagde
er in twee prachtige treffers te maken,
terwijl L. A. 10 ook nog e|en bom in
het doel wist te krijgen. De andere bom
men vielen echter óf honderden meters
voor o£ achter het doisl, in zee óf in de
duinen.
Overigens had de vlucht een gunstig
Verloop.
De Maatschappij „Zeeland".
Daar de booten van de maatschappij
„Zeeland", sinds het uitbreken va.n den
oorlog geen vracht meenamen, zal men,
volgens „De Tel", de vaartuigen een bal-
fastlading geven van dien aard, dat bij
aanraking met een mijn, het schip de
meeste kans heeft te blijven drijven. De
maatschappij zal echter geen zwaarge
wonden en invaliden meer vervoeren.
Het blad meldt verder nog, dat de mail
van de „Mecklenburg" bestond uit 242
zakken Amerikaansche en 72 zakken Hol
landsche mail.-De plaats, waar de brie
venzakken lagen, was reeds dadelijk na de
ramp niet meer te bereiken.
Mail in beslag genomen.
Het s.s. „Veendijk" van de Holland-
Amerika lijn, 6 'dezer te Rotterdam aan
gekomen, en de „Noorddam" 2 dezer
van Rotterdam naar New-York vertrok
ken, hebben beide die mail in Engeland
moeten ontschepen.
Middenstands-enquête.
De heer Kellenaars schrijft in den „R.
K. Middenstander":
Is het nu niet rond 7 jaar geleden,
dat bij Koninklijk besluit werd ingesteld
een Commissie voor de Middenstands-
enquête
Deze commissie zou een onderzoek in
stellen naar den toestand van den klein
handel en de kleinbedrijven.
Zij zou van haar bevindingen rapport
uitbrengen aan de Regeering.
En de Regeering zou op haar beurt met
de in die rapporten samengebrachte ge
gevens haar nut doen.
Op wetgevend gebied zou zich op deze
wijze voor den Middenstand het beloofde
land openen 1
Men toog met grooten ijver aan den
arbeid.
In grootere en kleinere plaatsen werden
enquêtes gehouden door middel van vra
genlijsten, die door de betrokken midden
standers beantwoord werden.
Nauwelijks een jaar na die plaatselijke
enquête verscheen een bericht, dat de
arbeid goed opschoot en dat heel wat
belangrijk materiaal was bijeengebracht.
De Middenstand watertandde.
En. de wetgever maakte zich natuur
lijk al gereed om zijn nut uit die rapporten
te trekken?
Maar.eilieve, dan hadt gij buiten
den waard gerekend.
De waard, die in dit geval is de bekende
Nederlandsche treuzelaar, de Hollander,
die alles doet op z'n elf en dertigst,
die altijd bezig is en nooit klaar komt.
En zoo bleef het, jaar in jaar uit.
Men zal natuurlijk weer wel de schuld
aan den oorlog geven, die alles onderste
boven heeft gezet.
Maar men had best vóór den oorlog
kunnen klaar zijn.
Als men de zaak maar met even groote
energie en ijver had doorgezet als men
haar begon.
Nu zijn door dat onvergeeflijk slabak
ken vele mooie rapporten reeds verouderd