De Groote Oorlog.
No. 131.
Zaterdag 6 November 1915.
Elfde Jaargang.
Mijnt eiken MAMjOAG-.JfOEHSDkli- in VBIIDAEAVOHD.
BUITENLAND.
Dit miner Destaat 6 bladzijden.
EERSTE BLAD.
Oorlog en Christendom.
Losse Oorlogsberichten.
NIH ZEMCHE COURANT
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes 0.75, daarbuiten f 0.95
Afzonderlijke nummers 5 cent, dubbele bladen 10 cent.
Adverténtiën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór
half drie en Vrijdag vóór een uur 's namiddags.
Kanfoor v. d. Administratie: Gangepoortsfraaf C 209, GOES.
Tel. interc.Directie no. 33. Redactie no. 97.
Reclameberichten 25 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prijs.
Advertentiën van 15 regels 0.50; iedere regel meer 10 Ct.
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 _X berekend.
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Ct. A contant.
De abonné's op dit blad, in het bezit der door de BH gulden bij verlies van beide HM gulden bij
directie uitgereikte polis, zijn, overeenkomstig de I 11 I handen, voeten of oogen. A I I verlies van een
daarvoor vastgestelde Verzekeringsvoorwaarden, 1 li Voorts bij ongeneeselijke 1 'll I hand, voet
GRATIS verzekerd tegen ongelukken voor: I W W V verstandsverbijstering; of oog; duim;
De uitkeering der bovenstaande bedragen is gewaarborgd door de „Hollandsche Algemeene Verzekerings-Bank" te Schiedam.
HM gulden bij gulden bij gulden bij At |M
A L I I verlies van een A I 11 I verlies I I verlies van L
1 1 hand, voet I BI I van een B'fc g I een M ^g
of oog; 1^#^# duim; wijsvinger;
gulden bij
verlies van
eiken anderen
vinger.
li.
Zooals wij in ons vorig nummer aan
stipten, heeft het nimmer ontbroken aan
verheerlijkers van den krijg. Daar hebt
ge b.v. Proudhon, die uitriep„Heil
den oorlog! De ware Christus der groote
massa is Alexander, is Caesar, is Na-
poleonl" Of Strauss, die afschaffing
van den oorlog even bespottelijk achtte
als afschaffing van den bliksem. Of Las
so n, die beweerde„Het hoogste recht
ligt in het zwaard; toont de staat zich
in den oorlog zwak, dan wordt hij terecht
uitgedelgd". Of Steinmetz, die alle
medelijden met den tenondergaanden,
zwakken staat uit den booze noemde.
Of professor Oncken van "Heidel
berg, die zich vorig jaar in een 'ge-
schrift over België aldus uitliet
„Het lot, dat België zich zelf op
den hals heeft gehaald, is hard voor
den enkeling, maar te hard voor dit
staatsgewrocht; want de lotgevallen van
.de onsterfelijke groote naties staan te
hoog, dan dat zij niet in geval van nood
over die wezens zouden henenstappen,
die zich niet zelf kunnen beschermen."
Men hoort in al deze uitingen, wier
cynische duidelijkheid den lézer wel niet
zal zijn ontgaan, het geluid van Nietz
sche, den apostel der geweidsmo-
raal, die de vertrapping van het zwakke
aanprijst als de hoogste deugd en voor
het mededoogen met den zwakke slechts
verachting over heeft, omdat daardoor
de komst van den volgroeiden of z.g.
„Uebermensch" wordt vertraagd.
Wat de lezer daar zoo juist hoorde
verkondigen, is niets anders dan zuivere
Darwinistische selectietheorie, toegepast
op de verhouding van menschen en
staten.
'tValt niet te ontkennen, dat ook som
mige Katholieke schrijvers, die in de toe
vallige baten van den oorlog een blijvende
eigenschap zagen, zich hebben laten ver
leiden tot een verheerlijking van den oor
log, die de perken der waarheid en voor
zichtigheid verre te buiten gaat. Het gaat
niet aan, om b.v. met Donoso Cortes
den oorlog „een element van beschaving"
te noemen, noch minder om met Joseph
de Maistre van den oorlog te spreken
als van „een goddelijk werk". Tegenover
dergelijke meeningen, die eenvoudige zie
len in verwarring zouden kunnen brengen,
de ware Katholieke opvatting over den
oorlog te hebben uiteengezet, is de groote
verdienste der uitstekende brochure van
prof. Aengenent, getiteld: „De oorlog en
Gods voorzienigheid".
En ware het nu maar, dat al die oorlog,-
verheerlijkingstheorieën besloten bleven
binnen de wanden van studeerkamer of
collegezaal. Maar, „les idéés marchent",
de ideeën verbreiden zich, de goede zoo
wel als de kwade; de kwade vaak met
meer succes nog dan de goede, wijl zij
een bondgenoote vinden in 's menschen
bedorven natuur. En zoo geschiedde het,
dat de krachtsmoraal van Nietzsche, ge
paard aan de Macchiavellistische princie
pen van staatkunde en diplomatie, ge
steund door de ongeloovige leerstellingen
van Schelling, Hegel, Hume, Cousin, Mon
tesquieu en hoe verder de corryphaeën
van het moderne heidendom mogen hee-
ten, in de toonaangevende politieke en
militaire kringen tal van aanhangers vond,
waardoor allengs een rechtsopvatting zich
baan brak en officieel werd gehuldigd,
welke lijnrecht indruischt tegen de rechts
opvatting des Christendoms.
De Katholieke Kerk wij nemen hier
het Christendom in zijn ware gestalte
belijdt van oudsher, dat het recht zijn
innerlijk bindende kracht ontleent aan
zijn zedelijken oorsprong. Ook leert
die Kerk, dat bij alle menschelijke ver
richtingen van het individu, zoowel als
van den staat, dus ook van den
Staat, het naleven der zedeleer onaf
wijsbare eisch en in geweten
bindende plicht is. Den Katholiek,
den Christen is het bezworen verdrag,
het gegeven woord dat de verbintenis
staaft, heilig.
Wat is van dit alles geworden onder
invloed der stelsels vian Nietzsche en con
sorten?
De reeds genoemde Lasson, een Duitsch
geleerde, bekend door zijn werken: „Das
Kulturideal und der Krieg" en: „Prin-
zip und Zukunft des Völkerrechts" ver
kondigt de volgende theorieën:
„De Staat is naar buiten een onbe
dwongen, onbeteugelde, zelf
zuchtige wil. Daar er voor hem
geen zedelijke plicht, geen
rechtsorde bestaat, dient hij zijn
eigen nut. En daar iedere Staat zoo
doet, geraken de Staten noodzakelij
kerwijze in onophoudelijken, ook na
schijnbare onderbreking nimmer ophog-
denden strijd.
De Staat behoudt zich voor, het vol
kenrecht in acht te nemen of niet, al
naar gelang het belang zulks
m eeb rengt".
Wij hebben hier met opzet een en
ander gespatieerd, om te doen zien hoe
dergelijke theorieën het fundament van
het volkenrecht ondergraven en men op
die wijze den oorlog als geoorloofd, ja,
prijzenswaardig machtsinstrument met
vlag en wimpel binnenhaalt.
En dan durft men nog het Christen
dom de schuld geven van het huidige
wereldconflict.
Zeker lezer, het is nog niet zoo heel
lang geleden, dat een „neutraal" Neder-
landsch dagblad een plaat uitgaf, waar
op men Christus onzen Heer zag staan
voor een groot veld met puinhoopen en
doodsbeenderen en daaronder het op
schrift: „Na twintig eeuwen Christendom".
Wat hiervan te denken valt, zullen wij
in een volgend artikel uiteenzetten.
De toestand.
De Russen onder hun generalissimus
Alexejeff bereiden een nieuw offensief
voor op de gedane strijdkrachten der
centralen, die vele duizenden soldaten
aan het Russische front hebben onttrok
ken voor Servië. Bij Dunaburg dwongen
de Russen hun vijand zijn linie tusschen
de meren Swenta en Ilsen terug te nemen.
Bij Tjartorusk trachten de Duitschers
onder heftige aanvallen de Russen van
de Styr af te dringen. Aan de Strypa
zijnde Russen ook met succes opgetreden
en maakten 5000 gevangenenen.
De in het nauw gebrachte Serviërs
mogen op een succes wijzen. De naar
Nisj thans het nationale bolwerk
oprukkende Bulgaren wisten zij een aan
zienlijk eind achteruit te slaan. Of echter
de opluchting die zij daardoor aan het
bedreigde Nisj gaven, van langen duur
zal zijn, is twijfelachtig, als men bedenkt,
dat de legers der centralen steeds verder
voorwaarts rukken ondanks den wanho-
pigen tegenstand der Serviërs. Ook werd
gemeld dat de Bulgaren de Baboenapas
hebbben geforceerd. Ware dat zoo, dan
zou daarmede feitelijk geheel Zuid Mace
donië in hun handen zijn. Het bericht is
echter tegengesproken.
Jaaroverzicht van den Oorlog.
1 November 1914. Aan de Rus-
sisch-Turksche grens hebben botsingen
plaats.
De Turksche kanonneerboot Boera-
kreis door Fransche en Engelsche oorlogs
schepen aangevallen, laat zich in de lucht
vliegen.
De Russen bezetten Protrkof en
Opoezna.
Bij de Chileensche kust heeft een zee
slag plaats. De Engelsche kruisers Good
Hope en Monmouth worden door Duitsche
oorlogsschepen in den grond geboord.
2 November. Fngeland verklaart
de noordelijke grens van de Noordzee
voor gesloten.
3 November. Een Duitsch eskader
beschiet de Engelsche kust bij Yarmouth
en een Engelsch Fransch eskader bom
bardeert de Dardanellen forten.
4 November. De Duitsche kruiser
Yorck loopt op een vijandelijke mijn en
zinkt.
De Russen bezetten Kielce en Sando-
mir.
Engeland verklaart Turkije den oorlog,
de overige entente-mogeodheden met
België en Servië doen insgelijks.
De Balkanoorlog.
PPARIJS, 4 Nov. (Havas). Het namid-
dagcomïmmiqué meldt:
De ontscheping der Fransche troepen
te Salonika duurt zonder incident Voort.
Op het Fransche front KrivolaceRabro-
vo valt niets te melden.
SALONIKI, 3 Nov. (R.O.) (Vertraagd).
Hevige gevechten hebben plaats tusschen
Serviërs en Bulgaren .bij den Bahuna-
pas, die den weg naar Prilep en Mona-
stir beschermt. De beide laatstgenoemde
plaatsen zijn nog veilig.
SOFIA, 4 Nov. (W.B.) Het sfofcommu-
niqué meldt omtrent de gevechten op
2 Nov.
Onze troepen zetten het offensief op den
straatweg Zajeear-Paracin voort. Wij be
zetten de stad Bolevac en bereikten de
linie Valakone-Bodruipvae in het dal van
de Sortjigsky Timok.
Na verbitterde gevechten bereikten wij
de linie Kal-afathoogte (572 M.)-dorp Pri-
kopsk Prokopje-PIavinahoogte (951 M.)-
hoogte 1 (1099 M.) aan de Vicerga
Mi-an(
Volgens 'verklaringen van gevangenen
woonde koning Peter de gevechten op dit
front bij.
In het dal van de rivier Vlasso-Tinsca
werden de Serviërs uit hunne stellingen
verdreven. Onze troepen bezetten de linie
Secenica-Brishoodol en maakten nog 630
gevangenen.
Van de overige fronten wordt geen ver
andering gemeld. (Maasbode.)
De slag aan de Isonzo.
WEENEN, 2 Nov. (Korr. Bur.) Uit het
Oorlogsperskwartier wordt onder dag-
teekening van 1 Nov. bericht: „Volgens
het officieele rapport van heden eindigde
de slag aan de Isonzo, die twee weken
lang heeft geduurd, met een mislukking
van den algemeenen aanval van den vij
and en zijn de Oosteurijksch-Hongaarsche
troepen in het volledig bezit van hun
verdedigingsfront gebleven.
Keizerlijk bezoek aan Brogge.
Keizer Wilhelm II heeft een bezoek
gebracht aan de stad Brugge den vorigen
Woensdag. De keizer reisde incognito
door het etappengebied, doch in de stad
Brugge wist men algemeen van de komst
af. De keizer bezocht de stafofficieren,
de Sint Salvatorskerk en den Cercle Ca-
tholique in de Steenstraat.
De keizer zag er opgeruimd uit, doch
was veel vermagerd. (Maasbode.)
Stalen helmen.
Ook een deel der Engelsche troepen
heeft stalen helmen gekregen om de sol
daten tegen granaatsplinters te bescher
men Als de proefneming slaagt dan zul
len ongetwijfeld alle soldaten zooveel
mogelijk van deze helmen worden voor
zien. In het bijzonder worden deze hel
men gegeven aan die soldaten die tot
opdracht hebben, handgranaten te wer
pen. Daar deze bommengooiers in En
geland een zeer speciale training door
maken, is van militair standpunt hun
leven van grootere waarde dan het leven
van den gewonen infanterie-soldaat.
Waar is de regeering van Servië?
De „Voss. Ztg." schrijft uit Sofia te
vernemen, dat de daar aanwezige Neder-
landschc gezant, die de vertegenwoordi
ging van de belangen vanSeivie op zich
genomen heeft, van zijn regeering ae op
dracht heeft gekregen, uit te vorschen,
waar zich thans de zetel van de Servische
regeering bevindt.
Een opzienbarende veroordeeling.
De correspondent van de Tijd meld
de onlangs uit BerlijnEen ergerlijk
voorval in de militaire administratieve
wereld wordt hier druk besproken. De
zer dagen is aan het licht gekomen, dat
een ritmeester en een onderofficier het
Duitsche rijk voor enorme sommen heb
ben opgelicht, door leverantiën aan het
leger voor duizenden marken hooger in
rekening te brengen dan de koopprijs
bedroeg.
De krijgsraad te Coblenz veroordeelde
den ritmeester tot 6 maanden gevange
nis, den onderofficier tot 2'/3 jaar tucht
huis. De onderofficier moet zich sedert
het begin van den oorlog met millioe-
nen verrijkt hebben Het misdrijf is uit
gekomen, toen de controle bij een der
laatste posten een verschil van m. 50,000
bemerkte.
De Corrispondenza Romana bevat, naar
de Tijd meldt, een nota naar aanleiding
der uitlating van kardinaal Amette over
de toenadering tusschen Fransche en
Italiaansche katholieken. Talrijke bladen
aldus de Corrispondenza trekken
daaruit de conclusie eener nieuwe rich
ting in de politiek van het Vaticaan.
Deze onrechtvaardige conclusie behoeft
nauwelijks een weerlegging. De H. Stoel,
die sedert het uitbreken van den oorlog
steeds een gestrenge neutraliteit tegen
over alle krijgvoerende mogendheden in
acht heeft genomen, heeft geen reden
om daarin verandering te brengen. De
H. Vader, het algemeene hoofd van alle
geloovigen, kan aan niemand een voorkeur
toekenden of onderscheid maken tusschen
zijne kinderen. Zij zijn hem allen even
lief, en hij betoont allen dezelfde wel
willendheid.
Vredesgeruchten.
De „Tribune de Genève" meldt de aan
komst van prins Von Biilow met een
klein gevolg te Luzern.
Volgens een Italiaansch blad zou Von
Bülow daar drie of vier weken blijven,
waar hij met mgr. Marchetti een defini
tieve formule zal opstellen voor vredes
onderhandelingen. Deze zou dan door Z.
H. den Paus als bemiddelaar aan de
Quadruple Entente worden voorgelegd.
Maar Z H. moet aan Kardinaal Amette
hebben verklaard, dat ook Hij geen vrede
tot eiken prijs nastreefthét moet een
vrede zijn, waarbij het recht zegeviert.
Nog verneemt de Londensche corres
pondent van „De Tijd".
„Het ingrijpen van Roemenië en Grie
kenland, gevoegd bij de ongemeen toe
geruste landingstroepen der Entente,
wier sterkte veel grooter is en die hard
nekkiger zal worden voortgezet dan men
denkt, zal spoedig aan den Europeeschen
oorlog een keer geven, die nog vóór het
nieuwe jaar den vrede zal brengen.
Rusland bereidt zich met nieuw krijgs-
materiaal en reeds gevormde versche
legers voor op oorlogsbedrijven, die de
wereld zullen verassen."
De strijd in Montenegro.
CETTINJE, 3 Nov. (Havas). (Vertraagd).
De strijd ten Zuiden van Visegrad duurde
op 1 November voort. Het aantal gevan
genen, dat wij in de laatste gevechten
gemaakt hebben, bedraagt meer dan 300,
waaronder drie officieren.
Een geneesheer, die eveneens gevangen
Welk weder zullen wij hebben
Verwachting tot den avond van 6 Nov.
Zwakke tot matigen, Noordelijke tot Oos
telijken wind. Nevelig tot zwaarbewolkte
lucht. Waarschijnlijk enkele regenbuien. Iets
kouder.
genomen is, meldt dat de Oostenrijkers
meer dan 800 dooden en gekwetsten
hadden. (Maasbode.)
Te Londen zal opnieuw een z.g. rijks-
conferentie, een bijeenkomst van alle
eerste ministers van de onderdeelen van
het groote Britsche rijk worden gehouden.
De „Times" verneemt, dat de premier
van Nieuw-Zeeland en minister Ward,
zich met dat doel half December naar
Europa zullen inschepen.
Lloyd George heeft in het Lagerhuis
meegedeeld, dat er thans 1346 munitie
fabrieken onder regeeringstoezicht staan.
Tot opvolger van generaal Gallieni als
militair gouverneur van Parijs is benoemd
generaal Manoury, die in den slag aan
ae Ourcq het zesde legercorps met roem
heeft aangevoerd.
In het trommelvuur.
Het was onbeschrijflijk. Begint men met.
het sterkste vuur, dat men zich kan voor
stellen, dan is dat de stellende trap. En
dan kan men zeggensterker vuur en het
sterkste vuur. Men was verdoofd. De
kwelling was zoo groot, dat men tot zich
zelf zeide: schiet m'e dood. Liever dood,
dan 'dit nog langer te verdragen. Maar de
lieden leven. En leefden.
Den 24en werd ik afgelost. Maar mijn
opvolger is: den 25en verdwenen. Dood,
gevangen de hemel weet wat. De loop
graven waren greppels en kuilen. Men
kroop er over heen.
De verbindingssappen zijn tot brij! ge
schoten. Reeds hameren de Franscihe ma
chinegeweren. De kogels vliegen ons om
de ooren. Er is bijna geen dekking meer.
Met Verhitten kop kruipt en struikelt men
achteruit. Bij iederen stap zegt men tot
zich zelf: Nu is het uit. Maar men doet
den volgenden stap, men is verbaasd.
Een machinegeweer rakketakt. Maar men
leeft en komt er uit, zonder eigenlijk
te weten hoe.
Ook schieten de Fransohen handgra
naten op Vimy. Lakrood, prachtig1 om te
zien, vliegt de steekvlam na het inslaan
anderhalve verdieping omhoog in het dui
ster. Ze is doorzichtig en daarachter rolt
een fel gele muur van gas. Dan rook en
vuur, dat in het donker lokt en klautert.
Dat alles neemt men zoo terloops waar.
Ondanks alles.
De Fransche artillerie schoot op die
dagen, wat de loopen konden uithouden.
De ee-ne brandgranaat na de andere. Dan
stinkbommen, elke twintig meter één, als
een parelketting.
Honderd meter achteruit een tweede rij,
tot in een diepte van een paar kilometer.
Afsperringsvuur op de wegen. Granaat na
granaat op de verbindingsgraven. Vuur,
overal vuur I
AHGKIK.1.
Een Katholieke betooging.
Men schrijft ons uit Garfield dato 11
October j.l. dat te Passaic (NewYersey)
een grootsche betooging van Katholieken
is gehouden, waaraan 12000 menschen
deelnamen en welke ten doel had Gode
een plechtig eerherstel te geven voor het
misbruiken van Diens Heiligen Naam.
Daarom heette de betooging Holy-Name
Parade". Bisschop Currier van Mexico
hield een toespraak, op de tekstwoorden
„In dat teeken (des Kruises) zult gij
overwinnen"Daarna werd door alle be-
toogers gebeden voor den vrede. De be
tooging had een grootsch verloop en
maakte diepen indruk.
