De Groote Oorlog.
No. 58,
Dinsdag 18 Mei 1915.
Elfde Jaargang.
Verschijnt eiken MAANDAG-.JVQENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
I 0 hand, voet fl fl I fl fl van een fl I een S
I Mis, die iede-
Ip biz. 71.
|en verwijzen
Vesperboek"
leuws.
koopingen.
dingen.
Losse Oorlogsberichten.
BUITENLAND.
BINNENLAND.
I na Paschen.
Evangelie: Joh.
"r a r d u s h u is
'29 Mei tot 1
-6 Juni voor
Id; van 811
J voor Jongeda-
lor Jongedames
-22 Juni voor
2629 Juni
ten van Philip-
van 36 Juli
I Postpersoneel
les; van 1316
trait enhuis
I'dam, deelt ons
In 7 en 20 Juni
I Groote verout-
iHoensbroek, iu
Ft afrukken van
It kruis, staande
|lke kruisschen-
fan dit ergerlijk
llsche mijmver-
(De Tijd.)
[alien. Woens-
Jrdam het onge-
|onende Katten-
Jg uit het raam.
voorbijganger
naar het zieken-
ie vrouwen
11 u s XV. Naar
es demonstraties
Iwen in verschil-
Ipa en Amerika
Eernationale Unie
(nbunden, gravin
ae doen vragen,
holieke vrouwen
aannemen,
jaarop door den
doen antwoor-
licht der vrouwen
godsdienstoefe-
ede te verkrijgen.
|enorganistie van
lenH. Vader een
^n. Hierin wordt
deze raadgevin-
■zullen nakomen,
lijksche vrouwen,
lir ons vaderland
^t heeft, en ook
at jegens zijn vij-
pdieustoefeniugen
1 spreekt, hebben
van den oorlog
ponarchie worden
r voor den vrede,
ften gehouden en
neuten veelvuldig
jvolk vol vertrou-
pingen geschieden
en van Katholieke
congregaties. Eu
br Uwe raadgevin-
oortgaan; voorna-
an de H. Maagd
illen wij onze ge
il daardoor den ze-
e vredesbemoeiin-
id af te smeeken."
ren, woonhuis enz.
Holmann AVer-
ichram.
ïhuis enz., Pilaar.
migaarden en wei
met tuin, Huvers.
hofstede „Dijk'
jke, Kapelle, bouw
sel.
iuw en weiland en
inden, Pilaar,
aar.
Ier wijzers woning
jn en opbouwen van
Bierens"de P a®'
NIH ZEEUWSCHE COIH
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes f 0.75, daarbuiten 0.95.
Afzonderlijke nummers 5 cent, dubbele bladen 10 cent.
Advertentiën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór
half drie en Vrijdag vóór een uur 's namiddags.
Kanfoor v. d. Administratie: Ganzepoorisfraaf C 2o9, GOES.
Tel. interc.Directie no. 33. Redactie no. 97.
Reclameberichten 25 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prijs.
Advertentiën van 15 regels ƒ0.50; iedere regel meer 10 Ct.
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 _X berekend.
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Ct. A contant.
1500
gulden bij verlies van beide
handen, voeten of oogen.
Voorts bij ongeneeselijke
verstandsverbijstering
De abonné's op dit blad, in het bezit der door de
directie uitgereikte polis, zijn, overeenkomstig de
daarvoor vastgestelde Verzekeringsvoorwaarden, m n
GRATIS verzekerd tegen ongelukken voor: I V0 verstandsverbijstering; of oog; I UP duim5 wijsvinger
De uitkeering der bovenstaande bedragen is gewaarborgd door de „Hollandsche Algemeene Verzekerings-Bank" te Schiedam.
BH gulden bij fl A gulden bij A gulden bij pS
M I I verlies van een jl I I I verlies fl_ verlies van JS
I of oogfl duimwijsvinger
gulden bij
verlies van
eiken anderen
vinger.
Wegens overvloed van adverten
tiën heden geen feuilleton en oor
logsoverzicht. Red.
De Haat onder de Volkeren.
Een der meest bedroevende gevolgen
van den huldigen Europeeschen oorlog
zal de haat zijn onder de volkeren.
Ondervinden niet zelfs wij, neutralen,
die de gruwelen van den oorlog aan den
lijve Diet ondervonden hebben, hoe zelfs
onder ons er velen zijn, bij wie haat en
afkeer opvlammen dan tegen dit, dan
tegen een ander volk, naar gelang de
antipathieën gaan
Wat zal het dan wezen, indien een
vader of echtgenoot of kind door een
vijandelijken kogel is gedood of geleden
heeft in een vijandelijk land?
En toch, als Christenen staat ook nu
nog het gebod van Christus voor ons allen
onomstootbaar vast„Hebt uwe vijanden
lief; doet goed aan die u vervolgen."
Het heilig woord van vergeving moet
komen over ieders lippen, die het „Onze
Vader" bidden.
En het deed ons goed, dat van katho
lieke zijde een protest opging tegen ui tin
gen van haat en wraak, zoo luid klinkend
in den groet, dien men in Duitschland
wil invoeren „G o 11 strafe Eng
land."
Het gezaghebbend tijdschrift der Duit-
sche Jezuïeten, de Stimmen der
Zeit, bevatte een artikel tegen den
wassenden haat onder de volkeren. En
niet zonder beteekenis is de mededeeling,
die De Tijd kan doen, dat dit artikel
onderworpen werd, ja geïnspireerd zon
wezen door het hoogste gezag in de
Jezuïtenorde. Zoo ziet men hoe de inter
nationale bond onder de kloosterorden
van heel wat hooger invloed is, dan de
internationale bond onder de socialisten,
die zoo spoedig losliet toen de oorlog
uitbrak.
De schrijver van bedoeld artikel, Pater
Lippert, komt op tegen de uitingen van
blinden haat, tegen buitensporigheden in
carricaturen. tegen felle artikelen, tegen
haatdragende wijzen van groeten en be
sluit zijn artikel met de woorden, die
getuigen van hoogen ernst en waardeeriDg,
en over de geheele wereld dienen ge
hoord te worden
„In hoeverre mogen wij dan aan onzen
haat toegeven? „Totdat de goddelooze
omkeere van zijn wegen en leve." De
vijandelijke macht moet worden neerge
slagen, totdat zij achting krijgt voor ons
recht. Niet om uitroeiing der volkeren
is het ons te doen. Het is niet noodig
hen tot heloten te maken. Ieder volk
heeft zijn eigen mystieke zending te
vervullen, en niemand heeft het recht
deze zending te bestrijden, te verachten
of te verijdelen, Dat zou een grenzelooze
zelfoverschatting zijn. Daarom achten wij
ook de zending onzer vijanden. Wij wen-
schen Engeland, dat de rijke talenten en
gaven van zijn koel, beredeneerd en
ondernemen) d eilanden volk aan de geheele
menschheid ten zegen worden. Wij wen-
schen liet groote, uitgestrekte „heilige
Rusland", dat de diepten van zijn volk
eindelijk opengaan, dat de bewonderens
waardige schatten van deze nadenkende,
tegelijk weeke en sterke volksziel naar
buiten worde gehaald als uit donkere
bergmijnen. Wij wenschen Frankrijk, dat
uit dezen verteerenden brand, zijn oude,
fijne en kostelijke beschaving, zijner
minnezangers en zijner werkdadige, barm
hartige vrouwen weder verrijze en een
blijden, vruchtbaren wedstrijd met ons
beginne.
„En gij, vrij, sterk, ernstig volk der
Duitsche gouwenbewaar uw geest
voor onwaardigen hartstocht en kinder-
achtigen toorn. Ontwijd uw mond niet
met spot en protsende woorden. Uwe
schoolkinderen mogen hun groeten niet
verbijsteren met belachelijke vloekwoor
den en op uw studeerlessenaars mogen
geen dwaze carricaturen liggen."
De slag bij Yperen.
De „ooggetuige" in het Engelsehe
hoofdkwartier deelt nader mede omtrent
het hevig gevecht bij YperenOp 10
Mei trachtten de Duitschers de loopgra
ven te vernielen door buitengewoon krach
tige ontploffingsmiddelen. Vervolgens
brachten zij, na een beschieting, heviger
dan in dezen oorlog nog is voorgekomen,
gas-cylinders in werking. De infanterie
trok daarop vooruit, maar bemerkte, dat
de Engelschen nog volkomen levend
waren.
Toen begon een vreemd tooneel. Over
de open plekken in het bosch kwam een
troep aanvallers, van welke sommigen
zich in Engelsehe uniformen hadden ge
stoken. Plotseling openden de Engelschen
een snelvuur uit geweren en machine
geweren en de Duitschers wierpen zich
plat op den grond. Daarop maaiden de
Britsche kanonnen de Duitschers met
granaten weg. Overal in het rond lagen
lijken van Duitschers.
De Duitschers hadden een gedeelte
van de loopgraaf veroverd, maar werden
blijkbaar door hun eigen gas genoodzaakt
af te trekken.
De aanval herinnerde aan dien van den
ten doode opgeschreven slecht geoefen-
den troep in October j 1.
De Duitschers deden ook een poging
ten noorden van het kanaal van Yperen
naar Commines. Twee batterijen cylinders
werkten daar een half uur en veroor
zaakten zulk een dikken walm, dat men
geen hand voor de oogen kon zien. Het
gas kleurde het gras licht en de zand
zakken geel. Wij waren genoodzaakt eén
loopgraaf te ontruimen. De vijand had
echter blijkbaar ook van het gas geleden,
daar hij geen aanval deed en genoodzaakt
was zijn eigen loopgraaf te verlaten.
Bij dezen aanval was een aantal Duit
schers in Schotsche uniformen gekleed.
In België deden de Duitschers in den
nacht van 15 op 16 dezer drie tegenaan
vallen tegen Steenstraete en omstreken.
De derde, die bij het aanbreken van den
dag geschiedde, was bijzonder hevig. De
aanvallers, die afgeslagen werden, leden
groote verliezen. De Franschen namen
gisteren 6 machinegeweren en een mor
tier. Ten noorden van Labassée, tusschen
den Richebourg, Larorie en Laquinque-
straatweg namen de Engelsehe troepen
's nachts verschillende loopgraven der
Duitschers. Ten noorden van Arras is
er den geheelen nacht hardnekkig ge
vochten. Op de heuvelen ten zuid-westen
van den Lorette-heuvel veroorloofde een
hevig artilleriegevecht den Franschen
eemgen voortgang te maken.
Te Neuville trachten de Duitschers
tevergeefs twee huizen te ontnemen aan
de Franschen, waarvan deze zich over
dag hadden meester gemaakt. Zij konden
de loopgraven, die de Franschen hun
hadden afgenomen buiten het dorp, niet
weer hernemen.
In den Kaukasus.
Het groote hoofdkwartier van liet
leger in den Kaukasus deelt mede, dat
op 13 Mei de Russen een pogmg dooi
de Turken in het werk gesteld, om het
Russische offensief in de omstreken
van het Kysildagh-gebergte tot stilstand
te brengen, verijdeld hebben.
De Fransche overwinning bij Carency.
De verovering van Carency deed den
Franschen in handen vallen een groote
hoeveelheid materieel, die nog niet nauw
keurig kon worden geteld. Daartoe behoo-
ren: 2 kanonnen van 77 m.M., een mijn-
werper van 105 m.M., twee mortieren,
een dozijn bommenwerpers, een groote
voorraad levensmiddelen, granaten, patro
nen en 3000 geweren. In het bosch bij
heuvel 125 vonden de Franschen de lijken
van 3 'door de Fransche artillerie vernie
tigde compagnieën. De Duitschers bom
bardeerden Carency zonder eenig resul
taat. Eenmaal meester van Carency, dron
gen de Franschen verder door naar het
N., waar zij zich meester maakten van
Ablain en St. Nazaire, dat zij geheel bezet
houden, met 'uitzondering van eenige hui
zen aan den Oostkant, waar de strijd
voortduurt. De Franschen maakten daar
meerdere honderden krijgsgevangenen. De
Duitschers staken op hun terugtocht de
helft van het dorp in brand. Te Neuville
en St. Vaast maakten de 'Franschen zich
opnieuw meester van een groe phuizen
in het Noorden van het dorp. Zij verover
den -een aantal kanonnen en houwitsers
van zwaar kaliber. In de Aisne-vallei ver
nielden de Franschen vier Duitsche blok
huizen en verwoestten verschillende loop
graven. De 'successen in den ochtend van
den 13den bij Bois-le-Prètre stelden de
Franschen in het bezit van de laatste
Duitsche versterking, die nog in dat bosch
overbleef.
Het torpedeeren van de „Lusitania".
FRANKFORT, 15 Mei. De „Frankf. Ztg."
publiceert een interview, dat een verte
genwoordiger van de „Associated Press",
Dreber genaamd, met een gewezen Duit-
schen diplomaat, die veel betrekkingen
en relaties met Amerika onderhoudt, ge
had heeft.
Op de vraag, wat hij dacht over de
look", waarin de-ze gezegd zou hebben,
Uitlatingen van Roosevelt in de „Out-
dat het in den grondboren van de „Lusi
tania" de grootste zeeschuimersdaad was
van alle tijden, antwoordde de Duitsche
diplomaat o. a.Het doen zinken van de
„Lusitania" was een gerechtvaardigde oor
logsdaad, evenals de beschieting van een
niet versterkte stad, die in het oorlogs
gebied ligt. Die worden ook, zonder dat
men zich bekommert om de in de stad
vertoevende vreedzame burgers, met de
vreeselijke moderne oorlogsmiddelen ver
woest.
Verder verdedigde de diplomaat het op
treden der Duitsche onderzeeërs met de
bekende argumenten.
Een oceaan-reus in aanbouw.
NEW-YORK, 14 Mei. (Part.) De „Otta
wa Free Press" verneemt uit Londen, dat
de Britsche rege.ering het plan heeft op
gevat een buitengewoon groot oorlogsschip
te bouwen.
Reeds is bepaald, dat dit reusachtig oor
logsschip 800 voet lang zal zijn en be
wapend zal worden met zes inch kanon
nen; het zal tevens een snelheid hebben
van 40 knoop per uur.
Op het oogenblik is de „Queen Elisa
beth", die thans voor de Dardanellen ligt,
het grootste oorlogsschip. Zij heeft n.l.
een lengte van 650 voet en is bewapend
met acht 15 inch kanonnen. Evenals de
„Queen Elisabeth" zal- het nieuwe oor
logsschip door olie worden gedreven.
Keizerlijke dankbetuigingen.
WEENEN, 14 Mei. (Kon-. Bur.) Uit het
oorlogspersbureau wordt gemeld, dat de
chef van den generalen staf Conrad von
Ilötzendorf een eigenhandig schrijven van
keizer Franz Joseph heeft ontvangen naar
aanleiding van hot succes in West-Galicië,
Van keizer Wilhelm kreeg de generaal
een brief, waarin deze zegt: Uw arbeid
bij het voorbereidende werk, waarbij gij
aartshertog Friedlich trouw ter zijde
stondt en vooral bij het tot een goed einde
brengen van den slag bij Gorrice-Tarnof,
zal ten allen tijde in de geschiedenis
bekend blijven. Zooals steeds, hebt gij
daarbij er naar gestreefd de wapenbroe-
derscha.p tusschen onze troepen te be
vorderen.
De keizer heeft den generaal persoon
lijk de orde. Pour le Mérite overhandigd.
Een Oeensch stoomschip getorpedeerd.
LONDEN, 15 Mei. (Reuter.) De .dag
bladen melden, dat het Deensche stoom
schip „Martha" vandaag bij Aberdeen door
een Duitsche duikboot in den grond is
geboord.
(De Martha, ia 1897 gebouwd, met 1182
ton brato en 724 ton netto en behoorde
aan de Stoonivaartmij. Heimdal (M. Carl.)
te Kopenhagen.)
Volgens de „Daily Telegraph" zijn er
Vrijdag in Engeland maar betrekkelijk wei
nig Duitschers en Oostenrijkere, die geïn
terneerd zullen worden, aangehouden.
Zoolang de concentratiekampen nog niet
in orde zijn, schijnt men hen nog in
vrijheid te laten, ofschoon nu zoo
dicht na de ramp van de „Lusitania"
de stemming het verbitterdst is en het
heette dat de menschen om hun eigen
bestwil worden afgezonderd. Zelfs aan
het meerendeel van hen, die zich uit
eigen beweging waren komen aanmelden,
is gezegd, dat zij zich ter beschikking
van de politie moesten houden.
Het ministerie van oorlog is intusschen
druk in de weer met het uitrusten van
de kampen en zoo spoedig die klaar zijn,
zal do politie zoo snel mogelijk handelen,
zegt de „Daily Telegraph".
Vijfhonderd van de Duitschers, die zich
in Londen hebben „overgegeven", zijn
naar Southend aan boord van een schip
gebracht, onder geleide van troepea met
opgestoken bajonet.
Alle gevangenen schenen goedsmoeds
en het meerendeel zag er zoo gezond,
krachtig en geschikt, voor vechten uit,
dat de menigte, die toekeek er haar ver
bazing over uitsprak, dat men ze zoo
lang vrij had laten rondloopen.
Naar het eiland Man, waar reeds 9000
Duitscher s en Oostenrijkers in kampen
vertoeven, zullen eerstdaags nog 6000
worden vervoerd. (N. K. Crt.)
ÜSIHÜLAlill
Staking.
LONDEN, 15 Mei. (Reuter.) De giste
ren begonnen staking van tramwegperso
neel beeft zich uitgebreid. Er staken 7000
beambten.
DUITSCHLAND.
De Rijksdag komt morgen (Dinsdag)
weer bijeen. De nieuwe zitting zal slechts
drie of vier dagen duren, dus. niet tot na
Pinksteren.
FOBtlIfiAL.
Revolutionaire beweging in
P o r t u g a 1.
Men seinde ons gisteren:
MADRID. Officieel wordt kennis gege
ven van een revolutionaire beweging in
Portugal. Een eskader dat de leiding heeft,
is de Taag op gevaren en heeft Lissa
bon gebombardeerd, waar aanzienlijke
schade is aangericht.
ITALIË.
De crisis.
Aan de „Köln. Ztg." wordt door een
correspondent geseind: Een Italiaansch
journalist heeft als zijn meening te ken
nen gegeven, dat het verzoek om ontslag
van het kabdnet-Saiandra Italië een on
zekere toekomst tegemoet doet gaan en
misschien hot begin is van het grootste
treurspel in zijn geschiedenis. Het schijnt
inderdaad, alsof er een omwenteling voor
de deur staat. De klove tusschen parle
ment en volk is nog nooit zoo diep ge
weest als thans.
Aan de „Köln. Volksz." wordt nog uit
Lugano geseind: De algemeene Abt der
Paters Benedictijnen, vrijheer Von Stot-
zinger, heeft Rome verlaten, op wensch
des Pausen, die meer dan een oorlog
een revolutie vreest.
ROME, 15 Mei. (Reuter.) Marcora, de
voorzitter der Kamer, heeft de opdracht
om een nieuw ministerie te vormen af
gewezen.
Naar men verwacht zal de koning er
Welk weder zullen wij hebben
Verwachting tot den avond van 18 Mei
Zwakke tot matigen, wind, meest uit Oos
telijke richtingen nevelig tot zwaar bewolkt
behoudens onweer, weinig of geen regen.
Weinig verandering van temperatuur.
nu bij Salandra op aandringen, dat hij
aan het bewind blijft.
BERLIJN, 15 Mei. (Wolff.) De Lokal
Anzeiger verneemt uit Rome, dat, nu Mar
cora de vorming van een kabinet heeft
geweigerd, Salandra inderdaad de meeste
kans heeft om door den koning te wor
den aangezocht. In dit feit ligt niets
vreemds daar de demissionaire minister
president zich van elke politieke verbin
tenis mot de eene of andere zijde heeft
weten vrij'te houden en derhalve in een
positie verkeert, welke hem nog in staat
stelt de leiding van een ministerie, als
door den koning en het parlement ge-
wenscht, te leiden.
«KI KKËILAID.
Koning Ko n slant ij n ziek.
Uit Athene wordt gemeld, dat koning
Konstantijn aan beenvliesontsteking lijden
de is. De temperatuur bedroeg in den
afgeloopen nacht 38.2 graden. Een bid
stond voor den koning is aan geheel Grie
kenland uitgeschreven.
ZU1D-AFK1KA.
KAAPSTAD, 15 Mei. Officieel heeft de
regeering meegedeeld, dat in overleg met
de keizerlijke regeering alle volwassen on
derdanen van vijandelijke staten zullen
worden geïnterneerd. Personen, die gena
turaliseerde Engelschen zijn, zullen door
do troepen, welke de regeering ter be
schikking staan, worden beschermd, doch
zij zijn gewaarschuwd zich zóódanig te
gedragen, dat de openbare meening er niet
door wordt verontrust.
KAAPSTAD, 15 Mei. Botha zond van
uit Windhoek een proclamatie aan de be
volking der Unie, waarin hij de anti-Duit-
sche betoogingen betreurt. Hij zegt, dat
zij een ridderlijk volk onwaardig zijn, al
waren zjj, uitgelokt. Hij doet een ernstig
beroep op allen, om de onlusten te be
teugelen, daar zij het land niet ten goede
komen en alleen ernstige schade kunnen
veroorzaken.
De Paus en de vrede.
Over den Paus als bemiddelaar spreken
de schrijft „De Hervorming" een onzer
modern Protestautsche bladen
„De vredesgi zindheid van den Paus
ligt voor de hand, zijn hoog gezag lijdt
geen twijfel. En dit gezag is thans van
zoo groote beteekenis, omdat in den hui-
digen oorlog, over zoovele natiën zich
uitbreidend, roomschen en protestanten
niet staan tegenover elkaar, maar kriskras
zijn doorcengemengd. Dat moge in vroe
gere oorlogen denk aan den Franseh-
Duitschen van 187(1 tot op zekere hoogte
eveneens het geval geweest zijn, de ver
houdingen zijn toch zeer gewijzigd. Toen
kon er nog sprake zijn van protestautsche
sympathieën, die het met de Duitschers,
of van roomsche, die het met de Fran
schen hielden. Dat is voorbij: debatten,
wederzijdsche beschuldingu, verdachtma
kingen binnen het eigen roomsche erf
tijdens den oorlog hebben beter geleerd.
Het nationalisme zegevierde over interna
tionaal socialistische en overrasverschillen
(Angelsaksers en Ieren, Duitsche en Sla
vische Oostenrijkers)ook over den
nauwsluitendeu band, dien de roomsch-
katholieke kerk om haar geloovigen van
verschillende nationaliteit slaat.'
„Meer dan een speling van gedachten
en verborgen wenschen zoeke men in
deze onze woorden niet. Wij spelen niet