besteding
1oU luU zr OU
De Groote Oorlog.
eerplaten,
lakleien,
22 juni 1915,
No. 71.
Zaterdag 19 Juni 1915.
Elfde Jaargang.
Verschijnt eiken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
!5 CENT.
IVAN VIJVEN Gz.,
liek verkoopen:
dag 30 Juni 1915,
anbesteden
iepen van de Spui-
te Ellewoutsdijk.
chrijving te koop
zwarte Bessen
zwarte Bessen
arte en Kruisbessen
RD A pMP E L E H.
mers, Roode Ster, Bravo 8
en Industrie's
I f gulden bij I gu!den b*' A
Waterloo.
Loge en Revolutie.
Losse Oorlogsberichten.
BUITENLAND.
BINNENLAND.
Welk weder zullen wij hebben
te WOUW.
koop voor Noord-Brabant
van
ETERNIT
WVRIJE-ASBEST
jjid- en plafondbekleeding,
plen, enz. enz.
ETERNIT
Pmetingen en kleuren. Le-
(gen scherp concurreeren
Li, onder de strengste keur.
prijs en inlichtingen.
|>t een busje rij-
sllak maakt ge uw
fiets als nieuw
FIRMA
inzepoort«traat, Goes.
Hs E. C. VAN DISSEL, te
[lags om 3 uur, in het café
te' Goes, a contant
/arte en roode Bessen,
an plm. 6000 en 2000 strui-
assende in de boomgaarden
iradijs" en „het Lusthof", t
en te Bath, in 3 perc.;
oege Peren, aan plm. B'
wassende in den boomgaard
Msthof", te Bath, in 1 perc.
bij biljetten.
nlichtingen te verkrijgen ten
n den Notaris.
stuur van het Waterschap
sdijk zal op
•e, in het café van de Wed.
Hage, bij inschrijving
chrijving van dit werk is voor
bij den Ontvanger-Griflier
11.
gen geeft de opzichter van het
P-
et Bestuur voornoemd
WENHUISE, Dijkgraaf.
AN DER BENT,
Ontvanger-Griffier.
o0 struiken, bij de woning van
Harinck te Kloetinge in de Groe,
1350 struiken in diens boom
den straatweg en
400 struiken, bij de woning
J. Westdorp te HóedekenskerKe
ïrt).
/ingsbiljetten in te lcveie"
op Zaterdag 19 Juni 19'
s 7 uur, ten kantore van aea
W. NEERVOORT te sGra-
alwaar nadere inlichtingen zj
Gevraagd:
met or" ner 1
es
«nn
iet opgaaf van prijs P®r
es: J. M P. DIERIltX, Agent
Kapoenstraat B 32 Middelb
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes 0.75, daarbuiten f 0.95.
Afzonderlijke nummers 5 cent, dubbele bladen 10 cent.
Advertentiën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór
half drie en Vrijdag vóór een uur 's namiddags.
Kanfoor v. d. Administratie: Ganzepoortsfraaf C 2o9, GOES.
Tel. interc.Directie no. 33. Redactie no. 97.
Reclameberichten 25 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prijs.
Advertentiën van 15 regels ƒ0.50; iedere regel meer 10 Ct.
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 berekend.
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Ct. k contant.
De abonné's op dit blad, in het bezit der door de
directie uitgereikte polis, zijn, overeenkomstig de
daarvoor vastgestelde Verzekeringsvoorwaarden,
GRATIS verzekerd tegen ongelukken voor:
1500
gulden bij verlies van beide
handen, voeten of oogen.
Voorts bij ongeneeselijke
verstandsverbijstering
jfl B fl verlies van een I I 11 I verlies B fl
gulden bij
verlies van
een
wijsvinger
gulden bij
verlies van
eiken anderen
vinger.
De uitkeering der bovenstaande bedragen is gewaarborgd door de „Hollandsche Algemeene Verzekerings-Bauk" te Schiedam.
lieden, 18 Juni, is het 100 jaar geleden,
dat in de vlakte van Waterloo Napoleon
door de vereenigde Engelsch-Nederland-
sche en Duitsche legers werd verslagen.
Weinig scheelde het, of de Fransche
keizer had het pleit gewonnen. Tegen
zes uur in den avond was Wellington's
positie zóó kritiek, dat zijn nederlaag
onvermijdelijk scheeu en te Brussel reeds
een paniek begon te heerschen Doch te
rechter tijd verscheen Blücher op het
slagveld en deed de kansen keeren.
Een zucht van verademing ging op in
Europa, toen men den „tweeden Atilla"
voor goed gevallen wist.
Wat ons land betreft, de zege bij
Waterloo verzekerde het een rustig voort
bestaan en het was niet zonder reden
dat nog jaren en jaren nadien in onze
kerken op den Waterloodag het „Te
Deum" werd aangeheven.
Thans geeft de wereld een oorlog te
aanschouwen, waarbij de felste strijd uit
het Napoleontische tijdperk slechts kin
derspel is.
Ons land bleef in vrede door een ge
lukkig toeval, beter gezegd door een
wonderbare beschikking der Voorzienig
heid.
Geve God, dat ons land blijvend van
den oorlogsgruwel moge gespaard blijven
en de vrucht van de zege van Wateiloo,
die ons tot een vrije natie maakte, niet
worde vernietigd.
Dat vrijmclselaars en revolutiemannen
in Italië een grout aandeel hebben ge
had in het doen deelnemen van dat land
aan den huidigen oorlog, gaven wij reeds
vroeger als onze vaste meening te kennen.
Wij worden daarin versterkt door
hetgeen „De Tijd" van 17 Juni mededeelt
aangaande een persgesprek, dat een zijner
redacteuren had met dr. Nouwens, dials
procurator der Norbertijnerorde te Rome
verblijvend, de Eeuwige Stad heeft moe
ten verlaten en nu, na een kort verblijf
te Lugano in Zwitserland, in het vader
land is teruggekeerd.
Dr. Nouwens was lange jaren de groote
promotor van de Nederlandsche Midden
standsorganisatie en de getrouwe helper
en vriend van den heer Meeusen, presi
dent van den Nederlandschen Midden
standsbond.
Beiden werden een jaar vijf, zes gele
den door onze regeering afgevaardigd
om in Oostenrijk de verschillende instel
lingen te bezoeken, die dat Rijk ten bate
van den Middenstandsbond had in het
leven geroepen.
Ziju woord heeft dus gezag en mag
worden aangemerkt als de vrucht van
een bezonken oordeel.
Over het ontstaan van den oorlog in
Italië sprak Dr. Nouwens zich tegenover
den Tijd-redacteur als volgt uit:
Zeker is, dat deze oorlog door de revo
lutionairen is veroorzaakt. Het volk, in
de ruime beteekenis van het woord, was
in Italië beslist tegen den oorlog gekant,
In alle kringen, waar ik kwam, heb ik
nimmer oorlogzuchtige stemmingen be,
merkt. De groote socialistische partij
was mede anti-oorlogsgezind. Maar een
groepje revolutionairen scheidde zich af
en mijn vaste overtuiging is, dat de
mannen der revolutie dezen oorlog hebben
bewerkt.
Ook niet de vrijmetselarij? vroeg de
persman van „De Tijd'.
Maar, zeide ik u niet, hoe teekenend
het was, dat alle anti-Oostenrjjksche
oorlogsrelletjes steeds ook een anti-cleri-
caal karakter droegen? Deze oorlog van
Italië is een drijven geweest van enkelen.
Ik heb liet kunnen zien, hoe het volk
dezen oorlog niet wilde en te Lugano
heb ik uit betrouwbare bronnen nog
steeds kunnen ervaren, dat voor dezen
oorlog bij het groote publiek geen sym
pathie bestaat. Het schuim van de straat
had bjj de oorlogsbetoogingen de over
hand Toen bij de relletjes op het St.
Silvesterplein de politie 132 personen
gevangen nam, bleken er maar 4 onder
te wezen, die dienstplichtig waren. De
overigen behoefden toch niet te vechten!
De toestand.
De „Berliner Ztg. ami Mittag" meldt via
Weenen dat berichten uit Petersburg le
vendige bezorgdheid verraden over het
tot van Leihberg ea bereiden er Zich op
voor, dat het overschrijden van den
Dnjester door sterke troepen der Centrale
mogendheden, het lot dezer stad niet on
aangetast kan laten. Onder dergelijke om
standigheden dient het Russische opper
commando maatregelen te treffen, om
desnoods het steunpunt zijner onderne
mingen van. Lembeig' te verleggen.
Hetzelfde blad verneemt uit Boekarest,
hoofdstad van Rumenië: Uit Galicië te
Ismail (nabij de Russische grens) aange
komen Russische soldaten verklaarden
dat de Russische troepen over de get
heele linie vreeselijke verliezen leden.
In alle Russische forten heersoht een
daadwerkelijke paniek. So'daten verhaal
den dat zij zelfs gewond den terugtocht
aanvaarden en drie etmalen op dan vlucht
Waren Zoinder eten of drinken. Dia solda
ten "wierpen hunne wapens en uitrusting
weg, om maar sneller te loopen.
Naar Weenen meldt de opperste leger
aanvoering van het Russisch oorlogstoo-
neel het volgende:
Ook gisteren konden de verslagen Rus.
sische legers nergens stand houden. In
Midden-Galicië zetten zij op het geheale
front door sterke achterhoeden gedekt den
terugtocht in Noord-Oostelijke en .Ooste
lijke richting voort, achtervolgd door de
verbonden troepen. Ten Noorden van
Sieniawa rukten onze troepen over Cie-
pl'ice en Cerekow. op en hebben gisteren
sterke Russische strijdkrachten, die nog
op Galicischen bodem vochten, onder zlwa-
re verliezen over de Rijksgrens terugge
worpen. Oostelijk aansluitend bereikten
de verbonden troepen Lubaczow, ontruk
ten de Russen na een lang gevecht Nio*
manow en rukten verder naar Janowrow
op. Aan de straatweg van, hemberg wier
pen troepen van het leger van Roehm ster
ke Russische achterhoeden bij Wolezuohy
in de avonduren over de VVereszyca en
namen tegen middernacht het Westelijk
gedeelte van Grodek in storm. Ook ten
Zuiden van Grodek werd de Westelijke
oever der Wereszyca van vijanden gezui
verd. Ten Zuiden van de Dnjester is de
toestand in het algemeen onveranderd.
Nog meldt 'het „Berliner Tageblatt" u'.t
Galliciëj
jHet succes van gisteren ligt daarin,
dat de Russen gedwongen zijn, niet al
leen de steake stellingen bijl Mosiska te
ontruimen, doch ook dat het leger van
Pflanzer-Biltin in Tysmicmica, Thumacz
en Olessa opdringt en zich in bezit stelde
van het bruggenhoofd Nizniow. Daarmede
verkregen de centrale mogendheden pa
Salysczyki de tweede der vijf spoorweg
overgangen over den Dnjester in banden,
waardoor het Russische front ook hier,
waar het het sterkst stand hield onhoud
baar aan het wankelen geraakte.
-Zelfs indien al deze berichten schro
melijk overdreven zijn, blijkt er toch in
allen gevalle uit dat de Centrale Mogend
heden (Duitschl'aad en Oostenrijk) jhun
uiterste krachtsinspanning aanwenden om
den strijd met Rusland tot een eindbeslis
sing te brengen.
Daarom juist vallen de Engelschen en
Eranschen met zooveel geweld de stel
lingen der Duitsohers in Frankrijk aan
en met succes om te verhinderen,
dat de vernietiging der Russische strijd
krachten de positie der Duitsohers op
het Westelijk oorlogsveld aanmerkelijk
zou komen versterken.
!0ok financieel staat Rusland er niet
zo,o brillant voor, gelijk het navolgende
bericht bewjjst.
JHAjMBjURG, 17 Juni. (VJD.) Aan de
„Hamburger Nachrichten" wordt uit Hol-
I landsohe bankkringen gemeld, dat volgens
uit Londen ontvangen berichten de Rus
sische Regeering in Engeland de Russi
sche leeningj a IV2 milliard (guldens) niet
heeft kunnen plaatsen. De Engelsche geld
markt is namelijk door de geldbehoefte
van Engeland reeds met 3 millioen pel
dag zwaar belast. Engeland gaf Rusland
in overweging de belasting op de Russi
sche kldlosters te verhoogen en tevens
een verhooging op de Inkomstenbelasting
enz. in te voeren.
Een Duitsch dagbladschrijver schrijft
omtrent het Italiaansche oorlogstooneel,
dat hij door den commandant van een
tegen Italië opereeiend legerkorps ontvan
gen werd, die zich over den tegenwoor-
digen toestand aan het zuid-westelijk oor
logstooneel zeer geruststel.end uitliet. Be
doelde officier zeide voorts, dat de reden,
waarom de Oostenrijkers niet reeds nu
tot den aanval waren overgegaan, niet
is, dat zij: daartoe niet in staat waren,
maar dat Zij 'het oogenblik nog niet ge
komen achtten.
Uit Weenen meldt men:
Ook aan het Isonzo-front sloegen onze
troepen hij Plava weer verscheidene aan
vallen onder zware verliezen voor den
tegenstander terug. In het rotsgebied van
Karn duren de gevechten van de bergtroe
pen voort. Aan do Karinthische grens is
gisteren niets bijzonders voorgevallen. In
Tyrol werden vijandelijke aanvallen tegen
het Tilliacher-Joch in het Lausanne-gebied
bij Tresaszl Buchenstein en op de Monte
Coston (ten Oosten van Calvaria) terug-
Aan het Berliner Tageblatt wordt ge
meld: Te Innsbrück arriveerden gisteren
twee gevangengenomen Italiaansche offi
cieren met 58 man. Een rampzalig over
schot van de oorlogssterke compagnie,
die bij Cascotta door een steenlawine
volkomen vernietigd werd. Deze krijgslist
werd door eenige wakkere gendarmen
uitgevoerd.
Uit Belgis.
EYSDEN, 17 Juni. (Part.) Gemeld wordt
dat ide Duitsohers een persoon, die eenige
aanteekeningen bijl zich had, gevangen
genomen hadden, doch zich losrukte en
toen door de Dujitschers op zijn vlucht
werd doodgeschoten.
EYSDEN, 17 Juni. (Part.) In de omge
ving' van Visé wordt door de Duitsohers
van de burgers alle mogelijke huisraad
opgeëischt.
LUIK, 17 Juni. (Part.) Heden passeer
den hier -ongeveer 1GOO zwaargewonde
Duitsche militairen, die per trein naar
Duitschland werden overgebracht. Zij
kwamen van het Westelijk front.
ZURICH, 17 Juni (Part.). Gemeld wordt,
dat de schade veroorzaakt door de Fran-
sche vliegtuigen bij het werpen van bom
men op de huizen der stad Karlsruhe,
zeer groot is.
De arrestaties te Antwerpen.
PUTTEN, 17 Juni. (Van onzen correspon
dent.) Van zeer betrouwbare zijldë ver
neem ik uit Antwerpen hlet volgende:
Niet de Jezuïeten, doch de leden van een
patronaat bestuurd door den Jezuïeten
pater De Bruyn zijin gearresteerd. Er moe
ben lijsten gevonden zijn bevattende de
namen van tal van Belgische jongelin
gen, die zich voor 't Belgische leger heb
ben laten aanwerven jen eveneens van
hen, die door bemiddeling van dit patro
naat reeds naar Holland uitgeweken zijn.
Pater De Bruyn is gevangen gtenomen.
(Maasbode.)
ZüRICH, 17 Juni. (Part.) Heden zijn te
Triest vele Oostenrijksohfa en Duitsohei
generaals aangekomen, om naar bet front
door te reizen.
De Duitsohers in Vlaanderen.
De correspondent van het V. D.-bureau
aan de Zeeuwsch Vlaamsche grens seint
Swevelghem heeft hetzelfde lot getrof
fen als Mechelen en om soortelijke rede
nen. Daar weigerde de bevolking in een
prikkeldraadfabriek te werken De Duit
sche overheid had Donderdag daar den
staat van beleg afgekondigd en den bur
gemeester, den gemeente-secretaris en
den senator gevankelijk naar Kortrijk
doen voeren. Dien dag moest de arbeid
op de genoemde fabriek worden hervat,
daar anders de geheele plaats zou worden
gestraft. Niettemin verschenen maar en
kele arbeiders.
De geheele mannelijke bevolking van
Swevelghem tot aan den 45-jarigen leef
tijd moest daarop ten stadhuize komen.
Van deze werd de helft in de prikkel
draadfabriek werkzaam gesteld, terwijl
de andere helft naar Kortrijk werden
vervoerd.
AKHKKVItkltK STATUI.
De nieuwe stadsvlag
van New-York.
Reuter meldt, dat de oranje-wit en
blauwe vlag, onder welke de stad New-
York (Nieuw-Amsterdam) in 1626 door
de Hollanders gesticht is, op 24 Juni de
ofliciëele vlag van de stad zal worden.
Op dien dag zal deze duor de stad aan
genomen nieuwe vlag 's middags om 12
uur op het stadhuis geheschen worden.
Vele Amerikaansche geslachten
teekent Reuter hierbij aan als de
Roosevelts en de van der Bilts zijn uit
vroegere kolonisten gesproten, en zoo
bestaat er, uit gevoelsoverwegingen, be
grijpelijke belangstelling voor de oude
kleuren. De datum is oök van beteekenis,
daar hij aan den 24sten Juni 1665 her
innert, toen de Hollanders de stad ten
behoeve van de Engelschen ontruimden.
Een fraai exemplaar der nienwe stads
vlag zal binnenkort namens de stad Am
sterdam aan New-York worden aange-
bodtn.
Eerste Kamer.
Zitting van Dinsdag en Woensdag
en Dondeidag.
Na aanneming van eenige wetsontwer
pen kwam Dinsdag aan de orde het
wetsontwerp tot nadere regeling van liet
eedsvraagstuk.
Dhr. v. d. Berg vroeg, of de kwestie
zoo'n haast lieefi, Spr. betwijfelde dit
en had liever gezien dat de Reg. voor-
loopig eene afwachtende houding had
aangenomen. Hij wees er voorts op, dat
niet allen, die tot geen kerkgenootschap
behooren, als atheïsten kuniuien worden
beschouwd en toonde dit aan met eenige
voorbeelden. De eed zal langs ten om
weg, nu toch facultatief worden. Spr.
meent, dat men de Rtgeering een dienst
zal bewijzen door dit ontwerp te ver
werpen.
dhr. v. d. B i e s e n zegt, dat naar zijn
bescheiden meening dit wetsontwerp niet
te verdedigen is. Het verdeelt de men-
schen in drie klassengodloochenaars,
lieden die niet tot een kerkgenootschap
behooren en lieden die er wel toe behoo
ren doch bezwaar hebben den eed af te
leggen. Spr. gelooft niet dat er godloo
chenaars zijn, wèl twijfelaars, 't Is volgens
spr. schromelijk onrechtvaardig, dat de
de geloovige Christen of Israëliet slechts
op eed gtloofd wordt en de godloochenaar
reeds op zijn belofte. De Regeering mag
niet meten met twee maten.
dhr. Reekers vindt het tijdstip van
behandeling zeer ongelegen en acht het
stelsel dat in dit ontwerp wordt gevolgd
het minst aannemelijk. Het verdeelt de
natie in degenen, die men volkomen kan
vertrouwen en lieden met wie men voor
zichtig moet zijn. Zulk stelsel kan niet
Verwachting tot den avond van 19 Juni:
Zwakke tot matigen, noordoostelijke tot
noordwestelijken wind. Gedeeltelijk bewolkt,
weinig of geen regen. Weinig verandering
van temperatuur.
in den smaak vallen der rechterzijde.
Hij beschouwt de eed niet als een belij
denis van den Staat, wèl van den getuige.
Het verplichten van den een en het vrij
laten van den ander keurt spr. af. Het
ontwerp lijdt aan gebrek aan consequen
tie, geeft geen rechtsgelijkheid en zal
dcmoraliseerend werken.
In zijn Woensdag voortgezette rede
kwam de heer Reekers op tegen de
strekking van het wetsontwerp, dat van
de geloovigen den eed vergt, maar de on-
geloovigen daarvan vrijs elt, Als oplos
sing doet spr. aan de hand de tijdelijke
eeds-dwang ook voor hen, die niet tot
een kerkgenootschap behooren, om deli-
nitief alleen vrijstelling te geven aan hen,
die op grond van kerkelijk voorschrift
of bijbelsche gronden bezwaren hebben
desnoods schalie men den eedsdwang af.
dhr. L u c a s s e betoogde, dat liet ont
werp tot vrije keuze voert, daar de rech
ter toch niet de gemoedsbezwaren zal
kunnen beoordcelen.
dhr. Bos van Oud AmelisweerJ be
toogde, dat toetsing van de gemoedsbe
zwaren voor den rechter een onmogelijk
te vervullen taak is en bepleit opneming
van eedsdwang voor alli-n in de wet.
Dhr. Kuiper bestreed het ontwerp
dat hij karakteriseerde als een product
van anti clericalen triomf en meende dat
de Eerste Kamer zeer zeker het ontwerp
diende te verwerpen.
dhr. Drucker zeide, dat aanvankelijk
in de Tweede Kamer geen sprake was
van principieel verzet. Eerst later is het
geworden een kwestie van rechthebberij
van rechts en van links. Van aanneming
van dit ontwerp verwacht spr. opheffing
van de moeilijkheden der gemoedsbe
zwaren. In de rechtzaal zal niet meer
behoeven te worden onderzocht of iemand
lid is van een kerkgenootschap. Daarbij
baart het ontwerp den weg tot een nieu
we rechtspraak en maakt een eind aan
de groote verwarring. Spr. verdedigde
verder het ontwerp, ook met verwijzii g
naar de regeling in tal van landen, o.a.
Engeland, waar de regeling vrijwel over
eenkomt met hetgeen hier wordt voor
gesteld. Spr. ziet geen uitweg uit de
moeilijkheid, als dit ontwerp wordt ver
worpen. Die het helpt verwerpen, laadt
een zware verantwoordelijkheid op zich.
Dhr. v. Lams we er de erkende, dat
de rede van den vorigen spr. veel in
druk op hem heelt gemaakt. Echter
heeft hij tegen het ontwerp eenige be
zwaren, o.a. wat betreft het toetsings-
recht. Dit onderzoek acht hij in strijd
met de vrijheid van godsdienst. Ook de
rechtsongelijkheid, waarop reeds verschil
lende sprekers hebben gewezen, acht hij
een bezwaar.
De minister van justitie, die Donderdag
aan liet woord kwam, betoogde dat de
regeering niet kon afwachten of de Hooge
Raad op zijn vroegere beslissing zou terug
keeren. De rechter heeft de gemoedsbe
zwaren niet te beoordeelen, ailéén de
oprechtheid van hem, die ze opwerpt.
Spreker ontkende dat de geloovige niet
en de ongeloovige wel op zijn woord zal
worden geloofd. Bovendien is geloovig
zijn regel en ongeloovig uitzondering.
Spr. beroept zich voorts ter ondersteu
ning van liet ontwerp op hetgeen door
minister Heemskerk omtrent dit onder
werp bij de behandeling van de staats-
begrooting 1910 is verklaard.
Na repliek en dupliek werd het eeds
wetje verworpen, met 23 tegen 17 stem
men, rechts tegen links.
Daarna was aan de orde de interpel
latie van Nierop omtrent de toepassing
van art. 13 van de wet op de inkom
stenbelasting voor dividenden enander