rvenj
oes.
ALLELUJA!
r
mden
H
s.
No. 40
Zaterdag 3 April 1915.
Elfde Jaargang.
Verschijnt eiken MAANDAG-.JVOENSOAG- en VRIJDAGAVOND.
ier pakje.
lied in Zeeland,
ddelburg.
ENSUR" door
■Fabrieken,
-♦♦♦♦♦
Goes.
Bil mmer hestaal uit 6 liladzijflep.
EERSTE BLAD.
UIT ZEELAND.
KERKNIEUWS.
I.
kerkbanken,
n enz enz.
Goes.
tog wasschen,
tegelqk.
iëntèle.
antie vermeld is.
out—Den Haafl»
NIEIM mm OHIMNT
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes 0.75, daarbuiten ƒ0.95.
Afzonderlijke nummers 5 cent, dubbele bladen 10 cent.
Advertentiën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór
half drie en Vrijdag vóór een uur 's namiddags.
Kanfoor v. d. Administratie: Ganzepoorfsfraaf C 209, GOES.
Tel. interc.Directie no. 33. Redactie no. 97.
Reclameberichten 25 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prijs.
Advertentiën van 15 regels 0.50; iedere regel meer 10 Ct.
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 berekend.
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Ct. contant.
1500
gulden bij verlies van beide
handen, voeten of oogen.
Voorts bij ongeneeselijke
verstandsverbijstering
De abonné's op dit blad, in het bezit der door de
directie uitgereikte polis, zijn, overeenkomstig de
daarvoor vastgestelde Verzekeringsvoorwaarden,
GRATIS verzekerd tegen ongelukken voor: i fyi verstandsverbijstering; of oog; B lyü duim;
De uitkcering der bovenstaande bedragen is gewaarborgd door de „Hollandsche Algemeene Verzekerings-Bank" te Schiedam.
1 IP1 I^É Sulden biJ fi gulden bij A Jjpfe gulden bij &L H
Sj g B verlies van een 1 1 verlies R_ 9 H verlies van M 9^
liand, voet g B B H H van een g% H H een M ^g
°°S I 1 Hgp duimpj wijsvinger
gulden bij
verlies van
eiken anderen
vinger.
Wegens het Hoogfeest van
Paschen zal de „Nieuwe Zeeuw-
sche Courant" Maandag a. s. niet
verschijnen.
Het meerendeel onzer lozers ontvangt
dit nummer onzer courant op Paasch-
Zaterdag, als reeds het blijde Alleluja
der Verrijzenis in onze kerken heeft ge
klonken.
Menigeen heeft zich al eens afgevraagd,
waarom reeds op Zaterdag het Alle
luja wordt aangeheven, terwijl toch pas
op den daaraanvolgenden Zondag 's
lieoren Verrijzenis wordt herdacht.
Het antwoord op deze vraag schenkt ons
een gereede aanleiding tot het geven van
een kort overzicht van de beteekenis en
de plechtigheden van-Paasch Zater
dag of Heilige Zaterdag, zooals
hij in de taal der Kerk heet.
Een artikel aangaande dit onderwerp,
onlangs in het „Zondagsblad voor het
Katholieke Huisgezin" verschenen, kan
ons daarbij goede diensten bewijzen.
Men wete dan, dat de plechtigheden,
die thans des Zaterdags in den vroegen
morgen reeds plaats hebben, oorspron
kelijk geschiedden des avonds en
duurden tot na middernacht,
zoodat, wanneer 'tH. Misoffer werd opge
dragen, reeds de Zondag Jezus'
Verrijzenisdag was aangebroken.
Het vieren der Paasch-vigihën, wat wij
noemen Paasch-Zaterdag, is, volgens St.
Hieronymus, van Apostohschen oorsprong.
De dag ging voorbij zonder bijzondere
plechtigheden; er werd zelfs geen H. Mis
gelezen; doch tegen den avond ver
gaderden de geloovigen rondom Jiun bis
schop. en daar werd gebeden en gezongen,
de H. Schrift werd voorgelezen, aan de
Catechumenen (doopleerlingen) werd het
Doopsel toegediend. Als de Zondag
aanbrak, werd de H. Mis opgedragen en
allen communiceerden. In het Oosten
worden de Paaseh-vigiliën nog s teeds
des nachts gehoudenhier daarente
gen zijn ze omtrent de 8ste eeuw terug
gebracht naar den Zaterdag namiddag,
later naar Zaterdag m orgen.
Het eerste wat des Zaterdags 's mor
gens geschiedt, is de w ij d i 11 g v a n h e 1
vuur. De aangewezen plaats daartoe is
buiten aan den ingang dor kerk. Het
vuur, dat gewijd wordt, is geslagen u i t
een steen, beeld van Chrisms, den
Hoeksteen der Kerk. Het is dus nieuw
vuur, zooals Christus op de wereld is
komen brengen, volgens getuigenis Zijner
eigen woorden. De plechtigheid der vuur-
wijding is van zeer ouden datum, en
ontwikkelde zich geleidelijk tot den te-
genwoordigen vorm.
Drie kaarsen, als drie takken op één
stam, worden achtereenvolgens met het
nieuw gewijde vuur ontstoken; de eerste
vooraan bij het binnentreden in de kerk,
de tweede in het midden der kerk, de
laatste in het priesterkoor. Driemaal zingt
daarbij de priester telkens ook met ver
heffing van stem: „Lumen Christi". Ziet
hier „het Licht van Christus". Allen
knielen, terwijl het koor antwoordt: „Deo
gratias", Gode zij dank. Met het vuur
zijn ook vijt wierookkorrels gewijd. Deze
zullen gebruikt worden, hij de wijding
der Paaschkaars, die nu gaat beginnen.
Vroeger, in de eerste 'eeuwen der Kerk
was er niet zoozeer sprake van een kaars-
wrjding als wel van een z.g. „laus
Cerei" eene lofspraak, door den
dienstdoenden Diaken gehouden op de
was, waarin men beschouwde h e t b e e 1 d
van Christus. Volgens veler bewe
ren zou -de II. Augustinus als diaken
bij dergelijke gelegenheid den onvolpre
zen lofzang „Exultet" hebben voorge
dragen, ongeveer zooals die thans bij de
Kaarswijding gezongen wordt: „Nu jui-
che in verrukking liet engelenkoor der
Hemelen." Het is de blijde verkondiging
van de Verrijzenis des Heeren: „Dat is de
nacht, waarin Christus de banden des
doods verbrak en vernieuwd opstond uil
het graf." De waskaars is 't symbool van
Christus, de ontstoken Paasch
kaars is 'tsymbool van den verre
zen Christus. Zij wordt geplaatst aan de
Evangelie-zijde van het altaar en brandt
daar op bepaalde tijden tot aan het feest
van 's Heeren Hemelvaart. Na het Evan
gelie van dien dag, waarin die Hemel
vaart verhaald wordt, blijft ze voor goed
uitgedoofd. De vijf wierook-korrels, die
kruisgewijze in de Paasch-kaars gestoken
worden, doen gns denken aan de vijf
H. Wonden, en aan de geurige specerijen,
waarmede Christus' lichaam gebalsemd
werd.
Ook de lampen in de kerk worden
met het nieuwe vuur ontstoken. Christus
is het licht der wereld, dat allen verlicht.
De naaste voorbereiding der Catechu-
memen tot het H. Doopsel, dat ze vroe
ger in dezen nacht ontvingen, vorderde ge-
ruimen tijd. Ondertusschen, om het voik
bezig te houden, werd voorgelezen uit de
H. Schrift. De schoonste bladzijden waren
daarvoor uitgekozen. Zij vormen twaalf
lessen, deels van his tori schcn, deels van
profetischen aard. Zij hebben meer of
minder rechtstreeks betrekking op het H.
Doopsel en spreken van nieuw leven,
waardoor ze wel in staat waren de rechte
Paasch-stemming te verwekken. Na iedere
profetie volgt de knie-buiging„ilectamus
genua" „levate". Alleen niet na de
twaalfde, omdat daarin verhaald wordt,
hoe Nabuchodonosor de drie jongelingen
wilde dwingen, voor zijn gouden "beeltenis
aanbiddend neer te knielen.
Na iedere les bidt de priester een ge
bed. Deze gebeden zijn zeer oud en, zoo
wel naar vorm als inhoud, wonderschoon.
Als voorbeeld laten wij hier het ge
bed volgen na de tweede les:
God, die de onveranderlijke macht
zijt en het eeuwige licht, zie genadig
neder op het wonderbaar geheim van
geheel Uwe Kerk en volgens Uwe eeuwi
ge raadsbesluiten, voltooi in vrede het
werk van de zaligheid der menschen;
dat heel de wereld moge ondervinden,
en zien, dat wat nederig is wordt ver
heven, wat verouderd is, wordt ver
nieuwd en dat alles tot de volmaakt
heid terugkeert door Hem, die het be
gin is vau allesonze Heer Jezus Chris
tus, die met U leeft en heerscht in
der eeuwen eeuwigheid. Amen.
Daarna begeven zich celebrant en mis
dienaars in processie naar de doopvont,
om het water te wijden. Dit geschiedt
met vele symbolische handelingen en diep
zinnige gebeden. Kruisgewijze verdeelt de
priester het water met de hand, om aan
te duiden, dat door de verdiensten van
Jezus' Kruis alle genade ons geschonken
wordt. Naar vier zijden heen de vier
hoeken der wereld sprenkelt hij het
water uit, om te beduiden, dat de genade
des doopsels over de geheel© wereld is
uitgestort. Tot driemaal toe wordt de
Paarsch-kaars, beeld van Christus, in het
water neergelaien, om ous te leereu dai
Hij het is, die aan het water zijn zielen-
zuiverende kracht gegeven heelt. Het doet
ons denken ook aan den doop van Chris
tus in den Jordaan. Met dit doopwater,
nog vermengd met olie der Catechumenen
en H. Chrisma, werden vroeger, aanstonds
na deze plechtigheid, de „electi", de
uitverkorenen, gedoopt.
Getooid met een wit kleed, zooals bij
hunne onschuld paste, begaven zij zic.li
naar den Bisschop en deze diende hun het
H. Vormsel toe. Nu werd huu nog een
witte band vastgemaakt om het voorhoofd,
door den Bisschop gozalid, en aldus gin
gen zij in processie, onder 't zingen van
litanieën, naar de plaats waar het H.
Misoffer zou worden opgedragen. De li
tanie van Alle Heiligen wordt ook
thans nog gezongen, als de priester na
de wijding van het doop-water naar het
altaar terugkeert. Daar aangekomen werpt
hij zich plat ter aarde neder, steunend met
het hoofd op de altaartreden, totdat de
litanie bijna is uitgezongen. Dan staat
hij op, kleedt zich in de sacristie met
de misgewaden en het II. Misoffer be
gint. Deze Mis, met haar verkorten ritus,
komt de oorspronkelijke het meest nabij.
Alles ook duidt er op, dat deze Mis be
stemd is, 0111 iu den vroegen Paasch-
morgen te worden opgedragen. Onder het
„Gloria" luiden weer blijde de klok
ken, de altaarschellen vullen den tem
pel met haar zilveren geluid, machtige
orgelklanken doen zich hooren, het blij
de „Magnificat" weerklinkt., de Verrij
zenis van Christus is aangekondigd, alles
verrijst met Hem, leven en blijheid zijn
teruggekeerd. Een driemaal met stijgende
stem aangeheven „alleluja" is het
triomflied der Kerk; de Bruidegom leeft;
onze Koning heeft den dood overwonnen!
„Hallelujah"
hooren we 'galmen.
Christus rees; rijst
mee met Hem!
Alleluja! Hij is verrezen. Morgen zal
Hij ons verschijnen. Moge het ziijn in ons
aller hart tot een zalig Paschen.
Goes. Cacaodoppen. Naar aanlei
ding van de Publicatie van hét gemeente
bestuur omtrent door de Gezondheids
commissie geconstateerde vervalsohing
van brood hebben de gezamenlijke
bakkers heden het volgend Protest ver
zonden aan B. en \V.
Ond'ergeteekenden, allen bakkers te
Goes, nemen de vrijheid zich tot Uw
coltege te wenden naar aanleiding van
de door U in de G 0 e s c li e Courant
van 1 April j.l. gfedane publicatie betref
fende de vervalsching vah brood. In de
eerste plaats wenschen zij hun leedwezen
uit te spreken over het feit dat door
Uw College een zoodanige publicatie, die
hen in hun eer en goeden naam aantast,
zonder eenig nader onderzoek is gedaan.
Zij betreuren het dat, blijkens den vonn
der door U gedane publicatie, door U
zelfs niet de mogelijkheid is veronder
steld dat de bakkers, evenzeer als bet
publiek, de slachtoffers konden zijn van
bedrog door leveranciers. In de tweedie
plaats verklaren zij dat door geen hun
ner ooit ook maar de geringste hoeveel
heid cacaodoppen voor de bereiding van
hun brood is gebruikt, en dat zij dus
met verontwaardiging de beschuldiging
van broodvervalsching van zich afwer
pen. Eindelijk verzoeken zij Uw College
zeer dringend te dezer zake een nader
onderzoek te doen instellen, opdat, in
dien werkelijk vervalsching heeft plaats
gehad, de ware schuldigen ontdekt, en
de bakkers in hun eer en goeden naam
openlijk mogen hersteld worden.
Volgen de handteekeningen.
Bevolking. In de tweede helft
der maand Maart zijn in deze gemeente
ingekomen
E. D. A. de Fouw, geb. Hollemans,
Trompstraat 59, uit Helder; J. M. Kor-
stanje, boomkweeker, Magdalenasfraat 13,
Boskoop; L. Kooman, landbouwer, Voor-
stad 89, Wolphaartsdijk; A. van den Berg,
barbierbediende, Lange Kerkstraat 23,
Middelburg.
Vertrokken
D. Geensen, koopman, naar Middel
burg; M. van Zweeden, bakker, 's Gra-
venhage; L. D. van Melle, letterzetter,
Rotterdam; M. Bartelse, bakkersknecht,
Heiloo; A. P. Ossewaarde, wed. C. Wol
fers, ICruiningen (Hansweerd), J. J. Snoo-
dijk, rijwielhersteller, Nieuwenhoorn; J.
Zuidhof, hakkersknecht, Iloedekenskerke.
CM. Crt.)
B. en W. van Goes maken bekend,
dat ten behoeve van het verbeteren en
herstellen van bestrating de Klokstraat
en de Ganzepoortstraat van 717 April
zullen zijn afgesloten voor het verkeer
met rij- en voertuigen en vee; en het
Breedje (opril 's Heer Ilendrikskindeien-
straat] van 1119 April.
Ook bij de Bureaux van „het Volks
blad" en „het Centskrantje" liggen lijsten
ter teekening voor aanmelding voor den
vrijwilligen Landstorm.
Middelburg. Een groot deel der kinderen
van de Belgische school is heden met
onderwijzers en eenige oudere Belgen
naar Nieuwland en Araemuiden gaan
wandelen.
De jaardag van H. M. de Koningin
van België zal hier niet -op den dag
zelf maar eten dag later, dus Vrijdag
9 April, worden herdacht en wel met
het zingen van een plechtig Te Deum
in de 'Kath. Kerk, een kinderfeest des
middags in de Bioscope en een avond
feest voor de volwassenen terzelfde
plaatse. De consul-generaal van
te Vlissingen zal het feest bijwonen.
Gistermorgen is alhier in de hooi
schuur van D. aan de Schuiffelstraat ze
kere W. van den zolder gevallen en be
wusteloos naar het 'verpleeghuis vervoerd.
Later werd de ongelukkige, die drie vrij
ernstige wonden aan hoofd en hals had,
naar het Gasthuis overgebracht.
Het aantal bons voor warm eten.
bedroeg heden 796.
Vlissingen. Van de werf der Kon. Maat
schappij „De Schelde" werd Donderdag de
torpedoboot „Z 5", in aanbouw voor de
Kon. Ned. Marine te water gelaten. (Z.)
De Burgemeester van Vlissingen
maakt bekend, dat de prijs van het wit
brood bepaald blijft op 20 cent per KjG.
en van het bruinbrood op 18 cent per
K.G., terwijl brood, bestaande uit enkel
ongebuild tarwemeel, tegen een prijs van
18 cent per K.G. voor een ieder op aan
vrage bij de bakkers verkrijgbaar moet
zijn.
Het aantal personen alhier, dat een
verbintenis aan wil gaan bij! den vrijwil
ligen landstorm is gestegen tot 141.
De rijtuigloods op het terrein dei-
werkplaats van de S.S. alhier, indertijd
ingericht voor passantenhuis en als zoo
danig tot nog toe daarvoor gereserveerd,
wordt thans weer ingericht voor plaatsing
van rijtuigen. (M. Ct.)
Kloetinge. Door dhr. Hoenkamp van
Kruiningen werd Dinsdagavond in de ge-
meentehefberg alhier een lezing gehouden
om te geraken tot de oprichting van een
afdeoling der Vrijwillige Landstorm. Na
afloop der lezing was gelegenheid 0111 zich
als lid op te geven, waaraan door slechts
15 personen werd voldaan.
Intusschen vernamen wij, dat nog een
paar personen uit deze gemeeiiïe zich
Dinsdagavond te Goes hadden opgegeven.
Woensdagavond gaf de Zangvereeni-
ging „Cloeting's Gemengd Koor" een uit
voering in de herberg bij Th. Dagevos.
Het programma, bestaande uit eenige lie
doren, werilen netjes gezongen, afgewis
seld door een drietal mooie voordrachten.
Een aantal heeren uit Goes verleenden
hun medewerking, door eenige liederen te
spelen op viool en piano. De zaal was
goed bezet.
Kapelle. Woensdagavond vergaderde
de „Kapelsche Fruit- en Groentenveieeni-
ging" hoofdzakelijk voor de al of niet veri
koop der door die vereeniging te verbou
wen boonen en augurken. De ingekomen
prijsaanbiedingen werden te laag geacht
en bijaldien besloten nog niet tot verkoop
over te gaan. Daar er onder de leden
verschil van meening was wat voordee-
liger was, de boonen groen te plukken
of rijp te laten worden, werd besloten
dit jaar een proefveld aan te leggen,
om alsdan na te kunnen gaan wat voorL
deeliger is. Een commissie, bestaande uit
de heeren Jan Staal, II. Toolens en J.
Baijens werd gekozen om die proeven
uit te iwerken op een daartoe geschikt
terrein van den heer II. P. Ganseman.
Baarland. De tjalk „Helene" uit Raams-
donk voer Woensdagavond met volle zei
len op het palenhoofd in de Schelde al
hier. Met het vallen van het water bleef
het schip daar hoog en droog zitten,
'is Nachts is het met den vloed weer
li 1 .1 .1 I I l i 1 1
vlot geraakt en kon de onderbroken reis
naar Neuzen weer voortzetten. Het schip
was met geladen en leed geen schade.
Heinkenszand. Inzake het ongeval Ver-
donck overkomen, verneemt „De Zeeuw"
nog, dat Traas na verhoor door de Justitie
en na met het lijk geconfronteerd te zijn,
voorioopig weder op vrije voeten is ge
steld. Het lijk van V. zal vermoedelijk
ter onderzoeking naar Goes moeten wor
den vervoerd. V. is niet, gelijk wij gisteren
meldden direct na de ontvangen slag(en?)
bewusteloos geraakt, doch eerst na een
afstand van een paar minuten gaans te
hebben afgelegd.
Nisse. Woensdagavond hield de Chr.
Werkmansvereeniging alhier haar jaar
vergadering. Feestelijkheden werden door
tijdsomstandigheden achterwege gelaten.
Uit het verslag bleek dat de vereeniging
42 leden telt. De inkomsten waren f 42.77ó
en de uiigaven f 32.25s. De ondersteunings
kas had f 926.20 ontvangsten en f 132
uitgaven, en heeft dus het goede slot
van f 794.20.
Herkozen werden de heeren J. Eckhardt,
le voorz., J. Jansen, 2e secr., G. Zonne-
vijlle, penningmeester, J. Moerland, bode
en A. v. d. Poest Clement als lid van de
commissie van bijstand. Z
Domburg. De 82-jarig© wed. T. alhier,
die verleden week Donderdag door het
onvoorzichtig omgaan met petroleum bjj
een kachel in brand geraakt© en dienten
gevolge ernstige brandwonden opliep aan
gelaat en ajmen, is Woensdagnacht aan
de gevolgen daarvan overleden. (Z.)'
St-Jansteen. Donderdagmorgen om
streeks 6V2 werden boven deze gemeente
een drietal vliegmachines waargenomen,
komende uit Zuid-Oostelijke richting en
gaande in Westelijke richting. Sommige
personen meenen in de lucht te heb
ben hooien schieten wat doet vermoeden,
dat cr een achtervolging tusschen vij
andelijke vliegers plaats had.
Koewacht. Door B. en W. dezer ge
meente is besloten binnenkort over te
gaan tot de verbouwing der beide open
bare scholen. Dezer dagen zullen bestek
en teekeningen verkrijgbaar worden ge
steld.
Terneuzen. Donderdagmorgen passeerde
alhier omstreeks 6 uur van het wes
ten naar het oosten op zeer groote hoogte
een tweedekker. Het vliegtuig is door de
kustwacht beschoten. Dit was reeds de
derde gepasseerde vliegmachine.
Nieuw Tramverkeer op Schouwen.
Donderdag is de tramlijn naar Brij-
dorpe, Loopeis-Capelle, Eikeizee, Scharen-
dijke, Oudendijk, berooskerke, No^rdwelle,
Renesse, Haamstede en Burgti voor 't
publiek geopend. Wegens de tijdsomstan
digheden bleef feestbetoon achterwege.
Door deze lijn is een even vrucutbare
als schoone streek onzer provincie aan
haar isolement onttrokken.
Kalender der Week.
Van 4 tot 11 April 1915.
Zondag 4 April. Hoogfeest van Paschen
(bl. 763). De gebeden na de stille H. Mis
op bl. 120. Vóór de Hoogmis zegening
met wijfwater (bl. 69); na de Hoogmis
gebed voor de Koningin (bl. 122).
Vespers op bl. 766 en 123.
Maandag 5 April. Tweede Paaschdag
(bl. 767).
Vespers op bl. 771 en 123.
Dinsdag 6 April. Mis v. d. dag (bl. 771).
Woensdag 7 April. Mis v. d. dag
(bl. 774); 2de gebed voor Kerk of Paus
(bl. 101 of 102).
Donderdag 8 April. Mis v. d. dag
(bl 778); 2de gebed als gister (bl. 101
of 102).
Vrijdag 9 April. Mis v. d. dag (hl. 782);
2de gebed als Woensdag (bl. 101 of 102).
