De Groote Oorlog.
No. 3
Donderdag 6 Januari 1916
Twaafde Jaargang
Verschijnt eiken MAANDAG-.JVOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Geestelijke Schoonheid.
Een nobele daad en een
mooi voorbeeld.
Losse Oorlogsberichten.
Welk weder zullen wij hebben
BUITENLAND.
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes f 0.75, daarbuiten f 0.95
Afzonderlijke nummers 5 cent, dubbele bladen 10 cent.
Advertentiën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór
half drie en Vrijdag vóór een uur 's namiddags.
Kanfoor v. d. AdministratieGangepoorfstraaf C [209, GOES.
Tel. interc.: Directie no. 33. Redactie no. 97.
Reclameberichten 25 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prijs.
Advertentiën van 15 regels f 0.50; iedere regel meer 10 Ct.
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 _X berekend.
Dienstaanbiedingen 6 regels voor 25 Ct. k contant.
De abonné's op dit blad, in het bezit der door de
directie uitgereikte polis, zijn, overeenkomstig de
daarvoor vastgestelde Verzekeringsvoorwaarden,
GRATIS verzekerd tegen ongelukken voor:
1500
gulden bij verlies van beide
handen, voeten of oogen.
Voorts bij ongeneeselijke
verstandsverbijstering
1 gulden bij J gulden bij gulden bij j£% BM
jl I I verlies van een jl I 11 I verlies I I verlies van fl^.
II hand, voet 1 I 11 I van een 1% I I een JB
of oogduimwijsvinger
gulden bij
verlies van
eiken anderen
vinger.
De uitkeering der bovenstaande bedragen is gewaarborgd door de „Hollandsche Algemeene Verzekerings-Bank" te Schiedam.
„Kennis kweekt liefde" en „ongekend
maakt onbemind". Deze zegswijzen zijn
ook van toepassing op de geestelijke
schoonheid van onzen godsdienst, zooals
die zich openbaart in de feesten van het
kerkelijk jaar. Hoe menigen Katholiek, He
laas., die men op> onze feestdagen de gods
dienstoefeningen ziet bijwonen, kan men
het aanzien, dat hij niets of althans maar
zeer weinig begrijpt van hetgeen de Kerk,
tot wier mystiek lichaam hij behoort, her
denkt of van wat hij aan het altaar ziet
geschieden en op den kansel hoort ver
kondigen.
De beteekenis en waardij1 van het hoog
heilig Misoffer gaat schier onopgemerkt
aan hem voorbij, niet slechts wat be
treft de kern dier heilige handeling, het
onbevlekte offer zelf, maar ook wat de
gebeden en ceremoniën aangaat, die die
gewijde handeling des priesters begelei
den en daaraan de diepzinnige beteeke
nis geven van een algemeen smeekgiet-
bed, een collectieve geloofsbelijdenis van
gansch de christenschare, die daar samen
met den gezalfde des Heeren in Gods
huis is vereenigd.
Daarom is dan ook de liturgische op
leving onder ons Roomsche volk een feit
van zoo groote beteekenis, wijl «enerzijds
in geest en hart van den enkeling met een
hetere, meer grondige kennis van de plech
tigheden en gebruiken der Kerk een groo-
tere liefde wordt gekweekt voor Haar, die
onze geestelijke moeder in dit leven en
de uitdeelster is van Christus' genadet
gaven, terwijl aan den anderen kant de
band tusschen priester en volk nauwer
wordt aangehaald en bij de verschillende
acten van Godsvereering, vooral in H. Mis
en Vespers, het „één voor allen en allen
voor één" volgens den geest en de be
doeling der Kerk schitterend uitstraalt.
Het: „prate fratres, ut meum ac ves-
trum sacrificium etc" („bidt broeders,
opdat m ij n en u w offer behagelijk zij
bij God den Almachtigen Vader") uit de
II. Mis blijft hiervoor altijd het meest door
slaande argument.
De kennis van de liturgische beteekenis
en den mystieken zin der kerkelijke feesten
opent niet alleen geest en hart voor de
geestelijke schoonheid van den godsdienst,
maar geeft ons ook een helder inzicht in
de waarachtigheid zijner belijdenis.
De opwerping, ons door niet-katholieke
broederen vaak gemaakt, als zou de
Roomsche Kerk onder allerlei uiterlijk
heden de figuur van den Christus als
eenigen Middelaar van ons heil wegdoeze
len, wederlegt de liturgisch ontwikkelde
Katholiek zegevierend met te wijzen op de
„collecte", het plechtig gebed, dat de
priester in iedere heilige mis, met pas
senden eerbied en aandacht uit naam der
geheele Kerk Gode toestiert en dat steeds
en onveranderlijk sluit met een beroep
op de verdiensten van den Goddelijkeo
Middelaar, Jezus Christus, zonder Wien
geen enkele hulde, geen enkel verzoek
voor God eenige waarde heeft en op
Wien, als op haar Hoofd, de H. Kerk
haar gebeden doet steunen.1)
Eene andere opwerping, die vaak ge
hoord wordt, als zou de Roomsche Kerk
hare kinderen verre houden van Gods
Woord, zooals het is neergelegd in de
Heilige Schrift, wijst de liturgisch ont
wikkelde Katholiek van de hand met een
beroep op de lessen, die iederen Zon
en Feestdag uit het Oude- zoowel als uit
het Nieuwe Testament door den priester
in de volkstaal worden voorgelezen en
uitgelegd, verder in de talrijke gezangen,
lecties, antiphonen, versetten en hoe ver
der de gewijde liederen en gebeden dei-
verschillende godsdienstoefeningen mogen
heeten, die het gansche jaar door in onze
kerken weerklinken en die tezamen een
kort begrip vormen van gansch den Bij
bel, van Genesis tot den Apocalyps:
Ook morgen, op het feest van Driekonin
gen, straalt de mystieke schoonheid van
onzen godsdienst wederom zeldzaam heer
lijk uit in het officie van dit feest, dat
den eigenlijken Kerstring sluit.
Het feest klimt op tot de hoogste chris
telijke oudheid en nam in de vierde eeuw
onzer jaartelling het karakter aan van
een aparten feestdag.
Wel is de openbaring van Gods mensch-
geworden Zoon aan de Wijzen uit het
Oosten en in hun persoon aan de
heidenen de voornaamste openbaring
van 's Heeren liefde, die de Kerk den 6en
Januari viert, gelijk de Hollandsche be
naming van „Driekoningenfeest" aangeeft,
maar volgens de bedoeling der Kerk heeft
het feest een ruimere beteekenis, gelijk uit
de Latijnsche en Fransche benaming
„Epiphania", „Epiphanie" (openbaring)
blijkt.
De Kerk wil eigenlijk de verschijning
van Christus aan de wereld vieren in de
voornaamste gebeurtenissen van Zijn
leven: lo. de roeping der Wijzen, 2o.
Zijn H. doop in de 'Jordaan, 3o. het
wonder op de bruiloft van Kana. De eerste
openharing wordt voornamelijk in de H.
Mis van dezen dag herdacht, de beide
andere openbaringen worden aangeduid
in de Vesperhymne en den antifoon (het
voorgèzang) van den „Magnificat". En
over het geheel werpt de Kerk het krach
tig licht harer belijdenis van Christus
ais Gods waarachtigen, voor ons mensch-
geworden Zoon, in Wiens Naam alleen der
menschheid redding en zaligheid is ver
zekerd. Ook aarzelt zij niet den hongerigen
van geest het brood te breken van Gods
woord; in den epistel houdt zij aan de
vrome aandacht harer kinderen Isaïas
(Jesaja) LX 16 voor, waarin de pro
feet den geestelijken luister voorspelt, die
aan het nieuwe Jeruzalem, de Kerk Gods,
ten deel zal vallen hij de verschijning,
des Zaligmakers, tot wien alle volkeren
zullen toestroomen met hun voorgangers,
de Wijzen uit het Oosten, dragende de
symbolische geschenken: goud, wierook
en myrrhe. En om ons de geestelijke
heduidenis dier mystieke offergaven in
te prenten, bidt zij in het z.g. „Stilgebed"
bij monde harer priesters:
Wij bidden U Heer, zie genadig ne
der op de offergaven uwer Kerk, waar
door U geen goud, wierook en myrrhe
wordt aangeboden, maar waardoor dat
gene wat die giften beteeke-
n e n wordt geofferd en genuttigdJ e -
zus-Christus, uw Zoon, onze
Heer, die met leeft en Jieerscht in
de eenheid des H. Geestes door de
eeuwen der eeuwen Amen.
In het evangelie wordt de attentie der
geloovigen gevraagd voor het ongekun
steld, aangrijpend verhaal van het bezoek
der Wijzen aan den „pasgeboren Koning
der Joden" (Matth. II 112), waarvan
eenige verzen in het Offertorium (offerge
bed) en de Communio (Nuttigin-gsgebed)
worden herhaald.
In haar avonddienst (Vespers) wekt de
Kerk ons op tot dankbaarheid aan den
Zaligmaker, die ons geroepen -heeft tot
het licht des waren geloofs, terwijl zij
ons uitnoodigt Hem te smeeken, dat die
genade ook geschonken worde aan de
volkeren, die nog rondtasten in de geeste
lijke duisternis van het heidendom.
Dit alles in bijzonderheden hier te ont
vouwen, zou ons echter te ver voeren.
Wij koesteren de hoop, dat wij door deze,
zij het ook onvolledige en -als couranten
artikel wat vluchtige beschouwing van
de liturgische beteekenis onzer kerkelijke
feesten, speciaal dat van „Driekoningen",
iets mogen hebben bijgedragen tot het
streven onder onze geloofsgenooten naar
meer kennis van de geestelijke schoon
heid van onzen godsdienst, opdat boven
den topgevel van het geestelijk gebouw
van het Katholicisme met recht en reden
allen het opschrift moge tegenstralen: „In
liefde bloeiende".
Wanneer dus de R [Katholieke Kerk de
H. Maagd Maria en de he.iigen als vrienden en
vooreprekers bij God aamoept, beschouwt zij
die eLkel en alleen nis middelaars onzer
s m e e k i n g, lerwijl zij Ch. istus enkel en alleen
beschouwt als Middelaar onzer zalig
heid. Als Godmensch is Christus verder voor
de Kerk, naar Johannes' woord, de groote voor
spreker bij den Vader
Een onzer correspondenten liet 50 pCt.
van zijn correspondentienota vallen ten
bate van ons blad, dat evenals de andere
persorganen met dezen oorlog zorgvolle
tijden doormaakt.
Wij meenden niet te mogen nalaten
deze daad, getuigende van een warm mede
leven met de Pers, te publicee-ren en
huldigen haar gaarne als een bewijs van
echt Katholieke offervaardigheid.
Moge het nobele voorbeeld van dezen
Persvriend onze geloofsgenooten aanspo
ren tot versterking hunner sympathie en
medewerking voor de R. K. Pers in het
algemeen en ons orgaan in het bijzonder.
Jaaroverzicht van den Oorlog.
1 Januari 1915. Het Engelsehe oor
logsschip „Formidable" wordt in het ka
naal door een Duitsche duikboot tot zin
ken gebracht.
De Turken bezetten Ardahan.
3 J a n u a r i. De Turken worden uit
Ardahan teruggeworpen. De Fransehen
do-en westelijk van Sennheim ©en inval
in den Opper-Elzas.
De Russen'bezetten opnieuw Boskowi-
na.
4 Januari. Nadat de Turken gerui-
men tijd in den Kaukasus voortgang maak
ten, worden zij thans door de Russen,
die versterkingen hadden doen aanruk
ken, bij Sarykamisj .verslagen.
6 Januari. De Turken bezetten Oer-
mia en behafen voordeelen bij- Miandoab
in Perzië.
Vrijgelaten.
Toegevend aan de vertoogen der Ver
eenigd© Staten, heeft Frankrijk de vrij
lating gelast van verscheidene Duitschers,
onlangs door een Franschen kruiser aan
boord van Amerikaansche schepen in de
nabijheid van Portorico gevangen ge
nomen.
L'Agence Havas verneemt, dat de ver
schrikkelijke ontploffing, die de munitie
fabriek van Haskent, bij Constantinopel,
vernielde, veroorzaakt werd door bom
men uit een Fransch vliegtuig.
Engelsehe treinen op elkaar geloopen.
Az Est verneemt uit Athene, dat bij
het station Salamis, aan de lijn Saloniki
Dedeagatch twee Engelsehe militaire trei
nen op elkaar geloopen zijn. Een groot
aantal soldaten vonden daarbij den dood.
Negen wagons werden geheel en al ver
brijzeld. Te Saloniki is men van meening,
dat de botsing, aan een aanslag moet
worden toegeschreven.
De neutraliteit van Beigië.
Fransche bladen hebben gemeld, dat
ook België mede de verbintenis aangaan
zou, onder géén voorwaarden alléén vrede
te zullen sluiten. De krant, die het eerste
dit nieuws publiceerde, verzekerde, dat ze
't hoorde van een zeer hooggeplaatst poli
tiek man in België.
Nochtans is het, volgens den Belgi
schen Katholieken afgevaardigde, dr. Van
de Perre, van allen grond ontbloot.
Indien België nu de verbintenis van
Londen mede onderteekenen zou, dan zou
België door dit feit verklaren, dat het
buiten de grenzen van dit recht treedt
en zijn onzijdigheid verloochent.
Met andere woorden, zou zulks aan
Duitschland het recht geven, België als
vijand te behandelen, en zijn gedrag ook
daarnaar te regelen bij de bespreking over
de vredesvoorwaarden.
De Dienstplicht in Engeland.
LONDEN, 4 Jan. (R. O.). De bladen
melden, dat nog vier groepen onder het
Derby-stelsel vóór 8 Februari zijn opge
roepen.
LONDEN, 4 Jan. (R. O.). Het o-proepen
van vier nieuwe groepen onder het Derby
stelsel wordt bevestigd. Het geldt de niet-
gehuwde mannen tusschen 23 en 26 jaar.
In het Lagerhuis zeide Asquith, dat
Simon zijn ontslag had geno
me n.
De aanwezigheid van Mac Kenna in
de bank der regeering schijnt aan te dui
den, dat niet méér ministers hun ontslag
zullen nemen.
Griekenland en de Entente.
De Grieksche regeering heeft tegen do
inhechtenisneming der vreemde consuls
een scherp protest tot de entente-mogend-
heden gericht.
Bovendien werd geprotesteerd tegen hel
gevangen nemen van Grieksche onder
danen.
Na de arrestatie der vijandelijke con
suls is ook de consul van een on-
zijdige-n staat gevangen geno
men, volgens Reuter op grond van de
bescheiden, in het Duitsche en Oosten-
rijksche consulaat gevonden. Deze consul,
die een Duitschen naam heeft en vol
gens de Star de Noorsche consul is
zou medeplichtig gijn aan spionnage.
Het Wolff-Bureau deelt beslist mede,
dat werkelijk de Noorsche consul gevan
gen genomen is.
Het zal nu wel van de vraag afhangen
of deze consul (hij heet'Seefelder) werke
lijk spionnagediensten heeft verricht, of de
Grieksche regeering opnieuw aan 'tprotes-
teeren zal slaan.
De geallieerden verantwoorden zich mét
zich te beroepen opi den vliegeraanval
te Saloniki.
Yperen met den grond gelijk gemaakt?
De „Lokal Anz." verneemt, langs een
omweg, uit Havre, dat in den krijgsraad
te Parijs besloten is, de stad Yperen om
strategische redenen met den grond gelijk
te maken en dezen sector zoo uit te bou
wen, dat de verdedigers voor het Duit
sche vuur beter beschut zijn, dan tot
dusver het geval was. Wat er aan kunst
schatten in Yperen nog over is gebleven,
zal naar Parijs worden gebracht en in
het Petit Palais worden opgeborgen. De
stelling zal door Engelsch-Belgisehe troe
pen worden bezet.
De aanhoudingen aan de grens.
Van de Belgische grens wordt aan „De
Tijd" d.d. 3 Januari geschreven:
Na de eerste geruchten, die liepen om
trent het wegvoeren van mannen en vrou
wen van het zoogen. neutrale terrein de
Platluis, zijn we ter plaatse eens een
kijkje gaan nemen. De toestand is daar
sedert ons laatste bezoek veel gewijzigd,
de drukke smokkelhandel heeft althans
over dag geheel opgehouden.
De bewoners van de „Platluis" konden
wekelijks eenmaal hunne levensmiddelen
op Hollandsch grondgebied komen halen,
zij w-aren daarover zeer tevreden. En ziet,
op eens in het vroege morgenuur, terwijl
allen dog in diepe rust lagen, klonk op
eens een signaal. De Duitschers hadden
de neutrale strook, die gelegen was tus
schen den electrischen draad en de ijzer-
draadversperring op- Hollandsch grondge
bied bezet, alle huizen werden doorzocht,
de bewoners, zoowel mannen, w.o. grijs
aards, als vrouwen, werden gevankelijk
medegenomen.
Wij troffen er o.a. eene moeder aan,
wier zoon op het slagveld was gesneu
veld. Thans werden haar drie knapen
ontnomen, de troost van haar gezin. Zij,
die couranten uit den vreemde in hunne
woningen hadden, werden geboeid. Een
zekere van K., die zich versoholen had
in eene graangroeve, werd allesbehalve
malsch voortgedreven.
Zoo ging, nadat alles was afgezocht,
ten ongeveer 4 uur 's morgens de treu
rige stoet, omringd door Duitsche sol
daten in de richting van Santvliet. Aan
de vrouwen werd spoedig vergund huis-
Verwachting tot den avond van 6 Jan.:
Matige tot krachtigen, tijdelijk stormach
tige Westelijke tot Zuidwestelijken wind,
betrokken of zwaarbewolkt, met tijdelijke
opklaring, waarschijnlijk regenbuien. Weinig
verandering van temperatuur.
waarts te keeren. Het afscheid was ech
ter voor velen eene marteling.
De oorzaak van deze arrestatie is ge
legen in het vermoeden, dat zich Bel
gische soldaten onder de bewoners bevon
den. Drie jonge mannen is het gelukt
te ontkomen. Zij hadden zich verborgen
op den zolder en hadden, toen de kans
schoon was, den sprong van het dak
gewaagd en, gedekt door 3e mastbos-
schen, een veilig heenkomen gevonden
naar Nederland.
D-e Duitschers gaan voort met verster
kingen langs de grens aan te
UULOIE.
De provincieraden. Men meldt
uit Watervliet, dato 4 Januari. De Pro
vincieraden der Belgische provinciën wa
ren op heden den 4en Januari 1916, bij
eengeroepen te 10 uur voormiddags.
De Gouverneur der pro vincie ot de voor
zitter van het b-urgerlijllc, bestuur waren niet
verplicht de zitting bijl te wonen.
De opening en sluiting voor de provin
ciën Antwerpen, Braband, .Henegouwen,
Limburg, Luik, Luxemburg en Namen zal
geschieden in naam van den Keizerlijk
Duitschen Gouverneur en in de provincie
Oost- en West-Vlaanderen in haam van
den opperbevelhebber van het 4de leger,
hertog van Wurtemberg.
De zitting wordt met gesloten deuren ge
houden. De aanwezige leden nemen gel
dige besluiten.
Op de agenda staatopmaking der pro
vinciale begrooting voor 1916.
De provincie Brabant zal bovendien de
provinciale begrooting van 1915 moeten
bekrachtigen. (Maasbode).
ITALIË.
Een beeltenis in mo-zaïk van
den H. Vader. Een particulier telegram
uit Rome meldt ons, dat het Italiaansche
ministerie van Openbaar Onderwijs (waar
onder ook de afdeelïng „Oudheden en
der B-iagetti heeft opgedragen een beelte-
Sehoone Kunsten" ressorteert) den schil-
nis in mozaïek te maken van Z. H. Be-
nedictus XV, om het te doen p-laatsen in
de reeks- portret-medaiflons in mozaïek
der Pausen in. de basiliek van St. Pau-
lus-buiten-de-muren te Rome.
(Msbode.)
OH I AA.
Reuter seinde den 30 December uit
Tsjentoe (prov. Setsjoean):
Er zijn aanwijzingen, dat er ook in het
Westen van China een opstand broeit. De
opstandelingen treffen in het geheim toe
bereidselen, maar het is onwaarschijnlijk,
dat de opstand zal gelukken.
De Chineesche minister van
Financiën. Volgens het „Petit Jour
nal" bevindt de Chineesche regeering zich
in den zeer onaangenamen toestand te
moeten constateeren, dat de minister van
financiën spoorlo-os verdwenen is. Sederi
eenige dagen i-s men totaal zonder berich
ten van hem.
Volgens andere berichten zou met hein
de staatskas zijn verdwenen.
AD1ËB1UA
Een ontploffing. Een ontploffing,
gevolgd door brand aan boord van het
petrolëum-stoomschip Aztec in het droog
dok te Brooklyn, heeft ©en twintig werk
lieden, die in hgt ruim arbeidden gedood.
