De Groote Oorlog.
No. 99.
Dinsdag 24 Augustus 1915
Elfde Jaargang.
Verschijnt ellen MAANDAG-.JWOENSDAG- en VRIlOtGAVOHD.
9 9 hand, voet j| ij. 9 van een 9% 9 9 een m
Losse Oorlogsberichten.
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes f 0.75, daarbuiten f 0.95.
Afzonderlijke nummers 5 cent, dubbele bladen 10 cent.
Advertentiën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór
half drie en Vrijdag vóór een uur 's namiddags.
Kanfoor v. d. Administratie: Ganzepoorfstraat C 2o9, GOES.
Tel. intere.: Directie no. 33. Redactie no. 97.
Reclameberichten 25 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prijs.
Advertentiën van 15 regels 0.50; iedere regel meer 10 Ct.
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 _X berekend.
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Ct. k contant.
De abonné's op dit blad, in het bezit der door de
directie uitgereikte polis, zijn, overeenkomstig de
daarvoor vastgestelde Verzekeringsvoorwaarden,
GRATIS verzekerd tegen ongelukken voor:
1500
gulden bij verlies van beide
handen, voeten of oogen.
Voorts bij ongeneeselijke
verstandsverbijstering
1 f gulden bij gulden bij gulden bij g»
m 9 ver'ies van een |B 19 verlies I I verlies van
I V V of oog; I U duim; wijsvinger;
gulden bij
verlies van
eiken anderen
vinger.
De uitkeering der bovenstaande bedragen is gewaarborgd door de „Hollandsche Algemeene Verzekerings-Bank" te Schiedam.
Duitschland en België.
Bij de vele stemmen, die opgaan om
Duitschland de annexatie van België te
ontraden, voegen zich die van Duitsch-
land's eigen zonen.
Een groot aantal aanzienlijke Duitsche
geleerden, politici en industriëelen heeft
tot den rijkskanselier een verzoekschrift
gericht, waarin zij pleiten tegen inlijving
van veroverd gebied bij het Duitsche
rijk. Zij zeggen o. m.
„Duitschland is niet ten oorlog gegaan
met het plan op verovering, maar ter
handhaving van zijn door de vijandelijke
coalitie bedreigd bestaan, van zijn natio
nale eenheid en voortschrijdende ont
wikkeling. Ook bij het sluiten van den
vrede mag Duitschland slechts trachten
naar wat strekt tot dat doel. Vertoogen,
die Uw Excellentie zijn geworden, gaan
tegen dat doel in. Wij achten het daarom
onzen plicht, dat streven met allen na
druk te weerstaan en het openlijk uit
te spreken, dat wij in zijn verwezenlij
king een politieken misslag met ernstige
gevolgen en geen versterking, maar een
noodlottige verzwakking van het Duit
sche rijk zouden zien."
Nog is een dergelijk stuk uitgegaan
van den „Bund neues Vaterland".
Uitvoerig staat het stuk stil bij de
economische, strategische en politieke
nadeelen van een inlijving van België.
Strategisch heeft Antwerpen geen waar
de als oorlogshaven, „aangezien Neder
land den Scheldemond beheerschle en
zal blijven beheerschen."
In ons vaderland heeft de oud minister
van oorlog Staal een gezagvol woord
doen klinken ten gunste van België's
behoud.
„De Duitsche opstellers vanvredesbe-
palingen wijzen er op, dat Duitschland
niet zal kunnen nalaten België in te lij
ven. Ik laat nu daar, of ooit te ver
wachten is, dat de Belgen een Duitsch
element zouden kunnen worden en of
dus de bedoelde inlijving niet een bron
van ellende, last en verdriet voor Duitsch
land zou worden. Maar ik vind dit voor
stel zoo laag in ander opzicht. Die het
doet en aankweekt, vergeet ten eenen-
maledat België geheel zijns ondanks
in den oorlog betrokk-en werd door een
daad van Duitschlanddat België den
doortocht der Duitschers niet kon toe
staan zonder afstand te doen van zijne
Staatssouvereiniteitdat geen Duitscuer
er aan gedacht zou hebben om niet met
beslistheid en met lierheid van zijne re
geering te verlangen, dat zij c q. een der
gelijk verzoek, als aan België door Duitsch
land werd gedaan, onvoorwaardelijk af
wees; en dat België den oorlog slechts
heeft gevoerd tot handhaving zijner neu
traliteit en in verzet tegen een inval der
Duitschers.
Door bij den vrede met een en ander
geen rekening te houden en nadat ook
de vrede met Engeland zal zijn ge
sloten, België te blijveii bezetten, zou
Duitschland m. i. een karakter aan dezen
oorlog geven, dat het niet slechts aan
de neutrale Staten kon doen berouwen,
zich bij het begin van den strijd niet tegeii
dat Rijk te hebben gekeerd, maar dat
het voorts als een brutaal en rooi'zueh-
tig overweldiger zou doen kennen.
Neen, die Duitsche schrijvers, die het
inlijviugsdenkbeeld opperen, zij kunnen
m.i. niet beschouwd worden woordvoer
ders of gedachtevertolkers van de Duit
sche regeering en van de meerderheid
van het Duitsche volk te zijn
Er werden in de Brusselsche archieven
stukken gevonden, die België heeten te
bezwaren. Mijns inziens wijzen zij hoog
stens slechts op eenige onvoorzichtigheid
van den Belgischen Staf of van het Bel
gische Departement van Oorlog.
Wie er verdacht moge worden van
schuld of medeschuld aan het uitbreken
van dezen oorlog, volstrekt buiten elke
verdenking staat, naar mijne overtuiging,
de jonge, ridderlijke Belgische Vorst, die
slechts te beschouwen is als de dappere
eerlijke verdediger van zijn goed recht
an van dat van zijn volk."
De toestand.
Novo-Georgiewsk en Kowno, twee
zeer sterke Russische vestingen, zijn op
het einde der vorige week den Duitsch-
Oostenrijkschen legers in handen geval
len met duizenden krijgsgevangenen,
zwaar geschut, munitie, levensmiddelen
enz.
Dat een en ander op bloedige verlie
zen te staan kwam, vermelden de Duit
sche legerberichten niet, maar is daarom
niet minder waar. Bij Kowno b.v. pasten
de Duitschers het systeem van den zoo-
genaamden snellen aanval toe, waarbij
groote massa's infanterie onder bescher
ming i van zwaar artillerievuur snel aan
rukten. De Russische kanonnen maaiden
de dichte Duitsche gelederen weg. Het
voordeel, dat de Duitschers ten koste
van groote opofferingen aan manschappen
behaalden, was, dat zij hun loopgraven
dichter bij de forten konden brengen.
Ook de verovering van Novo Geor-
giewsk kostte aan duizenden Duitschers
het leven. Hoopen Duitsche lijken lagen
voor de Russische versperringen.
Doch voor de Russen ziet het er veel
onrustbarender uit, want zij hebben niet
alleen het verlies van meuschenlevens
te betreuren, maar ook het verlies van
een paar vestingen, die steunpunten
vormden voor hun terugtrekkende legers
en voor zoover Kowno betreft, de basis
moesten helpen vormen voor een nieuwe
verdedigingsstelling KownoGrodno
BielostokBrest Litowsk. Eu ziet, nu is
die stelling reeds verzwakt, nog vóór zij
goed en wel door de Russen is bezet
De insluiting van Brest-Litowsk wordt
dan ook hoe langer hoe dreigender. De
legergroep van generaal Von Mackenzen
is reeds tot op een 20 K. M. van ge
noemde vesting genaderd, terwijl de door
de frontverkorting vrijgekomen Duitsche
legerkorpsen zich bij de legers van Von
Below en Von Schoiz gaan voegen, waar
door ook die aanvallen in kracht zullen
gaan winnen. In het gebied der rivier
de Boeg bezetten de troepen der bond-
genooten (DuitschlandOostenrijk) zes
spoorwegen,terwijl aan de Russen rondom
Brist-Litomsk slechts de spoorweg naar
Rowno en Minsk overblijven. Geen won
der dat de wijkende Russische legers
onder den concentrischen opmarsch hun
ner vijanden binnen den vestinggordel
van Brest-Litowsk in wanorde worden
opgedrongen, al brengen zij hier en daar
in verwoede gevechten hun vijanden
geduchte slagen toe, gelijk de in het
nauw gebrachte ever de honden van zich
afbijt.
Voegt men daarbij nog, dat de Duit
sche marine in de golf van Riga de ope
raties van het landleger steunt, dan blijkt
Rusland er thans leelijk aan toe te zijn
en begint zijn militaire positie te doen
denken aan het Bijbelsch beeld van den
koperen kobossus op leemen voeten.1)
Thans, nu de nood nijpt, begint men
ook in hoogere kringen zijn aandacht te
schenken aan de vele wantoestanden in
het leger, die al de uitmuntende eigen
schappen van den Russischen soldaat
onvruchtbaar doen zijn. Aan de „Berliner
Zeitung am Mittag" wordt b.v. gemeld
dat volgens een bericht van de Doema-
kringen te Petrograd, de kritieke toestand
op de oorlogsterreinen Grootvorst Nico-
laas aanleiding heeft gegeven om alle
ministers en leden van den Oppersten
Krijgsraad bij zich in het hoofdkwartier
te ontbieden, waar alle hangende quaes-
ties aan een afdoende bespreking zullen
worden onderworpen. De Minister van
Oorlog, generaal Poliwanof, verklaarde
tegenover de afgevaardigden van de Doe-
ma, dat hjj bij deze conferentie een vol
komen waar voorbeeld zal geven van de
militaire positie van Rusland en heeft
tevens zijn bereidwilligheid te kennen
gegeven om alles in het werk testellen
x) Intusschen is de Duitsche vloot er ook niet
zonder kleerscheuren afgekomen. Men zie onder
laatste berichten.
ten einde verandering te brengen in de
thans heerschende wantoestanden.
Ook begint in Rusland de ontevreden
heid over de geringe hulp der bondge-
nooten in het westen veld te winnen.
Immers de berichten van het Westelijk
front zijn niet van beteekenis en de
mooie woorden, die in Frankrijk door
Minister Millerand zijn gesproken over
eendracht, moed en dergelijke mooie
dingen meer, zijn maar een schrale com
pensatie voor de offers die Rusland op
dit oogenblik brengt.
In de pers wordt nog druk de jongste
redevoering van den rijkskanselier be
sproken, door dezen in den Rijksdag
Donderdag j.l. gehouden, waariii de gun
stige militaire toestand werd besproken,
een overzicht werd gegeven van de En-
gelsche kuiperijen altijd volgens Duit
sche voorstellingen om Duitschland
te isoleeren en het vaste voornemen werd
vertolk om vol te houden tot het einde.
De tirade in de rede over Duitschland's
machtsprestatie kan niet nalaten wat on
rustbarend te klinken in de ooren der
kleine staten, die van een logisch door
zetten van Bismarck's real politiek het
ergste vreezen voor hun eigen onaf
hankelijkheid.
Hoe weinig de veldtocht van Italië
beantwoordt aan de gekoesterde ver
wachtingen, wordt zelfs in de officieele
Italiaansche mededeelingen zijdelings
erkend.
Immers een communiqué van de Ita
liaansche legatie van 20 Augustus jl.
eindigt aldus:
„Ons offensief ontwikkelt zich volledig,
hoezeer het te kampen heeft met de
sterkste verdedigingsmiddelen, welke de
moderne techniek den vijanu heefi ge
leverd. Ziedaar het algemeen karakter
en de resultaten der Italiaansche offen
sieve krijgsverrichtingen."
m. a. w. het gaat langzaam en slecht.
Jaaroverzicht van den Oorlog.
23 Augustus 1914. Het leger van
Albrecht von Wurtemberg dwingt de
Franschen over de Semois zuidwaarts
af te trekken en bezet Lunéville.
In Oost Pruisen bezetten de Russen
Insterburg.
Na aanvankelijke successen bij Krasnik
en Lublin ondervinden de Oostenrijksche
legers tegenslag op tegenslag. De Russen
weten tusschen hen door in Galicië binnen
te dringen.
Japan verklaart Duitschland den oorlog.
24 Augustus. Oostenrijk draagt den
kruiser „Kaiserin Elizabeth" op voor
Tsingtao met de Duitschers mee te vechten
Oorlogsverklaring van Italië
aan Turkije.
De Italiaansche ambassadeur bij het
Ottomaansche hof heeft Zaterdag aan de
Turksche regeering te Constantinopel
de nota overhandigd, waarin verklaard
werd, dat Italië zich met Turkije als in
oorlogstoestand bevindt.
Het aanstoken van onlusten in Lybië
en liet niet vrij laten vertrekken van
Italianen uit Smyrna, was als reden op
gegeven.
De Duitsche pers laat hieromtrent
eenige schampere aanmerkingen los.
De „Lokal-Anzeiger" zegtOfficieel
heeft de oorlogsverklaring plaats, wegens
beweerde Turksche ondersteuning van
den opstand in Lybië en het achterhouden
van Italiaansche onderdanen. In werke
lijkheid spreekt de schaamtelooze naakte
hebzucht uit ieder woord. De Turken
zullen den op buit belusten dreumes een
ontvangst bereiden, die niet veel ten
achter zal staan bij die, welke onze dap
pere bondgenooten hem aan de Isonzo
en aan de Dolomieten bereiden.
Het „Tageblatt" schrijftDe hoop
schijnt gekoesterd te mogen worden, dat
Italië bij de nieuwe onderneming dezelf
de droevige teleurstellingen zal onder
vinden. die dit rijk aan de Isonzo en aan
de grens van Tirol ten deel vielen.
In de „Voss. Zeitung" wordt gezegd
In dienst van Engeland en Frankrijk
maakt Italië zich gereed een stap te
doen, die het voorgoed van de door den
oorlog tegen Oostenrijk-Hongarije wankel
geworden positie als groote mogendheid
naar beneden zal storten.
Actie der Duitsche Marine.
Men meldde ons Zaterdag
BERLIJN (Offic) Men meldde ons Za
terdag Onze zeestrijdmachten zijn de
golf van Riga binnengedrongen. Een Rus
sische torpedoboot en dé kanonneerboo-
ten „Serwutsch" en „Korejetz" zijn ver
nield, veertig man zijn door ons gered.
De andere torpedobooten zijn zwaar be
schadigd. Drie Duitsche tórpedobooten
zijn door mijnen beschadigd, een daar
van is gezonken. Onze verliezen zijn
gering.
Het vraaggesprek van Z H. den Paus en
Latapie.
Naar de „Action framjaise" mededeelt,
geeft de „Corriere d'Italia" nadere bij
zonderheden over het welbekende ge
sprek tusschen Z. H. den Paus en La
tapie. Doze laatste heeft over zijn onder
houd met Z. H. tegen anderen gespro
ken, ondanks zijn belofte, niets te zullen
zeggen. De Romeinsche correspondent
van een Parijsch blad bracht in het ver
haal veranderingen aan en zond het aldus
naar Parijsdaar werd het opnieuw ge
wijzigd en vervolgens uitsluitend in de
„Liberté" afgedrukt.
Toen Latapie dit las, herkende hij zelf
ternauwernood het oorspronkelijke ge
sprek, zóódanig was het vervormd en
veranderd. Daarom is Latapie dan ook,
volgens de „Corriere d'Italia", van plan
een proces tegen den directeur van de
„Libertè" te beginnen
Gearresteerd.
ANTWERPEN, (per koerier naar de
grens). De bekende sociaal democraat
Jos. Verlinden, lid van den Prov. Raad, is
om onbekende redenen door de Duit
schers gearresteerd. Onder de arbeiders
bevolking heeft dit bericht veel ontroe
ring verwekt. (Z.)
Een schrijven van den Paus.
De Figaro maakt een gedeelte van een
brief openbaar, dien de Paus den lsten
dezer geschreven heeft aan Kardinaal
Lu<;:on, den bisschop van Reims. Daarin
schrijft de Paus o.m.
Het is Ons zeer aangenaam en troost
rijk geweest te vernemen, dat de ont
roering, die er in Frankrijk ontstaan
was tengevolge van het openbaar maken
van het te zeer bekende artikel, dat
noch Onze gedachte, noch Onze gevoelens
weergaf en waarvan tal van gedeelten
geheel verzonnen zijn, bedaard isdat
de onrust verdwenen is en dat de kalmte
is weergekeerd in de geesten.
Bovendien zou Frankrijk, die edele en
edelmoedige natie, waaraan het Ons be
haagd heeft blijken van souvereine wel
willendheid te geven die wij gaarne met
haar eervollen titel van „Oudste Doch
ter der Kerk" genoemd hebben, zeker
niet twijfelen aan Onze liefde voor haar
en aan Onze ware gevoelens te haren op
zichte.
Russische ontevredenheid
Naar aan het „Berl. Tagebl." uit Wee-
neu wordt gemeld, slaat de nationalis
tische pers in Rusland een steeds hefti
ger wordende toon aan in haar taal tegen
de geallieerden, hoofdzakelijk tegen En
geland, dat het verwijt treft de jegens
Rusland gedane beloften niet te zijn
nagekomen. Militaire kringen te Petro
grad zouden de uitzending verlangen
eener commissie naar Londen, om ter
plaatse er op aan te dringen, dat Enge
land zijn verplichtingen zal nakomen.
Da .jNowoje Wremja" schrijft: „Toen
de Duitschers hun hoofdmacht tegen het
Welk weder zullen wij hebben
Verwachting tot den avond van 24 Aug.
Matige tot zwakken wind uit Westelijke
richtingen; gedeeltelijk bewolkt; weinig of
geen regen. Iets warmer.
Westen richtten, zonden wij onze troe
pen naar Oost-Pruisen, hetgeen een be
wijs van zelfopoffering was.
„Wij behoedden daardoor onze bond
genooten voor de ergste gevaren en
redden daarmee den algemeenen toe
stand.
„Nu hebben de Duitschers zich op ons
geworpen en wij hebben mogen verwach
ten, dat ook onze bondgenooten zouden
beproeven den tegenstander van ons af
te leiden.
„Mogen zij bedenken, dat een verslagen
Rusland beteekent het keeren van de
Duitsche hoofdmacht naar het Westen,
dat zij met haar overwicht zal vernietigen.
„Op onze bondgenooten rust nu de
plicht tot het offensief over te gaan, dat
zij thans, onder betrekkelijk gunstige
omstandigheden, kunnen uitvoeren".
Een Italiaansche prins-priester.
Naar aanleiding van het gerucht, als
zou een prins van het huis van Savoye
zijn voornemen hebben te kennen ge
geven, in den geestelijken stand te treden,
belicht de „Matin", dat deze prins de
oudste zoon van den hertog van Aosta
en prinses Helena van Orleans is. Prins
Aymon, die dën titel van hertog van
Spaleto draagt, is achttien jaar. Op het
oogenblik strijdt hij als gewoon soldaat
aan het front mede.
De smokkelhandel aan de Belgische grens.
Men schrijft ons uit Roosendaal: De
laatste dagen treedt de grenswacht zeer
verscherpt op waardoor de smokkelhan
del zeer gefnuikt wordt. Gisternacht zijn
een 5-tal smokkelaars, vervoerende 1700
K.G. bloem en bussen terpentijn, aan
gehouden. Men neemt ook thans meer
afdoende maatregelen om den smokke
laars het bezette gebied te ontzeggen.
Aan de Noordkust van Katwijk is een
Fransche mijn aangespoeld, die onder
militaire bewaking is gesteld.
Aan de Limburgsch-Duitsche grens.
VAALS, 21 Aug. De visitatie te Aken
is zóó scherp, dat velen, die voor zaken
Duitschland trachten te bezoeken, de
lust ontgaat de reis te ondernemen. Door
verschillende wachten moet de reiziger
passeeren, alvorens hij „vrij" is. Alle
papieren worden hem ontnomen. De
vrees voor spionnen is blijkbaar bij de
Duitschers zeer groot; het moet al ge
beurd zijn, dat op de huid van een per
soon tal van mededeelingen waren aan
gebracht. Wie Aken naar Holland ver
laat, mag getn enkel stukje papier, zelfs
geen Duitsche courant, medenemen. En
wie zich, blijkens zijn pas, niet aange
meld heeft bij den politie commissaris,
wordt het vertrek geweigerd.
Zeppelin neergeschoten.
PETROGRAD, 21 Aug. (Reuter.) De
Russen schoten een Zeppelin neer, die
Wilna naderde. De bemanning, 2 officie
ren en 8 man, werd gevangen genomen,
liet luchtschip had aan boord een mitrail
leur en een hoeveelheid ontplofbare
stoffen en brandbommen.
De handelsoorlog.
De Engelsche stoomschepen Ben
Vrackie, Gladiator, Samara, Bittern, New
York City en de vrachtboot Co vie van
de White Star-lijn zijn gezonken. De
bemanningen zijn gered.