De Groote Oorlog.
No. 113.
Zaterdag 25 September 1915.
Flfde Jaargang.
Verschijnt eiken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Dit UT bestaat uit 6 hlaflzjen.
EERSTE BLAD.
Losse Oorlogsberichten.
BUITENLAND.
he nam unit
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes 0.75, daarbuiten f 0.95.
Afzonderlijke nummers 5 cent, dubbele bladen 10 cent.
Advertentiën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór
half drie en Vrijdag vóór een uur 's namiddags.
Kanfoor v. d. Administratie: Ganzepoorlstraat C 209, GOES.
Tel. interc.: Directie no. 33. Redactie no. 97.
Reclameberichten 25 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prijs.
Advertentiën van 15 regels f 0.50; iedere regel meer 10 Ct.
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 _X berekend.
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Ct. 5 contant.
De abonné's op dit blad, in het bezit der door de
directie uitgereikte polis, zijn, overeenkomstig de
daarvoor vastgestelde Verzekeringsvoorwaarden,
GRATIS verzekerd tegen ongelukken voor:
1500
gulden bij
verlies van een
hand, voet
of oog;
De uitkeering der bovenstaande bedragen is gewaarborgd door de „Hollandsche Algemeene Verzekerings-Bank" te Schiedam.
gulden bij verlies van beide
handen, voeten of oogen.
Voorts bij ongeneeselijke
verstandsverbijstering
£5% gulden bij J A A gulden bij A gulden bij
(8 L* 8 8 verlies van een |8 8 B 8 Q verlies 8 B B verlies van 8 S-.
^81 I voet II n van een 8 8 een M
8 8J of oog8 U duim8LJB wijsvinger
gulden bij
verlies van
eiken anderen
vinger.
Een lezing over Ned. Indië.
De afdeeling „Goes" van het N. O. G.
stelt zich voor om ter bestrijding van de
kosten, die verbonden zijn aan het doen
geven van 5 lezingen met lichtbeelden
over Nederlandsch Indië door den heer
W. J. Giel, gepens. kolonel N. I. leger,
een lijst te presenteeren bij verschillende
ingezetenen om daarop bijdragen te ver
zamelen. De afdeeling voornoemd ver
trouwt dat het groote nut dier lezingen
velen tot inteekening op de lijst zal be
wegen. De lezingen zullen achtereenvol
gens gehouden worden over 1 Neder
landsch Indië in woorden beeld.
2. Het zie le leven van de Archi
pelbewoners (Animisme, Hindoeïs
me en Islam.) 3. De Europeesche
cultures in Nederlandschlndië.
4. Het Nederlandsch Bestuur
over de Neder 1. Indische kolo
niën. 5. Het leven en werken
van den Europeeaan in Ned.
Indië.
Niemand zal ontkennen, dat de heer
Giel zijn stof veelzijdig behandelt. Toch
missen wij een zeer voornaam punt van
beschouwing, namelijk over het Christen
dom in Nederl. Indië. Noch bij punt 2
noch bij punt 5 vonden wij in de nadere
omschrijving, welke onze beperkte plaats
ruimte ons verbiedt op te nemen, ook
maar één woord dat aanduidt, dat de
heer Giel zijn auditorium niet onkundig
wil laten omtrent de prediking en ver
breiding van het Christendom, den dra
ger der ware beschaving, in Insulinde.
De roemrijke naam, die zich daarbij
meer dan een missionaris heeft verworven,
zooals een pastoor Verbraak, een pastoor
Le Cocq dArmandville e. a. moet een
man als den heer Giel niet onbekend
zijn en reeds van te voren de meening
weerspreken, als zou dat onderwerp als
van minder belang kunnen worden voor
bij gezien.
Ja, maar het N. O. G. is neutraal en
sprekende over het Christendom kan de
heer Giel niet spreken over de Katho
lieke missie of hij moet ook spreken
over de Protestantsche zending.
Welnu dan is daarmede meteen de
Achilleshiel van 't N. O. G. geraakt en
kunnen wij dat genootschap reeds van
te voren er op voorbereiden, dat de Ka
tholieken te Goes ten opzichte dier le
zingen een zeer gereserveerde houding
zullen aannemen.
De toestand.
Van de oorlogsvelden weinig nieuws,
ofschoon dat volstrekt niet zeggen wil,
dat men er stil zit.
Volgens den oorlogscorrespondent van
de „Daily News" te Petersburg zou het
Russische leger bij Wilna er inderdaad
in geslaagd zijn op het beslissende oogen-
blik zich uit de dreigende omsingeling
der Duitschers los te maken, terwijl de
correspondent van de „Times", die ge-
ruimen tijd aan het front vertoefde als
zijn meening te kennen geeft, dat van
een opmarsch der Duitschers naar Pe
tersburg vooralsnog geen sprake is. Wel
zullen misschien Riga en Dunabrug nog
ia Duitsche handen vallen, wanneer al
thans de Duitschers op hun gewone roe-
kelooze wijze met menschenlevens om
springen.
De moeilijkheden, die de Duitschers
ondervinden in het moerasgebied, zijn
groot. Een Duitsch blad „De Vossische
Zeitung" vernam van een cavalerieofficier
die daar gevochten had het volgende
Het voorwaarts komen in de Koritno-
moerassen vergt van de cavalerie-korpsen
ongehoorde inspanning. De moerassen en
de sedert wekens nooit ophoudende re
i I I ii I
gens maken het doordringen bijna tot
een onmogelijkheid. De Russen op hun
kleine paarden zijn onvermoeid, 't Is erg
moeilijk hen te naderen, want de paden
zijn smal, waarover eskadrons en batte
rijen zich moeten bewegen. Men moet
elk deel van een bosch van Kozakken
zuiveren, teneinde geen patrouilles van
hen in den rug te krijgen. Met taaie
volharding trachten detachementen Ko
zakken het doorwaden van Polezië te
verhinderen en voortdurend doen zij een
overval.
Of daarom bij het Russische leger alles
„couleur de rose" is?
Het Kopenhaagsche blad „Hovedsta-
den" schrijft in een hoofdartikel
Het Russische front is doorgebroken
tusschen Wilna en de moerassen bij Pinsk
zijn de Russen over het geheele front in
vollen aftocht. Wat hier geschied is be
hoort tot de meest ernstige gebeurtenis
sen van dezen gelieelen oorlog. Tegen
over de positie, waarin de hoofdmacht
van het Russische leger geplaatst werd,
is thans geen ruimte meer voor optimis
me. Of de Russen in staat zullen zijn
zich uit hun zeer gevaarlijke positie te
redden, moet de tijd leeren, doch er is
ontzettend veel wat voor een aanstaande
ramp pleit.
Dan wordt nog melding gemaakt van
opstootjes in Petersburg wegens de Doe-
maverdaging, terwijl Duitsche bladen
berichten hebben van het houden van
een buitengewonen krijgsraad der Rus
sische legerau tori teil en, gehouden onder
voorzitterschap van den Czaar, en die
besloot een algemeene oorlogsbelasting
te heffen, alle begunstigingen en onthef
fingen van militairen dienstplicht af te
schaffen en ook in Finland een gestrenge
recruteering in te stellen.
Na den krijgsraad had een buitenge
wone ministerraad plaats, waarbij de
minister president, de minister van Han
del en die van Marine opkwamen voor
een aftreden van het Kabinet, daar het
niet meer het vertrouwen van de Kroon
genoot, wat nog gedurende den Krijgs
raad gebleken was.
De mobilisatie van Bulgarije wordt in
de pers druk besproken. Wat daarmede
beoogd wordt, kan men intusschen slechts
weten, wanneer die mobilisatie is voltooid.
Nog dient vermeld te worden, dat in
den laatsten tijd geruchten opduiken, als
zou het Belgische leger, als zijnde totaal
uitgeput, rust behoeven en door Engel-
sche en Fransche troepen aan het front
worden vervangen.
De Belgische correspondent van „De
Tijd" spreekt dit tegen. Het zijn geruchten
van Duitschers afkomstig, maar zij zijn
valsch.
Het Belgische leger is verre van uit
geput, is integendeel geheel en al gei eor-
gani-eerd, verkeert in uitnemenden toe
stand en maakt een kostelijk onderdeel
uit van de troepen der Verbondenen. Het
Belgisch plekje grond, dat nog het onze
is, zal door Belgen worden verdedigd en
nimmer is 't Belgische leger zoowel wat
uitrusting als het moreel der troepen be
treft in zoo gunstige omstandigheden om
den vijand te weerstaan, dan juist nu.
In Oost-Galicië.
Uit het Weener Staf communiqué van
23 Sept.
Onze tot nu toe ten Oosten Van Luzk
staande afdeelingen trokken naar stellin
gen op den Westelijken oevletr te'rug. (Die
stad Lu,zk ligt aan den Oostelijken oever
van de ,Styl". Red.)
In het grensgebied bij Trente.
Uit hot Weerner Stafc-ommuniqué Van
23 Sept.:
Onze dappere bezetting van den Mionto
Oosten, die dezle Ver vooir onze, linie g|ede-
gen grensbelfg, maandenlang tegen leien
veel sterkeren vijand behield, o-nïuimd©
hedenmorgen tijdelijk bare hu door dan
meer dan tienvoudige overmacht aange^
Vallen, en bijna omsingelde stelling.
Belastingen in België.
Op 16 Januari van dit jaar is, naar
men zich herinnert, door den Duitschen
gouverneur-generaal in België een ver
ordening uitgevaardigd nopens een extra
belasting voor de Belgen, die niet in
hun vaderland wenschten terug te keeren.
De aanslagen voor deze belasting zijn
thans afgesloten en slechts eenige nako
mende posten, waarover een rechtsvraag
gerezen is, zullen het eindbedrag nog
eenigennate verhoogen, meldt een cor
respondent van de Tijd. De totaalsom be
draagt op het oogenblik 4.201.400 francs.
In het geheel zijn aangeslagen 3010 be
lastingplichtigen. Alleen welgestelde, vrij
willig afwezige Belgen zijn in deze belas
ting aangeslagen. Tot nu toe werden
slechts 365.769 francs betaald. De aan
slag in de provincies Antwerpen en Bra
bant, die tezamen 3,369,769 francs af
wezigheidsbelasting opbrengen, is eerst
onlangs afgesloten. Er zijn voorbereidin
gen getroffen, om de betalingen met
kracht te bevorderen.
Over het algemeen 'heeft de grondgei-
dachte van deze belasting, om de kapitaal
krachtige Belgen naar hun vaderland te
doen terugkeere-n, ten einde het econo
misch leven, te helpen herstellen, wel
doel getroffen. Want tot aan. den datum
van terugkeer, waarmee- kan worden ge
rekend (1 Maart 1915), zijn volgens de
opgaven der passenbureau's in Nederland
en Zwitserland 18.990 van de meest wel
gestelde families naar België terugge
keerd.
De „Rjetsch" blevat een, manifest van
dien Tsaar over diein oproep van den
onglewapend-en landstorm in Rusland. De
ze oproep bteoogt de mannen, die niet ge
diend hebben, thans ook bijl het l'eiger in
te lijiven. Het manifest zeg|t, dat de vijand
het land is binnengevallen en dat bet
daarom noodig is het legler met nieuwe,
jonge krachten te versterken.
Beschieting van Stuttgart.
PARIJS, 23 Sept. Avondcommuniqué
Als antwoord op de beschieting van de
o-pen steden en van de burgerlijk© bevol
king in Frankrijk en Engeland heeft een
eskadrille vliegtuigen hedenmorgen Stutt
gart gebombardeerd en 30 bommen ge
worpen op het Koninklijk Paleis en het
station. De vliegtuigen werden op verschil
lende plaatsen beschoten, maar keeirden
ongedeerd terug.
Het Oostenrijksche belegeringsgeschut.
In de „Deutsche Kurier" leest m'en bij
zonderheden over de- Oostenrijksche fa
briek van Skoda, die in dielzen oorlog! door
zijn zwaar geschut zoo vermaard gewor
den is. In 1914 toonden die 30,5 centimeter
motormortieren, w'aartob deze- fabriek in
staat was.
Het bletek, dat de fabriek het juiste
inzicht gehad had in de leischen van den
modernen vlesltingóorlog en in de rol, die
de techniek bijl elke belangrijk© beslissing
zou; speten.
Bijlzonder zorgvuldig zijn de projectie
len voor dit mortier vleTvaardigd. Het zijn
gehard staten b-ommen, die met een groo
te lading gevuld zij'n ten waarvan de ont
steking zoo geregeld is, dat' het projectiel
eerst ontploft, nadat bet in het doel bin-
nengedrongten is-, waardoor de uitwerking
ervan aanzienlijk wordt vterhoo-g'd. Tegen
het slaigjvermogen van het projectiel z-elf
zijn geen pantserkoepels en zelfs geen
beto'-nlagen van Verscheidene mietere dik
bestand. Bijl AntWerplein werd een 12 cen
timeter dik -stalen pantser door een gra
naat -gteheleï doorboord, Kei-zer Wilhelm!
heeft kiaizer Franz Joseph dezen koepel-
als aandenken tten geschenk© gegeven.
Keizer Wilhelm
heeft een bezoek aan Kowno gebracht
en is daar met veel geestdrift ontvan
gen. Er zijn blijkbaar veel Polen en Jo
den, die liever een Duitsche dan een
Russische overheerscliing ondergaan
De keizer lieeft ook een bezoek ge
bracht aan Neurenberg.
Burgemeester Max.
Te Brussel wordt bevestigd dat de
burgemeester van Glatz naar Frankfort
a. Main is overgebracht, dank aan de
tusschenkomst van den gezant van Spanje,
den markgraaf van Villalobar en van
schepen Lemonnier. (Belgisch dagblad.)
Volgens de „Korrespondenz Norden"
worden in alle klassen van de Duitsche
bevolking met begrijpelijke spanning de
gebeurtenissen op den Balkan en voor
namelijk in Bulgarije gevolgd. Dat Bul
garije op het laatste oogenblik nog ge
hoor zou geven aan de verlokkingen van
de Entente-mogendheden wordt als bui
tengesloten beschouwd. Men is slechts
nieuwsgierig om te vernemen, of Bulga
rije ook direct hulp zal verleenen aan
Turkije en op die wijze den strijd zal aan
binden tegen de Quadruple Entente.
Als een bewijs van de onzichtbaarheid
van de nieuwe Belgische uniform schrijft
men in de „Legerbodc" o.a. het volgende
verhaal.
„Onlangs werkten genie-soldaten, met
oude zwarte uniformen gekleed, aan loop
graven, welke door de overstrooming van
de Duitsche stelling gescheiden waren,
op ongeveer duizend meter afstand. Plots
ontploften er granaatkartetsen in hunne
nabijheidzij waren ontdekt. Zij verschui
len zich in de dekkingen en het ka
nonvuur houdt op. Zij hervatten het werk,
maar nauwelijks zijn zij begonnen of
de vijandelijke kogels bestoken hen op
nieuw. Nu zet men mannen in de nieu
we uniform aan het werk, de Duitschers
laten hen ongemoeid want zij zien hen
niet".
De nieuwe uniform zal weldra ook in
laken worden verschaft om voor den
komenden winter de zomerteneu te ver
vangen.
In Nieuw Zuid Wales is een bond ge
vormd voor invoering van algemeenen
dienstplicht.
FBAXKRIJ K.
Het Alcoholisme in Frankrijk
Onder den titel „Oorlog, Wijn en
Brandewijn" deelt de correspondent van
Aftenposten" te Parijs verschillende bij
zonderheden mede, die Ribot aanleiding
gaven zijn voorstel te doen tot 't alcohol
verbod. Niet het minst schijnt volgens
dezen correspondent, de toenemende
drankzucht onder de soldaten den minis
ter aanleiding te geven, juist thans steeds
strengere maatregelen door te zetten,
die gelijk staan met een volledig verbod.
De berichtgever beweert, dat, ofschoon
men slechts zelden beschonkenen op
straat ziet, in Frankrijk toch meer dan
in eenig ander land wordt gedronken.
Men geeft openlijk toe, dat het alcoholis
me het grootste gevaar is voor de Fran
sche natie. Er zouden in Frankrijk
475.000 sclienkgelegenheden zijn, d.i. voor
iedere 83 inwoners 1 kroeg. Het gemid
delde verbruik van absinth zou in 1914
per maand nog 20.000 H L. hebben be
dragen. Niet zonder grond acht men, be
halve het alcoholisme het absinth-verbruik
de oorzaak van Frankrijk's ontvolking
en van de steeds meer voorkomende ge
vallen van krankzinnigheid. De absinth
zou Frankrijk ieder jaar van een leger
corps berooven. Bij de verdediging van
zijn voorstel tot het alcoholverbod heeft
Ribot de volgende woorden gesproken
„Dit verbod zal zoowel den buitenland-
schen als den binnenlandschen vijand
van Frankrijk overwinnen.
De h o o r;n tola ze r Rolland.
Té Lacal'm, in Frankrijk, is' in deu ouder
dom van 95 jaren de hoornblazer Rolland,
de held van den slag' van SicLi Brahim in
Algiers, overleden.
Tóen de Fz;anisChian in 1845 te Sidi
Welk weder zullen wij hebben
Verwachting tot den avond van 25 Sept.
Zwakke tot matigen, Zuidelijke tot Zuid-
Westelijken wind. Meest zwaarbewolkte lucht.
Waarschijnlijk regenbuien met kans op en-
weer. Weinig verandering van temperatuur.
Brahim slag leverden, werd Rolland dooi
de Arabieren gevangen genomen ten voor
de keu-ze (gesteld een smartte]ijken dood
te- sterven of op een kritiek oo,gtenblik
den aftocht voor de Frans'ch-en te blazen.
Rolland koos 't laatste; de Arabieren-her
nieuwden den aanval, en toen de bevel
hebber der Arabieren hem toeval' den af
tocht te blazen, blies blijf juist den aanval,
en het kleine- garnizoen viel mlet zulk
een verwoedheid aan, dat de Arabiteren
op de vlucht sloegen.
Rolland, hoewel ernstig gewond, ont
kwam aan de Arabieren.
ZWITëEBLASr».
Het Zwitsersch Episcopaat,
heeft een herderlijk schrijven -gericht aan
zijln onderhooriigén.
D-e bisschoppen van Zwitserland willen
niet onderzoeken, in hoeverre de huidige
wereldoorlog voor de volkeren, die er in
betrokken zïjln, een istraf Gods is. Zij
wenden hun blikken enkel op- het Zwit-
se-rsche volk en zeggen: Vergelijken wij
de toestanden van heden met den tijld,
toen onze voorvaders, de vrijlh-eid der Zwit
sers grondvestten en Verdedigden, dan
moeten wijl bekennen, dat op ve'.e plaat
sen het geloof voor de onverschilligheid
is moe-te-n wijken, de eerbaarheid voor
de zinnelijkheid, de tevredenheid voor de
genotzucht en de matigheid voor de heb
zucht. Hadde God den gteestel des oorlogs
ook over ons land uitgestrekt,, het wara
niet onverdiend g,eweest, wia,nt helaas, nu
reeds hebben de angst en de goede voor
nemens van het vorig jaar Augustus in
vele kringten weer voor de vroegere licht
zinnigheid plaats móeten maken".
D-oor Ware boetvaardigheid wordt een
volk sterk tegbn het kwade, en hoe meer-
het booze uit de harten der mienschen
ve-rdw'ijlnt, hoe meer d-e goddelijke toorn
voor de goddelijke goedheid wijkt.
God zegent ook de volkeren. Maar de
schoonste zegen voor een volk is een
krachtige, intelligente, al-s het zand der
See talrijke nakomelingschap, isn de groot
ste vloek is, Wanneer -een volk in kracht,
intelligentie en aantal teruggaat en wel
door eigen schuld, wijl h-et huwelijk wordt
misbruikt en ontheiligd".
Tenslotte wijlzen de bisschoppen nog
op de beteek-enis van Zwitserland: „Wij
Zwitsers zijln een ldein volk, van alle
zijden door groote- mogendheden omgevalt
Doch wijl hebben niettemin een groote
beteekeni-s -en reeds menig werk, dat eten
internationalen zegen bleek, is op onzen
bodem ontstaan of uitgevoerd".
In d-ez«n zin bevelen de bisschoppen
voor dit jaar met inachtneming1 van de
tijdsomstandigheden, maast de godsdien
stige en liefdadige werken de binnenland-
sche missiewerken en de bijzonder liefde
rijke ondersteuning! aan van allen die
door de weeën van de wereldoorlog1 wor
den bezocht. („De Tijd")
DUITSCHIiAW».
Bi s' s c h op s w ijl ding tePosen. Die
wijding van Mgr. dr. Edmund Dalbor en
zijn inthronjsatie als aartsbisschop van
Gnesen len Posen had Dinsdag in den
prachtig versierden dom te Posen plaats
met groote p-lteohtigheid en onder enorme
belangstelling. Tlevens werd kanunnik dr.
Paul Jedzink geconsacreerd to-t wijbisschop
valn Posen. Consecrator was Z. E. Kar
dinaal- Hartmann, aartsbisschop- van Keu
len, assistenl-bisschoppteni: de prins-his-
schop va,n Breslau, Mgf. dl*. Bertram; ten
de wijbisschop van Gnesiem Mgr. Kloske.
Tal vair geesllelijke en wereldlijke „over
heden Waile-n aanwezig en de Poolsch©
aristocratie was sterk Vertegenwoordigd.
De kanselier zond een telegram 'van
-gelukw-ensch.
