De Groote Oorlog.
No. 14.
Dinsdag l Februari 1916
Twaalfde Jaargang
Mijnt eiken MAANOAG-.JVOENSDAG- en VRIJDAGAVOND
De val van Treub.
BUITENLAND.
BINNENLAND.
Losse Oorlogsberichten.
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Soes f 0.75, daarbuiten ƒ0.95
Afzonderlijke nummers 5 cent, dubbele bladen 10 cent.
Advertentiën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór
half drie en Vrijdag vóór een uur 's namiddags.
Kanfoor v. d. Administratie: Ganzepoorfstraaf C 2o9> GOES
Tel. interc.Directie no. 33. Redactie no. 97.
Reclameberichten 25 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prijs
Advertentiën van 15 regels 0.50; iedere regel meer 10 Ct.
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 _X berekend.
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Ct. A contant.
De abonné's op dit blad, in het bezit der door de
directie uitgereikte polis, zijn, overeenkomstig de
daarvoor vastgestelde Verzekeringsvoorwaarden,
GRATIS verzekerd tegen ongelukken voor:
1500
gulden bij verlies van beide
banden, voeten of oogen.
Voorts bij ongeneeselijke
verstandsverbijstering
gulden bij
verlies van een
hand, voet
of oog;
gulden bij
verlies
van een
duim
60
gulden bij
verlies van
een
wijsvinger;
gulden bij
verlies van
eiken anderen
vinger.
De uitkeering der bovenstaande bedragen is gewaarborgd door de „Hollandsche Algemeene Verzekerings-Bank" te Schiedam.
Een bekwaam landsdienaar, een knap
jurist, een tinancieele specialiteit, een
werker eerste klas, zo.o stond de minister
van financiën, Mr. Treub, bij alle partijen
te boek. De linkerzijde mocht er fier op
gaan dezen bewindsman onder haar ge
trouwen te rekenen en men zou zoo
denken, dat de Concentratie (vrijzinnigen
van diverse pluimage plus socialisten) in
de Tweede Kamer alles zou vermijden
in het welbegrepen landsbelang, wat een
botsing tusschen dien minister en de
Kamer zou kunnen veroorzaken.
Maar ongeloofelijk en toch waar
het partijbelang weegt bij de heereu
der Concentratie zwaarder dan het
landsbelang. Daar zijn Statenverkie
zingen in aantoci. t, die misschien kunnen
leiden tot een omzetting der in meerder
heid Rechtsche Eerste Kamer en nu
moet er een lokaas zijn voor den on
noozelen kiezer, een erkiezingsleus die
inslaat bij den minderen man, den „arre-
beider", en zoo moest en zou dan met
alle geweld de Ouderdomsrente of liever
het wetsontwerp op den Staatsaalmoes
in behandeling genomen worden, zooals
de Concentratie met het Socialisme als
kemphaan dat wilde. Er is ook nog wel
een rechterzijde in de Tweede Kamer,
maar die wordt als „non-valeur" be
schouwd en in den hoek gedrongen.
Toen nu minister Treub, die niet als
ledepop der Concentratie, maar als be
windvoerder met eigen meening de
Ouderdomsrente wilde zien vastgekoppeld
aan de Pensioenbelasting, daar hij de
laatste beschouwde als een aequivalent
van premiebetaling voor ingezetenen met
kleine inkomens, verkoos de Concentratie
of liever de S. D. A. P., want de
vrijzinnigen zijn in de handen derS. D.
A. P. als een duif in de klauwen van
den havik, volgens het snedig en rake
beeld van den heer Lobman den mi
nister niet op dien weg te volgen, en
zoo werd Donderdagavond door de 4
partijen van luiks de motie bekokstooïd,
üie üen dag daarop door Schaper iS. D.
A. P.) met genoeg durf om de kat de
bel aan te binden, werd ingediend.
Die motie luidde
„De Kamer, van oordeel, dat de
dwang, die de Minister van Financiën
uitoetent op de Kamer, om een on
verbrekelijk verband te leggen tusschen
liet ontwerp-Ouderdomswet en het
ontwerp-Pensioenbelasting niet kan
worden aanvaard,
gaat over tot de orde van den dag".
Men kent het lot der motie. Zij werd
aangenomen met 45 tegen 42 stemmen.
Van rechts stemden vóór de heeren
v. Vliet, Oosterbaaii, Aalberse, De Wyker-
slooth, v. Best, v. Wijnbergen, Duynstee,
Bogaardt, Arts, de beiden eersten A. R.,
de overigen K. K.,
Van links stemden tegen de heeren
Ter Spill, v. Hamel, Rink, Hubrecht,
Visser v. iJzendoorn, Liefliuck, Patijn,
Vollenhoven, Nierstrasz, Boissevam, Kno
bel, Drion, v. Doorn, de Voorzitter.
De heer Aalberoe had tevoren ver
klaard, dat de omstandigheden niet van
dien aard waren om hem tot verwerping
der motie te doen medewerken.
Het ware misschien beter geweest
indien rechts één lijn had getrokken,
door zich bij de ininisterieele regeling
neer te leggen, nu in de motie geen
oordeel over de wetsontwerpen zelve
werd geveld. Maar wanneer men de
motie lezende op de woorden let „dat
de dwang dien de minister van fiuaticiën
uitoefent op de Kamer" dan is het be
grijpelijk dat de rechtsche heeren, die
vóór de motie stemden, dit deden, omdat
zij het zwichten voor de eischen van
minister Treub niet overeenkomstig de
waaidigheid der Volksvertegenwoordi
ging actiiten.
Het zou evenwel dwaas zijn den val
van Treub aan rechts te wijten. In
werkelijkheid schrijft „De Tijd"
heeft geen groepeering een zoo loyale
politiek gevoerd als die der rechterzijde.
Alleen de meest zuivere reden van het
landsbelang hebben daar de meerderheid
geleiden alle politieke hartstochten of
everwegingen, om van de voor links
inoeielijke situatie gebruik te maken,
teneinde partij-voordeelen te behalen,
zijn er vreemd gebleven. De houding der
rechterzijde was wijs en behield alle eer
aan zich.
Doch zelfs schrijft „Het Handels
blad" al hadden de negen leden van
Rechts, die voor de motie-Schaper stem
den, tegen gestemd, zoodat de motie
ware verworpen met 51 tegen 36 stem
men, de positie van den minister zou
toch onhoudbaar zijn geworden. Immers,
hij zou dan toch het overgroote deel der
Linkerzijde tégen zich hebben gehad.
„Welk een positie", zegt de schrijver
van het Kamer-overzicht, „zou het voor
dezen minister geweest zijn, wanneer
hij een redding hoofdzakelijk te danken
zou hebben gehad aan de rechterzijde
en de meerderheid van links hem feite
lijk een votum van afkeuring zou zijn
blijven geven? Men zou, naar wij ge-
looven, stoelvaster moeten zijn geweest
dan men van den heer Treub pleegt aan
te nemen, om ook nazulkeen „redding"
nog te blijven zitten
Up het laatste oogenblik kregen som
migen der Concentratie het te benauwd
en kwam een groot deel der unie-libe
ralen (bij monde van den heer Van Hamel)
en van de vrije liberalen (bij monde van
den heer DnonJ verklaren, dat zij om
toch maar den minister te behouden
zouden stemmen tegen de motie.
„De Maasbode" merkt hierbij op
„Zij die verklaarden te zullen tegen
stemmen meenden dat gerust te kunnen
doen, ofschoon zij
le. hadden verklaard bij monde van
Siun aller woordvoerder, den heer De
Meester, niet verder te zullen
gaan;
2e. in stilte hadden saamgewerkt tot
en ingestemd met de motie, woordelijk
dezelfde, welke zij nu zouden trachten
te verwerpen.
Wat zegt men van zulke politiek?
Kan ze ook iets met gekonkel gemeen
hebben
Treub is het slachtoffer geworden van
de zeer inferieure Concentratiepolitiek.
Treub was te eerlijk en Treub was
te stroef voor de Concentratie en daarom
moest hij weg en zal hij vervangen
worden door een gewilliger en meer
plooibaar man.
5o. „Niet echter aan mr, Treub's
stroefheid alleen, en niet in hoofdzaak
daaraan vait zijn nederlaag van gisteren
te wijten, schrijft „De Residentiebode'
„Wij gelooven, dat daarbij nog iets
anders in het spel is geweest, n.l. een
stuk^ van de nationale fout, welke zoo
meuige zaak hier te lande heeft bedor
ven en die zooals Felix Dahn getuigt
reeds het euvel der Batavieren geweest
is: de onderlinge naijver, die het zoo
moeilijk zetten kandat een groot man,
niettegenstaande zijn groote gebreken,
groot is eii misschien in de gelegenheid
komt, groot werk te verrichten".
Voor de rechterzijde, zoo besluiten wij
met „Het Centrum", bestaat geen reden,
om over het heengaan van den heer
Treub erg rouwig te zijn, al zal zij de
groote werkkracht en onbetwistbare be
kwaamheid van dezen bewindsman zeker
niet ontkennen.
Maar zoowel zijn belasting-voorstellen
als zijn sociale ontwerpen en het omver
halen der wetten-Talma ontmoeten rechts
te ernstige bezwaren, dan dat men daar
zijn aftreden zou kunnen betreuren.
Wei wekt de toestand van onzekerheid,
waarin het land én ten aanzien der soci
ale verzekering én ten aanzien der voor
ziening in den nood der Schatkist geko
men is, ook aan deze zijde gevoelens van
groote onbehagelijkheid, maar dat alles
gaat echter buiten de verantwoordelijk
heid der Rechterzijde om, die, door den
afloop der verkiezingen in 1913, zich de
de leiding van 'slands zaken zag ontnomen
De rechterzijde zal daarom, naar wij
met reden kunnen veronderstellen, ook
in de toekomst zich bereid toonen mede
te werken om de zaken zoo goed moge
lijk in 't spoor te brengen en te houden.
Het algemeen belang staat bij haar voor
op. Maar zij mag er dan ook aanspraak
op maken, dat met hare billijke wenschen
behoorlijk rekening zal worden gehouden.
De toestand.
Veel groot nieuws is er niet. De En
tente mogendheden hebben Kaap Boer-
noe, die de baai van Saloniki belieerseht
bezet met hunne troepen. De commandant
van het Grieksehe fort aldaar heelt slechts
kunnen protesteeren. Zoo wordt het
voor Griekenland al hoe langer zoo las
tiger ten opzichte van zijn „welwillende
neutraliteit.'
Dan zijln er op' het Westerfront hevige
gevechten gaande en Duitschers in Klem
Azië bezig een veldtocht met behulp der
Turken voor te bereiden tegen Egypte en
het kanaal van Suez.
En dan hoeft Zaterdagavond een Zep
pelin van den mist weten gebruik te
maken om boven Parijs te verschijnen en
13 bommen te werpen op de Fxansche
hoofdstad, waardoor 24 personen zijn ge
dood en 28 gewond. Onder de dooden
zijn 9 vrouwen en 2 kinderen. Reuter
meldt dienaangaande nog het volgende:
In strijd met de gepubliceerde voor
schriften stroomde een groote menigte
naar id© boulevards om getuige te zijn van
hetgeen men een bezienswaardig schouw
spel achtte. De menigte groeide aan tegen
elf uur, toen de schouwburgen uitgingen.
Nergens werd de voorstelling onderbro
ken. De Parijzenaars legden bij het alarm-
blazen volstrekt geen ontsteltenis of vrees,
doch veeleer nieuwsgierigheid aan den
dag. Op één punt werden 15 slachtoffers
geteld; op een ander werden zes man,
twee vrouwen en twee kinderen gedood.
Verscheidene anderen kwamen onr het
leven of werden gekwetst door het in
storten van door bommen getroffen hui
zen. Gedurende den Zeppelin-aanval hing
boven de stad, op een hoogte van 2000
voet, een dikke mist, die de doordringende
kracht der zoeklichten verzwakte en het
werk der an li-1 uchtvloot-kanonnen belem
merde. Tal van vliegtuigen stegen op ter
achtervolging van den op groote hoogte
wegvluohtendeu Zeppelin, en schoten
erop.
0e Paus en België.
Men schrijft uit Rome aan „De Tijd".
Z. H. Paus Benedictus XV heeft zich
gewaardigd, aan Mgr. Heylen drie audiën
ties toe te staan, welke welwillendheid
aldus de Bisschop voor België het
bewijs is, dat het op werkelijke genegen
heid van den H. Vader kan rekenen.
Indien Z. H. tot scheidsrechter over
den vrede wordt benoemd, zal de Paus
als eerste voorwaarde voor bet begin der
vredesonderhandelingen de algeheele ont
ruiming van België eischen, zijn herstel
en zijn militaire, economische financieele
onafhankelijkheid zonder eenige verplich
ting ten opzichte van üuitschlaud. Het
zal natuurlijk van dc Belgische regeering
afhangen, om nog bijzondere eischen te
stellen.
Tijdens het verblijf te Rome, heeft Mgr.
Heylen, vergezeld van diens secretaris en
ook aan jhr. van Nispen tot Sevenaer zijn
opwachting gemaaktlater heeft hij den
bijzonderen gezant bij den H. Stoel ont
moet bij een ofieieel diner ten Vaticane,
waar ook de Kardinalen aanzaten. Jhr.
van Nispen was zeer verrast een Neder
lander (den zeereerw. heer Bootsma uit
Nijmegen) te ontmoeten als secretaris van
Mgr. Heylen.
Hier loopen hardnekkige geruchten,
volgens welke Z. H. de Paus op eigen
iuitiatief een commissie zou benoemen
volgens den wensch van het Episcopaat,
om de gebeurtenissen in België te onder
zoeken De geruchten moeten worden
tegengesproken, ofschoon deze tegen
spraak met wil zeggen, dat de quaestie
blauw blauw wordt gelaten.
Een onderhoud met de Belgische bisschoppen
te Rome.
Fernand Neuray, de directeur van de
„XXe Siècle", verblijft thans te Rome
en is daar door Z Etu. kardinaal Mercier
ontvangen.
„Met welk eene ontroering zoo
schrijft hij ik neergeknield ben om
zijn zegen te ontvangen, zal ik niet trach
ten u te schetsen. Zijne gezondheid is
goed, de beproevingen hebben hem niet
verandeid; in zijne oogen schittert nog
de schoone vlam, wier glans allen aan
trok, die tot hem kwamen.
De overheerschende trekken van zijn
gelaat waren vroeger de intelligentie en
de eenvoudthans is het de majesteit
een onbewuste majesteit en daardoor des
te indrukwekkender. Het is een onver
getelijke herinnering. Ik zal heel mijn
leven dit oude salon van het Belgisch
College vóór mij zien de verjaarde meu
belen, de vermolmde deuren, die niet
meer sluiten en de dienaar, die een
weerspannig vuur aanwakkert, metgroote
houtblokken onder den arm. In dit kader
verscheen voor mij d< kardinaal, onze
kardinaal. Er is niets op dit oogenblik
te Rome zoo schoon. De edelste pracht
der stad verbleekt bij dit tafereel".
Ook Mgr. Heylen heeft Fernand Neu
ray ontvangen. „Zijn eenvoudige goedheid
heeft aller hart gewonnen wat men van
zijn moed weet en men weet niet
alles heeft hier ieders bewondering
afgedwongen. Arm diocees van Namen;
arme provincie Luxemburg I Kort na den
inval heeft Mgr. Heylen alle dorpen, die
geleden hadden, bezocht, een voor een,
oural hulp en troost brengend. Zijne
mededeelingen maken hier veel indruk".
(Maasbode.)
Een Russisch generaal opgegraven.
In den slag aan de Masoerische meren
is o a. de Russische generaal Somssonoff
gevallen. Zijn weduwe had de Duitsche
overheid verlof gevraagd, onderzoek te
doen naar het lijk van haar man, dit op
te graven en naar Rusland te mogen over
brengen. Dit verlof werd verleend. Het
heeft echter veel moeite gekost het lijk
te vinden. De weduwe had kunnen vast
stellen, dat haar man in den slag bij
Dzialdowo was gevallen en op het slag
veld begraven wasBij haar onderzoeking
en hoorde zij echter, dat boeren na het
gevecht toevallig in een bosch het lijk
van een officier hadden gevonden, dat
in der haast en zonder doodkist begraven
was Het lijk verkeerde toen reeds in
een tamelijk veivevorderden staat van
ontbinding. De boeren hadden het lijk
in den generaalsmantel gehuld en zoo
begraven. Als eenig kenteeken had men
een medaljon met de fotografie van een
vrouw en eenige kinderen gevonden, Dit
medaillon was bewaard en kon nu aan
de weduwe worden vertoond, die het
als het eigendom van haar man herkende.
Daarop is haar vergunning verleend het
lijk uit te graven en via Zweden naar
Moskou doen vervoeren waar het thans
ter aarde zal worden besteld
i\OÖKWF«E*.
De koning van Noorwegen
in gevaar.
BERLIJN, 29 Januari (O. V.) Uit Ko
penhagen wordt aan het „Berliner Tage-
blatt" geseind
Koning Haakon van Noorwegen, die
de verbrande stad Molke bezocht had,
kwam op de terugreis naar Bergen ernst g
in gevaar, doordat de kruiser „Heimdal"
waarop hij zich bevond, in volle zee door
een orkaan overvallen en genoodzaakt
Welk weder zullen wij hebben
Verwachting tot den avond van I Febr.
Zwakke tot matige winden uit Oostelijke
richtingen. Nevelig tot zwaarbewolktweinig
of geen neerslag temperatuur om het
vriespunt.
werd een noodhaven binnen te loopen,
waar het schip thans nog ligt.
UELtaË.
Nestor Wilmart,
de bekende Brusselsche financier, de man
o. m van de stoomtramunderneming
Gent-Terneuzen, is door het hof van
beroep te Brussel tot acht jaar gevan
genisstraf veroordeeld, d. w. z. tot twee
jaar minder dan waartoe hij in eerste
instantie was veroordeeld. In Maart zal
Wilmart reeds vijf jaar in gevangenschap
doorgebracht hebben. (N. R. Ct.)
De Watersnood.
Te Zijpe hebben tal van bewoners uit
den overstroomden Anna-Paulownapolder
een toevlucht gevonden. Vooral het dorp
Oudesluis heeft zijin bevolking zeer zien
toenemen. Verscheidene gezinnen zijin
gehuisvest in de Hervormde en de Doops
gezinde kerk. Langzamerhand zullen de
vluchtelingen z-oo 'mogelijk .over de ge-
heele gemeente verdeeld worden.
Voor het vëe der noodlijdenden heeft
de aid. Zijpe van de Hollandsche Maat
schappij v. Landbouw ruim 64000 K.G.
hooi beschikbaar gesteld, ingezameld bij
de landbouwers .te Zijpe. Dit hooi is tegen
een matigen prijs voor hulpbehoevenden
in den Anna Paulownapolder verkrijgbaar;
voor hen, die niet betalen kunnen, zal
steun gevraagd worden bij de Waters-
nood'commissie.
Uit Enkhuizen: De Dreahterland-
sche zeewering is reeds zloo ver her
steld, dat bet rijtuagverkeer, dat over de
kruin van den dijk onderhouden wordt
tusschen Enkhuizen en de dorpen tot Me-
demblik weder is toegestaan.
Uit Made-Drimmelen: De toe,-
stand 'is sinds de noodlottige doorbraak
van den Buitendijk in dein nacht van
13 op 14 Jan. gelukkig veel verbeterd.
Het water trekt langzamerhand terug, zoo
dat de huizen weer vrij komen. De mees
te menschen zijin in hun huis terugge
keerd en het vee is weer ia de stallen.
Alleen oud-Drimmelen is nog niet droog
voets te bereiken. De verbinding geschiedt
hoofdzakelijk pier roeiboot.
Hofbericht.
Naar de bladen vernemen, heeft de
bof, waaraan H. M. de Koningin lijdende
is, een zeer bevredigend verloop
Inmiddels seint men ons hedenmiddag:
Men meldt ons, dat bij H M. de Koningin
zich verschijnselen van influenza hebben
voorgedaan.
Do doode hand
Ds. Chr. Broekhuyïzen, predikant te
Oostrum bij Dokkum, schrijft in het
„Nieuwsblad van het Noorden" tegen do
voorgenomen belasting der goederen in
de doode hand. In een zijner stukken
vermeldt hij een voorbeeld van een col
lega, die f 800 trekt als Rijkstractement
en voor het overige wordt gehonoreerd
pastoralia of kerkbezittingen. Deze Iaat-
sten met zijn traeteiment leveren hem een
bruto inkomen op van f2300. Daarvan
moet evenwel af f 433 voor grond- en
polderiasten, f 96 voor personeel, f 80 voor
hoofdelijken omslag, f 41 voor inkomsten
belasting en f 150 voor rijden naar de
combinatie. Na aftrek ook der verhurings-
kosten gaan er van zijn £2300 niet min
der dan f 990 weg. Moet ex nu nog 6