0e Groote Oorlog.
No. 63
Dinsdag 1 Juni 1915.
Elfde Jaargang.
Verschijnt eiken MMHDMi-.JljjlSDM- en VIIJDAGAVOND
Losse Oorlogsberichten.
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes 0.75, daarbuiten f 0.95.
Afzonderlijke nummers 5 cent, dubbele bladen 10 cent.
Advertentiën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór
half drie en Vrijdag vóór een uur 's namiddags.
Kantoor v. d. Administratie: Ganzepoorfstraat C 209, GOES.
Tel. interc.Directie 110. 33. Redactie no. 97.
Reclameberichten 25 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prijs.
Advertentiën van 15 regels ƒ0.50; iedere regel meer 10 Ct.
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 J< berekend.
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Ct. contant.
De abonné's op dit blad, in het bezit der door de
directie uitgereikte polis, zijn, overeenkomstig de
daarvoor vastgestelde Verzekeringsvoorwaarden,
GRATIS verzekerd tegen ongelukken voor:
1500
gulden bij verlies van beide
banden, voeten of oogen.
Voorts bij ongeneeselijke
verstandsverbijstering
I gulden bij J A gulden bij A gulden bij
jfl L. I I verlies van een M I 11 I verlies B I I verlies van B
B hand, voet I 11 I van een I I een JÊ V
I of oog; B duim; wijsvinger;
gulden bij
verlies van
eiken anderen
vinger.
De uitkeering der bovenstaande bedragen is gewaarborgd door de „Hollandsche Algemeene Verzekerings-Bank" te Schiedam.
Advocaat van kwade zaken.
„Het Volksblad" te Goes tracht de
houding van Italië goed te praten iu een
langwijlig artikel, waarbij de trouwbreuk
van Pruisen jegens Oostenrijk in zake
de Sleeswijk-Holsteinsche kwestie in
1866 als aanloop dient voor de redene
ring, dat Italië door het verbreken van
een „niet gewild, ja gehaat bondgenoot
schap" met Oostenrijk en Duitschland een
daad van mannelijke oprechtheid ver
richtte.
Nu spreekt uit de motiveeringomdat
Pruisen in 1866 trouwbieuk pleegde,
moet Italië het in 1914 doeu, geen ver
heffende moraal, maar afgezien daarvan
is het feitenmateriaal ten opzichte van
Itahë's gedrag tegenover Oostenrijk zóó
belastend voor eerstgenoemd land, dat
zelfs het trachten naar een rehabilitatie
daarvan een onbegonnen werk is voor een
ieder, wiens geweten niet toelaat de on
veranderlijke beginselen van recht, trouw
en eerlijkheid zoo maar „nir nichts, dir
nichts" op zij te zetten. Noch het heet
verlangen waarmee sommigen Duitsch
land alle kwaad toewenschen, noch hun
vreugde waarmede zij coustateeren dat
weer een nieuwe vijand „den Duts" op
den nek springt, kan wat zwart is wit
maken.
Als een paal boven water staat vast:
lo. Italië heeft 33 jaar v r ij w i 11 i g
bondgenoot willen zijn van Oostenrijk
en Duitschland en v r ij w i 11 i g op de
gestelde tijdstippen (laatstelijk in 1912)
dat bondgenootschap hernieuwd.
2o. Na den aanslag op aartshertog Frans
Ferdinand was de regeeringspers in Italië
vol deelneming in het treurig lot, dat
het Oostenrijksche keizershuis had ge
troffen en de regeering zelve poeslief voor
den bondgenoot.
3o. Toen Oostenrijk zijn ultimatum
aan .Servië richtte, zweeg Italië, en deed
geen enkelen stap om zich daarover
te Weenen te beklagen. Ware inderdaad
art. 7 van het bondsverdrag hier in het
gedrang gekomen en wel zóó, dat het
voor Italië een levensvraag gold, dan
had Italië onmiddellijk met klem en na
druk bij de Donaumonarchie moeten pro-
testeeren tegen haar actie tegen Servië,
misschien had het dan nog vruchtbaar
werk kunnen doen voor het behoud van
den wereldvrede.
Thans, 8 maanden na dato, klinkt het
protest wel wat zonderling en gezocht.
4o. Oostenrijk-Hongarije bood onder
garantie van Duitschland aan de Appe-
nijnsche monarchie groote tegemoetko
mingen aan, zooals gebied in Tyrol en
aan de Izouzo, bevrediging van nationale
aspiraties tv 11 opzichte van Triëst en
andere plaatsen aan de kust der Adri-
atische zee, de vrije hand in Albanië,
de haven van Valona. Dit alles kon Italië
krijgen zonder één druppel bloeds zijner
onderdanen te vergieten, terwijl het in
eerlijke neutraliteit volhardend, van land
en volk den bitteren krijg verre lneld
Maar Italië overvroeg buiten alle gren
zen van betamelijkheid en welk eerlijk
uiensch zal zulks billijken? onderhan
delde, terwijl het bondgenoot „iu pats
en vreê" van Duitschland en Oostenrijk
was, met de Entente mogeudhedeii. Daar
na kwamen de geheime machten iu be
weging, de pers werd beïnvloed, en on
der den druk van straatbetoogingen
heette de regeering voor den „volkswil"
te zwichten en den „heiligen" krijg voor
een nieuw tierbo. en Italië te beginnen.
„Words', „words' en anders niet.
Ons nuchter, Hollaiidsch verstand zegt,
dat Italië profiteerend van de gelegenheid
den oorlog tegen Oostenrijk is begonnen
om, gebruik makend van diens netelige
positie, zich aanzienlijk meer toe te eige
nen, dan hem in en na eerlijke neutra
liteitspolitiek ten deel viel.
En zoo staat die oorlog in het teeken
van het klassieke dichterwoord: „amor
sceleratus habendi", „de booze hebzucht".
Moge het „Volksblad" bij de beschou
wing dezer kwestie, abstractie makend
van anti- of pro-Duitsche gevoelens, ob
jectief de zaken bekijken, het hoofd koel
en de cjnscientie rein houden. Het wil
gaarne voor democratisch doorgaan. Wel
nu, dan moet het geen woorden genoeg
kennen van afkeuring voor den puren
veroveringsoorlog, waarin de Itali-
aansche regeering het arbeidzame volk
drijft en waardoor het de vreedzame,
economischeontwikkelings des lauds ruw
weg verstoort. Den vredespalm wegwer
pen om er het zwaard voor in de plaats
te nemen, dat mag een land alleen be
staan in de ure dor uiterste noodzaak,
als zijn onafhankelijkheid bedreigd wordt
als het voor hem wordt„to be or not
to be".
En dat zulks thans met Italië het ge}
val is zal niemand, die eerlijk wil zijn,
durven beweren.
De toestand.
Veel nieuws is er niet ondanks het
toetreden van Italië tot den oorlog. Het
Italiaansche communiqué spreekt van het
beschadigen van Oostenrijksche grens-
forten in Tyrol, van het veroveren van
den Loftypas op de grens van Karinthië
en van het toebrengen van schade door
een Italiaansch luchtschip aan de Friuli-
grens. Een Oostenrijksch bericht zegt,
dat de Italianen te Cortina in Tyrol
binnen viëlen doch bij het eerste kanon
schot der Oostenrijkers de vlucht namen.
Fogingeu der Italianen om over den
beneden-Izonzo te komen werden afge
slagen.
Aan het westelijk front schrijven Fran-
schen en Duitschers zich verschillende
successen toe in de streek La Bassée
Atrecht. Przemysl is reeds met zwaar
Duitsch geschut onder vuur genomen
en de ring rondom die stad zou zoo goed
als gesloten zijn.
Volgens Russische stafberichteD heeft
de manoeuvre van den Duitschen gene
raal v. Mackenzen om Przemysl om te
trekken slechts geleid tot enorm verlies
van Duitsche soldaten en zijn de Oos
tenrijksche strijdkrachten die van 't zuiden
uit op Przemysl aanrukten, bij Hussakou
gedecimeerd.
Bij de Dardanellen verliezen de Engel-
scheu schip op schip. Nu weer de
„Agamemmou'' onmiddellijk na de „Tri
umph."
Naar aanleiding van het zinken van
de „Triumph" schrijft de marine-corres
pondent van de „Times"
Het verlies van nog een oorlogsschip
in de Dardanellen brengt het aautal
schepen, dat wij sinds de hervatting
der operaties op 18 Maart kwijt raakten
op vijf. Wij hebben reeds verloren de
„Irresistible", „Ocean" en „Goliath",
(daarbij komt ook nog de „Majestic") en
de Franschen de „Bouvet". Eveneens
verloren wij bij deze onderneming twee
Britsche onderzeeërs en 1 Fransche. Dit
zal een ieder doen begrijpen, hoe moei
lijk en gevaarlijk werk wij 111 de Dar
danellen te verrichten hebben.
De Turken intusschen komen er ook
niet zonder kleerscheuren af.
Uit betrouwbare bron wordt bericht,
dat de Turken aan de Dardanellen reeds
0U.UUU man verloren hebben. Thans zijn
er ter verdediging nog 8U.ÜOO man op
het schiereiland.
Naar medegedeeld wordt, hebben de
Turken besloten zich in den Kaukasus
en op het Sinaï-schiereiland uitsluitend
tot de verdediging te bepalen, ten einde
hun geheele strijdmacht te kunnen con-
ceutreeren aan ue Dardanellen.
Italië's trouwbreuk is in den Duitschen
Rijksdag door den kanselier ter sprake
gebracht. Hij verzekerde dat geheel het
Duitsche volk bereid is om door te
zetten tot het bittere einde.
Wij hebben alles gedaan -— zoo zeide
hij o.a. om te verhoeden, dat Italië
het Drievoudig Verbond den rug zou
toekeeren. Ons viel daarbij de ondank
bare rol ten deel, het met ons trouw
verbonden Oostenrijk—Hongarjje, met
welks legers onze troepen dagelijks
ontbering, dood en overwinning deelen,
te bewegen de trouw aan het verdrag
van den derden bondgenoot door afstand
van tot erfgoed gewórden gebied te
koopen. Het is bekend dat O.-H. ten
slotte tot de uiterste grens van het
mogelijke is gegaan. Prins Bülow, op
nieuw in actieven dienst des Rijks ge
treden, heeft al zijn diplomatiek talent,
zijn groote kennis van Italiaansche toe
standen en persoonlijkheden onvermoeid
ten gunste eener minnelijke schikking
aangewend. Al is zijn werk vergeefsch
gebleven, 'tgeheele Duitsche yolk is er
hem dankbaar voor. Wij zullen ook
dezen storm weerstaan.
Men behoeft het met de rede van den
kanselier volstrekt niet in alles eens te
zijn. Op het punt van trouwbreuk heeft
Duitschland dat weet de kanselier
heel goed geen blanco register. Maar
men moet toch erkennen dat uit die rede
het bewustzijn spreekt, dat Duitschland
zich door Italië niet laat inschuchteren.
in de daarop gevolgde discussies waren
de verschillende partijen behalve de soci-i
listen het er over eens dat Duitschland
om waarborgen te hebben, dat het in
de toekomst niet meer zal worden aan
gevallen, voor gebiedsuitbreiding niet
moet terugschrikken, als zulks voor het
verkrijgen dier waarborgen noodig is.
Minister Delbrück ging op dit denk
beeld van gebiedsuitbreiding niet nader
in. Immers, uitbreiding der grenzen en
gebiedsvermeerdenng door Duitschland
doet iedereen vanzelf denken aan een
annexatie van België, die de regeering
te Berlijn in staat zou stellen de'Belgi
sche kust langs het Kanaal te herschep
pen in een basis voor Duitschland's oor
logsvloot, om aldus Engeland in bedwang
te houden. En aaugezten minister Von
Jagow in Augustus van het vorige jaar
aan de Britsche regeeriug om haar
gerust te stellen mededeelde, dat een
annexatie van België slechts met vrucht
zou kunnen geschieden, indien daarmee
tegelijk uitbreiding van grondgebied ge
paard ging ten koste van Nederland (ter
wijl de Duitsche regeernlg aan dit laatst
genoemd land beloofd had zijn neutra
liteit te zullen eerbiedigen), lokten de
bovengenoemde sprekers en lokte ook
bijna het geheele Huis door zijn toe
juichingen minister Delbrück op den
weg der netelige en gevaarlijke verkla
ringen. Wat de regeeriug te Berlijn
onder dit opzicht voornemens is of
wenscht (men weet, hoezeer de loop der
gebeurtenissen politieke inzichten, ja
zelfs uitspraken, afspraken en beloften
wijzigen kunnen!) blijft een geheim wat
de Rijksdag wil (ondanks Von Jagow's
verklaring betreffeudeNederland)is thans
geen geheim meer, zegt „De Tijd"
Dit stukje geldt vooral hen in ons
land, die iu hun doen en laten juist te
werk gaan alsof er geeii oorlog in de
wereld en geen wolkje aau de lucht is.
Gerust kunnen wij niet zijn voordat de
vrede is geteekend. Bedenkt dat wel 1
Z. H. de Paus tn Italië.
PARIJS, 3U Mei (Havas). De geheele
Italiaansche pers wijst op den vaderlands-
lieveuden toon van het gisteren gepu-
bliseerde schrijven des Pausen en op de
daaruit sprekende afkeuring van,de Duit
sche wijze van oorlogsvoering.
Nog een Engelsch schip getorpedeerd.
Men seinde ons Zaterdagmorgen
CONSTANTINüPEL (Utticieel.) Tege
lijk met de „Majestic" schijnt ook het
Engelsch slagschip „Agamemmou" getor
pedeerd te zijn. Het is waarschijnlijk
gezonken.
Nader meldt men uit Constautinopel
Een nader bericht herhaalt de waar
nemingen, welke er toe zouden leiden
te meenen, dat nog een ander Engelsch
slagschip is getorpedeerd en voegt er
aau toeNa deze succesvolle onderue-
min der Duitsche onderzeebooteii voor
de Dardanellen heeft de vijand uit vrees
voor verdere aanvallen der onderzeeboo
ten alle oorlogsschepen, met uitzondering
van eenige torpedojagers, van den ingang
der Dardanellen teruggenomen en zijn
aanvals vloot in de bochten van den
Aegischen Archipel opgesloten.
Van Russische zijde.
Het Russische gezantschap te 's-Gra-
venhage deelt mede:
Het Russische ministerie van marine
spreekt het uit Turksche bron verspreide
bericht over het verlies van het Russi
sche pantserschip Pantéleimon, beslist
tegen. Op den iu die onjuiste berichten
aangegeven datum bevond bovenbedoeld
pantserschip zich in een Russische haven
en overigens heeft er sedert eenigen tijd
geen enkele vernieling noch beschadiging
door den vijand van schepen van de Rus
sische vloot in de Zwarte Zee plaats
gehad.
N.B. Men meldde ons in een vorig
nummer abusievelijk, dat de Pantéleimon
een Engelsch schip was. Red.
Een nieuwe bemiddelingspoging des Pausen.
De „Da ly News" bericht, dat de Paus
aan de Zwitsersche regeering de vraag
heeft doen stellen, of zij bereid was, de
gewonde krijgsgevangenen tijdens den
oorlog op te nemen. De Zwitsersche
Bondsraad heeft den H. Vader medege
deeld, dat een zoodanige maatregel nau
welijks is door te voeren, maar dat de
Zwitsersche legeering bereid is, bij wijze
van proef, 10.000 gewonde gevangenen
van ieder der oorlogvoerende statengroe-
Êen, dus 20.000 te zamen, op te nemen,
'e kosten zouden door de oorlogvoe
rende Staten moeten gedragen worden.
Frankrijk en België moeten reeds hun
instemming met het plan hebben betuigd.
Van Duitschland, Engeland eu Oostenrijk-
Hongarije is eveneens de aanvaarding
van het voorstel te verwachten.
Bisschoppelijk protest tegen den Oorlog
BERLIJN, 28 Mei. (W. B.) Het „Berl.
Tageblatt" verneemt uit Lugatio, dat zes
tig van de ongeveer negentig Italiaansche
bisschoppen en aartsbisschoppen prote-
steeren in een verklaring aan Salnndra
tegen den oorlog, welke naar hun mee
ning te vermijden ware geweest.
De laster tegen de Geestelijkheid.
Het informatiebureau „Pax" geeft offi-
cieele tegenspraken van de lasterlijke
berichten in Duitsche soldatenbrieven
dat in Ciney (België) katholieke zusters
werden doodgeschoten, omdat zij gewon
den vergiftigd eten hadden toegediend;
en dat de pastoor van Roye zou zijn ge
vangen genomen, omdat hij aan de Fran
schen telefonische inededeelingen deed
over de Duitschers.
De ongeregeldheden te Milaan.
BERLIJN, 28 Mei. ;W. B.) De „Lik.-
Anz." verneemt uit Chiasso: Milaan is
gisteren in staat van beleg verklaard.
De uitspattingen van het gepeupel duren
voort. De bladeu betreuren, dat behalve
Duitsche ook vele Italiaansche eigendom
men zijn vernield, alleen omdat de naam
van de eigenaars een Duitschen klank
heeft.
De „Corriere della Sera" veroordeelt
de uitspattingen, omdat zich onder de
betoogers straatschuimers mengden. De
bladen betoogen, dat slechts materieele
schade is aangericht, en geen personen
ziju vei wond.
's Avonds was de stad ,in duisternis
gehuld omdat de komst van vijandelijke
vliegmachines van Bergamo was gemeld.
Helaas, schrijft de „Corriere", bleven de
vuren in de straten, door de betoogers
aangestoken en waariu zij Duitsche goe
deren vernietigden, door branden.
BERLIJN, 29 Mei. (E. B.) De uitspat
tingen van het Milaansche gepeupel
tegen de Duitschers werden heden in
Welk weder zullen wij hebben
Verwachting tot den avond van I Juni
Zwakke tot matigen, noordelpke tot
noordwestelijken wind, meest zwaarbewolkt,
weinig of geen regen. Overdag iets zachter.
nog erger mate voortgezet, zooals de
Miïaneesche„Sera" bericht Halfwassen
jongens bevonden zich „op jacht naat
Duitschers". Het eerste slachtoffer was
de modezaal van Steiner in de Via appe-
lari. vijftig passen van het Domplein
verwijderd. De bezitter is thans een
Italiaan doch dit feit, zoomin als dat op
nauwelijks 100 passen zich de kazerne
der carabiuiers bevindt, kon de winkel
voor een volkomen verwoesting redden.
Elegante dameskleeren, struisveeren en
alle meubels werden op straat ge worpen,
met vueteu vertrapt of met bijlen stuk
geslagen. De schade bedraagt meer dan
50.000 lire. Daarop ging het over het
Domplein naar de bierlokalen der Pschor-
brouwerij, welke het ook al niets hielp,
dat zij haar Duitsche bezitter tegen een
Italiaanschen verwisseld had. Toen volgde
het filiaal van de bekende Weensche
meubelfirma Thonet op het Domplein.
Ook hier werden de kostbaarste en
zwaarste ingelegde kasten en bonte
glasschilderijen uit de bovenste verdieping
op straat gesmeten.
De overblijfselen werden op het Dom
plein opgestapeld en aangestoken, liet
tramverkeer moest onderbroken worden,
want toen het vuur de electnsche boven-
grondsche leiding dreigde te doen smel
ten, moest de stroom worden afgesteld.
De verwoestingen werden daarna bij
andere Duitsche winkels voortgezet. Ver
der eischte de woede van het Milaansche
gepeupel ook nog als offer de groote
speelgoedwinkel van Zuckermann en de
meubelzaak van Jacob Zuon.
Griekenland's houding.
De Grieksche minister-president Goe-
naris heeft aan een correspondent van
de „Boedapesti Ilirlap" ve zekerddatd
politiek van Venizelos heeft afgedaan
en Griekenland in geen geval zijn neutra
liteit zal opgeven. Dat is de wil van het
volk. Dit is eveneens de wil van den
koning, die hoewel ziek toch deelneemt
aan de leiding van den staat
De „Osservatore Romano"
wijst opnieuw op de pijnlijke positie,
waarin zich de H. Stoel bevindt nu de
Oostenrijksche, Pruisische en Beiersche
gezanten bij liet Vaticaan zich zagen ge
noodzaakt te vertrekken „niet alleen om
dat hun peisoonlijke veiligheid gevaar
kan loopen, maar ook omdat hun posilie
moraliter onhoudbaar was geworden.
Zelfs indien de Italiaansche regeering
den gezanten had veroorloofd, vrijelijk
met den H. Stoei en onder diens ver
antwoordelijkheid te blijveii verkeert",
zou hun positie toch onwaardig zijn b.
worden aan huu Imogen rang.
Van de Belgische grens.
Het wordt, naar liet V. D -bureau uit
Rosendaal verneemt, steeds moeilijker
0111 België te verlaten. Dienstplichtige
mannen worden niet doorgelaten. Andere
mannen worden slechts doorgelaten, in
dien ze kunnen bewijzen, dat ze zich in
een onzijdig land gaan vestigen of daar
werk zullen krijgen, Belgische vrouwen
konden lot dusver vrij g makkelijk pas-
seeren, als ze hun mannen gingen op
zoeken, doch dit mag niet meer. Alleen
indien de man in een neutraal land een
vaste woonplaats heeft of de vrouw een
aaustelliug bezit, dat ze daar in betrek
king gaat, krijgt ze een pas 0111 België
te verlaten, maar ze mag dan niet meer
111 Belgie terngkeereu.
De eerste krijgsbedrijven van het
Italiaansche leger.
In den nacht van 23 op 24 Mei brak
een sterke legermacht, die op de Ita-
