De Groote Oorlog.
No. 117.
Dinsdag 5 October 1915.
Elfde Jaargang.
Vnsthijiil tb MAANDAG-, WOEHSDAG- tn VRI1BAGAV0HD.
:hten.
jsveld.
Losse Oorlogsberichten.
iUWS.
|o r d z e e. De
dat zich in
che kust, op
Noordzee V"
ben door hun
pen vermoord
schipper A.
der Justitie
nkzinnigenge-
Heerlen meldt
Iderdagnamid-
Vndrik Brims-
best van Itter-
meter in de
lort. Hip was
Itoest w as p as
loverschot van
Tweede Ka
llen naar den
loerd om daar
Lu,ra is brand
Jeeft de gang
steenen afge-
is verwijderd.
F: tot Bernstorff
I Buitenlandsche
lit om zijn in-
II door Duitsch-
lan ten behoeve
jrkije.
's namiddags.
[iniqué van he-
Artois maakten
Jmet behulp van
lidoostelijk van
tegenaanvallen,
"egen de verster-
gisteren ver
tegen de loop-
ladden geïnstal-
lrel 119, werden
de Franschen
laanval van den
liaison de Cam-
gevangenen, dat
iiun vorderingen
|e maakten, Jie-
oificieren.
(estelijk oorlogs-
Inonitor bombar-
In te richten, do
lijde en Middel-
In bij Loos schrij-
]jd voort. Eenigo
handen. Pogin-
ten Oosten, van
van Neuville ter-
I. Evenzoo vruch-
Ihe aanvallen op
Van Massise. De
jn Champagnp
ficieren en 7019
|logsterrein niets
In de omge-
enige weinig be-
der Duitschers
|e aan den Ooste-
in de buurt van
trachtten te krij-
anderen oever
kerkhof bij het
restelijk van Birs-
Ouitschers aange-
ij daar eveneens
niets belangrijks
sief van de vijan-
ijk 'van het meer
ir een charge van
Aan het front ten
nski-meer hadden
gevechten pl'aats.
op verschillende
l westelijke rich-
erd in do streek
bij het Narotsj-
van het Narotsj-
en aanval terugge-
n wanorde moest
ht nabij- het dorp
ifwaarts van de
ns gunstig. Dé po-
l omi hier tot het
i, mislukten,
i de Beneden-Styr
oosten van Kolko
voortgezet. De vij-
igen uit het dorp
Styr, stroomop-
>ens werd het dorp
n Kolko door ons
krijgsgevangen ge-
Luck, dat 2 dagen
.ten werd, heeft een
vecht plaats gehad
Inze troepen moes
an een aanval van
le sectoren terug-
er door herhaalde
Tsoeman ten Ruiden
t te komen, terwijl
ipgraven werd ver
tin het dorp Kapi-
rp Tsoeman werden
'geslagen
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes f 0.75, daarbuiten 0.95.
Afzonderlijke nummers 5 cent, dubbele bladen 10 cent.
Advertentiën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór
half drie en Vrijdag vóór een uur 's namiddags.
Kanfoor v. d. Administratie: Ganzepoorfsfraaf C 209, GOES.
Tel. interc.Directie no. 33. Redactie no. 97.
Reclameberichten 25 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prijs.
Advertentiën van 15 regels 0.50; iedere regel meer 10 Ct.
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 _X berekend.
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Ct. h contant.
De abonné's op dit blad, in het bezit der door de
directie uitgereikte polis, zijn, overeenkomstig de
daarvoor vastgestelde Verzekeringsvoorwaarden,
GRATIS verzekerd tegen ongelukken voor:
1500
gulden bij verlies van beide
banden, voeten of oogen.
Voorts bij ongeneeselijke
verstandsverbijstering
De uitkeering der bovenstaande bedragen is gewaarborgd door de „Hollandsche Algemeene Verzekerings-Bank
gulden bij
verlies van een
hand, voet
of oog;
I gulden bij A gulden bij tps
G IB I verlies a 3 verlies van ff
I van een g a een E
J U duimwijsvingerfiat
te Schiedam.
gulden bij
verlies van
eiken anderen
vinger.
De toestand.
Op het Westelijk oorlogsterrein is het
groote offensief der geallieerden weer
tot stilstand gekomen, terwijl van de
door de Engelschen veroverde posities
de Duitschers weer een stukje hebben
teruggewonnen.
Volgens een Duitsch communiqué heb
ben de Duitschers in Champagne en ten
N. van Atrecht 211 officieren en 10721
man gevangen genomen.
French rapporteert een vliegeniers-
aanval op door Duitschers bezette spoor
wegkruisingen rondom Valenciennes, die
veel schade en ongerief voor den vijand
moet hebben veroorzaakt.
In het Oosten hadden geen buitenge
wone feiten plaats.
Achter het Italiaansche front en rondom
de spoorwegen van Venetië werd door
Oostenrijksche luchtverkenners een le
vendige actie waargenomen, die wijzen
op de toebereidselen der Italianen tot
een nieuw groot offensief. Trouwens be
gint Italië zich in den laatsten tijd meer
te roeren. In den Marinestaf hebben
persoonsverwisselingen plaats gegrepen,
waarvan men een minder rustige houding
der vloöt verwacht, terwijl door den
Mont Cenistunnel een Italiaansch hulp
leger naar het Westerfront der gealli
eerden heet te zijn vertrokkeu.
Overigens is aller aandacht thans ge
vestigd op den Balkan, vroeger niet on
eigenaardig „de kinderkamer van Europa"
genoemd, maar dat thans aan de voogdij
der mogendheden ontwassen schijnt.
Immers, Bulgarije blijkt zich steeds aan
Rusland's vriendschappelijke vertoogen,
de Slavische zaak toch met te verraden,
niet te storen. Duitsche en Oostenrijksche
officieren zijn te Sofia aangekomen als
militaire instructeurs en de Bulgaarsche
generaal Sawof vertrok naar het Duitsche
hoofdkwartier. De Ententemogendheden
zijn hierover alles behalve gesticht
Van Fransche zijde is al opgemerkt
dat Czaar Ferdinand teitelijk meer Fransch
dan Duitsch bloed in de aderen heeft.
Engeland laat die bespiegelingen voor
wat ze zijn, maar heelt bij monde van
minister Grey de volgende verklaring
gepubliceerd.
Volgens ontvangen berichten zijn
Duitsche tn Oostenrijksche officieren
eenige dagen geleden in Bulgarije aan
gekomen, met het doel deel te nemen
aan de leiding van het Bulgaarsche
leger. Dit optreden komt overeen met
dat in Turkye, waar Duitsche officieren
Turkije dwongen tot een uitgelokten
aanval op Rusland in 1914. Aangezien
de Geallieerden verplicht zijn den
Rijken, die door dergelijke handeling
bedreigd worden, hulp te verleeiien,
wordt het bericht met den groot
sten ernst opgenomen.
Rusland is nog verder gegaan en heeft
tot Bulgarije een ultimatum gericht.
Men seinde ons dienaangaande heden
morgen het volgende
LONDEN. De Russische gezant te
Sofia heeft van zijne regeering order
ontvangen om met het geheele legatie-
personeel en de consulaten Bulgarije
te verlaten, indien niet binnen 24 uren
Bulgarije de onderhandelingen met den
vijand der Slaven en Russen af breekt
en tevens onmiddellijke verwijdering
van de Duitsche officieren eischt.
De bom zal dus eerstdaags wel barsten
en dan zal Griekenland ondanks de ge
ruststellende verzekeringen, waartoe het
telegram van Czaar Ferdinand aanleiding
gaf, niet werkeloos blijven en tegen Bul
garije aan de zijde der Entente oorlog
voeren. Bij liet steeds verder om zich
heen grijpen van den oorlogsbrand vraagt
men zich verbijsterd af, waar is het einde.
Inmiddels moeten ettelijke duizenden
Macedoniër?, zoowel uit Servië als uit
Griekenland naar Bulgarije zijn uitge
weken om in het Bulgaarsche leger dienst
te nemen. Ook zou volgens mededeelingen
van overgeloopen Servische militairen
groote moedeloosheid in Servië heerschen.
Jaaroverzicht van den Oorlog.
29 September 1914. De Russem
die de Midden-Karpathenpassen hebben
bezet en Krakau bedreigen, krijgen tegen
over zich een Duitsch-Oostenrijkseh leger,
dat door Zuid-Polen en Galicië oost
waarts oprukt.
De Duitsche kruiser Emden brengt
groote schade toe aan de Engelsche
koopvaarders in den Indischen oceaan.
20 October. Het front in Frankrijk
breidt zich uit tot Atrecht.
De Duitschers moeten in het goever-
nement Soewalki terugtrekken.
De Russen doen een aanval op
Przemysl, om die vesting te overmees
teren alvorens de Oostenrijkers die ont
zetten.
Bij Antwerpen vallen de forten Wavre
en Dorpsveldt voor het Duitsche geweld.
3 October. Bij Antwerpen vallen
de forten Lier, Koningshoyckt en Wael-
hem, de spoorwegredoute en de redoute
Tallaert. De Belgische troepen trekken
terug over de Nethe. De gezantschappen
der neutrale mogendheden verlaten Ant
werpen. Engelsche hulptroepen rukken
de stad binnen.
5 October. Bij Antwerpen vallen
de forten Kessel en Broechem Het lot
der stelling Antwerpen wordt hachelijk.
Een goed vaderlander.
SAS VAN GENT, 3 October (van on
zen correspondent.) Het hulp- en voe
dingscomité in de stad Gent ontving van
een goed vaderlander, die onbekend
wenschte te blijven, de som van200.000
francs voor de armen. („Maasbode.'
CADZAND. Door 'de Engelsche vloot
werd Zondag opnieuw de Belgische kust
beschoten, doch slechts gedurende een
half uur. Nadat de mist opgetrokken
was, kon men een rookpluim waarnemen.
Men vermoedt dat er brand is uitgebro
ken. Ouder de gemeente Zuidzaude is
een Engelsche vliegmachine gedaald. De
inzittende officier werd geïnterneerd.
Engelsche vlieger geland.
Uit Breskens seint men onsDe En
gelsche vlieger luit. ter zeer Boyd, op
gestegen te Duinkerken, moest op een
hoogte van ruim 4000 meter dalen, door
dat door het zware schrapnell- en geweer
vuur der Duitschers de ontsteking wei
gerde. Hij kwam neer in een bietenveld
bij Nieuwvliet. Het vliegtuig was door
vier geweerkogels getroffen. De vlieger
was ongedeerd en wordt geïnterneerd.
De Bulgaarsche studenten te St. Petersbnrg.
Hebben dezer dagen Bulgaarsche stu
denten te Berlijn een pro-Duitsche be
tooging gehouden, volgens een Reuter-
telegram uit Petersburg hebben 200 Bul
gaarsche studenten aldaar eveneens ge
manifesteerd, n. 1. door te weigeren ge
volg te-geven aan den oproep, om zich
bij het Bulgaarsche leger aan te sluiten.
Enkelen hebben zelfs hun nationaliteit
verloochend en dienst genomen in het
Russische leger.
Een vreemde historie.
Aan de „Daily Cfonicle" wordt uit
New-York gemeld, dat een document,
hetwelk aan Bryan was overhandigd ter
aanbieding aan den president of aan de
staatssecretaris Lansing, in handen is
gekomen van den Duitschen ambassa
deur Bernstorff. Het document was een
krachtige veroordeeling van Turksche
wandaden tegen de Armeniërs.
De regeering te Washington tracht nu
te weten te komen, wie het document
aan graaf Bernstorff in handen speelde.
De pastoor van Brasschaet.
Pastoor Mélis van Brasschaet, die 20
Augustus 1.1. werd gevangen genomen,
omdat hij manifesten van Koning Albert
d.d. 4 Augustus 1914 bij zich droeg, is
weer in vrijheid gesteld. Tevens zijn de
zonen van den koster De Bièrre en de
veldwachter, de drie eerstgenoemden
waren tot 6 maanden, de laatste tot 4
maanden gevangenisstraf veroordeeld
De gratieverlening van v. Bissing door
Berlijn niet bekrachtigd.
Eenigen tijd geleden werden twee
Antwerpenaren, de heeren Joseph Bae-
kelmans en Alexander Frank, gevangen
gezet, verdacht van spionnage. Een on
derzoek werd ingesteld, een rechtspraak
had plaats, en beide werden ter dood
veroordeeld. Familie en vrienden dienden
daarop een verzoek in bij gouverneur-
generaal Von Bissing om gratie, met het
gevolg dat de doodstraf werd opgeschort
en voorloopig gratie werd verleend tot
de bekrachtiging uit Berlijn zou zijn ver
kregen. Van hoogerhand is echter, naar
de „Echo Beige" meldt, de gratieverlee
ning van gouverneur von Bissing niet
bekrachtigd, zoodat dan toch de dood
straf zal moeten voltrokken worden,
welke wellicht reeds geschied is.
(De Tijd).
Seminarie Luik.
Men schrijft ons uit België
De Seminaristen van het bisdom Luik
zijn heden bijeengeroepen. De lessen
zullen dan waarschijnlijk reeds morgen
beginnen. De Duitsche soldaten in de
schoollokalen ingekwartierd zullen elders
een onderdak zoeken. (De Tijd).
Een rede van den Aartsbisschop van Bamberg.
De aartsbisschop vail Bamberg, Mgr.
dr. von Hauck, hield te Bamberg een
opzienbarende rede voor een gehoor van
ongeveer 10.000 personen, die bij een
ooi logsbedevaart tezamen gekomen wa
ren. De rede keerde zich met groote
scherpte tegen de moderne literatuur en
kunst, tegen de zucht naar opschik en
den woeker in levensmiddelen.
Dr. von Hauck zeide om.: „Wel is
overal de erkenning doorgedrongen, dat
een zedelijke ommekeer noodig is, dat
de heiligheid van het huwelijk weer
meet worden geëerd; dat de beperking
van het kindertal, die zoo ernstige go-
volgen heeft, ophouden moet; dat de
onzedelijkheid, die op het gebied van
liti ratuur, kunst en tooneel van zich doet
blijken, en een zoo verderfelijken invloed
uitoefent, moet verdwijnen, wanneer niet
tenslotte het geheele volk van goede
zeden beroefd, en ontzenuwd, moreel
ten gronde gericht worden. Doch ismen
dan waarlijk opgegaan om dit alles te
bestriiden? Zijn er geen groote kringen,
die geen begrip hebben van de ernstige
gevolgen der verderfelijke, wellustige
literatuur?
Wij moeten ons op het ergste voorbe
reiden wegens de lichtzinnige houding
van een deel van ons volk, vooral van
het anders zoo vrome vrouwelijke ge
slacht, dat den ernst van den huidigen
tijd nog volstrekt niet schijnt te begrij
pen, dat ook bij de beoefening van het
edele werk der ziekenverpleging slechts
de gelegenheid zoekt tot een oppervlakkig
genoegen en zich niet kan onthouden
van een aan de zinnelijkheid onderwor
pen, dikwijls aanstootelijke kleederdracht,
en deze zelfs draagt in het heiligdom
der huizen van God. Wel zijn blijken
gegeven van veel Christelijke naasten
liefde om het door den oorlog ontstane
lijden onzer broeders te verzachten. Maar
staan niet tegenover deze verschijnselen
ook andere van een slecht karakter; een
lage geest van koopmanschap, die zich
verrijken wil op kosten van het alge
meen een afschuwelijk egoïsme, dat uit
het heerschende gebrek voordeel tracht
te trekken, dat zich met het veroordee-
lenswaardige opdrijven van prijzen bezig
houdt, wat ten slotte niets anders is dan
woeker van de ergste soort (Msb.)
Wilna.
De vesting Wilna, eertijds hoofdstad
van het grootvorsteudom Litauen, thans
in 't bezit der Duitschers, is gelegen aan
de samenvloeiing van Wileika en Wilia.
Haar bevolking van 200.000 inwoners
bestond voor den oorlog meerendeels
uit Joden er woonden verder Litauen
en Polen, en een vrij uitgebreid Rus
sisch ambtenaarskorps. Yoor den oorlog
resideerde hier generaal Rennenkampf.
Van oudsher was er een roomsch-katholiek
bisdom te Wilna, later ook een Grieksch-
orthodox.
Wilna is bekend uit den veldtocht van
Napoleon I, die er zijn hoofdkwartier
had opgeslagen, toen hij den verderen
inval in Rusland voorbereidde, en er op
zijn vlucht uit Moskou opnieuw vertoefde.
Aan de Kölnische Ztg. wordt van de
Italiaansche grens gemeld, dat de af
sluiting van de Zwitsersche grenzen voor
telegrafisch en ander verkeer met Italië
en Frankrijk samenhangt met de zending
van Italiaansche troepen door den Mont
Cénis naar Frankrijk.
De dienstplicht der Italiaansche geestelijken-
Er heerscht nog altijd een verkeerd be
grip omtrent het dienen der Italiaansche
geestelijken; men gaat door ze op één
lijn te zetten met hun Fransche collega's.
Op het oogenblik is dit echter geheel
onjuist. Vóór deu oorlog waren inderdaad
de Italiaansche geestelijken, meest pries
ters en seminarissen, zonder eenig onder
scheid, tot eiken dienst verplicht. Be
halve het vrij groote aantal officieel aan
gestelde aalmoezeniers, meest Capucijnen,
en degenen, die om redenen, buiten hun
ambt, aan de administratie of den sani-
tairen dienst waren toegewezen, waren
er dus honderden „curés sac au dos" in
het Italiaansche leger. Siuds het uit
breken van den oorlog is dit echter ge
heel veranderd. Een koninklijk decreet
immers, naar ik meen van 15 Juni 1915,
heeft alle geestelijken, die de wijding
van het sub-diaconaat hebben ontvan
gen, van den eigenlijken vechtenden
dienst ontheven en geplaatst bij de in
tendance, de administratie, de munitie-
of levensmiddelentrein, of het Roode
Kruis. Daarenboven is een groot aantal
hunner benoemd tot buitengewoon aal
moezenier. Deze vergezellen het leger
in toog en steek; de overigen dragen
hun respectievelijke uniformen, doch heb
ben daarbij een onderscheidirigsteeken
van huu geestelijk ambt.
Sindsdien is dus niemand, die de hoo-
gere wijdingen ontvangen heeft, in het
Italiaansche leger tot den eigenlijken ge-
wapenden dienst verplicht. De priesters
komen niet meer in de loopgraven dan
tot het verbinden der gewonden of het
bijstaau der stervenden. De overigen blij
ven achter het front. De „cuié sac au
dos in werkelijken zin bestaat dus in
Italië niet meer. De Italiaansche rege
ling verschilt dus slechts iu.zooverre aan
de Duitsche, dat deze de geestelijken
slechts tot den Rooden-Kruis-dieDSt ver
plicht, gene ook tot de andere takken
van den ongewapenden dienst.
(„Maasb.")
De nieuwe volkenrecht-leer.
Onder dezen titel schrijft „Het Huis
gezin"
liet Duitsche Rijksdaglid Erzberger
schrijft in „De Tijd" eeu uitvoerig ar
tikel om uiteen te zetten, hoe men in
Duitsche Centrumskringen over de schen
ding der Belgische neutraliteit denkt.
Kern van dit artikel is, dat het Duit
sche Centrum die schending wel betreurt,
maar ze uit noodweer, door de Duitsche
dwangsituatie, geoorloofd acht, en meent,
dat met de toezegging van volkomen in
tegriteit en schadeloosstelling, aan Bel
gië na den oorlog de zaak in orde was.
Het Duitsche Centrum aanvaardt hier
mee een nieuwe volkenrecht-leer en een
nieuwe moraal.
Wat België nu is overkomen kan een
Welk weder zullen wij hebben
Verwachting tot den avond van 5 Oct
Zwakke tot matigen, Noordelijke tot Noord
oostelijken wind halfbewolkt, weinig of geen
regen. Mogelijk nachtvorst. Iets koeler over-
volgenden keer een anderen kleinen Staat
wedervaren.
Niemauds veiligheid en onaantastbaar
heid is voortaan meer verzekerd.
Dat het Duitsche Centrum tegenover
de neutraliteitsschennis van België een
zoo onzijdig en onbillijk standpunt heeft
ingenomen en het volkenrecht eenvoudig
op den kop zet, zal liet door zijn vele
vrienden juist in de kleine Staten niet
licht vergeven worden.
De Oostenrijksche troonopvolger te Triest.
Op zijn terugreis van het Zuidelijk front
bezocht de aartshertog troonopvolger
Karei Franz Jozef dezer dagen in gezel
schap van commandant Borovic de stad
Triest.
De troonopvolger werd op de straten
door een groote menigte overal levendig
toegejuicht. Bij den tocht door de stad
kwamen overal een bijzondere vreugde
over het bezoek, alsmede de warme sym
pathie der bevolking voor den persoon
vau deu troonopvolging tot uiting. De
automobiel van den aartshertog was met
bloemen bedekt.
Toen de troonopvolger het stadhuis
binnentrad, weerklonken stormachtig Ev-
viva's.
Zichtbaar verheugd dankte de aarts
hertog herhaaldelijk voor de spontane en
indrukwekkende betooging. De stad en
alle schepen in de havens waren rijk met
vlaggen versierd.
Het gebed in den oorlog.
De Parijscbe correspondent van „De
Tijd" schreef onlangs.
Bij een plechtig kerkelijk feest in Bm
tagne heeft de bisschop van Quimper tot
do zoo katholieke bevolking een toespraak
gehouden, die diepen indruk heeft ge
maakt.
„De H. Maagd" -zoo sprak hij
„heeft ons weer geleerd te bidden, aan
het front, in huis, in de IkeTsen, een
gebed, dat we graag volledig nationaal
zagen, maar waayvan we ten minstei den
troost hebben, dat het niet verflauwt en
dat van uit de diepte dei- zieden komt.
„Het gebed bereikt echter slechts zijn
hoqge waarde in de gewetens, die rein
zijn of op het jiunt zijn rein te worden.
Vele nationale, collectieve en individueel©
gebeden worden verlamd door de zonde
en door gebrek aan berouw.
„Waar de zonde geheerscht heeft, zijn
berouw en boete noodig. Dat is het
groote gevaar voor Frankrijk;
het is niet voldoende "Poenitens
et Devote, berouwvol en vroom.
„Men zegt: De Katholieken zijn pessi
mistisch. Zij weten, slechts te spreken van
schuld en boete. De waarheid is, dat
de Katholieken spreken van berouw. Het
is juist het berouw, dat de zielen voor
bereid weer „optimistisch" te worden, vol
vertrouwen en edelmoedigheid".
„Dat Frankrijk dit begrijpe. Zijn heilige
Patrones zegt tot de Fransche harten
„Eerst God. In vrede met Hemi om goed
te kunnen oorlogen tegen den vijand".
„Zij wil ons Frankrijk doen liefheb
ben zooals het bemind moet worden. Hoe?
Christelijk en de fouten betreurend. Is
het niet de ware wijze van liefhebben,
als door de burgers gewedijverd w.ordt
niet alleen in vuur om hot 13 verdedigen,
maar ook in de poging langzamerhand
de vlekken uit te wlsschen, die bet ont
sieren, de ziel te bevrijden van het atheïs
me, waarin men het wil vastketenen en
de vereeniging te herstellen tusschen het
vaderland en de Kerk? Dit bovennatuurlijk
doel kan samengaan met de heldhaftige
offers van een vaderlandsliefde, die heit
heele land geldt en die, volgens het
