Oe Groote Oorlog.
Appelen,
Huisraad.
No. 180.
Donderdag J November 1915.
Elfde Jaargang.
Verschijnt eiken MAANDAG-.JVOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Verkooping.
November 1915,
loopen;
EEM, GOES
jor petroleum,
»n Looplampjes,
s, Koolbakken,
?n, Koekpannen,
oen, Melkkokers,
en, enz- enz-
ONGE, Ovezand.
[RRARENS Jr.,
OOTDIENST
de Ruyter" en
id-Beveland".
ATSLOTERIJ.
Ia 9 9 ver''es van een 99 99 9 verlies B- B 9 verlies van tj
*18 B hand, voet B BB B van een 1% B fl een M
Oorlog en Christendom.
Losse Oorlogsberichten.
BUITENLAND.
BINNENLAND.
LAAR zal
te half elf uur, voor
A. WESTOIJK te Goes,
tad op de afspanning
gen contante betaling
aatgevende Melkkoeien
2 vare Koeien, 1 Werk-
1, Tentwagen, 2 Men-
n assen, Kar op veeren,
gen en Eg-
Snij-, VVind-
Geeselsteen en Paard,
ok, Sleepbord, Molbord,
oorladders, Bascule en
ren Koebak en Goot
en en Pleien, Zeeften,
pen, Vorken, Vleesch-
Harnassement, Melk-
Karn- en Roomtonnen,
lkbussen, Emmers w.o.
3 i n d e 1 ij k
oop van het beestiaal
>en aangevangen.
koopt:
vraagd
ijdags Goes; Zater-
9.
- 's-HEERENHOEK.
OORRADIG
re en Verbeterde
ninatarwe.
Rotterdam en
tterdam,
Stoomboot
S naar ROTTERDAM.
j. 's morgens 7 uur.
r. 's morgens 10 uur.
3 naar AMSTERDAM,
norgen vroeg.
TERDAM naar GOES,
's morgens 2 uur.
's morgens 11 uur.
PERDAM naar GOES,
iddag 3 uur.
terdam, Haring-
te bekomen te Goes
C. MONHEMIUS, te
eren BOUMAN Zn.,
bij de heeren J, B.
V. DEFAIS en te R o t-
itoomboot-Reederii v/h
SCHUIJT.
*ACHT Goe«— Dordl—
reis, f I, retour f 1.S0
ar A. E. JANSSEN,
kt te Goes maakt
LOTEN verkrijg-
it de trekking be
ier.
t van het bedrag
•dt het verlangde
n.
trekkingen worden in
vond bekend gemaakt.
E ZEEUWSCHE COURANT
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes 0.75, daarbuiten f 0.95
Afzonderlijke nummets 5 cent, dubbele bladen 10 cent.
Advertentiën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór
half drie en Vrijdag vóór een uur 's namiddags.
Kantoor v. d. Administratie: Ganzepoortstraat C 2o9, GOES.
Tel. interc.: Directie no. 33. Redactie no. 97.
Reclameberichten 25 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prijs
Advertentiën van 15 regels ƒ0.50; iedere regel meer 10 Ct.
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 _X berekend.
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Ct. A contant.
De abonné's op dit blad, in het bezit der door de B BB BSk 4% gulden bij verhes van beide B BB ff\ gulden bij
directie uitgereikte polis, zijn, overeenkomstig de jfl I banden, voeten of oogen. ja S H verlies van een
daarvoor vastgestelde Verzekeringsvoorwaarden, B B B 9 9 Voorts bij ongeneeselijke 8 B B hand, voet
GRATIS verzekerd tegen ongelukken voorverstandsverbijsteringf of oogJ duim
De uitkeering der bovenstaande bedragen is gewaarborgd door de „Hollandsche Algemeene Verzekerings-Bank" te Schiedam.
1 ft gulden bij gïk ft gulden bij ft gulden bij ft
of oog; f BJ duim; wijsvinger;
gulden bij
verlies van
eiken anderen
vinger.
1.
In een officieel gebed, de „litanie van
alle heiligen", legi de Roomsch-Katho
lieke Kerk haren kinderen de smeekbe
de in den mond: „van pest, hon
gersnood en oorlog verlos ons,
Heer!"
De Kerk beschouwt dus den oorlog
als een ramp. En terecht Want, alle
fraaie theorieën en kliuke frazen ten
spijt, is de oorlog een kwaad, een ramp,
en welk zulk een, als in de natuurlijke
orde der dingen niet anders voorkomt.
Zeker, het is vreesaanjagend, als de ont
breidelde natuurkrachten losbarsten in
orkanen, in overstroomingen, in aard
bevingen, in vulkanische uitbarstingen.
Het is verschrikkelijk, wanneer de
hongersnood zijn vale vlerken over het
land uitslaat of als de besmetting rond
waart, haar offers tellende bij duizenden.
Maar toch, bij al die rampen, hoe ver
schrikkelijk ook, weet men, dat de mensch
niet of slechts luttel er de hand in had,
dat zij niet door menschelijk toedoen
ontstonden. Maar de oorlog is een ramp,
door den mensch zeiven gewild, bestu
deerd, voorbereid, vaak jart-n lang en ein
delijk gevoerd in volle bewustheid, in
koelen bloede zelfs zooals het thans
geschiedt met schier satanische vaar
digheid en men zou haast zeggen helsch
vernuft. Alle rampen treffen diep en
zwaar, maar de oorlog treft het diepst
en het zwaarst van alle door de men-
schelijke boosheid, die er het konstituee
rend element en de hoofdfactor van uit
maakt.
In dit verband is het wel opmerkens
waard, dat toen door den profeet aan
David werd gezegd, uit verschillende
rampen een te kiezen, die God zou zen
den om de overtredingen des konings
te straffen, David niet den oorlog koos,
ofschoon die ook genoemd was, maar
de pest met de beteekenisvolle woorden:
„het is mij beter te vallen in de handen
des Heeren, dan in die der men
schen". (Paral. XXI 9—13). Blijkbaar
wist David uit eigen ervaring wat het
zeggen wil, een oorlog over zijn volk te
ontketenen.
Maar een oorlog kan toch noodzakelijk
en dus geoorloofd zijn
Ongetwijfeld De wet der wettige zelf
verdediging in den uitersten nood geldt niet
alleen voor het individu, maar ook voor
den Staat. Der Overheid is het zwaard
niet om niet gegeven, doch om het te
trekken ter schutse van 't recht, dat door
den aanrander met verkrachting wordt
bedreigd. Men denke slechts aan België.
Men vergete echter niet, dat zoo'n oor
log .slechts als laatste noodmid-
del mag worden aangewend, d. w. z.
wanneer alle andere middelen om den
aanvaller tot rede te brengen hebben
gefaald. En ook dan nog eDcht de liefde
rekening te houden met de nadeelen,
die door den oorlog voor anderen kun
nen ontstaan, 't Is toch waarachtig geen
kinderspel, wat wij thans aanschouwen
schier een geheel werelddeel in tranen
bloed en vuur 1
De zoo juist beschreven eischen, waaraan
iedere oorlog moet voldoen, wil hij recht
vaardig en geoorloofd zijn, zijn die welke
de Katholieke geleerden reeds voor
eeuwen als bindend erkenden, zooals Tho
mas van Aquine, uarez en in den jong-
sten tijd de jezuïet Th. Meijer en anderen,
Hoevele der achtduizend oorlogen, die,
naar men zegt, historisch vaststaan, zou
den wel aan die eischen hebben beant
woord? Werd niet hot overgroote deel
gevoerd uit wreedheid, wraakzucht, na
ijver en dergelijke onedele beweegrede
nen? Mag niet naar waarheid worden
geconstateerd, dat de oorlog in verreweg
de meeste gevallen niet de verdediger
maar de verkrachter is gebleken
van het recht, de groote geweldenaar, die
het leven doodt, de beschaving vermoordt,
de kunst verlamt, de barbaarseheid ten
troon verheft?
Maar, zoo brengt men in het midden,
de oorlog brengt toch veel voortreffelijks
in zijn schoot, want hij kweekt moed,
doodsverachting, vaderlandsliefde, zelf
opoffering. Niemand ontkent, dat de
krijg tot menige dappere daad, tot menige
edele gemoedsuiting .aanleiding aanlei
ding geeltde geschiedenis, ook van
dezen oorlog, is daar om het te bewijzen.
Maar zou men denken, dat 'smenschen
deugden en goede hoedanigheden zich min
der talrijk en minder schitterend openba
ren in vredestijd? Men spreekt van moed.
Maar wat was het dan, wat onze dap
pere zeelui in Februari 1907 aandreef om
niet te versagen, alvorens de rampzalige
schipbreukelingen van de „Berlin" heel
huids waren aan land gebracht? Men
spreekt van doodsverachting.
Maar wordt zij niet dag aan dag betoond
door onze liefdezusters en verpleegsters,
wakend aan het krankenleger van den
besmetten lijder Is een pater Damiaan
die vrijwillig zijn leven sleet onder de
melaatschen van Molokkai totdat hij zelf
aan die vreeselijke ziekte stierf, niet veel
grooter held dan de een of andere z.g.
beroemde vechtgeneraal
Men spreekt van vaderlands
liefde. Maar hebben zij hun vaderland
minder lief, die het groot en welvarend
en gelukkig willen maken door het deel
achtig te doen worden aan de werken der
beschaving, der kunst en der wetenschap,
de vruchten des vredes? Men spreekt
ook van zelfsopoffering. Maar
wordt zij niet betoond door den geleerde,
die zijn onderzoekingen, zijn proefnemin
gen ten bate der menscüheid voortzet,
ook al staat zijn gezondheid, zijn leven
op het spel?
En dan nog 1 Die moed, die doods
verachting enz. welke de oorlog kweekt,
worden zij niet gekocht voor een prijs,
die tot het gekochte in geen verhouding
staathecatomben van menschenlevens,
het merg en bloed der volken
Neem eens het onlangs verschenen
boek„les soutanes sous la mitraille"
„de priester op het slagveld", geschre
ven door den priester-brancardier Rtné
Gaell. Niemand, die deze 19 boeiende
schetsen leest, of hij geraakt onder den
indruk van het verblijdend feit, dat ook
in dezen wereldkrijg de godsdienst in
vele versteende harten weer opleeft, dat
plichtsgetrouwheid en vaderlandsliefde
zich toonen in hun edelste gedaante.
En toch! Datzelfde boek is vol van
de afschuwelijkheid van den oorlog, zoo
dat 't een hellestraf moet zijn liet te
hooren voorlezen, wanneer men een der
machthebbers van deze wereld is, die
roekeloos met het woord „oorlog" heb
ben gespeeld en huil hoop, dat het er
eens toe mocht komen, zóó lang en zóó
sterk hebben uitgesproken, dat het er
werkelijk toe gekomen is.
Wat schrikkelijke verantwoording dus
de oorlogsverheeriijkers, de oorlogspane-
gyristen op zich laden, is uit het boven
staande gemakkelijk af te leiden, doch
hierover in een volgend nummer.
Roemenië mobiliseert.
De correspondent te Saloniki der „Petit
Parisien" seint, dat Roemenië 450.000
man gemobiliseerd heeft.
200 000 zijn geconcentreerd aan de Bul-
gaarsche grens, terwijl er 350.000 gecon
centreerd zijn aan de Hongaarsche grens.
De grensversterkingen zijn volkomen
ia orde bevonden.
JofTre te Londen.
Het bezoek van generaal Joffre heeft
te Londen 'n uitstekenden indruk gemaakt.
Het stond ongetwijfeld voornamelijk in
verband inet de Balkankwestie, terwijl
bovendien nog andere vraagstukken zijn
opgelost. De politieke medewerker van
de „Daily Chronicle'' meent, dat thans
een snel verloop der gebeurtenissen te
wachten is, en dat nieuwe legers voor den
dienst in het Oosten zullen worden ge
organiseerd.
Rede van Asquith.
Minister Asquith heeft Dinsdag in het
Lagerhuis om. het volgende gezegd:
Het deed hem Asquith genoegen
te kunnen zeggen, dat het resultaat van
Joffre's bezoek was een volkomen over
eenstemming tusschen de beide landen
omtrent wat er in den Balkan moest
worden gedaan.
Servië kon ervan verzekerd zijn, dat
zijne onafhankelijkheid door de verbon
denen werd beschouwd als een der
voornaamste doeleinden van den oorlog.
Het oorlogs-comité in liet kabinet zou
worden beperkt tot drie of vijf leden en
voorzieningen zouden worden getroffen
voor een nauwer militaire, maritieme en
diplomatieke samenwerking tusschen de
verbondenen.
Hij was er zoo sterk als ooit van
overtuigd, dat wij onze rechtvaardige
zaak tot een overwinnend einde zouden
voeren en hij zou den last niet neerleggen,
zoolang hij het vertrouwen van den ko
ning, het Huis en het land bezat.
De Balkan-oorlog.
De „Times" verneemt d.d. 29 October
uit BoekarestIn officiëele marinekringen
alhier, gaat het gerucht, dat heden Rus
sische troepen te Varna geland zijn.
Wat Duitschland vraagt.
DEN HAAG. Van geloofwaardige zijde,
doch niet officieel wordt ons verzekerd,
dat eenige leden van den Duitschen
Rijksdag onlangs te Amsterdam hebben
vertoefd en een hunner bij besprekingen,
die bij die gelegenheid zijn gehouden,
heeft gezegd, dat de Rijkskanselier van
Bethmann Holweg als voorwaarden,
waarop Duitschland geneigd zou zijn
vrede te sluiten, heeft genoemd behoud
voor Duitschland van de Belgische Maas
linie zoowel uit militair als als uit indu
strieel oogguntbehoud door Duitschland
van Kiirland en een oorlogsschadever
goeding van 30 milliard mark.
Graaf de Hemptine gefusileerd.
De „Maasbode" verneemt uit Oostburg
Graaf Jozef de Hemptine is te Gen',
wegens spionnage gefusilleerd
(Graaf Jozef de Hemptine was een der
meest bekende iudustrieelen van Geut
en een uitnemend Katholiek. Hij was
lid van verscheidene Katholieke vereeni-
gingen en president der Conferentie van
St. Vincentius A Paulo.
Hij was ongeveer 55 jaar oud, vader
van een talrijk gezin en broeder van
wijlen Dom de Hemptine, abt van Ma-
redsous.
De recruteering in Engeland.
Sinds de laatste dagen is er een buiten
gewone toeloop van recruten. De bekend
making van 's konings oproep en 't be
gin van lord Derby's recruteeringscam-
pagne hebben zeer veel invloed gehad
en de ambtenaren van het centrale re-
cruteeringsbureau hebben het zeer druk.
Deze resultaten worden in hoofdzaak
toegeschreven aan de koninklijke bood
schap en in mindere mate aan de or
ganisatie van openluchtmeetings.
Uit de steden in de provinciën komen
eveneens berichten over toeneming van
het aantal lieden, die zich aanmelden.
Van den Balkan.
PARIJS, 2 Nov. (partEen onbeves-
ligd bericht zegt dat 20.000 man Fran-
sche troepen uit Saloniki te Monastir
zijn aangekomen en tegen Kuprula, dat
door de Bulgaren op de Serviërs her
overd werd, zullen oprukken.
Voorts is bericht ontvangen, dat een
Bulgaarsch-Duitsch legercorps tegen Nisj
optrekt.
Te Pirot is zware Oostenrijksche artil
lerie aangekomen, welke bestemd is voor
het bombardement op Nisj.
De strijd in het Westen.
DUINKERKEN, 1 Nov. (part., ver-
traagd). Met halsstarrigen overmoed bot
sen de Duitsche troepen sinds meer dan
een week tegen de Fransche linies bij
Neuville, waar het vooral des nachts
tot verschrikkelijke gevechten komt en
zelfs aanvallen met de bajonet worden
ondernomen.
Bajonetgevechten zijn op het Westelijk
front zeldzaamsedert de bloedige ge
vechten om Loos hebben zij zich ook
in Artois niet meer voorgedaan.
Sinds twee dagen duurt een ontzetten
de kanonnade aan beide zijden voort.
De vliegers der geallieerden verkennen
met veel vrucht de bewegingen van de
Duitsche troepen, die achter het front
gebruik maken van eenige der voornaam
ste lijnen, waarop Belgisch materiaal in
dienst is gesteld.
Zeer zwak was de laatste weken de
Duitsche vliegeractie. In veertien dagen
hebben zich boven de linies der Fran-
schen slechts vijf Duitsche vliegtuigen
bewogen en van dezen werden er twoe
naar beneden geschotenbij La Folie
en Givenchy.
Ondanks het hevig verzet, dat de
Duitsche soldaten bieden, vorderen de
geallieerden legelmatig en winnen grond
gebied. Moeilijk is de strijd tegen de
Duitsche heuvelstellingen en de bosch
versterkingen, waaraan maanden gewerkt
is om ze in onneembare vestingen te
hervormen.
Van het vuur uit deze stellingen, welke
ondersteund worden door een talrijk en
zwaar geschut van de hoogvlakte van
Mericourt, hebben de Fransche loopgra
ven ten Noorden van Neuville en bij
deze stad het meest te verduren Op
dezen kleinen sector zijn de verliezen
der geallieerden groot, doch de Fransche
soldaat weet van geen wijken. De weg
van Lens naar Ecurie wordt voor een
zeer aanzienlijk deel door de artillerie
der verbondenen beheerscht.
De Franschen naderen in het Zuiden
Rodincourt.
Het einde van den strijd?
LONDEN. De correspondent van „De
Tijd" meldt dat een lid van Wilson's
kabinet aan een vertegenwoordiger van
de „Daily News" heeft verklaard, dat
het vechten in Europa aan zijn einde is
en de diplomaten in stilte bezig zijn den
strijd over te nemen.
ENfifiliAKD.
'8 Konings val.
LONDEN, 2 Nov. Volgens een ver
klaring van betrouwbare zijde, bereed
de Koning bij de inspectie der troepen
een vreemd paard Dit schrikte van de
toejuichingen, begon te steigeren en viel
tengevolge van de gladheid van den
grond, ongelukkigerwijze op zijn berijder,
die gewond werd en een nevigen schrik
kreeg, maar niets brak. Het ongeval werd
nog verergerd, doordat de patiënt in een
auto over een zeer grooten afstand ver
voerd moest worden.
In den liospitaaltrein viel een treffend
incident voor. De koning, ofschoon hul
peloos te bed liggend, besloot aan een
soldaat persoonlijk het Victoriakruis te
overhandigen.
Deze knielde neer op den grond, de
koning boog zich voorover om hem dc
decoratie op de borst te spelden, maar
bemerkte, dat hij zijn krachten had over
schat Hij was niet bij machte de speld
door het dikke khaki te steken. De aan
wezigen moesten hem dus te hulp komen.
De koning werd van Victoria-Station
op een draagbaar, die in een ambulance
wagen werd gezet, naar Buckingham-
Palace gebracht, Zijn wonden waren zoo
pijnlijk, dat de wagen stapvoets meest
rijden. (Handelsblad.)
Welk weder zullen wij hebben
Verwaohting tof den avond van 4 Nov.
Zwakke tot matigen, veranderlijke wind,
later wellicht uit oostelijke richtingen.
Nevelige tot zwaarbewolkte lucht. Later
opnieuw kans op regen. Weinig verandering
van temperatuur.
JtUITSCHliAWD.
Viervoudige moord.
tMen meldt uit Dantzig, dat in Ost-Ueblau
het huis van den molenaar Schmedofki,
die zich aan het front bevindt, in vlam
men opging.
De toesnellende buren vonden voor
de deur een 17-jarigen zoon, die zwaar
gewond was en vertelde, dat 's nachts
verschillende mannen het huis binnen
gedrongen waren eu zijn grootmoeder,
moeder en beide broeders vermoord
hadden.
Daar het huis in vlammen stond, kon
men eerst 's middags de verkoolde lijken
bergen.
Drie uit een opvoedingsgesticht ont
vluchte jonge lieden worden verdacht
en de vervolging is onmiddellijk be
gonnen.
FBASHBIJ k
Allerzielendag is in Frankrijk
met meer dan gewone plechtigheid ge
vierd. Niettegenstaande het slechte weer,
begaven zich al zeer vroeg des ochtends
groote menigten menschen naar de kerk
hoven, in het bizonder naar degene, waar
de gesneuvelden begraven liggen.
Er werden ook bedevaarten gedaan naar
de slagvelden aan de Ourcq en de Marne.
UlKKVIk
De koningin van Roemenië.
Naar gemeld wordt is de oogoperatie
van koningin Elisabeth volkomen geslaagd
ABGBlkA.
Ontploffing te Wilmington.
Zeventien man werden ernstig gewond
bij de ontploffing van een wagonlading
kruit, die, naar vermeld wordt, door een
onbekende oorzaak bij de Dupont-fabriek,
dicht bij Wilmington in brand raakte.
Het verlies van Mr. Ragout.
De „Standaard" schrijft:
„Ook voor de pogingen die van ons
land uit mochten beproefd worden, om
althans een begin van bespreking over
herstel van den Vrede mogelijk te maken,
is het zoo onverwacht ons ontvallen van
den Gezant bij het Vaticaan een ernstige
teleurstelling.
„Toen er een Gezant van bet Vaticaan
stond benoemd te worden, gaf ieder toe
dat de lu gestorve als aangewezen was,
en van allen kant bleek dan ook, hoe
groot de tegemoetkoming was, die nem
te Rome te beurt viel.
„Niet, dat 't straks niet mogelijk zou
zijn, hem op uitmuntende wijze te ver
vangen, maar 't droeve feit ligt er dan
toch toe, dat wie er nu ook als plaats
vervanger van den ontslapene been moge
gaan, hij zijn taak niet met die opge
wektheid eu dat animo zal kunnen aan
vaarden, als thans zoo gunstig werkten".
Wij kannen djze meening met deelen.
Z K. H. de Prins der Nederlanden
heeft doen toekomen aan den secretaris
van de centrale commissie voor ontwik
keling en uitspanning der gemobiliseerde
troepen een gift van f200, met bestem
ming voor die militaire tehuizen en lees
zalen, welke door den duur der mobili
satie financieelen steun niet kunnen
ontbereD.
