eren,
kstieren
De Groote Oorlog.
-AFVAL
ÏS
JNo. 116.
Zaterdag 2 October 1915.
Elfde Jaargang.
Mijnt eiken MAANDJ1G-. JEHSDI6- tn VRIJDAEAVOND
Dit nnffliner bestaat uit 6 bladzijden.
EERSTE BLAD.
KROET.
en ZOET
don Goes,
apelle.
F. JANSEN.
netto contant
60.
E D!
trek te koop,
gerwoning,
cfober a s.
oote partij
ke Loopjongen
rjongen
Losse Oorlogsberichten.
Welk weder zullen wij hebben
gecontracteerde Sui-
kunnen hunne beeten
i vermeld in het alge
den Bond van Nederl
oribanten tegen coi
Notaris NEER VOOR!'
erkoopen.
jeveelheid (minsten.-,
plaats van levering,
tot I October 1915, tun
mden Notaris.
te leveren.
en Souburg, eene
7- en 800 M2ver-
er jaar tot 1 Mei 1917.
tkantoor Westkapelle.
t Oostende"
n. Adres„Magazijn
weege vecht Ik
onW; ik ben b'ang".
tl" prevelde de mar
ien uitroep to storen,
gen:
dooden zonder met
,Wat gaan u de>
de uitkomst slechts
-rye boog1 het hoofd
n. In diien tusschen-
den mulat met een
ing Op haar gericht,
gezien, zij zoui niet
ant zijl zou een val-
i.
sprak zij eindelijk,
eene andere maniier
ik ontken het niet",
rnam zijl wederom,
eenmaal een einde
eilijkheden".
rouw".
(Wordt vervo'gd.)
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes f 0.75, daarbuiten 0.95.
Afzonderlijke nummers 5 cent, dubbele bladen 10 cent.
Advertentiën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór
half drie en Vrijdag vóór een uur 's namiddags.
Kantoor v. d. Administratie: Ganzepoorlstraat C 209, GOES.
Tel. interc.Directie no. 33. Redactie no. 97.
Reclameberichten 25 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prijs.
Advertentiën van 15 regels f 0.50; iedere regel meer 10 Ct.
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 _X berekend.
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Ct. k contant.
De abonné's op dit blad, in het bezit der door de
directie uitgereikte polis, zijn, overeenkomstig de
daarvoor vastgestelde Verzekeringsvoorwaarden,
GRATIS verzekerd tegen ongelukken voor:
1500
gulden bij verlies van beide
banden, voeten of oogen.
Voorts bij ongeneeselijke
verstandsverbijstering
pi 4% gulden bij J gulden bij gulden bij A pi
jl I I verlies van een jl I 11 I verlies I I verlies van I
I I hand, voet 1 I 11 I van een I I een M
I ^Jl of oog; duim; wijsvinger;
gulden bij
verlies van
eiken anderen
vinger.
De uitkeering der bovenstaande bedragen is gewaarborgd door, de „Hollandsche Algemeene Verzekerings-Bank" te Schiedam.
De toestand.
Nog steeds allerlei aanvullende be
richten over den strijd op het Wester
front, die vorige week den geallieerden
aanzienlijke voordeelen bracht, den En-
gelschen bij Loos, den Franschen in
Champagne. Hoezeer de Duitsche bladen
dien uitslag trachten te verkleinen, zoo
geven zij toch toe, dat de aanval der
geallieerden ,.goed georganiseerd en goed
voorbereid" was. Een doorzetting van
het offensief op de punten waar voordeel
is behaald, is spoedig te verwachten.
De Franschen en Engelsclien willen
blijkbaar de liniën der Duitschers for-
ceeren, alvorens dezen nieuw geschut
uit bet Oosten aangevoerd en in gebe-
tonneerde stellingen hebben opgesteld.
Reuter's bijzondere correspondent bij
bet Engelsche hoofdkwartier in Frankrijk
geeft in een telegram d.d. 28 Sept. uit
voerige bijzonderheden omtrent de in
neming van Loos.
Het dorp Loos was beschermd door
een drievoudige versperring van prik
keldraad van buitengewone dikte en
sterkte. Het draad was bijna 2,5 c.M.
dik. De eerste twee versperringen wer
den door de artillerie vernietigd, maar
de derde stond nog en moest vernield
worden door troepen, die aan bet vuur
van den vijand blootgesteld waren. Een
man zeide, dat in de loopgraven rondom
de plaats de doode Duitschers op som
mige plaatsen vier dik lagen.
Het dorp zelf is erg beschadigd door
bet geschutvuur. Van de kerk is niets
overgebleven dan een vormlooze steen
klomp. Tal van huizen zijn in stukken
geslagen en de straten lagen vol puin,
waarin honderden dooden en gewonden.
Een aantal veldkanonnen werden ont
dekt in gecementeerde verschansingen;
ook zijn in tal van versterkte stel
lingen veel machinegeweren gevonden
Dat er bij de geallieerden en hun vrien
den vreugde heerscht, is begrijpelijk. Zoo
wisselden Czaar Nikolaas en President
Poincaré telegrammen en mocht generaal
Joffre verschillende felicitaties in ont
vangst nemen.
De Duitschers worden er dezer dagen
wel aan herinnerd, dat zij een reuzen
strijd op twee fronten hebben te voeren.
Zeker, hun weerkracht is verbazend, bun
militaire prestatie kolossaal. Maar op
37)
De 'ijskoude koelbloedigheid van den
mulat in zulk een oogonblik was zoo
buitengewoon, dat mevrouw de Rumbïye
hem met bekommering aankeek. Maar
Carral' had den lijd gehad zijn aangezicht
in de gewone plooi te zetten; zijl ont
dekte er slechts ee'ne eerbiedig!© en lijl
delijke onderworpenheid in.
„Welnu?" vroeg zijl, hare stem latende
zakken en haar vertrouweling' dichter
naderende, „wat te doen?"
„Zij-t gij vast besloten?"
„Maar ik heb geene keuze."
„Luister dan...."
De mulat ging op zijn gemak zitten,
hetgeen bijl nimmer deed als hij: met de
markiezin alleen was, doch de enkele
gedachte van eene gemeenschappelijlkle
misdaad maakte hen tot elkanders gelijken.
„Morgen," zleide hij, „vertrekt gij naar
het kasteel de Rumibrye. Mijnheer de mar
kies heeft Xavier in mijne tegenwoordig
heid uitgenoodigd berm te komen bezoe
ken. Schrijf hem1 van uwe zijde
den langen, langen duur wint zelfs de
egel het van den haas.
De Duitsche legers, die in het moeras
sengebied zich een doortocht moeten ba
nen, worden verontrust door guerillaben-
den, aangevoerd door Kozakken, die de
Duitsche achterhoede veel afbreuk doen,
door haar troepsgewijze op dwaalwegen
te lokken en dan in de pan te hakken.
Doch ook zonder die guerillabenden schij
nen de moerassen een zeer ongastvrij
oord te zijn. Immers nog dezer dagen
werd te Petersburg het bericht beves
tigd, dat het 41e Duitsche legerkorps
overvallen zou zijn door het overstroo-
men van de moerassen bij Pinsk. Het
legerkorps kon niet meer ontkomen en
men gelooft, dat het geheel is omge
komen.
Zuidelijk van de moerassen staat het
er voor de Russen weer minder goed
voor. De Üuit-Oostenrijksche troepen in
Wolhynië hebben hun front weder voorbij
Luzk en verder naar iiet Oosten vooruit
geschoven. De Russen hebben reeds het
grootste gedeelte van het veroverde ter
rein moeten prijsgeven. Zij staan achter
Poetilofkia, in dezelfde verdedigingslinie,
welker doorbraak bij Olyka indertijd de
Duitsch-Oostenrijksche troepen in staat
gesteld heeft tot op 12 K.M. van de
Stubiel te naderen.
Volgens Pransche mededeelingen heeft
het Duitsche legercommando aan het Oos
telijke front een dagorder uitgevaardigd,
waarin o.a. de volgende zinsneden voor
komen
„Tienduizenden van Uw kameraden en
broeders, die moedig het Russische front
bij Svenziany hebben doorbroken en die
oostwaarts oprukken, zijn in gevaar'zoo
lang Dwinsk zich in Russische handen
bevindt. Het is volstrekt noodzakelijk, de
ze stad in te nemen. Het is Uw plicht,
het gevaar af te wenden, dat onzen hel
den boven het hoofd hangt".
Het schijnt dat de Duitschers dus met
alle macht zullen trachten, Dwinsk te
veroveren.
Successen der Geallieerden op het
Westerfront.
Men seinde ons Donderdagnamiddag-
PARIJS (Officiëel.) In Champagne heb
ben de Franschen op verschillende pun
ten in loopgraven der tweede Duitsche
linie westelijk van Tahure en de Hoeve
van Navarin vasten voet gekregen De
Franschen houden deze punten vast in
bezit.
Een Havastelegram meldt
Het Engelsche leger blijft tezamen met
de Fransche troepen vorderingen maken
ten Noorden en ten Zuiden van Loos. De
„Neen, neen," riep de markiezin met
levendigheid, „die brief icon
„Gij hebt gelijk. Gij- moet u niet in
gevaar stellenik (belast mij met hem
te schrijven. Alleenlijk zult gij den heer
de Rumbry-e verwittigen, dat gij mij- uit
genoodigd hebt.",
„Afgesproken."
„Het overige gaat mij aan. Tot morgen,
goede meeste-res: w'ij zullen, elkander in
het kasteel van Rumbrye wederzien."-
De mulat ging heen.
Zoodra hij op straat was, schokte een
zenuwachtige lach ztjne borst. Hij begon
allerlei- gebaren te maloein en halfluid te
spreken, zoodat de voorbijgangers hem
voor krankzinnig aanzagen.
„Ik haat haar", mompelde bijl, „ik haat
haat haar! CL ik haat haar! Het gaat ook
te ver. Om' mijl op- haar te wreken, zal' ik
alles doen alles I Ik zal zelfs moorden
als het moet, maar ik zal op mij'ne beurt
haar meester zijln; haar me-ester na haar
slaaf geweest te zijn en dan OI ik zal
haar hart verbrijzelen I"
H'iji ging een koffiehuis binnen, waar hij
vlug eenige regels schreef. Daarop vouwde
hijl zijn briefje dicht, (richtte het aan Xavier
en liet het naar de post brengen.
twee eerste linies versterkingen zijn reeds
veroverd, de derde wordt krachtig en
vastberaden aangevallen.
Het totaal aantal niet gewonde krijgs
gevangenen van de geallieerden bedroeg
den 29sten 25000 man, waaronder meer
dan 4U0 officieren. Tot dusverre heeft
men 103 kanonnen, zoowel zwaar als
veldgeschut geteld. Het tellen van den
buit is nog lang niet geëindigd.
Blijkens een Wolff-bericht zijn zes Bel
gen wegens spionnage door een Duit-
schen krijgsraad te velde ter dood ver
oordeeld en in tegenwoordigheid van
twee schepenen der stad hunner inwo
ning werden doodgeschoten.
Vliegaanval op Aken.
Naar de Maasbode uit Maastricht ver
neemt zijn er 21 vliegers boven Aken
verschenen en hebben daar bommen ge
worpen op het fabrieksdorp Rote Erde
dat in brand staat. Op liet station is
sleclils 1 bom gevallen.
Z. H. de Paus over het twistgeschrijf
tusschen Katholieken.
Z. H. Paus Benedictus XV heeft on
langs een advies van trouw van het
Duitsche episcopaat beantwoord en daar
in als zijn wenseli te kennen gegeven,
dat het verlangen naar vrede en verdraag
zaamheid moge voortgaan op den weg,
waarvan degenen afdwalen, aie de mee
ning koesteren, dat zij de houding der
katholieke onderdanen van een ander
land mogen bevitten, hen uitdagen en
benijden, aldus een nieuwen brand ont
stekend, die door rechtvaardig oordeel
en edele gezindheid gebluscht had moeten
blijven. Ten slotte smeekt de H. Vader
opnieuw den vrede af, die zoowel met
de eischen van het recht als met de
waardigheid der volkeren in overeen
stemming is, en vermaant hij de Katho
lieken, alle geschillen te vermijden en
met christelijke broederliefde samen te
werken aan zoodanigen vrede.
Rondom Brest Litowsk
De Hongaarsche oorlogscorrespondent
der N. Rott. Crt. die de gevechten rondom
Brest-Litowsk bijwoonde, schrijft onder
meer aan zijn blad
In den heelen omtrek is alles in brand
geschoten of wel door de Russen in brand
gestoken, zoodat het heele gevechtsterrein
daghei is verlicht en wij den stormloop
der infanterie goed konden volgen, niet
tegenstaande de zon reeds lang was
ondergegaan. De weerstand van den
vijand scheen te zijn gebroken, want de
verliezen waren niet groot. Maar toch,
hoe ontzettend is dit schouwspel, waarbij
Het werd laat. Xaviier was naar huis
gegaan en verwonderde er zich sterk
over dat Carral zich ©ed-ert het gebeurde
van dien morden nog- ni-et iu hunne wo
ning1 vertoond had. Het zlij; uit vergeet
achtigheid, h-etzlij! miot opzet, de bedelaar
had hem' niet gesproken van d-en geheim-
zinnigen brief, dien Carral aan den com
missaris van politie giezonden had.
Xavier koesterde dus daaromtrent geen
achterdocht tegen hem. Daarbij! had hij
den tïjid niet om zich met zulke onderge
schikte zorgen bezig te houden. Zijln lot
was sinds eenige uren zoodanig veran
derd' Voortaan had hijl een verleden; hij
mocht aan eene toekomst gelooven.
Voorzeker, zijne tegenwoordige positie
was verrie van schitterend en de open
haring van Neptuinus had hem niet op
eenmaal al dc sporten van de maatschap
pelijke ladder doen overstappen, zooals
gewoonlijk in die romAntis'che wisselingen
der verdichte verhalen plaats vindt. Zijne
afkomst bleef ze-er eenvoudig' en die ge
schiedenis zijner ouders was een hoogst
droevige.
M,a,ar h'ijl had kortstondig gevreesd de
zoon van een neger, een bedelaar te
wezen en zijn vader bleek efen dapper
krijgsman geweest te zijn.
Hij droeg een eervollen, zoo niet door-
elke minuut tal van jonge menschen hun
leven laten, terwijl het heldere maanlicht
en de stilte in onze naaste omgeving een
zoo vreedzamen indruk maken. Zwijgend
en in gedachten verzonken hebben wij
uren lang het] gevecht gevolgd, en zijn
toen voor eenige uren ter ruste gegaan
Maai ook in slaap hoorde ik het kanon
gebulder en zag ik de brandende dorpen,
die door de arme bevolking op bevel der
Russische legeraanvoerders ontruimd en
daarna door het vuur vernietigd werden,
opdat de vijand daarin geen onderdak
vinde. Hoeveel brandende dorpen zagen
wij vandaag alleen Zoolang zij nog bran
dends men genegen het als een onver
mijdelijk gevolg van den oorlog te be
schouwen, en kan men zelfs meenen dat
dit geweldige vuurwerk, dat zich aan
houdend uitbreidt, iets i verhevens en
schoons is, wanneer men "slechts vergeet
dat daarbij alles wordt vernietigd wat een
heele generatie in lange jaren heeft
gewrocht. Want het zijn alleen de schoor-
steenen,! die in deze ongelukkige dorpen
overblijven, als het ware om tegen deze
barbaarsclie gewelddadigheid te protes
teeren. En wanneer het dorp zoo geheel
is uitgebrand, dan beseffen wij eerst hoe
groot de ellende in deze streek zal zijn
na den oorlog, of ook vroeger reeds, al?
de vluchtelingen uit de omliggende bos-
schen terugkeeren. Ik heb ze ook ditmaal
op de reis naar het front gezien: vader,
moeder en een aantal kleine kinderen
op hun erf terugk eerend, waar alles
verwoest en verbrand is, en niets dan
een groote puinhoop hun bezit is. Zelfs
de boomen, die om het huis stonden, zijn
mede verbrand. Hoe onbeschrijflijk groot
moeten de wanhoop en het onverdiende
leed dezer armen zijn.
Met die gedachten ging ik slapen en
ben ik ook weer opgestaan.
Het bosch van Bialoweska.
In het „Berliner Tageblat" geeft een
kenner van het Polesische woudgebied
een beschrijving van bovengenoemd bosch,
thans gevechtsterrein geworden.
In het noordelijk gedeelte heeft men
zes groote boschgebieden, die verschei
dene vierkante mijlen groot zijn en nog
overeind staan, omdat zij geen waterweg
hebben. In het zuiden is nog één oerwoud
overgebleven, het keizerlijke boschdomein
van Bialoweska. Het is 1224 vierkante
kilometer groot, en nog groot genoeg om
een volmaakt beeld van een oerwoud te
vertoonen.
De boomen blijven staan tot zij van
ouderdom sterven. Daarom vindt men
nergens in Europa zoo geweldige stammen
als daar. Er zijn niet alleen eiken en
beuken, maar ook dennen, die nog de
tuchtigen naam, en wat do getrouwe die
naar, die te gelijk zijn beschermer was,
ook mocht doen of zeggen, Xavier Was
vast voornemlens dien openlijk te dragien.
Hij: bezat een goed en edel hart, maar
hijl haakte er naar van dien naam te ge
nieten, die zijine eer en zijn gteluk uit
maakte. Hijl was ongetwijfeld in staat het
gVootsche der overdrijving in de gehoor
zaamheid, welke de toewijding: van Nep-
tunus Leheersohte, te beseffen, maar die
•zelfverloochening kenmerkte den slaaf, en
onze eeuw weet zelfs niet m'eer aan
God te gehoorzamen.
Neptunus stond hoo-ger dan Xavier, en
handelde daarbijl christelijker.
Xavier oordeelde zijne moeder ten ver
oordeelde haar. Hij had ongelijk, hoewel
zij verdiende veroordeeld te worden.
Xavier had hartstochtelijk naar de for
tuin verlangd om Helena naderbij te ko-
im'en; thans, zooal's meestal in de eerste
Lledwel'ming van -een onverhoopt geluik
gleschiedt, meende hijl alle moteilijkheden
te boven te zijln; zijne blijdschap verborg
hem de hinderpalen, die tuisschen hjem
en de erfgename van Ruimbrye bfeven be
staan.
Hi,! was verloren in dien doolhof van
verwarde gedachten, die in menigte den
mensch komen bestormen, wiens leven
Verwachting tot den avond van 2 Oct
Zwakke tot matigen, Westelijke tot Zuid
westelijken wind. Zwaar tot halfbewolkt
waarschijnlijk nog regenbuien. Weinig ver
andering van temperatuur.
jachthorens van de Poolsche koningen
hebben gehoord. Als de storm oud gewor
den reuzen velt, is er voor eenige jaren
een open plek. Maar spoedig verheft zich
weer daarboven een chaos van nakome
lingen.
Geslachten van boomen heeft de tijd
omgeworpen en in molm veranderd, die
's nachts met fosforiseerend licht spook
achtig glimt, zoodra de bodem nat wordt.
En eigenlijk is hij altijd nat, want het
gelieele terrein ligt in een laagvlakte,
die zich slechts hier en daar boven den
grondwaterstand verheft. Op vele plekken
slechts zóó weinig, dat een stortregen
duizenden hectaren onder water zet.
Daardoor hebben zich in het noordelijk
gedeelte, dat voornamelijk uitloof hoornen
bestaat, groote moerassen gevormd. Geen
mensch kan daar binnen dringen, omdat
er een vloeibare veenlaag van eenige
meters dik staat. Er zijn echter vele
plekken, waar het moeras slechts uit één
voet dikke, verweerde humuslaag bestaat,
die op vast zand ligt.
In dit oerwoud vindt men nog alle
soorten van wild. Gevogelte zoowel als
viervoetige dieren. Men vindt er ook nog
de vos, de wolf, de beer, het wilde zwijn,
de eland en eenige kudden van wilde
buffels. De herten ziju waarschijnlijk door
wolf en beer uitgeroeid. Ook de bever is
in de vorige eeuw verdwenen. Want
vroeger werd in Bialoweska ijverig ge
jaagd, omdat de staatsjagers een aan
zienlijke menigte bevervellen moesten
afleveren.
In 1803 is het gebied tot kroondomein
verklaard en er mag nu niet meer gehakt
en gejaagd worden. Het is in twaalf
perceelen verdeeld, die door eenige
houtvesters elk bewaakt worden. Boven
dien wonen op open plekken ongeveer
honderd boerenfamilies, die verplicht zijn
er voor te zorgen, dat er wild hooi is voor
de buffels. Vrijwel in het midden, op een
hoogvlakte, waar een half dozijn kleine
stroomen ontspringen, ligt de grootste
kolonie, het kroondorp Bialoweska met
een jachtslot, dat August de derde van
Polen gebouwd heeft.
In den zomer komen in het bosch niet
zelden groote branden voor. Soms is de
bliksem de oorzaak, maar ook brandstich
ting moet er voorkomen. Weken en
maanden lang woedt dan het vuur, tot de
plotseling eene gelukkige wietuling g-eno-
mten heeft,t oen zijtoe kamerdeur openging.
Die geheimzinnige -bedelaar trad binnten.
Hij droeg een pak o-nd-er den arm1.
„Kleine meester", sprak hijl, „ik breng
u uw eigendom".
Hij l-egde het pak op de tafel en vier-
volgde aldus:
„Misschien zuff gijl mij verwijten het
te lang behouden te hebben, maar ik
hield er zoo van des avonds niet mijne
dierbare relicjuiieën te praten, alvopeins
mijtoe oogen voor den slaap te sluiten I
Daarbij k-endet gij uwe geschiedenis niet;
die voorwerpen zouden voor u volstrekt
g-een waarde gehad tobben".
Xavier begreep wat tot pak inhield.
Hij opende het eerbiedig en spreidde op
de tafel de verschillende voorwerpen uit,
di-e wijl als tropee in het zolderkamertje
van -den bedelaar opgehangen gezien
hebben.
„Ziedaar dus alles wat mijl van mijn
vader restl" prevelde hijl tot zich zeiven
sprekende.
Bijl die woorden werd Neptunus blijk
baar verlegten.
(Wordt vervolgd.)
