IDU ::r-.lull OU
0e Groote Oorlog.
No. 154
Donderdag BO December 1915
Elfde Jaargang.
Verschijnt eiken MAANDAG-.JVQENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
BUITENLAND.
Losse Oorlogsberichten.
BINNENLAND.
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes 0.75, daarbuiten f 0.95
Afzonderlijke nummers 5 cent, dubbele bladen 10 cent.
Advertentiën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór
half drie en Vrijdag vóór een uur 's namiddags.
Kantoor v. d. Administratie: Ganxepoortstraat C ,2o9, GOES.
Tel. interc.Directie no. 33. Redactie no. 97.
Reclameberichten 25 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prijs
Advertentiën van 15 regels f0.50; iedere regel meer 10 Ct.
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 _X berekend.
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Ct. A contant.
De abonné's op dit blad, in het bezit der door de
directie uitgereikte polis, zijn, overeenkomstig de
daarvoor vastgestelde Verzekeringsvoorwaarden,
GRATIS verzekerd tegen ongelukken voor:
1500
gulden bij verlies van beide
handen, voeten of oogen.
Voorts bij ongeneeselijke
verstandsverbijstering
gulden bij
verlies van een
hand, voet
of oogI duim
De uitkeering der bovenstaande bedragen is gewaarborgd door de „Hollandsche Algemeene Verzekerings-Bank" te Schiedam.
11" gulden bij' A fik gulden bij'
jfl ft— fl B verlies van een jB fl B B B verlies B fl B
gulden bij
verlies van
een
wijsvinger;
gulden bij
verlies van
eiken anderen
vinger.
Zeeuwsche Bond van R. K.
Kiesvereenigingen.
Voor eenigen tijd werd uit de vertegen
woordigers der R. K. Centrale Kiesver
eenigingen in de districten Goes en Mid
delburg een commissie samengesteld, die
het initiatief zou "nemen tot de oprich
ting van een Zeeuwschen Bond van R. K
Kiesvereenigingen.
Tot de Centrale R. K. Kiesvereenigin
gen in de overige districten van Zeeland
zond zij een schrijven, waarin om samen
werking tot de oprichting van genoemden
bond werd gevraagd en een concept van
statuten van den eventueel op te richten
bond werd bijgevoegd.
De strekking van een en ander is om
met behoud van de zelfstandigheid der
verschillende centrale's te komen tot meer
centraliseering van de Katholieke poli
tieke krachten in de provincie. Ook zal
getracht worden de verspreide Katholieke
kiezers op Schouwen en Tholen te orga-
niseeren, om ook die bij den Bond te
kunnen onderbrengen.
Mocht het plan slagen, dan zou het
in de bedoeling liggen om jaarlijks een
Katholieken partijdag te houden, beurte-
linngs in een der hoofdplaatsen der ver
schillende districten.
Naar wij vernemen moet bereids bij de
hoogere geestelijkheid in Zeeland het plan
met sympathie zijn ontvangen.
Onnoodig te zeggen, dat de tot stand-
koming ervan zeer veel zal bijdragen tot
nauwere aaneensluiting en meer systema-
tischen arbeid der Katholieke partij in
deze provincie, wier invloed, al is zij
numeriek bij de andere politieke partijen
in de minderheid, zeer zeker niet mag
worden onderschat.
Wij hopen van harte, dat de Bond er
moge komen en bij de gewichtige Staten
verkiezingen van 1916 aan de- politieke
werkzaamheden vruchtbare leiding moge
geven.
Godsdienstwaanzin.
Door cl e overbrenging vau de acht mede
plichtigen aan de kannibaal se he moord
partij op de logger „Noordzee" naar Me
demblik vindt dan 'het gruwelijk drama
van godsdienstwaanzin, waarvan de tij
ding een schok deed gaan door ons volk
zijn slotbedrijf.
Vreeselijke ziekte die verbijstering, des
verstands, die storing in de normale func
tie der hersenen, welke, door dweepzucht
en godsdienstige waanvoorstellingen ont
staan, de bron wordt van euveldaden en
gruwelen, wier afschuwelijkheid ze'.fs die
van de oorlogsgruwelen overtreft.
De Geschiedenis heeft er afschrikwek
kende voorbeelden van bewaard zooals
b.v. in het schrikbewind der Wederdoo
pers te Münster en dat ook in onzen
tijd dergelijke religieuze ontaardingen
voorkomen men denke b.v. aan do
godsdienstmoorden te Appeltern in 1900
bewijst weer, waartoe godsdienstig fa
natisme en geestdrijverij den mensch kun
nen voeren.
Hoe gelukkig mogen wij Katholieken
ons achten, dat wij tegen dergelijke uil
spattingen van een tot waanzin geprik
kelde fantazie beschut worden door onze
Moeder de H. Kerk, die niet ajl-een als
leerares, .maar ook als geestelijke opvoed
ster haxer kinderen optredende, de Hei
lige Schriften niet aan den individuee-
len uitleg van Jan en Alleman prijs geeft,
maar het lezen der H.H. Boeken zóó
heeft geregeld, dat wij aan Hare hand ge
leid, zoowel van dwaalleer als van geest
drijverij vrij blijven, zonder iets te be
hoeven in te boeten van de troost en
zalving van het woord Gods.
Uit het drama van de logger „Noord
zee" ziet men, wat er worden kan van
hen, die den vasten bodem van het kerke
lijk leergezag missende, in godsdienstza-
ken het drijfzand van eigen subjectieve
meening betreden.
Jaaroverzicht van den Oorlog.
26 December 1914. De Vereenig-
de Staten richten aan Engeland een nota
over de sluiting der Noordzee.
2 7 December, Een Engelsche torpe
dojager strandt op de Schotsche kust.
2 9 December. De bondgenooten
bezetten St. Joris bij Lombaertszijde.
3 0 December. De Oostenrijkers sla
gen er in in de Westelijke Karpathen
door te dringen.
0a Handelsoorloy.
Het Fransche s. s. „Ville de la Ciotat"
(3570 ton) is in den morgen van 24 De
oember gezonken. Een gedeelte der equi
page en passagiers is gered en door hel
ss. „Merve" aan land gebracht. Tach
tig 1 -e d e n der bemanning en passagiers
zijn omgekomen.
Verder zijn gezonken: Het Engelsche
ss. „Yeddo" (2928 ton) van Glasgow, (be
manning opgepikt.) Het Engelsche ss.
„Cottingham" (221 ton) (7 mannen, zijn
gered), het Belgische stoomschip „Minis
tr-e Beernaert" (2713 ton) (7 leden dei
bemanning gered) en het ss. „Hadley"
(1102 netto ton) van Londen. (Bemanning
gered.)
LONDEN, 28 Dec. (R. O.) Lloyds meldt:
Het Engelsche stoomschip „Van Stirum"
(1900 tons) is gezonken. De bemanning
werd gered.
LONDEN, 28 Dec. (R. O.) De Zweedsche
stoomboot „Nereus" (711 netto-to-ns) is
den 25sten December gezonken. De beman
ning is gered, na twee dagen in de booten
rondgezwalkt te hebben.
Branden in Hannover.
De talrijke branden, die den laat-
sten tijd hebben plaats gehad in fa
brieken, bergplaatsen en schuren, heeft
den autoriteiten in Hannover aanleiding
gegeven, de inwoners te waarschuwen.
In deze waarschuwing wordt gezegd, dat
van de meeste branden geen oorzaak kon
worden vastgesteld en dat de vrees be
staat, dat van vijandelijke zijde in zen
dingen per spoor ontstekingsmiddelen wor
den aangebracht, die in onbewaakte oo-
genblikken op zekere plaatsen worden uit
gezet.
Een aanval door wolven.
In de „Berliner Zeit. am Mitt," lezen
wij uit een soldatenbrief het volgende
merkwaardige verhaal
Na drukke dagen aan het Russische
front, was onze afdeeling in goed gedekte
verblijven teruggetrokken om uit te rusten
Het was nacht. Buiten heerschte over do
met sneeuw bedekte velden een krachtige
vorst. Wij hadden het echter warm en
sliepen den slaap "der rechtvaardigen
Plotseling maakten de voorposten alarm
In het donker zag men gedaanten zich
aft-eekenen, die met gehuil naderden, maar
nog niet goed te onderscheiden waren
Alle manschappen raakten in opgewonden
beid en grepen naar de wapenen. Het
gehuil en de gedaanten kwamen naderbij.
Eindelijk zagen we wat daar over de be
sneeuwde vlakte aankwameen troep wol
ven. „Opgepast, dichterbij laten k,omen,"
riep een van ons, die verstand had van de
jacht. „Nu vuur!" De geweren knetterden
en spoedig lagen enkele wolven te ver
bloeden in de .sneeuw, terwijl de andere
vluchtten.
De ontploffing te Münster.
Omtrent de ontploffing te Munster wordt
nader gemeld, dat de oorzaak van de ramp
moet worden gezocht in een begin van
brand dat des namiddags ontstond in een
artillerie-depót. Het vuur, dat men meende
volkomen te hebben gebluscht, schijnt we
der aangewakkerd te zijn en zich te heb
ben medegedeeld aan een nabijgelegen,
amunitie-magazijn, tengevolge waarvan tel
kens hevige ontploffingen van kartetsen
en granaten plaats hadden.
Het springen der kruitfabriek had des
avonds plaats. De uitwerking was ver
schrikkelijk; alles in de omgeving werd
vernield en, hoewel de inrichtingen op
pl.m-, 2 K.M. afstand van Münster waren
gelegen, stortten in het gedeelte der $tad,
gelegen aan de zijde der fabriek, zeer vele
woningen in, terwijl andere zwaar werden
beschadigd.
Een derde Be gisch grijsboek.
De Belgische regeering zal kortelings
een derde grijsboek uitgeven. Het dient
als antwoord op het Duitsohe witboek
oyer de legende der Vrijschutters en zal
trachten alle lieden ter goeder trouw van
de valschheid dezer legende te overtui
gen.
De houding van Griekenland.
Omtrent de houding van Griekenland
tegenover de oorlogvoerende partij-en is
nog niet veel licht gekomen. Zullen de
Centralen de Grieksche grenzen al of niet
overschrijden? De berichtgever van de
„Frankfurter Ztg." meent, dat de Griek
sche regeering inziet, dat de troepen der
Centrale mogendheden en van Bulgarije
hetzelfde recht hebben Grieksch Macedo
nië als oorlogstooneel te bezigen, als de
Engelschen en Franschen, die zich in Sa
loniki en een begrensd gebied op voet van
oorlog inrichten en versterkingen aanleg
gen. De Grieksche regeering is eveneens
besloten de zeer bijzondere onzijdigheid,
waartoe de nood haar tot nog toe ge
dwongen beeft, ook tegejioVer de troe
pen der mi-dden-Ewopeesche mogendhie
den in acht te nemen, en de onderhan
delingen, welke op het oogenblik nog tus
scben deze mogendheden en Athene gaan-
here, zijn, worden klaarblijkelijk niet meer
om het beginsel, maar slechts hierover
gevoerd: hoe het onvermijdelijke op-tre
den met de grootst mogelijke inachtnc
ming van de gevoelens der 'Grieken ge
schreden kan, op-dat incidenten veonre-
den worden, welke van geen van beide
zijden gewenscht worden.
(„De Tijd".)
De Castelnau
ATHENE, 28 Dec. (Havas). Bij de ont
vangst van de Fransche kolonie gedurende
zijn bezoek aan Athene zeide generaal
De CastelnauMogen uw gedachten steeds
vertoeven bij hen, die op het front vol
moed het vaderland verdedigen. Hebt ver
trouwen. Gij kunt met mathematische
zekerheid op de overwinning rekenen. Al
dus zullen wij een einde maken aan
het spookbeeld van een overrompelend
Duitschland.
De Castelnau verklaarde, dat hij zeer
tevr-eden was -over zijn bezoek aan Salo-
niki, welks verdedigingswerken hij on
neembaar achtte.
U Hi 4) 11 li A S II
Storm.
LONDEN, 27 Dec. Een lievige storm,
zooals men in jaren niet heeft gekend,
woedde in Engeland, waardoor groote
schade werd aangericht. Telegraaf- en
teb foonvei biudingen zijn vermeld. Van
vele huizen zijn de daken weggeslagen.
Veel schipbreuken hebben plaats gehad.
De kust is met wrakken als beza.ud.
ITALIË.
De vrijheid van den H. Stoel.
Hoezeer de H. Stoel lijdt onder do
eenzijdige Italiaansche -garantiewet, blijkt
ook uit het feit, dat hij sedert een haII
jaar geen enkel bericht meer heeft ont
vangen van, noch heeft kunnen zenden
naar Mgr. Camassei, patriarch van Je
ruzalem, wijl de Turken, als vijanden van
Italië, deze telegrammen niet doorlaten
Ware de garantiewet internationaal door
de mogendheden gewaarborgd, dan zou
den zulke feiten zoo goed als onmogelijk
zijn. („De Tijd")
Spoorwegongeluk.
ROME, 28 December (R.O.) Heden
nacht is een sneltrein uit Ancoua op
het staiion San Lazzaro bij Bologna in
botsing gekomeb met een goederentrein.
Er zijn 12 dooden, 20 ernstig en 50 liebt
gewonden.
CHINA.
De Opstand. Uit Peking wordt ge
meld: De militaire gouverneur van de
provincie Yunnan heeft een proclamatie
uitgevaardigd, waarin de onafhankelijkheid
van de provincie Yunnan geproclameerd
wordt. De proclamatie zegt, dat Yuan
Shikai zijn eed als president gebroken
heeft eri in gebreke is gebleven gehoor
te geven aan de aansporingen om de
republiek te herstellen.
Groote versterkingen der Noordelijke
troepen worden naar het Zuiden gezon
den.
Men verwacht, dat nog andere goever-
neurs het voorbeeld van dien van Yunnan
zullen volgen.
Eerste Kamer.
Zitting van Dinsdag.
Blijkens het afd.-verslag der Eerste Ka
mer over de Indische Begrooting werd
do Tweede Kamerbeslissing in zake de
Djambi-conoessies door enkele leden be
treurd, daar deze de mijnwet heeft ont
wricht ion waardeloos gemaakt.
Gevraagd werd of de Regeering ge
poogd heeft, de bestaande vrijheid in hel
tel. verkeer met de gezanten ook tot
bet verkeer met den Gouverneur-Geme-
raai uit te breiden.
Algemeen werd een woord van lof ge
bracht aan d-eii aftredenden Gouv.-Gene-
raai.
De beweging over de facultatief-sletling
bij het onderwijs werd door enkele le
den genoemd een storm in een glas water
Dhr. Diepen, afgevaardigde voor Noord-
Brabant wordt geïnstalleerd waarna de
Kamer in de afdeelingen vergadert.
Na heropening der openbare vergade
ring deelt de Voora. mede, dat de Cen
trale Sectie besloot, de vim de Tweedq
Kamer ontvangen ontwerpen in de afdee
lingen te doen onderzoeken. Als tijdig
eindversiag wordt (uitgebracht kan de In
dische begrooting nog aan de agenda toe
gevoegd worden.
De vergadering werd daarop tot Don
derdag-ochtend 11 uur verdaagd.
Tweede Kamer.
(Zitting van Dinsdag).
Besloten werd, nis d-e agenda Woensdag
middag niet is afgedaan, ook Woensdag
avond te vergaderen.
Aan de orde .was de begrooting van
het Dep. van Koloniën met de begroo
tingen van Suriname en Curasao.
Op een desbetreffende vraag ,van dhr
Lohman verklaarde Minister Ram-bonnet,
dat thans ook door het Dep. van Koloniën
de betaalde abonnementen op de „Gazette
de Hollande" zijn opgezegd.
Dhr. Kleerekoper oefende uitvoerige cri-
tiek op het beleid ten aanzien van Su
riname, waar rompslomp en bureaucratie
voortduren zonder dat de Minister ingrijpt.
Bij de begrooting van Curasao wijst de
heer Kleerekoper op de ontstellende be
richten over den nood der kolonie bij1 den
aanvang van den oorlog, welke voorkwa
men in de Katholieke pers en in het vei
slag van het interview van -een Ameri
kaansch journalist met Mgr. Yuylsteke
den Apostolischen Vicaris van Curasao
terwijl toch verschillende feiten er op
zouden wijken, dat het met den nood .niet
zoo erg ivas. Spr. wil daarom een onder
zoek naar de besteding der gelden, welke
Welk weder zullen wij hebben
Verwachting tot den avond van 30 Dec.
Zwakke tot matigen, later wellicht toe
nemende Oostelijke tot Zuidelijken wind
nevelig tot zwaarbewolkt; wellicht eenige
regen of sneeuw. Daling van temperatuur,
in het noordoosten.
voor de bevolking zijn ingezameld, daar
er twijfel k!an ontstaan of er nu geld is
ingezameld voor de noodlijdende bevolking
of voor den bouw van R. K. kerken.
De heer De Meester verklaart dat hij
ten aanzien van de onderwijstoestanden
de resultaten van het opzettelijk deskundig
onderzoek zal afwachten.
De heer Van Vuuren protesteert tegfen
de insinueerende redevoering van den heer
Kleerekoper, die in vragenden 'vorm een
beschuldiging uitbracht, welke hij- had
moeten bewijzen. Spr. verklaart dat Mgr.
Vuylsteke niet naar Amerika is gegaan
om geld in te zamelen voor de noodlij
dende bevolking doch wel voor den bouw
van R. K. kerken. Terwijl hij er verder op
wijst, dat de Apostolisch Vicaris zelf heeft
verklaard, dat de Amerikaansehe journa
list, die hem interviewde, sferk overdrev'en
heeft en dat uit verklaringen in den Ko
lonialen Raad blijkt dat de nood inderdaad
hoog was op Curasao.
Ten aanzien van het onderwijs wijst
spr. er op, dat het onderwijsverslag on
gunstig oordeelt over de openbare Prins
Rendrikschool, doch niet ongunstig over
het bijzonder onderwij-s.
Zoowel de heer Kleerkoper als de heer
Van Vuuren repliceerden.
Pastoor Voogel.
Aan een hoofdartikel, onderteekend
door N. den Haag, voorkomende in hel
„Bat. Nbld." van 5 November 1.1., ont-
teenen wij om. het volgende:
Wie, die in 1894 op Lombok streed
en eerst den tegenslag en later de eind
overwinning medemaakte, zal de reuzen
figuur van den Roomsch-Katholieken gees
telijke vergeten hebben? Reuzenfiguur niet
alleen in letterlijken, maar ook, neen voor
al, in geestelijken zin. Heeft Verbraak,
zijn Atjehsche collega, altijd bekend ge
staan om zijn echt Christelijke nederig
heid, in ofttmoed en deemoed vond hij
zijn gelijke in Voogel. Mannen, die met
beide geestelijken kennis maakten en hen
in hospitalen en op slagvelden bezig za
gen, hebben daarvan zeker een groote
waardeering medegedragen van de wij-ze,
waarop die eenvoudige dienaren Gods zich
onder moeilijke en zeer gevaarvolle om
standigheden van hunne taak kweten.
Rustig ging hij zijn gang, sprak hij
gewonden moed en troost in en voorzag
hij stervenden van de hulpmiddelen van dc
kerk. Nog zie ik hem, in een ernstig
gevecht, waar het kogeis regende en de
eene na den anderen van onze soldaten
werd neergeveld, gebogen liggen over een
slachtoffer, wiens oogen reeds braken en
wiens korte doodsstrijd was aangevan
gen. De ernstig gewonde lag op een uiterst
blootgesteld punt, dat geen enkele dek
king bood en waarop de vijand zijn vuur
wel scheen geconcentreerd te hebben.
We legden de hand op de schouders
van den rustig zijn ambtsplicht vervullen
den geestelijke en wezen hem op het van
alle kanten dreigende gevaar. En voor
een oogenblik aan zijn vrome aandacht
onttrokken, zag hij op, liet ons nog eens
onze woorden herhalen en zeide toen,
dat hij voor zich geen schooner lot zou
wenschen, dan bij de uitoefening van zijn
christelijk beroep te sterven. En rustig
vervolgde hij in den kogelregen zijne taak
en stond hij pas op, toen hij den in
middels overleden militair de oogen had
toegedrukt.
Hij zocht zijn kracht in de alleronbe-
rispelijkste uitoefening van zijn dienstwerk
en verzekerde zich daardoor niet alleen de
achting en medewerking van den gehee-
len staf, maar ook die van alle officieren
en minderen.
Hij woonde in een allerprimitiefste ba
rak samen met een kapitein van den
