De Groote Oorlog.
Zaterdag 27 Maart 1915.
Elfde Jaar^aug.
No. 37
Verschijnt eiken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
B hand, voet flj 8 I van een 8 M een M
li» Bestaat uit 6 MIS
EERSTE BLAD.
UIT ZEELAND.
NIEUWE ZEEUWSCHE COURANT
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes f 0.75, daarbuiten 0.95.
Afzonderlijke nummers 5 cent, dubbele bladen 10 cent.
Advertentiën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór
half drie en Vrijdag vóór een uur 's namiddags.
Kanfoor v. d. Administratie: Ganzepoorfsfraaf C 209, GOES.
Tel. interc.Directie no. 33. Redactie no. 97.
Reclameberichten 25 Ct. p. r. Bij, abonnement speciale prijs.
Advertentiën van 15 regels ƒ0.50; iedere regel meer 10 Ct.
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 _X berekend.
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Ct. a contant.
De abonné's op dit blad, in het bezit der door de jpS gulden bij verlies van beide Hl gulden bij
directie uitgereikte polis, zijn, overeenkomstig de M I 11 I handen, voeten of oogen. I I verlies van een
daarvoor vastgestelde Verzekeringsvoorwaarden, I I II I Voorts bij ongeneeselijke I B I hand, voet
GRATIS verzekerd tegen ongelukken voor: U U U verstandsverbijstering; 1^^%^ of oog; I duim; wijsvinger;
De uitkeering der bovenstaande bedragen is gewaarborgd door de „HoIIandsche Algemeene Verzekerings-Bank" te Schiedam.
I B-" gulden bij B gulden Jbij gulden bij |p& MB
I I verlies van een M I 11 I verlies B I H verlies van Jf EL.
of oogJ duimwijsvingerföm U
gulden bij
verlies van
eiken anderen
vinger.
Wegens overvloed van adverten
tiën en nieuwsberichten moeten
hoofdartikel, ooriogsoverzicht en
vonnissen rechtbank Middelburg
tot een volgend nummer worden
uitgesteld Red.
Eigen (telefonische en telegrafische) bei ichten
van 25 Maart, 5 uur 's namiddags.
Amsterdam. De directie der Holl.
Stoombootmaatschappij heeft van kapitein
Visser van „De Zaanstroom" (welk schip
door de Duitschers naar Zeebrugge was
opgebracht) een telegram omvangen, al
dus luidendeVerbeurdverklaring misver
stand. Voorioopig opgebracht. Wachten
beslissing prijsgerecht. Heb geprotesteerd
bij den consul te Brugge.
Amsterdam. In verband met de mede-
deeling van de „Hamburger Nachrictnen",
als zou „De Zaanstroom z;ijn aangehou
den, wijl er veel Belgen aan boord wa
ren, die uit de concentratiekampen wa
ren ontvlucht, deelt de directie der Holl.
Stoombootmaatschappij, waartoe „De
Zaanstroom" behoort, mede, dat het be
licht van de „Hamburger Nachrichten"
haar zeer pnwaaTSchijimjk, ja, onaanne
melijk voorkomt, wijf hare booten, die
vrachtschepen zijn, in vredestijd slechts
12 en thans niet meer dan 20 passa
giers mogen vervoeren. Wel waren op „Die
Zaanstroom" 11 Belgen, maar zoowel ie
Amsterdam als te IJmuiden, had de po
litie, die de passagiers onderzocht, geen
bezwaren tegen hun vervoer ingebracht.
Antwerpen. Bij den bomaanval der En-
gelsch© vliegeniers op de Cockerillwerf
té Hoboken, waar de Duitsche'rs duik-
booten vervaardigen, zijn 4 werkliedejn
gedood, 16 zwaar gewond, velen licht
gewond en werd een duikboot totaal ver
hield.
Antwerpen. In de stad en omgeving
is de bevolking op rantsoen gesteld. Gis
teren werden de eerste broodkaarten uit
gereikt.
Roosendaal. Hedenmiddag arriveerden
hier een 40-tal Engelsche vrouwen eu
kinderen uit Brussel op huu doorreis
naar Engeland.
Parijs. Officieel communiqué van giste
renavond 11 uur: Een nachtelijke aanval
der Duitschers op den heuvel bij Lorettei
ten noorden van Atrecht en een dito bij
Beauséjour in Champagne werd afgesla
gen.
Washington. Staatssecretaris Bryan
overweegt liet richten van een bietoog
aan Duitscbland inzake den aanval van
een vliegmachine op de stoomboot „Elf-
land".
26 Maart, 10 uur 's voormiddags.
Londen. De Engelsche admiraliteit
lieeft reden om aan te nemen, dat da
Duitsche onderzeeër „U 29" met de be
manning is in den grond geboord.
Londen. De Britsche admiraliteit
meldtHet Nederlandsche Stoom
schip „Medea", met sinaasappelen van
Saloniki naar Londen onderweg, is 25
Maart, 's morgens 10 uur, ter hoogte van.
het eiland Wighs door den Duitschen
onderzeeër „U 28" in den gr ond
geboord. Het schip voerde de HoI
Iandsche vlag, ha,d Ifolland-
Bchebemanningen het woord „A m-
b ter d a m" in groote letters naast den
scheepsnaam geschilderd. Het kreeg bevel
de scheepspapieren naar den onderzeeër
te brengen, vervolgens moest de beman
ning in de booten gaan en werd daarna
bet schip met kanonschoten naar den
kelder gejaagd. De teruggave der scheeps
papieren werd gew'eigerd. De bemanning
is opgepikt door den Britsohen torpedo-
Te vio-t".
(Indien bovenstaand bericht juist is,
.hebben wij hier te doen met een
staaltje van grove willekeur van de
zijde van Duitscbland jegens ons land,
dat met zoo pijnlijke nauwgezetheid de
neutraliteit tracht te bewaren. Bed.)
Goes. De Vereeniging „Handelsbelan
gen" hield Dinsdagavond j.i. haar twaalf-
do jaarvergadering op „Slot Oostende".
Als nieuwe leden werden geballoteerd
de heeren: H. Bliek, C. Blokpoel, Joh. de
Dreu, J. Groenewege, Joh. Kloosterman
en J. Verhoek,
Uit de jaarverslagen van Secretaris en
Penningmeester bleek, dat de Vereen, er
gunstig voor staat.
Ook het bestuur der „Onderlinge Glas
verzekering" bracht een opgewekt jaarver
slag uit. De reeds lage premie zal weldra
nog verlaagd kunnen worden en op den
duur weinig of niets bedragen.
Tot bestuurslid werd herkozen de heer
P. A. E. Lahan en in de beide vacatures
werden gekozen de heeren H. Hollestelle
en J. de Jonge Mz.
Besloten werd, in samenwerking met de
afd. Goes van de B. K. Middenstands-
vereeniging „De Hanze" pogingen te doen
ter herstelling van de gelegenheid voor
Belgische vluchtelingen tot inwisseling
van Belgisch geld door het Correspondent
schap van de Nederlandsche Bank.
Gebruik makende van het recht om in
het bestuur der Vereen, voor Handels
onderwijs 2 leden aan te wijzen, werden
als zoodanig gekozen de bestuursleden
P. A. C. Laban en A. F. de Paauw.
Tot bestuurslid van de Spaarkas, in de
vacature ontstaan door vertrek van den
heer A. C. Boluijt, werd gekozen de beer
F. X. Mannhardt.
Dinsdagavond a.s. zal in het „Slot
Oostende" alhier voor allen, die er be
lang in stellen door den heer Jhr. P.
J. Boogaerts, le luitenant bij den Vrijwil
ligen Landstorm te Domburg, een lezing
worden gehouden om op te wekken tot
het stichten van een aideeling Goes eu
omstreken van den Vrijwilligen Land
storm. Die vergadering zal worden, voorge
zeten door overste A. Klontje, militie
commissaris van Zeeland en waarschijnlijk
worden bijgewoond door den Territorial©!!
Commandant van Zeeland, den IIoogEd.
Gestr. heer Brockx. Allen die in het
Goesche land iets voelen voor de natio
nale verdediging beliooren Dinsdagavond
aanwezig te zijn en schitterend moet het
getal zijn dergenen die zich voor den
Vrijwilligen Landstorm aanmelden. Wij
wekken dus onze jonge mannen in Zuid-
Beveland opkomt Dinsdagavond half
acht in grooteu getale naar het Slot Oost
ende.
In verhand met bovenstaande kun
nen wij nog mededeelen, dat zich hier
ter stede een plaatselijk comité voor den
Vrijwilligen Landstorm heeft gevormd,
waarvan o.a. het gemeenteraadslid de
heer A. J. F. De Paauw lid is.
Vlissingen. 25 Maart. (V.D.) Het stoom
schip „Mecklenburg" van de Maatschapr
pijl Zeeland is Dinsdag door een vaartuig
van onbekende nationaliteit achtervolgd.
Het vaartuig loste eenige schoten, doch
wegens den grooten afstand kon niet wor
den uitgemaakt of deze op de Mecklen
burg waren gericht.
Nader wordt aan „De Maasbode" gej-
melcl; Als aanvulling op ons bericht, be
treffende het schieten op de mailboot
„Mecklenburg", hetwelk Dinsdagmorgen
ongeveer 7 uur plaats had, kunnen wij
nader melden, dat de stoomtrawler full
speed kwam aanvaren, wat te zien was
door het boegwater. De schoten werden
gelost op ongeveer 2 mijl afstand van de
„Mecklenburg", terwijl absoluut geen sei
nen waren gegeven en de trawler ook
geen vlag voerde. Het eerste schot kwam
terecht op ongeveer 50 meter afstand van
het middenschip', 't tweede schot suisde
hoven de brug, terwijl het derde achter de
boot in het water terecht kwam'.
Toen de schoten gelost werden is de
„Mecklenburg" met voile kracht doorga-
gestoomd, waardoor deze door haar groo-
tere snelheid spoedig: den trawler onij-
loopen was.
Vlissingen. 25 Maart (V.D.) De direc
tie van de Mij. Zeeland deelt mede, dat de
mailbooten onder toepassing van de voor
andere afvaarten geldende passagiers-uit
zonderingen, voortaan ook des Zaterdags
van Vlissingen en des Zondags van Lon
denTilbury vertrekken, zoodat weer een
dagelijksehe .verbinding met Engeland
is verkregen, uitsluitend voor passagiers
en mail.
De Belgische vluchtelingen heb
ben gisterennamiddag van 5 tot 6 uur
een bijeenkomst gehad in de O. L. Vrou-
wekerk aan den Singel, Waar de Eerwaar
de pater H. Willemis van de Lazaristen
te Luik de vergaderden, in de Vlaamsche
taal toesprak.
Donderdagavond hield de Zeereerw.
heer Dr. G. Piepers S.J., daartoe uitge-
noodigd door de K. S. A„- in 't Concert
gebouw alhier voor een stampvolle zaal
een van 't begin tot 't einde boeiende
lezing over de opgravingen van
Pompej i.
Spreker begon met eenige historische
feiten te bespreken. Pompeji, in 63 na
Christus door een aardbeving verwoest,
werd door de inwoners weer opgebouwd,
doch 16 jaar later, in 79 na Christus, door
een uitbarsting van den Vesuvius onder
de ascn bedolven.
In de 17e eeuw begon men met op
gravingen te doen, doch men deed deze
meer uit winstbejag, dan om de weten
schap. Eerst in de 19e eeuw begon men
systematisch de bedolven stad uit te
graven.
De archeoloog Torelli paste in 1865
voor 't eerst zijn methode van uitgraven
toe. Hij. liet eerst de straten uitgraven,
^vaarmee wel 10 jaar gemoeid waren. Eerst
daarna groef hij verder. Kwam men vroe
ger aan houtwerk, dan viel dit terstond
in puin, zoodra, het aan de lucht werd
blootgesteld. Torelli plaatste echter direct
een nieuwen balk voor den ouden in
de plaats, zoodat men zich thans een
beter denkbeeld kan vormen van het oude
Pompeji dan vroeger.
In het uitgegraven deel heeft men reeds
2000 lijken gevonden, ging spreker voort.
Nu kreeg het aandachtig luisterend pu
bliek een groot aantal mooie afbeeldingen
te zien.
De krater van den Vesuvius liet ons
zien, hoe het mogelijk was, dat de bij
uitbarsting uitgeworpen lava met groote
snelheid van de steile helling kwam ge
vloeid.
Herculanum, een stadje, ook aan den
voet van den Vesuvius gelegen, werd on
der den lavastroom bedolven. Deze stroom
had zulk een kracht, dat een standbeeld
van zijn voetstuk afgeworpen werd en bij
de opgravingen 20 Meter verder is
gevonden.
Pompeji werd slechts langzamerhand be
dolven. Eerst werden de wegen met een
IVï M. dikke laag puimsteen bedekt; daar
na viel een aschregen, die de stad ge
heel bedolf.
Spreker liet ook een reconstructie zien
van Pompeji, zooals dit er vóór de ver
woesting moet hebben uitgezien.
Merkwaardige platen waren o. a. het Fo
rum (de marktplaats) met openbare ge
bouwen, een straat in 't verwoeste Pom
peji en de plattegrond van de stad.
Eigenaardig is het, zeide spreker, dat
Pompeji met rechte straten is aangelegd,
terwijl men dit bij andere oude steden
niet aantreft.
De opgravingen moeten heel voorzichtig
geschieden. De asch wordt met kleine
schopjes uitgegraven en in mandjes weg
gevoerd.
Nog kregen we een kijkje op het huis
van de aanzienlijke familie de Vecchi,
welk -huis reeds ten deele was ontgraven.
Hoe bijvoorbeeld een lijk in zijn oor-
spronkelijken vorm kan te voorschijn ge
haald worden, lichtte spreker met enkele
woorden heel duidelijk toe.
Zooals gezegd is, viel tijdens de ramp
een regen van vochtige asch neer op
de ongelukkige stad. Dit slijk omgaf alle
voorwerpen, dus ook de lijken der om
gekomenen. Weldra, stolde het slijk, de
lijken verteerden en er ontstond in het
slijk een holte, die den vorm van het lijk
had.
Spr. maakte ons opmerkzaam op de
smalle straten. Waarschijnlijk vonden de
Romeinen deze geschikter, daar ze meer
schaduw boden, dan breede straten.
Dat de Romeinen balkons aan hun wo
ningen maakten zagen we ook op een der
vele platen. De groote steenen in de stra
ten dienden, aidus spreker, om den Ro
meinen gelegenheid te geven, bij. nat weer,
zonder .vuile voeten, de straat te kunnen
oversteken.
De zin der Romeinen voor versiering|
kwam vooral uit op de plaat van het
Badhuis. De gaten in den muur dienden,
do kleederen in te leggen.
Om ons een begrip te geven van een
Bom. waterleiding toonde spr. ons daj
„Aqua Claudia", die aan Rome haar wa
ter leverde.
Pompeji was ruim voorzien van water.
Waarschijnlijk was het door een zijtak
met de „Aqua Claudia" verbonden.
Dat de Romeinen veel van spelen hiel
den, bleek uit do groote theaters en
amphitheaters, die zij bouwden. Zoo kan
't klein theater van Pompeji 1600 man
bevatten en 't amphitheater 20.1)00 man.
Een merkwaardige plaat was die, welke
een groote moordpartij in (het amphitheater
voorstelde. Deze was zóó vreeselijlk dat
Nero voor enkele jaren het amphitheater
deed sluiten.
meinen de oude Grieken na. Ze hadden
Bij de (architectuur boots,teu de Ra-
echter geen marmer voor huu zuilen en
architraven, en maakten dezen maar van
metselwerk en tufsteen. Alles werd dan
wit geschilderd, om het nog iets op mar
mer te doen lijken. De tufsteenen archi
traven werden door balken gesteund.
Bij) den tempel van Apollo merkte spr.
op, dat er vóór 't gebouw een offeraltaar
stond. Stond zoo''n altaar in den tempel,
dan zou de rook van 't brandoffer den
tempel zwartrooken.
Van de offers hielden de heidenen 't
beste voor zichzelf, en gaven ze o.a.
de beenderen en 't vet aan de g'oden.
De tempel zelf was eigenlijk slechts
een museum, waarin het godenbeeld stond
met de benoodigdheden voor den goden
dienst.
Ook liet spreker een Pompejaansche
winkel zien. Boven zoo'n winkel, die
's nachts met planken wordt afgesloten,
woonden gewoonlijk heel arme menschen.
Toen spr. zoover gekomen was, werd
er een 10 minuten gepauzeerd.
Na de pauze liet spreker ons eenige
graven zien. Deze geleken veel op altaren,
en stonden langs den weg. De eigenlijke)
urnenkamer, waar de asch werd bewaard,
bevond zich heel onder aan. De groote
grafsteen diende tot vermelding van naam
en quaJiteit van den doode. Deze monu
menten leverden geschikte schuilplaatsen
voor roovers.
Behalve programma's der spelen staan
er op deze graven ook andere inscripties
gekrast, zooals versjes en namen. Depe
versjes zijn vaak van laag gehalte en
getuigen weer van de groote onzedelijk
heid der heidensche beschaafde wereld.
Eenige zeer merkwaardige lichtbeelden
werden ons daarna vertoond met betrek
king tot het Ro.meinsche huis.
Eenige kijkjes van verschillende Atria's
of voorportaais toonden ons, hoe de Pom-
pejanen met smaak hun woningen wisten
te verfraaien.
Ieder huis had zijn huisgoden of pe
naten, de beschermers der provisieka
mers. Sommige huizen hadden nog ee|n
tweede verdieping of coenaculum, waar
de bewoners dineerden. Huizen van drie
verdiepingen zijn zeldzaam.
Een mooie plaat was de tuin van 't huis
De Vecchi, alsook die van de primitieve,
Welk weder zullen wij hebben
Verwachting tot den avond van 27 Maart:
Meest matige, noordwestelijke tot wes
telijken wind. Zwaar tot halfbewolkte lucht.
Waarschijnlijk regen of sneeuwbuien. Weinig
verandering van temperatuur.
keuken in datzelfde patriciërshuis.
Nog eenige mooie platen gaven ons
de olielampen uit dien tijd, benevens ver
schillende bekers, allerlei vaatwerk, als
sierschalen en tafelserviezen te zien. Op
de bekers stonden vaak de afbeeldingen
van den dood, om de Romeinen aan te
manen, maar .veel te eten en te drinken,
daar 't leven toch spoedig is gedaan.
Ook kragen we een bakkerij met viier
molensteenen te zien, die den vorm van
diabolo's hebben.
Typisch was 't portret van den hakker
met zijn vrouw, hij éen echt Romeinsche
kop, zij een Grieksche schoonheid.
Hierna liet spreker eenige platen meti
mozaïeken zien. Deze ieder afzonderlijk
aanhalen zou te veel plaats vergen.
Vermelding verdient o.m. een mozaïek
tafelblad met de symbolen van den do-od,
ook ial om tot lustig eten en drinken
aan te sporen.
De muurschilderingen hij de oude Ro
meinen zijn meest nabootsingen van
Grieksche, speciaal Alexandrijnsche kunst,
zeide spreker. "Achtereenvolgens kregen
we 5 opeenvolgende stijlen yan wand
versieringen te zien.
Tot slot liet de spr. nog een heel mooi
mozaïek zien, voorstellende den slag tus-
schen Alexander en Darius bij Ipsus.
Spreker besloot zijn leerrijke rede met
er nogmaals op te wijzen, hoe, ondanks
de hooge beschaving der oude heidensche
maatschappij, deze toch diep bedorven
was, en er ons, zonder godsdienst, ook
niets zou overblijven dan zooi'n uiterlijke
beschaving aan te nemen.
Een daverend applaus beloonde dein
Eerwaarden spr. voor zijn boeiende lezing.
Nieuwdorp. Hedenmorgen had in den;
Sloepolder een ongeluk plaats dat wonder
hoven wonder goed afliep'. Toen een mi
litaire auto den o-pril Wijl het café Priester
opreed, gleed deze door de glibberigheid,
van den weg den dijk af 'en kantelde hals
over kop met de vier inzittende militai
ren naar heneden. Gelukkig rolden allg)
vier uit de auto, voor dat deze te water
kwam. De inzittenden bekwamen slechts
eenige lichte kwetsuren, welke door dr.
Bijl verbonden werden. De auto was erg
beschadigd.
Wcmeldinge. Benoemd tot tijdelijk di
recteur der gasfabriek alhier, dhr. J. v.
d. Vliet te Arnemuiden. (Z.)
Ossenisse. Ook hier zijn de Engelsche
vliegtuigen, waarvan een bij1 Kruiningan
is geland gezien. Woensdagmorgen, om
streeks halt acht vlogen er twee over
deze gemeente Zij kwamen uit het N.W;.
en verwijderden zicli in Z.O. richting.
Omstreeks 8 uur kwam er een uit N.W.
richting ,ging door het N. en vervolgens
naar het Z.O., wat er op scheen te wij
zen, dat het de Schelde volgde.
Ook hoven andere plaatsen van
Zeeuwsch-Vlaanderen, zooals Koewacht,
Boschkapelle enz, zijn de vliegmachines
gezien, wijl die berichten alle op hetzelfde
neerkomen is het onnoodig ze afzonder
lijk te vermelden.
Koewacht. Zekere G. uit de aangren
zende gemeente Stekene was soldaat ge
weest hij het Belgische leger, had dapper
medegevochten voor zijn vaderland; doch
bij het terugtrekken van het leger was
hij in plaats van zich te laten intemeèren
naar vrouw en kinderen gegaan. Zijn uni
form en geweer had hij' op zijn erf be
graven en geen haan kraaide er naar
meende hij dat hij' in het Bel
gische leger had gediend. Deze week stond
hij ijverig zijn land te bewerken, toen
hij door twee landgenooten werd aange
sproken, die hem vriendelijk verzochten
den besten weg naar de grens te wijzen.
Goedwillig ging hij een eindje met hen
mede, zich verontschuldigend, dat hij' niet