De Groote Oorlog.
No. 6. Donderdag 13 Januari 1916. Twaafde Jaargang.
Verschijnt eiken MAANDAG-,JfOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
WAAKT
Losse Oorlogsberichten.
BINNENLAND.
Wetenschap en Kunst.
Abonnementsprjjs p. 3 maanden voor Goes f 0.75, daarbuiten f 0.95
Afzonderlijke nummers 5 cent, dubbele bladen 10 cent.
Advertentiën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór
half drie en Vrijdag vóór een uur 's namiddags.
Kantoor v. d. Administratie: Ganzepoorfsfraat C [209, GOES.
Tel. interc.: Directie no. 33. Redactie no. 97.
Reclamebericbten 25 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prijs.
Advertentiën van 15 regels f 0.50; iedere regel meer 10 Ct.
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 _X berekend.
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Ct. k contant.
gulden bij verlies van beide
handen, voeten of oogen.
Voorts bij ongeneeselijke
verstandsverbijstering
De abonné's op dit blad, in het bezit der door de
directie uitgereikte polis, zijn, overeenkomstig de
daarvoor vastgestelde Verzekeringsvoorwaarden,
GRATIS verzekerd tegen ongelukken voor:
De uitkeering der bovenstaande bedragen is gewaarborgd door de „Hollandsche Algemeene Verzekerings-Bank" te Schiedam.
gulden bij
verlies van een
hand, voet
of oog;
gulden bij
verlies
van een
duim;
gulden bij
verlies van
een
wijsvinger;
gulden bij
verlies van
eiken anderen
vinger.
Deze kreet klinkt ons tegen uit de
artikelen van de vooraanstaande organen
onzer pers, naar aanleiding van het Zater
dag en Zondag te Arnhem gehouden bui
tengewoon congres der Sociaal-Democra
tische Arbeiderspartij. Wij nemen dien
kreet over en roepen ook onze politieken
geestverwanten, vooral onzen Katholieken
kiezers toeWaakt en weest op uw hoede.
Want dat congres der S. D. A. P. kan in
't kort worden samengevat als een oor-
logs verklaring aan de Rechterzijde en het
uitroepen der bloc-politiek, waarbij geheel
de Linkerzijde als één blok reeds bij de
eerste stemming in Juni a. s. zal trachten
ons den voet te lichten in de Eerste
Kamer. De Eerste Kamer moet „om";
zij m-oet om den sociaal-democratischen
spreektrant te bezigen „onschadelijk"
worden gemaakt, en derhalve moest het
Congres zich bereid verklaren tot „dus
danige samenwerking met die politieke
partijen (de liberale natuurlijk), die in zake
de grondwetsherziening bereid zijn de re
geering te steunen". Het partijbestuur
kwam er bij monde van Vliegen rond
voor uit, wat het van de vergadering ver
langde: in één gareel gaan met de libe
ralen tegen de Rechterzijde. Was het
eigenlijk wel noodig, daaraan nog zuik
een vloed van woorden te verspillen, als
over de aanwezigen werd uitgestort?
vraagt terecht „Het Centrum". Zijn de
bewuste „proletariërs" der S. D. A. P.
niet reeds lang. gewend aan en ver
trouwd met het anti-clerieale „bloc" aan
de stembus? Slag op slag ging men im
mers samen met de liberale, of de con-
servatief-liberale „bourgeoisie", en het
eenige verschil met sommige vroegere
stembussen is, dat men zich thans ook,
zooals Vliegen het uitdrukte ,bij eer
ste stemming in herstemmings po
sitie zal hebben te stellen. Anders ge
zegd, men zal, waar dit noodig wordt
geoordeeld, terstond naast en met de
liberalen hebben op te trekken en op
liberale candidaten zijn stem moeten uit
brengen.
„Wij moeten aldus de spreker van
het Partijbestuur links stemmen bij de
Staten-verkiezingen. Het eenige wat men
aan de liberalen kan vragen is: zijt gij
voor de regeeringsvoorstellen Dat spreekt
echter vanzelf."
Nu, „Het Volk", hoofdorgaan der roode
broederen, dat verleden Woensdag vaor
het roode congres de groote trom roerde,
wond er ook geen doekjes om. Hoor maar:
„Waar het Staatspensioen en de
Grondwetsherziening gevaar 1 o o -
pen, moet geen politiek gevoerd wor
den, die tot machteloosheid leidt. De
zaken staan zóó, dat ten aanzien van
de Provinciale Statenverkiezingen een
open, een zeer duidelijke houding moet
worden aangenomen. Reeds in 1914
werd door het Congres der S. D.A.P.
een resolutie aangenomen, waarin het
zelfde stond, als wat thans wordt voor
gesteld. Het partijbestuur wil den aan
staanden zomer bij de Statenverkiezin
gen die stukken op het schaakbord zet
ten, die noodig zijn. Wij willen de
rechtsche meerderheid uit de Eerste
Kamer weg hebben en, als het noodig
is, de vrijzinnigen zelfs bij
eerste stemming steunen.
„Om er geen doekjes om te winden,
wij zijn van plan te doen datgene, wat
gedaan moet worden om onze eischen
door te zetten en de Eerste Kamer
zóó samen te stellen, als wij ze noodig
hebben."
Er wordt weer druk geschermd met
Staatspensioen. Dat er een stel gpede
sociale wetten voor het volk door mi
nister Talma zijn tot stand gekomen, die
nog altijd op uitvoering wachten, weet
het roode blad heel goed. Maar het is
juist zooals dezer dagen de Haagsche
correspondent van „De Tijd' 'schreef: „De
sociaal-democraten en de liberalen hebben
in dezen met elkaar gemeen, dat zij; de
invaliditeits- en ziekteverzekering alleen
mooi vinden als reclame voor eigen zaak.
Zij zijn van dergelijke sociale maatregelen
voorstanders geweest, zoolang zij er niet
waren. Met het verbinden daaraan van den
naam van Minister Talma en een rechtsche
meerderheid is de aardigheid eraf. Men
kan zich toch niet op een wet-Talma be
roepen, om socialisten en liberalen in
de gunst en recommandatie van de kie
zers aan te bevelen?
De invaliditeits- en ziekteverzekeringen,
na zooveel inspanning in het Staatsblad
verschenen, mogen dan ook tot geen prijs
worden ingevoerd. De werklieden kunnen
wachten dagen en nachten. Zoodra echter
de aangenomen wetten zijn vermoord, zult
gij: eens zien met welk een geestdrift
zich de heeren weer opmaken, om aan
de arme werklieden een uitkeering te
verzekeren bij ziekte en invaliditeit."
Wij slaan onze christelijke arbeiders
te hoog aan, dan dat zij zich door het
boerenbedrog van de liberaal-socialistische
volksmenners dezen zomer zullen laten
bedotten en zich steenen voor brood in
de hand zullen laten duwen.
Intusschen zoo zeggen wij „De Maas
bode" na hebben we de roode partij
van harte dank te zeggen voor de klin
kende waarschuwing, die zij aan onze
kiesvereenigingen heeft gegeven.
Deze kunnen het zich nu voor gezegd
houden, dat straks in Juni alles op haren
en snaren gezet zal worden om de Eerste
Kamer te vermeesteren.
Aan onze mannen dus de taak om geen
uur te verzuimen, maar terstond den ar
beid wakker aan te vatten.
Moeite noch offers mogen worden ont
zien om vooral in die provincies, waar de
gevoelige plekken in ons bolwerk zitten,
den aanval totaal af te slaan.
Waakt en werkt, roepen we den recht-
schen besturen toe.
Maakt u gereed tot een krachtigen, be
slisten afweer tegen, den aanval van een
steeds radicaler linksch blok en vergeet
ook de kansen om winst te behalen in
verschillende districten niet.
Een Oostenrijkse!) succes.
WEENEN, 11 Januari. (W. B.) Het staf-
communiqué van hedenmiddag luidt:
De Lovcen is genomen.
In een verwoed gevecht'van drie dagen
overwon onze dappere infanterie in schit
terende samenwerking met de zware ar
tillerie en de oorlogsmarinie, den verbit
terden tegenstand van den vijand en de
geweldige moeilijkheden van. een winter-
gebergte, dat, als pen mum- van 1700
M. hoogte uit de zee opstijgend, sinds
jaren voor de verdediging ingericht was.
26 kanonnen, waaronder twee 12 c.M.-
kanonnen, twee moderne 15-o.M. en twee
24 c.M.-mortieren, munitie, geweren en
verplegingsmateriaal zijn onze buit.
Een deel' der kanonnen, dat ongeschon
den is, wordt tegen den vijand gebruikt.
In het Noord-Oosten van Montenegro
is de vijand, die gisteren vlak voor Berani
tegenstond bood, teruggeworpen. De stad
en de beheerschende hoogten ten Zuiden
en ten Westen daarvan zijn in ons bezit.
Door snel' optreden slaagden wij1 er in
de brandende Linibrug in Berani voor
algeheele verwoesting te bewaren.
Bij Ipek zijn nog 13 Servische kanonnen
met veel munitie opgegraven.
De Paus en België.
Onlangs hebben wij melding gemaakt
van een onderhoud, dat de aalmoezenier
bij het Belgische leger, pater Henusse,
met den H. Vader zou hebben gevoerd
en waarbij de Paus zou hebben ver
klaard, dat geen vrede mogelijk was
zonder het volkomen herstel van België.
In een predikatie voor de troepen
heelt nu naar wij in de „XXe Siècle"
lezen pater Henusse de verklaringen
des Pausen herhaald en nader uiteen
gezet. Hij zeide
„De Paus heeft mij gezegd en opge
dragen te herhalen in de Belgische loop
graven van Nieuwpoort tot Yperen, te
herhalen tot de soldaten, de burgers, de
aalmoezeniers, de regeerders en den ko
ning zeiven, dat hij v an meening is, dat
Belgie reclit heeft op volkomen herstel
van de zijde van Duitschland en dat Hij
er nooit in zou stemmen, Zijne goede
diensten aan te bieden om te helpen voor
het herstel van den vrede, dan indien
minstens België worde hersteld met zijn
grondgebied in Europa en in Afrika,
zooafs dit was voor den oorlog, in het
vol bezit zijner vrijheid en al zijne oude
internationale rechten, geheel en al on
geschonden tegenover alle volkeren, zon
der vooibehoud betreffende een recht
vaardige schadeloosstelling, die zou wor
den vastgesteld na een nauwkeurigen
inventaris van het herstel van alle monu
menten, den herbouw van alle fabrieken
en woningen en de restitutie der parti
culiere bezittingen."
Ik zou niet anders kunnen spreken,
heeft de H. Vader er aan toegevoegd,
want dan zou ik tegen de wetten der
moraal inspreken. (Maasbode
VreeselijKe bommenaanslag op de Panne
De Belgische correspondent van „De
Tijd"meldt uit de Panne
Tijdens de Hoogmis in de parochie-kerk
aan den Adenktrkscken weg, waar het
Koninklijk Echtpaar den dienst bijwoonde,
hebben Duitsche vliegers Zondagochtend
bommen op De Panne geworpen. Het
kleine kerkje aan zee, waarvan ik vioeger
een beschrijving gaf en waar gewoonlijk
het Koningspaar komt, werd gedeeltelijk
vernield, de groote kerk bleef gespaard,
al vielen in de nabijheid twee obussen.
Een 50-tal dooden vielen er te betreuren.
Er ontstond een groote paniek, maar de
Koning voorkwam door zijn groote kalmte
eu zijn bezadigd optreden erger. Vluch
telingen en inwoners beliooren onder de
dooden, onschuldige burgers en krijgslial'te
soldaten. Onder het pum werden de lijken
soms weggehaald, maar een oude man en
vrouw vond men wonderlijk ongedeerd
onder hun ingestort huisje.
Naar de „Temps" meldt heeft de koning
van België een besluit onderteekend,
volgens hetwelk de Belgen die tusschen
1890 en 1896-geboren zijn en geen gevolg
geven aan den oproep om onder de wa
penen te komen, als deserteurs beschouwd
zullen woiden.
De toestand in Rusland.
De „Times" verneemt uit Peters
burg dat, hoewel de jongste sneeuw
val de beweging belemmert, de Rus
sen in Galicië voortdurend en syste
matisch blijven oprukken :en het bezette
gebied tijden hun opmarsch ^versterken.
Aldus wordt het Russische front langza
merhand uitgebreid. Het omvat thans ovei
een afstand van 39 mijlen den Oostelijken
oever van de midden-Strypa, die krach
tig versterkt is pn beveiligd tegen her
overing. Tel'.
Op den Balkan.
Uit Rome wordt gemeld: Duizenden Grie
ken verlaten Saloniki. De geallieerden lan
den voortdurend troepen te Saloniki en Or-
vano. Een bende Bulgaarsche commitad-
ji's die een Albaneesche patrouille bij
Elbassan heeft aangevallen, is geheel af
gemaakt.
Op den geheelen Balkan heerscht stren
ge koude. Die themometer daalde tot 24
graden onder nul. Er wordt vneeselijk
geleden. Ook de Bulgaren krijgen gebrek
aan levensmiddelen. Berichten uit Tur
kije melden, dat de bevolking van een
geheele provincie van honger dreigt om
te komen.
liet Eerste Kamerlid voor Noord-Hol
land, de heer P. B. J. Ferf (u.l.) heeft
wegens voortdurende ongesteldheid ont
slag als zoodanig genomen.
Bij Vlieland zijn Dinsdagmorgen acht
mijnen aangespoeld.
De plannen der Ford-expeditie.
Van welingerichte zijde verneemt de
Maasbode:
Het schijnt dat de Ford-expeditie thans
een vast plan van actie heeft Toen de
Amerikanen in Scandinavië aankwamen,
onibrak ten eenenmale een basis van
werken. De Nooren, Zweden en Denen
hebben daarin verandering gebracht;
zij eischteu een vasten grond voor ver
deren arbeid, minder bombastische rede
voeringen, doch positieven arbeid.
Het plan is liet eerst besproken dooi
de Deemsche leden der expeditie en
draagt de goedkeuring weg van Ford's
intieme vrienden en raadgevers. De
voorstellers wenschen, dat, zoo snel als
mogelijk is, in eik neutraal land vijf
beduidende, competente persoonlijkheden
worden gekozen, die in Den Haag of
Stockholm bijeen zullen komen en blijven
tot een permanent comité zoolang de
oorlog duurt.
Dit comité moet langzamerhand het
concentratiepunt worden, waar alle vre-
deswenschen der tot nu toe onmachtige
volkeren der oorlogvoerende landen zullen
verzameld worden. Het verkregen agita
tiemateriaal moet door compeieiue per
sonen aan de regeeringen der oorlogvoe
renden worden voorgelegd teneinde
den vrede te verhaasten.
Um de handen van dit comité niet te
voren te binden wil de Ford-expeditie
geen besluiten nemen of proclamaties
uitvaardigen. Het comité wordt geheel
vrij in zijn arbeid gelaten en de Ford
expeditie zal zich voorlooP'g ook niet
uitgelaten over kwesties als scheidsge
recht, ontwapening enz.
De nieuwe gezant bij het Vatlcaan.
Men seint d.d. 10 dezer aan de Maas
bode:
Z.H. de Paus ontving heden den nieu
wen gezant van Nederland, jhr. Van Nis
ben tot Sevenaer, in bijzondere audiëntie
waarbij deze den H. Vader zijn geloofs
brieven overhandigde.
De nieuwe Nederlandsche gezaut arri
veerde te kwart voor twaalf op het Vati-
caann in gezelschap van zijn secretaris,
den heer Schuilei- tot Peursum.
Z. E. begaf zich naar de Pauselijke ver
trekken, waar hij in de Clementijnsche
zaal opgewacht werd door den secretaris
der Congregatie van het Ceremonieel, die
den gezant begeleidde naar de zaal der
Gobelijns, vanwaar hij de Troonzaal be
trad. Hier bevond zich de H. Vader, om
geven door zijn hofhouding. .De nieuwe
gezant schreed nader tot den Pauselijken
troon en kuste Je hand van den H. Va
der. Vervolgens las hij een 'k'ort adres voor,
waarin hij o.m. zijn wenschen uitsprak
voor den vrede, en overhandigde daarna
zijn geloofsbrieven.
Z. H. Benedietus XV beantwoordde kor-
telijk de toespraak van den gezant en
noodigde hem daarna in zijn privé-biblio-
theek, Waar hij met hemi een particulier
onderhoud had.
Toen de audiëntie was afgeloopen, begaf
zich de gezant door de pauselijke vertrek
ken, waar het pauselijk korps hem de
gebruikelijke eerbewijzen bracht. Dan
bracht de gezant, vergezeld van den se
cretaris der congregatie van het ceremof
niëel en geëscorteerd door de Zwitsersehe
garde, een bezoek aan Z.Em. Gasparri,
den staatssecretaris.
Ten slotte begaf hij zich naar de basiliek
van St. Pi-eter om er de graven der Aposte
len te vereeren.
De voorzitter der directie van de
Staatsmijnen in Limburg, de heer Fro-
Weik weder zullen wij hebben
Verwachting tot den avond van 13 Jan.
Aanvankelijk zwakke tot matigen, later
waarschijnlijk toenemende Zuidelijke tot Wes
telijken wind. Betrokken tot zwaarbewolkte
lucht. Tijdelijk opklarend. Waarschijnlijk re
genbuien. Iets zachter.
wein, zal optreden als directeur voor
de rijksdistributie vau steenkolen, welke
aan de Staatsmijndirectie zal opgedra
gen worden. Het bureau wordt te 's Gra-
venhage gevestigd.
Naar de bladen vernemen, is omtrent de
distributie van soda van regeeringswege
een regeling in voorbereiding, welke ieder
oogenblik haar beslag kan krijgen. Het
is zeer waarschijnlijk, dat alsdan de partij1
soda, bestemd voor de glasfabriek te Leer
dam, terstond zal kunnen worden vrijge
geven.
R. K. Cadettenvereeniging „St. Ignatius".
Wij lezen in „Do Maasbode" van heden
morgen
Voor het eerst sinds het begin der
mobilisatie zijn alle cadetten wederom op
de K. M. A. en kon „Sanctus Ignatius"
alle Katholieke cadetten samengeroepen
ter vergadering in haar gewoon vergader
lokaal „De Beurs" te Breda. i
Zondag 9 Januari, des avonds te half
acht, opende de waaarnemende voorzitter,
cadel-sergeant J. Marlet, de Vergadering
met den Christelijfeen groet en riep den
talrijken aanwezigen cadetten oen hartelijk)
welkom toe op de eerste algemeene bijeen
komst van alle studiejaren sinds de lu
strumviering in 1914.
Korten tijd daarna toch heeft de mobi
lisatie de toenmalige leden verspreid over
de verschillende onderdeelen van óns le
ger, terwijl de jongere cadetten meeren-
deels nog niet aan d-e K. M. A. verschenen
waren voor 3 Januari 1.1. Met een woord
van opwekking tot leden en aspirant-leden,
om van nu af wederom met nieuwen ijver
het doel vau „Sanctus Ignatius" te helpen
bevorderen sloot de praeses zijn openings
woord
Door jLen secretaris werden de notulen
der vorige bijieenkomst alsnog gelezen en
goedgekeurd, waarna eenige huishoudelijke
zaken werden besproken en gere-geld.
Alvorens de spreker van dezen avond,
d-e weled. heer J. W. Vienings, redacteur
van de „Nieuwe Zeeuwsehe Courant" te
Goes, zijne lezing over: „Galileï of het
zoogenaamde conflict tusschen geloof en
wetenschap" aanving, hield de moderator
van „Sanctus Ignatius", de Weleerw. heer
H. Looijmans, een korte toespraak tot de
cadetten om hen op te wekken het volle
leven hunner vereeniging mede te leven,
door te trachten 'zich nu te vormen tot
mannen, die in de toekomst zullen zijin
mannen van waarachtig Katholiek geloo-
ven, Katholiek belijden, van echt Katholiek
karakter. Na dit eenigszins breeder te
hebben uitgewerkt, besloot de moderator
met eeu geestdriftige opwekking tot alle
aanwezige cadetten om in het devies hun
ner vereeniging „Vreest God, eert den,
Koning" hunne levenstaak te zien afgeba
kend.
Staat Roomsch met Roomsch, zonder
daarom uwe krachten te breken met uwe
andersdenkende wapenmakkers. Op één
punt geen transigeerenop het punt van
uwe Roomsche beginselen. Wijkt nooit of
nimmer af van uw heilig Roomsch ideaal.
En wanneer na eenigen tijd gij zult zijn
uitgegaan in uw levenswerk', hetzij hier,
hetzij in Oost of West, dan draget gij
altijd met U mede uw heerlijk .Roomsch
geloof, dan draget gij altijd Voor u uit
de openlijke overtuiging van uw Kajtholiek
bewustzijn, den sohraget gij naast en met
den troon van onze hooge Landsvorstinne
ook overal, als chevaliers sans peur et
saus reproche het altaar van uwen God,
uwen heiligen godsdienst. Pro focis et
