De Groote Oorlog
No. 4.
Zaterdag 8 Januari 1916.
Twaafde Jaargang.
Verschijnt eiken MAAHOAG-, WOEHSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Dit flDBiffler liestaat pit 6 bladziiden.
EERSTE BLAD.
Losse Oorlogsberichten.
B U I T E N L A W D.
DIME IEEUMSCHE CODRflHI
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes f 0.75, daarbuiten f 0.95
Afzonderlijke nummers 5 cent, dubbele bladen 10 cent.
Advertentiën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór
half drie en Vrijdag vóór een uur 's namiddags.
Kanfoor v. d. Administratie: Ganzepoortstraat C 2o9, GOES.
Tel. interc.Directie no. 33. Redactie no. 97.
Reclameberichten 25 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prip.
Advertentiën van 15 regels 0.60; iedere regel meer 10 Ct.
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 _X berekend.
Dienstaanbiedingen 6 regels voor 25 Ct. A contant.
De abonné's op dit blad, in het bezit der door de
directie uitgereikte polis, zijn, overeenkomstig de
daarvoor vastgestelde Verzekeringsvoorwaarden,
GRATIS verzekerd tegen ongelukken voor:
1500
gulden bij verlies van beide
handen, voeten of oogen.
Voorts bij ongeneeselijke
verstandsverbijstering
gulden bij J g\ A gulden bij A gulden bij A |H
M fi B verlies van een jB B B B B verlies B_ I B verlies van B
mtl B ÉS hand, voet 1 I 11 I van een I I een M
of oog; I Up duim; wijsvinger;
gulden bij
verlies van
eiken anderen
vinger.
De uitkeering der bovenstaande bedragen is gewaarborgd door de „Hollandsche Algemeene Verzekerings-Bank" te Schiedam.
De toestand.
De eigenaardige toestand waarin Grie
kenland verkeert, blijft nog steeds de
aandacht vragen.
Hoe eigenaardig en ingewikkeld die
toestand is, moge uit liet volgende
blijken
De Grieksche prefect te Saloniki heeft
volgens bet „Giornale dTtalia", in op
dracht zijner regeering, de overgave van
de consulaatsgebouwen der centrale mo
gendheden geëischt. De Engelsche en
de Fransche generaal moeten dit beslist
hebben geweigerd.
Ter gelegenheid van het nieuwe jaar
beeft de opperbevelhebber van de Griek
sche troepen te Saloniki, generaal Mo-
schopoulos, aan generaal Sarrail een brief
gericht, waarin hij den Franschen offi
cieren en manschappen de beste wen-
schen voor het nieuwe jaar biedt.
Generaal Sarrail heeft dit schrijven
onmiddellijk opgenomen in een dagorder
aan zijn troepen.
Generaal Moschopoulos zelf heeft aan
zijn troepen een dagorder uitgevaardigd,
waarin hij o a. zegt:
„Ons vaderland is tengevolge van een
abnormalen toestand door zijn erfvijan
den omringd."
Dan herinnert hij aan de beide vorige
oorlogen van Griekenland en besluit
„Als het oogenblik daar is, zal onze
roemrijke koning en chef zich weer aan
het hoofd van het leger plaatsen, om de
rechten van het vaderland te handha
ven en ons nogmaals ter overwinning
te leiden".
7.00 ziet men uit alles hoe Griekenland
zich bevindt tusschen hamer en aambeeld.
Les voor de andere neutrale landen om
op hun hoede te zijn. Geeft men van
zijn neutraliteit aan de oorlogvoerende
landen een vinger prijs, dan nemen zij
de geheele hand.
Naar de „Times" meldt, wordt de in
hechtenisneming van de Duitsche en
Oostenrijksche consuls in Saloniki te
Parijs beschouwd als een aanduiding, dat
de geallieerden thans beseffen, hoe hal
ve maatregelen niet langer toereikend
zijn in het Middellandsche Zeegebied.
Men hoopt, dat ten opzichte van het
duikbootengevaar eveneens niet langer
met halve maatregelen zal worden vol
staan. Neutrale landen kunnen na de
gevallen met de Persia en de Ville de
ia Ciotat niet meer verwonderd zijn, dat
de meest energieke middelen worden
toegepast, zelfs op gevaar af. eenige
moeilijkheden te scheppen voor de on-
zijdigen. Er zijn vele eilanden in de Mid
dellandsche Zee met een internationalen
status, die niet nauwkeurig kan worden
bepaald, en welke dienen kunnen als
voorraadbasissen voor duikbooten. Deze
eilanden moeten streng bewaakt worden
en desnoods bezet. Door de laatste schen
dingen van het volkerenrecht is het niet
wel mogelijk, in den strijd tegen de duik
booten de rechten der onzijdigen immer
te ontzien.
Het „Giornale d' Italia meldt, dat En-
geland voornemens is liet Achilleion
(het bekende buitenverblijf van den Duit-
schen keizer op Korfoe) „over te nemen",
onJ als hospitaal voor gewonde Servische
S0J™m in te richten. Het „Giornale"
acht de uitvoering van dezen maatregel
geschikt, om aan het vermoeden een
eind te maken, dat Duitsche duikbooten
een basis op Korfoe hebben.
Essad Pacha, do bekende Albaneesche
roervink, heeft aan Duitschland, Oosten
rijk en Bulgarije den oorlog verklaard.
Een deel van het Italiaansche leger,
naar Valona werd gebracht, is na
een moeilijken marsch te Durazzo aan
gekomen.
De Italiaansche bevelhebber bracht
eerst een bezoek aan Essad pacha, die
alle Oostenrijksche en Duitsche onder
danen uit het land heeft verbannen.
De berichten over een bezetting van
Czernowitz door de Russen is voorbarig
gebleken, al blijft het mogelijk dat de
stad op bevel der Oostenrijksche mili
taire autoriteiten door de burgerlijke be
volking is ontruimd.
Wel oefenen de Russen op de Oosten
rijkers bij Czernowitz eeu geweldigen
druk uit en wordt Czernowitz. ernstig
bedreigd.
Aan de Strypa over een front vijftien
mijlen noord- en zuidwaarts van Buczacs
zijn de Oostenrrijkers terug gedreven en
bevinden de Russen zich weder aan den
linkeroever der rivier.
Wanneer zij nog verder kunnen door
dringen, bestaat de kans dat zij, behalve
dar Tsjemowitsj hun in handen valt, de
Oostenrijksche troepen in de Boekowina
kunnen afsnijden van de overige strijd
macht.
Naar de (Duitsche) Telegraafunie uit
Boekarest verneemt, is er in alle ge
meenten van Bessarabië een manifest
van den tsaar aangeplakt, waarin hij de
Russische tioepen aanspoort te zorgen,
dat met (Russisch) Kerstmis Czernowitz
veroverd is.
Het schijnt dat Rusland met zijn ver
woed aantasten van de Oostenrijkers bij
Czernowitz indruk wil maken op Rumenië.
In Engeland zijn weer vier jaargangen
ongehuwden der laatste werving opge
roepen; in 't geheel dus acht; hun bewa
pening ligt klaar.
Te Londen had Donderdag j.l. de
vergadering plaats van de arbeiderspartij
waarvan ook vertegenwoordigers deel
uitmaken van de regeering des lands,
om de dienstplichtvoorstellen te bespre
ken. De redevoeringen der leiders waren
matig van toon, maar er bleek een mach
tige oppositie in de vergadering te zijn
tegen het regeeringsvoorstel. Sprekers,
die de voorstellen der regeering verde
digden, werden herhaaldelijk onderbroken.
Hodge, een der leiders, diende een
motie in, waarbij uiting werd gegeven
aan de oppositie der werklieden tegen
den dienstplicht en blijdschap wordt uit
gesproken over het schitterende succes
van het vrijwilligersstelsel, doch tevens
aan de leden der arbeiderspartij indivi
dueel het recht gegeven wordt te stem
men, gelijk zij noodig oordeelen.
Hodge zeide, dat indien de wet niet
aangenomen werd, er volledige dienst
plicht komen zou en dat zou de slechtste
dag zijn voor de arbeiderspartij.
De vergadering was het woeligst, toen
minister Henderson sprak. Hij weigerde
zich tegen de wet te verzetten.
Sexton zeide, dat de oorlog gewonnen
moest worden op zulk een wijze, dat hij
nooit zou kunnen worden herhaald. Daar
om wilden zij iedere regeeriDg steunen,
die den oorlog tot een einde zou brengen.
De conferentie nam met 1 715.000 tegen
934.000 stemmen een amendement der
spoorwegarbeiders aan, waarbij de con
ferentie wordt uitgenoodigd, tegen de
wet stelling te nemen. Deze beslissing
werd genomen in weerwil van de vooraf
gaande verklaring van Henderson,Roberts
en Brace, dat zij zouden aftreden, indien
hun geen vrijheid werd gelaten.
Het gevolg is dan ook, dat Henderson,
Brace en Roberts, leden der arbeiders
partij in de regeering, die de wet op
den dienstplicht steunden, zijn afgetre
den. Om de waarde der stemming te
kunnen bevoordeelen, moet nog gewezen
worden op het gezegde van kolonel
John Ward, een lid der arbeiderspartij,
dat, waar bijna de helft der leden van
vakvereenigingen in het leger waren, de
beslissing van de conferentie der arbei
derspartij niet de meening zelfs van de
meerderheid der leden van vakvereeni
gingen vertegenwoordigt.
Een Witboek
is verschenen over de blokkade van
Duitschland. Er wordt nadruk op gelegd,
dat al het mogelijke is gedaan, om neu
tralen ieder ongemak te sparen.
Bondgenootschap tusschen Duitschers en
Slaven.
Mgr. Ferdinand Strizik te Kranichberg,
Gloggnitz, in Neder Oostenrijk, bepleit in
de „Tijd" zijn denkbeeld om tot den
vrede te geraken door te streven naar
een bondgenootschap tusschen Duit
schers en Slaven. In het Slavische ras,
zegt hij, steekt iets vrouwelijks, in het
Germaansche iets mannelijks. Die twee
rassen zouden elkaar aanvullen. Rusland,
Duitschland en Oostenrijk moesten een
bondgenootschap sluiten, waar omheen
zich andere staten kunnen groepeeren.
Een voorwaarde zou moeten zijn, dat
Duitschland Turkije laat schieten.
De H. Stoel en de Vrede.
De Parijsclie correspondent van De
Tijd bericht:
De strikte neutraliteit, waarin Z. H.
Paus Benediclus op bewonderenswaardige
wijze blijft volharden en die door het
universeel karakter van zijn kerkelijk
bestuur geboden is, sluit geenszins uit,
dat hij in zijn vertrouwelijke betrekkingen
en diplomatieke relaties met de regee
ringen in Europa niet partij kiest in be
paalde gevallen, waarin hij meent zijn
zedelijken invloed tot gelding te doen
brengen. Door eene hoogstaande kerke
lijke persoonlijkheid, die onlangs van het
Vaticaan terugkeerde, is mij bekend ge
worden, dat langs diplomatieken weg de
H. Vader veel meer actie in verband met
dezen oorlog heeft uitgeoefend, dan be
kend is geworden of voorloopig bekend
worden zal. De algemeene beginselen
van recht en de protesten tegen de schen
ding van het recht, die de Paus in con
sistoriale toespraken deed verluiden, zijn
door hem ook toegepast. Met name was
dit het geval ten aanzien der schending
van België's neutraliteit, het Engelsche
uithongeringsplan, het gebruik van ver
stikkende gassen enz.
Algemeen is in de jongste pauselijke
toespraak opgemerkt de uitlating over
de noodzakelijkheid van een vrede, „die
rechtvaardig en duurzaam is, en niet ten
voordeele van slechts een der oorlogvoe
rende partijen." In dit verband moet op
merkelijk genoemd worden de herderlijke
brief, die mij zooeven wordt toegezonden
door den secretaris van Mgr. Lenfant,
bisschop van Digne, en door dezen kerk
voogd aan zijn diocesaneh gericht ter
gelegenheid van zijn terugkeer uit Rome.
Ik geloof, dat het in de bedoeling ligt
van het bisschoppelijk ordinariaat, om
de bijzondere aandacht van neutrale Ka
tholieken op dit schrijven te vestigen.
„In een onderhoud, dat langer dan een
kwartier duurde", schrijft Mgr. Lenfant,
heeft de PJaatsbekleeder van Jesus Chris
tus mij met warmte over Frankrijk ge
sproken; hij heeft mij zijn persoonlijke
herinneringen verteld, welke hem aan
Frankrijk binden, sedert hij de H. Mis
in 1883 in de Notre Dame te Parijs op
droeg, tot de ontvangst van Z. Em. den
Kardinaal-Aartsbisschop van Parijs, Mgr.
Guibert, en van diens toenmaligen coad
jutor, Mgr. Richard. Hij heeft zijn vreugde
erover geuit, dat hij zich dertig jaar later
in 1913 met vijf bisschoppen wederom
in Frankrijk mocht bevinden aan de voe
ten van Onze Lieve Vrouw van Lourdes.
„Toen ik den Heiligen Vader over onze
huidige beproevingen sprak, uitte hij
woorden, welke mij duidelijk deden zien,
dat hij vurig den vrede verlangt, maar
een rechtvaardigen, redelijken, roemvollen
vrede voor Frankrijk!
„De Kardinaal-Staatssecretaris, Z. Em.
Kardinaal Gasparri gaf niet minder leven
dig uitdrukking aan zijn gehechtheid aan
ons vaderland."
Ik voeg hierbij, dat Pater Hènusse,
Belgisch aalmoezenier, onlangs mede
deelde, hoe de H. Vader hem in den loop
van een gesprek „had gemachtigd zijn
landgenootente zeggen, dat er van vrede
beslist geen sprake kon zijn vóór de scha
deloosstelling en de bevrijding van België."
De ondergang der .„Persia".
Volgens een Reuter bericht uit Alexan-
drië kunnen de geredden van de „Per
sia" over de ramp slechts weinig mede-
deelen, daar alles zoo snel werd afge
speeld, dat zij zich zelfs thans nog ter
nauwernood rekenschap kunnen geven
van het gebeurde.
Men was juist begonnen met de lunch,
toen een hevige ontploffing plaats had.
Het geheele schip trilde geweldig en
begon het volgende oogenblik aan bak
boordzijde over te halen. Degenen, die
van hunne stoelen waren opgestaan en
zij, die nog niet in den salon waren,
hadden eenige hoop om te ontkomen
Vele anderen schenen verlamd en ble
ven zitten, alsof zij aan hunne stoelen
vastgenageld waren. Hun besluiteloos
heid was hun noodlottig, daar het schip
hoe langer hoe meer overhelde en het
water binnenstroomde.
Enkelen, die het dek nog hadden kun
nen bereiken, konden zich niet staande
houden en gleden in zee, terwijl anderen
door de golven werden medegesleurd.
Men kon slechts vier booten aan de
eene zijde strijken en dit geschiedde op
voorbeeldige wijze. Er heerschte geen
spoor van paniek, alles giDg snel en rus
tig in zijn werk.
Grant, de geredde Amerikaan, verhaal
de „Ik werd naar beneden gezogen en
raakte met mijn schoen verward in het
touwwerkdit ging echter los, ik kwam
weer aan de oppervlakte en klampte mij
vast aan eenige wrakstukken. Het laat
ste, dat ik van de „Persia" zag, was,
dat de boot omhoog stak en dit was eerst
vijf minuten na de ontploffing."
„Toen de „Persia" zonk," aldus ver
haalde Grant verder, „zag men een ijse-
lijk tooneel. Het water was zwart als
inkt, sommige menschen schreeuwden,
anderen zeiden elkander vaarwel.
„Ik had drie uren in het water door
gebracht, vóórdat ik opgepikt werd."
Qs strijd in de Koloniën.
Het Engelsche persbureau meldt officieel:
Een marine-expeditie naar het Tangany-
aka-meer (Oost-Afrika) heeft op 26 Decem
ber het gewapende Duitsche stoomschip
Kingani aangevallen en het tot overgave
gedwongen. Na een gevecht van 10 minu
ten waren alle Duitsche officieren gedood.
Het stoomschip is, hoewel in zinkenden
staat verkeerende, aan wal gebracht.
De strijd bij Czernowitz.
WEENEN. Uit het oorlogsperskwartier
seint het correspondentiebureau, dat het
bericht uit St. Petersburg dat Czernowitz
door de Oostenrijkers ontruimd zou zijn
en de Russen de hoogten van die stad be-
heerscht zouden hebben bezet, volkomen
onjuist is.
Er is in Czernowitz niets gebeurd wat
maar eenigzins op ontruiming kan wijzen.
De Russen staan ten Noorden van Czerno
witz niet verder dan zij sedert maanden
hebben gestaan.
Een onderhoud met Koning Konstantijn.
De bijzondere correspondent van de
„Daily Chron." te Athene heeft naar Reu-
ter's bijzondere dienst weet mee te dee
len, een onderhoud gehad met koning
Konstantijn. De koning merkte op, dat
hij nog altijd Engeland niet begreep en
dat het hem niet kon schelen, dat hij
werd aangevallen, maar hij verlangde, dat
er eerlijk tegenover hem werd gehandeld.
Critici wijzen er op, dat ik de schoon
broeder van den keizer ben, maar zij
vergeten, dat ik de neef ben van den
koning van Engeland. Ik. heb mijn wo.ord
gegeven, dat een welwillende neutraliteit
zal worden gehandhaafd en zoo zal het
geschieden ook. Noch mijn meeningen,
noch mijn beloften zijn eenigszins gewij
zigd. Mijn plicht tegenover mijn land is
deze, dat we onzijdig moeten blijven. De
belangen van Griekenland zullen het best
gediend zijn als het in dien strijd ter
zijde blijft staan. Als soldaat kom ik er
rond voor uit, dat ik terugschrik voor
Welk weder zullen wij hebben?
Verwachting tot den avond van 8 Jan.:
Matige tot krachtigen, tijdelijk wellicht
stormachtelijk Westelijke tot Zuidwestelijken
wind, betrokken of zwaarbewolkt, met tij
delijke opklaring, waarschijnlijk regenbuien.
Weinig verandering van temperatuur.
het denkbeeld Duitschland aan te vallen,
omdat Duitschland een zoo machtige mi-
militaire natie is. Aan den anderen kant
echter zou ik met nog meer vrees het
vooruitzicht van een aanval op Engeland
beschouwen, want ik besef volkomen de
kracht en de macht van zijn vloot, en
het zou de kuststeden in de lucht kun
nen doen springen en spoedig een einde
maken aan den Griekschen handel. Heb
ik geen gelijk, dat ik tracht zoowel de
gevaren van de Duitsche Charybdis als
die van de Engelsche Scylla te vermijden?
BELGIË.
Herderlijk schrijven van de
Belgische Bisschoppen Volgens
de „Echo de Paris" zouden de zes Bel
gische Bisschoppen (van Mechelen, Brug
ge, Gent, Luik, Namen en Doornik) een
gezamenlijk schrijven hebben gericht aan
de Duitsche Bisschoppen. Het blad ver
wacht, dat dit schrijven den diepsten
indruk zal maken.
Knoeier ij en te Gent. Een cor
respondent in België bericht aan „De
Tijd"
Te Gent zijn groote knoeierijen ont
dekt bij het Prov. Steun- en Voedings
comité. Een bakker uit de Hoogstraat,
De Smith, werd verdacht en in zijn huis
werd alles onderzocht. Er werden 350.000
valsche broodbons in beslag genomen.
Ook had deze bakker een geheim maga
zijn. waarin duizenden K.G. bloem werd
gevonden, die hij a 150 frs. de 100 K.G.
verkocht.
ITALIË.
Kerk-ontwijding.
Evenals in 1877 geschiedde, is de basi
liek van St. Pieter ontwijd door de
bloed-vloeiïng bij een poging tot zelf
moord. Ditmaal had de moordaanslag
geen doodelijk gevolg. De waanzinnige
jonkman Giovognoli, die reeds enkele
weken in een zenuwlijdersgesticht had
doorgebracht, richtte, achter een der
pilaren van St. Pieter, een revolver op
zijn hoofd, maar er volgde slechts een
schampschot, en binnen een week zal
hij het hospitaal van den H. Geest kun
nen veriaten. Intusschen is de St. Pieter,
volgens de kerkelijke wetten, opnieuw
geconsacreerd. („De Tijd".)
DBIVEIHABKEX.
Te Aarhus is de oliemolen afgebrand
die nagenoeg alle Skandinaafsche mar-
garinefabrieken van margerineolie Voor
zag. De schade wordt op twee millioen
kronen geschat. Men meent, zegt „Poli-
tiken", dat er in Denemarken nog slechts
voor een week margarine is.
CHI1VA.
Een Exchange-telegram uit Peking
meldt, dat te Nanking op groote schaal
terechtstellingen aan soldaten voltrok
ken zijn en dat vele anderen als onbe
trouwbaar ontwapend zijn.
1HEB1H A.
Het Pa nam ak anaal,
Volgens een telegram uit New-York
aan de „Frankf Ztg." heeft kolonel
Goethals, onder wiens toezicht het
Panamakanaal gegraven is, geraamd, dat
