De Groote Oorlog.
No. 69.
Dinsdag 15 Juni 1915.
Elfde Jaargang.
Verschijnt eiken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND
V „Tronen en Altaren
Losse Oorlogsberichten.
NIEUWE ZEEUWSCHE COURANT
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes 0.75, daarbuiten 0.95.
Afzonderlijke nummers 5 cent, dubbele bladen 10 cent.
Advertentiën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór
half drie en Vrijdag vóór een uur 's namiddags.
Kanfoor v. d. Administratie: Gan^epoortstraat C 209, GOES.
Tel. intere.: Directie no. 33. Redactie no. 97.
Reclameberichten 25 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prijs.
Advertentiën van 15 regels 0.50; iedere regel meer 10 Ct.
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 berekend.
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Ct. a contant.
1500
gulden bij verlies van beide
handen, voeten of oogen.
Voorts bij ongeneeselijke
verstandsverbijstering
De abonné's op dit blad, in het bezit der door de
directie uitgereikte polis, zijn, overeenkomstig de
daarvoor vastgestelde Verzekeringsvoorwaarden,
GRATIS verzekerd tegen ongelukken voor:
De uitkeering der bovenstaande bedragen is gewaarborgd door de „Hollandsche Algemeene Verzekeriiigs-Bauk" te Schiedam.
S" A gulden bij E gulden bij jp| gulden bij |p& H
M I H verlies van een M I II I verlies I I verlies van fl 3—
I H hand, voet 1 I 11 van een I fl een
I W V of oog; f duim; wijsvinger;
gulden bij
verlies van
eiken anderen
vinger.
Gulden woorden.
Ter verdediging van het wetsontwerp
tot instelling van een tijdelijk gezant
schap bij het Vaticaan heeft de minister
president Cort van der Linden in een
uitmuntende rede de hooge posiliedoen
uitkomen die de Paus alle gubas der
antipapisten ten spijt - in de wereld
inneemt en het belang dat Nederland,
zelfs al telde het in plaats van 2 millioen
geen enkelen katholieken inwoner, heeft
met het in relatie treden met d-n Paus
voor het bewerken van den vrede.
Met groote ingenomenheid zijn deze
woorden vernomen, niet slechts door de
katholieken, maar door allen, die het ge
wicht en de beteekenis van een machti
gen vredesbemiddelaar naar waarde we
ten te schatten.
Maar de ministerpresident heeft nog
meer gezegd en het zijn vooral die woor
den, waarop wij in deze driestar de aan
dacht willen vestigen, wijl zij zoo juist
en treffend de ware gezindheid onzes
volks ten opzichte van oorlog en vrede
weergeven. Wij nemen de vrijheid ze
hier en daar waar zij bijzonder typeerend
zijn, te spitieeren.
„Ons volk wil in zijn groote meerder
heid geen belangen-politiek
met den oorlog als inzet; ons
volk wil in zijn groote meerderheid vrij
zijn en zelfstandig, en wil daarvoor zich
de grootste offers getroosten. Maar
h e t w i 1 niet, tenzij gedwongen, z ij n
toekomst bouwen op dezen
gruwel, dien men oorlog noemt.
Er zijn er in ons land ik wil mij aan
sluiten bij hetgeen daaromtrent in deze
Kamer is gezegd - die trachten uit een
vermeend staatsbelang ons te drijven
naar den afgrond van den oor
log. Er zijn er in ons land, die dag in,
dag uit er op uit zijn om een kunst
matige oorlogsstemming in het
leven te roepen. Dit spelen niet vuur
zou zeer gevaarlijk zijn, indien ons volk
een meer ontvlambaar karakter had dan
het gelukkig bezit. Zooals het nu is ben
ik er van overtuigd, dat het gezond ver
stand van ons volk het den rechten weg
zal wijzen. Men kan deze pogingen laten
voor de eigen verantwoording van hen
die ze ondernemen, de groote meerder
heid van ons volk ziet dat t edrijf en
gaat zijns weegs. Uns volk zal zich
niet in een oorlog laten drin
gen: men kan daar gerust op
z ij n. Ik zou hier wel eens het woord
willen aanhalen van een Transvaler, die
zeide in Nederland kunnen de koppen
wel eens verhit worden, maar zij worden
spoedig afgekoeld door den frisschen
wind die strijkt over de Noordzee.
Wanneer men mij zou vragen wat is
dan eigenlijk de politiek van Nederland
dan zou ik willen antwoorden Neder
land is ten oorlog bereid, maar
het wil den vrede. Onze neutraliti it berust
op de verklaringen die door ons zijn af
gelegd en het woord dat door ons gegeven
ismaar ik ben er zeker van, dat onze
neutraliteit bovendien onwrikbaar vaststaat
door den wil van ons volk.
Wanneer wij alzoo niet in het geheim,
maar openlijk te kennen geven, dat wij,
juist omdat wij neutraal zijn ons aanslui
ten bij alle pogingen die in liet werk
worden gesteld om aan den oorlog een
eind te maken, dan geloof ik dat wij
vertolken wat omgaat in de ziel van ons
volk.
Guiden woorden inderdaad, die wel de
aandacht verdienen, vooral van die redac
ties van dag- en nieuwsbladen, die door
eenzijdige pub.icaties en ophitsende arti
kelen „met vuur spelen" en onze vrede
lievende natie op het oorlogspad willen
voeren.
langs gepubliceerd. In dat schrijven wordt
gezinspeeld op een toekomstig „glorie
tijdperk, vrij van tronen en altaren".
Het „Volksblad" verklaart deze uitdruk
king als volgt
„Dat behoeft niet te beteekenen, dat
de vrijmetselai ij „tronen en altaren"
wil opruimen maar het kan ook be
duiden, dat zij een tijdperk wenscht,
waarin „tronen en altaren" van hun
macht zijn ontdaan. Maar al was de
eerste uitlegging bedoeld, dan was dit
misschien wel gevaarlijk voor de Kerk
der „N. Z. C.", maar zeker niet voor
den staat. Er kunnen toch staten be
staan en bloeien zonder „tronen", zelfs
wel Katholieke republieken."
Grooter nonsens is ons zelden onder
de oogen gekomen. Het schijnt, dat het
„Volksblad" in het geheel niet weet dat
met „tronen en altaren" in figuurlijke
taal bedoeld wordt „geestelijk en wereld
lijk gezag".
De Milaaneesche loge verzucht in haar
schrijven naar een tijdperk, waaiin de
grondzuilen eenergeordende samenleving
Godsdienst en Staat zullen zijn
weggerukt en een orde of liever wan
orde van zaken zal zijn ontstaan, die
door de Loge heel zoetsappig „een periode
van algemeene verbroedering" wordt ge
noemd, juist zoo als in de Groote Fran-
sche Revolutie, toen in naam der alge
meene verbroedering de gudlotine dage
lijks de hoofden afsneed van aristocraten
enrepublikeinsche verbroederings
mannen 1
En dat de uitdrukking „vrij van tronen
en altaren" wel degelijk de beteekenis
heeft, die wij er hier aan geven, komt
nog des te duidelijker uit, wanneer men
let op de dagteekening van den bewus-
tenlogebrief,n.l.20 September(1911)
den verjaardag van de inneming van
het Pauselijk Rome door de Loge- en
Revolutiemannen in 1870.
Een kat die in het nauw zit, maakt
gekke sprongen, zegi de volksmond. Zoo
gaat het ook met het Goesche Loge-,
pardon, „Volksblad".
Wij hielden vorige week het „Volks
blad een schrijven onder den neus van
de Milaneesche Groot-loge derltaliaansche
Vrijmetselaren, door den Romeinschen
correspondent van de „Reichspost" on-
Onvoegzame kleeding.
De bisschop van Haarlem heeft te
kennen gegeven, dat hij verlangt, dat
onze vrouwen tn meisjes in voegzame
kleeding tot de Sacramenten naderen.
De geestelijkheid der stad Nijmegen
heeft onlangs eenzelfde verlangen van
den kansel doen kenbaar maken.
De aartsbisschop van Parijs heeft een
dergelijke aanmaning reeds moeten her
halen.
Het kwaad schijnt wel algemeen. En
het is wel treurig dat het Ook rondsluipt
onder Katholieken, die zoo vaak des Zon
dags van den predikstoel in epistel en
evangelie de vermaning te hooren krijgen
om in deze wereld eerbaar, zedig en
godvruchtig te leven.
Nu moge men ter verontschuldiging
aanvoeren, dat onze vrouwen en meisjes
meer onbewust zich in onvoegzaam ge
waad steken, zonder daarmede kwaad
te willen, doch omdat het zoo elegant is
en de mode het voorschrijft.
Doch met dit al blijft het toch een ft it
dat zij bewust of onbewust ergernis geven
en op bedroevende wijze demonstroeren
hoe voor hen de ongeschreven wet eener
wufte, modern-lieideiische mode meer ge-
zag heeft dan Ue geschreven wet Gous.
Priesterlijke ijver in het te velde trek
ken tegen het kleedingeuvel kan slechts
worden toegejuicht. Goederen van de
hoogste zedelijke waarde staan hier op
het spelchristelijke eerbaarheid en in
getogenheid.
De toestand.
Do enorme menschenmassa waarover
Rusland beschikt, maakt het dit rijk mo
gelijk de gaten door den vijand in zijin
legers geslagen aan te vullen en telkens
na een terugtocht of nederlaag met fris
schen moed het offensief te hernemen.
Zoo ook nu weer. De Russen moesten
in Gallicië voor de zegevierende Duitsch-
Oostenrijksche troepen terugtrekken, Prze-
mysl ontruimen en, zoo dacht men, bin
nenkort Lemberg in handen laten van
hun vijanden. Maar ziet, nauwelijks is
de voortvarende Duitsohe generaal Von
Linsingen de Dnjester overgetrokken of de
Russen, die inmiddels versohe strijdkrach
ten in het veld hebben gebracht, achtten
het ooigenblik van hernieuwd offensief
handelen .gekomen; zij wierpen Von Lin
singen over de Dnjester terug en bieden
thans op een korter, voordeeliger front
met succes het hoofd aan den Buitsch-
Oostenrijkschen aanval. De rollen zijn om
gekeerd. Von Linsingen zal zich voorloo-
pig tot een defensieve houding moeten
hepalen en trachten zich de van Lemberg
naai' het zuiden oprukkende strijdkrachten
van het lijf te houden. De slag die thans
aan de Dnjester aan den gang is en
waaromtrent de Russische legeraanvoe
ring hoopvolle berichten lanceert, zal van
groot gewicht zijn voor de vraag of de
Russen de Duitsch-Oostenrijkers weer op
de Karpathen zullen terugwerpen dan wel
met prijsgeving van Lemberg nog verder
zullen moeten terugtrekken.
Sommigen brengen de tegenslagen der
Duitschers :aan de Dnjester in verband
met het bericht, dat aanzienlijke verster
kingen naar het .Westerfront onderweg
zijn, de „Times" verneemt van öOO.UOü
man, waar de Duitschers een doorbraak
van hun stellingen vreezen tusschen Ar-
mentières en Atrecht. Men wil dat die
•versterkingen aan hunne legers in Gal
licië onttrokken zijn. Deskundigen keu
ren dit af en noemen een offensief op
beide fronten tegelijk een te groote kracht
proef voor Dunschland.
In hoeverre het deelnemen van Italië
aan den krijg der bondgenooten zal ten
goede komen, moet nog blijken. Meikwaar-
üig is de uitlating van het Warschauw-
sche blad „Dziennik Polski", dat op een
kort geleden te Petersburg gehouden Sla
visch banket, verklaard werd: De inter
ventie van Italië in dezen oorlog komt
van een Russisch-, speciaal echter van
een Slavisch standpunt gezien, te laat
en is zelfs met liet oog op de a.s. vre
desonderhandelingen niet gewenscht.
Van de Zeeuwsch-Belgische grens.
De V.D.-redacteur aan de Hollandsch-
Belgische grenzen mleldt nader:
lk verneem, dat de bevolkte wijk Oost
hoek, onder de Belgische gemeente Sint
Lappens-, buiten de draadversperring der
Duitschers komt te vallen en dus onzijdig
gebied wordt. Voorts deelt mjen mij mede,
dat Üe brug) over het kanaal der Leopolds-
vaart, de Lieve Brug, welke in November
door de Duitschers werd opgeblazen, ge
noiegzaam voor het personenvrkeer her
steld ;is. D;e grensversp|erring is nui tot het
dorp Eedei in West-Zeieuwsoh-Vlaanderen
pal aan de grens, gevorderd. 300 tot 500
Mark boete wordt op het overschrijden
der grenzen gesteld. j>e palen der ver
sperring zijh schuin afgezaagd 0111 te voor
komen, dat men door het leggen van plan
ken ronder gevaar de griens zo,u. kunnen
overschrijden.
De redacteur van het V.D.-buiieau aan
de Hollandsch-Belgische grenzen meldt
De 'mannen van 17 tot 35 jaar in de
meente AVatervliiat hebben zich Vrijdag
bij de Biuitsche Overheid moteten aan
melden. Vermoedjelijk staat dit in verband
met 'het veelvuldig1 overschrijden der gren
zen. Zooi hebben etenige dagen geleden
een 25-tal jongelieden bij Bouchaulshaven
getracht op -de minst bewaakte punten de
grenzen p.ver te gaan, doch zijl w'arden
door een Duitschen post ontdekt.
De schildwacht vuurde. Een der jonge
mannen Werd gedood, oetn ander gekwetst
De overigen, de gekwetste inbegrepen, heb
ben kunnen ontkomen. Ondanks de strenge
bewaking; gelukte het nog steeds velen
naar Nederland ie ontkomen.
De meeste vluchtelingen voegen zich na
hun vlucht bijl bet leger, vellen zijn echter
ook bankwerkers, die naai- Engeland over
steken, om in de wapenfabrieken tegen
boog loon te werken.
Uit Turnhout meldt men mijl dat in |dezia
zaridigiel streek thans groote armoede
wordt jgieleden. De papier-nijverheid, welke
in .normale tójlden een behoorlijk stuk brood
aan jie bevolking verstrekt, ligt geheel stil.
Slechts de fabriek van den hieer Brepols
werkt nu en dan een paar dagen per week.
Gelukkig verleent het steuncomité eenige
hulp am den nood der bewoners te lenigen.
iEien correspondent v.an het V.D.-burteau
aan die Belgische grenzlem deelt mede:
Tuisschien Karren en Dixmuiden en in do
buurt van het front staan nog altijid de
suikerbieten van verleden jaar. Een man,
die tusschen ide hoog opgeschoten planten!
geloop en .heeft, diealt mede, dat liijl er een
aantal lijken vond liggein, die er, zoo ver
waren zijl in staat van ontbinding, zeker
sedert den winter moeten hebben gelegen.
Dieze slachtoffers van de gevechten bij
Dixmuidien wachten nog steeds op hun
graf.
In Zarren, Staden, Hooglade, Clerckie,
Woumen heeft de Duitschie overheid de
wïjizie maatregel genomen aan het volk te
verbieden water te drinken dat door den
zoi-g der militaire overheid niet eerst ge
zuiverd werd.
Het moreel van het Duitsche leger.
PARIJS, 2 Juni. (HAVAS). (Eransche
bron). Het persbureau publiceert eeii
geschrift van het hoogste, belang, waarin
op overtuigende wijze den stand van het
moreel in het Duitsche leger op het
oogenblik wordt aangetoond. Het is een
zakboekje voor den veldtocht van kapi
tein Sievert, commandant van het le
bataljon 111e regiment infanterie van
liet Duitsche leger, de vorige maand ge
sneuveld bij de gevechten om de Loreite-
hoogte. Het zakboek weid op het slag
veld gevonden in den veldtasch van kapi
tein Sievert.
Het persbureau geeft er de vertaling
van. Op iedere bladzijde leest men over
verzoeken tot aanvulling der munitie,
die nooit in voldoende hoeveelheid aan
wezig is, grieven over onvoldoende en
elkander tegensprekende bevelen, het
geen de wanorde bewijst, die er bij den
generalen staf heersoht.
Kapitein Sievert beschrijft de demora
lisatie der soldaten, aan alle kanten grider
vuur van onze trefzekere artillerie ge
nomen, waardoor het aanvoeren van
proviand en munitie verhinderd wordt.
De uitgeputte troepen houden onder be
dreigingen de loopgraven bezet, die ver
woest worden door de Fransche artillerie,
wier uitwerking volgens kapitein Sievert
onbeschrijfelijk is.
Het zakboek zegt„Onze mannen slaan
op de vlucht bij iedere granaat die neer
valt. Men moet hen bedreigen met den
krijgsraad om ze op hun post te doen
blijven. Het voorbeeld der compagnies
commandanten blijft bijna zonder uit
werking. Het schijnt anders wel alsof
het hoogere legercommatido op niets meer
Iet dan op het prestige. De troepenbe
wegingen zijn aan het toeval overgeleverd.
De loopgraven, oie zeer slecht gemaakt
zijn, zijn nauwelijks verdedigbaar".
Op de laatste bladzijde van het dag
boek schreef kapitein Sievert onder dag
teekening van 20 Mei, 10 uur 's avonds
„Het bombardement van vandaag ver
woestte volkomen onze loopgraven. De
soldaten zijn sedert drie dagen zonder
dekking en liet is onmogelijk met ons
gering effectief staud te houden. Van al
wat ik gevraagd heb is niets gekomen.
Men laat ons in de vuurlinie. Het vuur
van de vijandelijke artillerie is verschrik
kelijk, vooral dat van het zware geschut,
waarvan men langzaam de projectielen
hoort aankomen. De borstwering schudt,
het regent kluiten aarde en stukken
ijzer. Hoe lang moeten we nog in dit
muizenhol stand houden Ik geloof dat,
mijn zenuwen op zijn. Het vuren heeft
Welk weder zullen wij hebben
Verwachting tot den avond van 15 Juni
Meest matige noordelijke tot noordooste-
Ijjken wind, afnemende bewolking, weinig of
geen regen, overdag iets zachter.
zijn grootste hevigheid bereikt. Het is
onbeschrijfelijk".
Hier houdt het dagboek van kapitein
Sievert op. Ieder commentaar zou den
indruk verzwakken van deze tragische
mededeelingen, waardoor van de zijde
onzer tegenstanders een schitterende ge
tuigenis wordt gegeven van liet succes
onzer artillerie en infanterie en die tege
lijkertijd de bovenmt nschelijke eischen
bedrijven, die Duitschland aan zijn legers
moet stellen. Het optreden van Italië,
dat op een nieuw li out aan den strijd
deelneemt, zal de vermeestering van de
DuitschOostenrijksclio vesting ver
haasten.
Spionnage.
Te Luik zijn 8 personen wegens spion
nage door de Duitschers doodgeschoten.
Het nieuwe initiatief van Z. H. den Paus.
Graaf Santucci deelde aan de „Cor-
riere d'Italia" mede, dat het voorstel van
Z. H. den Paus omtrent de behandeling
van gewonde krijgsgevangenen iu Zwit
serland was geformuleerd drie weken
vóór het deelnemen aan den oorlog door
Italië. De bonds president Motta nam het
voorstel des Pausen welwillend op en
verzocht Santucci, een memorandum uit
te werken, dat den Bondsraad zou wor
den overgelegd. Dit geschiedde ook.
Daags daarop overhandigde president
Motta het antwoord van den Bondsraad,
waarin geztgd wordt, dat de Bondsraad
getroffen was door liet edele initiatief
van den H. Vader, te meer daar de
regeering een dergelijke gedachte gehad
had. De Bondsraad gevoelde zich geluk
kig, liet voorstel te kum.en ondersteunen.
De onderhandelingen werden met groote
hartelijkheid gevoerd en oudervonden
geen moeilijkheden. Frankrijk en België
stemden toeEngeland zal evenals de
centrale mogendheden óók toestemming
geven, hetgeen het vaderlijk hart des
Pausen zeer groote vreugde bereidt.
(„De Tijd".)
Het Londensche publiciteitsbureau, dat
aan NederlaDdsche bladen artikelen aan
bood met de kennisgeving erbij dat on
kosten voor zetten, drukken enz. in reke
ning konden worden gebracht, heeft zich
volgens een Wolff-telegram ook tot de
Zweedsche pers gewend. Svenska Mor-
genbladet signaleert de aanbieding als
poging tot omkooperij, waarvan de
Zweedsche pers niet gediend is,
Churchill's uitlating dat de Engelschen
aan de Dardanelleu op een paar mijlen
van de overwinning staan, doet het En-
gelsche weekblad The Nation opmerken
„Dit is waar, maar die paar mijlen vor
men juist de harde noot voor de expe
ditie. Een generaal die voor een vesting
gaat zitten, is binnen een paar physieke
mijlen van zijn doel, en toch misschien
niet nabij zijn werkelijk doel.
Uit België.
De gemeente Melle, die, zooals gemeld,
tot 20,000 mark boete was veroordeeld
wegens vernieling van telegraaüeidingen,
had slechts üi.00 mark kunnen storten.
Toen nu de tijd van uitstel verstreken
was, meldde men zicli op liet gemeente
huis en uam, nadat het. gemeentebestuur
verklaard had in de onmogelijkheid te
verkeeren het ontbrekende te betalen,
den burgemeester, baron van Potterie,
gevangen en voerde dezen naar Gent.
Dit gebeurde op 3 Juni.
Nu meldt de Gentsche Bien public van
10 Juni, dat de inwoners van Melle de
resteerende 15,00u mark hebben bijeen
gebracht en de burgemeester weer in
vrijheid is gesteld. (N. R. C.)
