mann,
GOES.
De Groote Oorlog.
No. 27,
Donderdag 4 Maart 1915.
Elfde Jaargang.
ierhemden.
IJ
p
BREDA.
>TE ZENDING
>OR
MAAT
lelsch Piqué
in wit hemd
prima Borst.
210, 240 ct.
i9 35 cent.
i71/,— 55 cent.
f70 80 cent.
Tricot Heeren
Broeken en
Borstrokken.
75,115,150 ct.
G
Versdiijnl eiken MAkHBAG-, WOENSOAE- tn VRUOkEAVDHD
I f®* A gulden bij 1 A A gulden bij A A gulden A f"
De ziel van Vlaanderen.
1
Losse Oorlogsberichten.
Welk weder zullen wij hebben
enhoui, Kerkbanken,
hoolbanken enz enz.
van den oorlog
|loen lage prijzen,
veer aangeboden.
|fd zijn.
N
|iik van de Wortelboer's
tela tegen de influenza,
(svertering, maagkwalen,
eugen of bedrog. Vraagt
Jdat is het beste bewijs,
ïinkeliers verkrijgbaar.
>n zijn van portret en
rtret en handteekening
echt.
2736, 45,
57'/2, 70, 80,
cent.
j'erstond gevraagd
nih mum couwt
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes f 0.75, daarbuiten f 0.95.
Afzonderlijke nummers 5 cent, dubbele bladen 10 cent.
Advertentiën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór
half drie en Vrijdag vóór een uur 's namiddags.
Kantoor v. d. Administratie: Ganzepoorfstraat C 209, GOES.
Tel. interc.Directie no. 33. Redactie no. 97.
Reclameberichten 25 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prijs.
Advertentiën van 15 regels ƒ0.50; iedere regel meer 10 Ct.
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 _X berekend.
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Ct. a contant.
De abonné's op dit blad, in het bezit der door de mm A gulden bij verlies van beide J H A gulden bij
directie uitgereikte polis, zijn, overeenkomstig de 1 L I 11 I banden, voeten of oogen. j| L g verlies van een
daarvoor vastgestelde Verzekeringsvoorwaarden, I I I li I Voorts bij ongeneeselijke I 9 9 hand, voet
GRATIS verzekerd tegen ongelukken voor: I verstandsverbijstering; of oog;
De uitkeering der bovenstaande bedragen is gewaarborgd door de „Hollandsche Algemeene Verzekerings-Bank'
M B. 9 9 verlies van een (99999 verlies 9_ 9 9 verlies van M BUu
I H1 1 band, voet I I 9 9 van een I 9 een M p
U of oogg duimwijsvinger
te Schiedam.
gulden bij
verlies van
eiken anderen
vinger.
In inwoning, voor
by M. VAN STEE, O*»»"'
„Veurno is steeds nog het doel der
vijandelijke obussen, die er met regel
maat bij tusschenpoozan op neerhage-
len.... Rn hot oude Vlaamsche schoon
yan dit lieve stedeke heett er zwaar
onder te lijden. De een na den ander
■worden die mooie, karakteristiek 17e
eeuwsche geveltjes getroffen, dfe rond
degroote markt samenhokken. De fraaie
Gothische Sint-Walburgiskerk is ook
al geraakt op verschillende plaatsen en
een der kostelijke gebrandschilderde ra
men ligt in gruizelen."
Zoo luidt het in een brief, uit De Panne,
in den Zuidwestelijken uithoek van België,
aan „De Tijd" geschreven en het klinkt,
voor wie kunst en schoonheid mint, als
een noodgeschrei over den gruwel der
verwoesting, die sinds vijf maanden in
het schoone, ons stamverwante Vlaan
deren een helschen sabbath viert.
Voorzeker past het niet, in een al te
eenzijdige bewondering voor wat penseel
en beitel wrochtten, het hart te sluiten
voor mededoogen en deernis over het ver
lies van zoo tal van kostbare menschen-
levens, over zooveel vergoten menschen-
tloed, over zooveel verwoest geluk, over
zooveel gebroken welvaart, die deze ramp
zalige krijg over België deed komen. Maar
toch, wie kan zonder droefheid de vernie
ling aanzien zooveler kunstgewrochten in
hel schoone Vlaamsche land, als hij over
denkt, hoe daarmede als het ware een
stuk van Vlaanderen's ziel wordt weg
gesneden. Want zoowel de prachtige
kerken 1) te Leuven, Lier, Gent, Antwer
pen, Mechelen, Yperen, Brugge als de
trotsche belforten, hallen en stadhuizen
te Oudenaarde, Leuven, Brussel, Antwer
pen, Yperen, enz. vertolken zoowel den
bloei en luister des verledens als het
karakter en de geaardheid van het volk,
dat ze schiep en zijn daardoor monumen
ten in den waren zin des woords.
En de treffende bijzonderheid, dat zoo
wel de profane als de gewijde Vlaamsche
bouwwerken, wier loem de wereld ver
vult, dien overheedijken spitsboogstiji
vertoonen, welke zoo bij uitstek geschikt
is het gemoed religieus te stemmen,
spreekt voor de waarheid, dat de stoere
Vlaamsche natie der middeleeuwen haar
dubbelen aard van geloovig en arbeid
zaam volk in steen heeft willen uitdruk
ken, opdat nog eeuwen nadien zijn ranke
belfortspitsen, zijn trotsche halletorens,
zijn sierlijke stadhuisgevels en zijn mach
tige kathedraalgewelven als een in arduin
gehouwen „ora et labora" tot het nage
slacht zouden spreken. Wel mocht de
Vlaamsche dichter, waar hij zijn land be
zingt, bewonderend uitroepen
„Waar schittert toch
De houwkunst nog
Zoo heerlijk als bijl U. Wien vlecht ze een
[rijker krone?
Uw tempelen van hecht arduin
Belaan met eeuwen op de kruin,
Zijn hu» bestemming waard, waard dat
[de Heer er wone,
(Zij wijzen aan het oog de blijken uwer
[gunst,
Die hen heeft opgesierd met peerlen van
[de kunst." 2)
Die schoone monumenten der Vlaam
sche bouwkunst zijin voor onze Zuider-
taalbroedeirs en voor wie met hen mede
leeft, als een spiegel, waarin zij de Vlaam
sche volksziel zien weerkaatst, als eerj
altijd open beek, waarin zij1 de glorie
van het verleden, de roem hunner vade
ren lezen en de grootheid van dien over-
schoonen tijd, toen burgerdeugd en vrij
heidszin, door godsdienst geadeld, op
vreemden trots en dwingelandij zoo menig
schoone zege wisten te behalen, met nam©
in 1302, toen
't krachtig sein van een paar'
[Vlaamsche woorden,3)
me de overweldigers gelijk een donder
[hoorden,
Aan 't glorierijkste feit van Vlaanderen
['t aanzijn gaf;
(En) op het wraakgeroep van (Vlaande
[ren's) burgerhelden
De krijgsmoed van den Lande onlblaakte
[in Kortrijk's velden
En schonk er Frankrijks macht een
[graf I" 4)
En thans? Hoe menig monument, hoe
menig kunstgewrocht viel in den jong-
sten tijd ten offer aan het Duitsch ge
weld, zoovaak verward met Duitsche
kracht I
De Leuvensche hallen, hervormd tot
een reuzenboekenschiijh ter bewaring der
wetenschappelijke schatten eener wereld
beroemde universiteit, gingen met gansch
hun kostbaren inhoud in de vlammen
op. De machtige St. Pieterskerk in de
zelfde stad werd droevig geschonden, ge
lijk de Sint-Romboutskerk in het oude
Mechelen en de Sint-Martinuskerk
in het schilderachtige Yperen. De
eenig-mooie en indrukwekkende laken
hallen van Yperen, bekroond door den'
machtigen toren, symbool van Vlaam
sche kracht en Viaamschen durf, gedenk
zuil
dier Neringen en Gilden
Die elk gelijk een legerschaar
Het harnas gespten in gevaar
En wilden wat was recht en wonnen wat
[zij wilden." 5)
werden den 22en November 1914 een
prooi van het alvernielend vuur.
En dan zwijgen wij over de verwoesting
van zooveel aantrekkelijk Vlaamsch ste
denschoon in Dendermonde, Dixmuidenj,
Nieuwpoort, Veurne, enz. enz. Wel wordt
hier het woord van Schaepman ons op
schrikkelijke wijze verduidelijkt
„Daar vaart langs heel de wereld een
[woeste doodsorkaan
De scheppingen der menschen ver
rijzen en vergaan!"6}
En het Vlaamsche land zal, o, zeker
welke minnaar van recht en rechtvaar
digheid hoopt zulks niet! na den krijg
verrijzen tot een nieuw volk, door druk
geadeld, in tegenspoed gestaald, maar nog
lang, zeer lang zal het treuren over den
ondergang zijner kunstjuweelen als over
het verlies van een stuk eigen ziel en
leven.
Dit bedenkende, grijpt ons, Noord-
Nederlanders door stam en taal den Vla
mingen nauw verwant, eenzelfde weemoed
aan over de vernietiging van zooveel
schoons. Maar een blik op het gelaat on
zer Zuiderbroeders schenkt ons moed.
Want wiji lezen daarin een veerkracht,
die door geen tegenspoed wordt gebro
ken, een vertrouwen, die- door geen ram
pen wordt geknakt, een moed, die de
ongunst der tijden braveert, gelijk in de
dagen van Breijdel en De Coninck.
En als wij ons soms bekommerd af
vragen, of de Vlaamsche Leeuw, getemd
en onmachtig, voortaan zal nemen wat
de Duitscho hand hem geelt, dan ant
woordt ons de strofe van het Vlaamsche
Volkslied
Hij 7) strijdt nu duizend jaren
Voor vrijheid, land en God
En nog zijn zijde krachten
In al haar jeugdgenot.
Als ziji hem macht'loos denken
En tergen met een schop,
Dan richt hij zich bedreigend
En vrees'lijk voor hen op!"
En wij begrijpen de geestdrift waarmede
de Vlaming het refrein zingt van „De
Vlaamsche Leeuw":
„Zij zullen hem niet temmen
Zoolang een Vlaming leeft,
Zoolang de Leeuw kan klauwen,
Zoolang hij tanden heeft!"
Prof. Leo va:i Puijvelde uit Gent moet
onlangs te Amsterdam gezegd hebben dat Bel, ii,
bij gebrek aan koningen en bisschoppen geen
grootscbe kathedralen heeft als Frankrijk b.v
met sjjn gotbiscbe tempels le Parijs, Reims,
Amiens, Chartres, enz. Wat niet wfgneemt,
dat b.v. de Onze Lieve Vrouwekerk te Antwer
pen vóór de Reformatie, toen de Beeldenstorm
hsar nog niet had onttakeld, een der schoonste
kerken der Christenheid was en nu nog ên doo,*
zijn prachtigen toren ên door zijn zeven benken
eenig is in Europa.
2) H. L. Ledegacck, „De drie Zustersteden"
(Gent)
3) Bij den Viaamschen opstand te Brugge in
1302 werden de Franschen gedwongen de woor
den „schilt ende vriendt" uit te spreken Wie
zulks niet kon, werd gedood.
Ledeganek, t. a. pl. (Brugge).
6) Ledeganek, t. a. pi. (Gent).
6) tya Sofia", inleiding
7) Elij d.w.z. de Vlaamsche Leeuw.
De toestand.
Bij het zeer geringe nieuws, dat ons
van de onderscheiden oorlogsvelden be
reikt, is aller aandacht gevestigd op En-
geland's tegenmaatregel tegen Duitscih-
land's duikbootenblokkade, zooals minis
ter Asquith's verklaring dit aan het Pare
ment heeft blootgelegd en op de nota
van Amerika aan Duitschland en Enge
land.
In die nota van 22 Februari drukt
de regeering der Vereenigde Staten de
hoop uit, dat Duitschland en Engeland
door wederzijdsche concessies een grond
slag voor een overeenkomst zullen vin
den, om den vreeizamen neutra'en han
del van de grootste gevaren te bevrij
den, waaraan zijn schepen bij de vaart
d'oor de kustwateren der oorlogvoerende
landen zijn bloot gesteld.
Deze aansporing kan geenszins als een
voorstel der Amenikaansohe regeering gel
den, die natuurlijk niet het recht bezit;
om voorwaarden Voor zulk een overeen
komst voor te stellen, ofschoon zij zelf
en de bevolking der Vereen'gde Statcïi
rechtstreeks en in groote mate bij deze
kwestie geïnteresseerd zijn.
Zij neemt slechts die vrijheid, welke
naaT haar meening aan een oprechten
vriend, die den vurigen wens,oh koes
tert om geen van beide naties in moei
lijkheden te brengen, en toch de gemeen
schappelijke belangen der mensehheid te
kunnen dienen, toegestaan is.
Deze aansporing dient dan om tussohen
Engeland en Duitschland een overeen
komst te doen sluiten, waardooir:
lo. besloten wordt, geen drijvende mij
nen zonder meer uit te strooien. Die ver
ankerde mijnen zullen uitsluitend voor
oorlogsdoeleinden dienen, en niet verder
in zee gelegd worden, dan de draag
wijdte van een kanon vanaf de kust be
draagt. Alle mijnen zullen een officieel
kenteeken dragen en zoo geconstrueerd
worden, dat zij onschadelijk worden, zoo
dra zij van de verankering losslaan.
2o. Er wordt besloten, dat geen on
derzeeërs der beide regeeringen een aan
val zullen ondernemen op handelsschepen
van welke nationaliteit dan ook, tenzij
om het recht van aanhouding en onder
zoek te kunnen uitoefenen.
3o. Men komt overeen, dat de schepen
van geen van beide naties op haar han
delsschepen de neutrale vlag zullen ge
bruiken als krijgslist of om onkenbaar
te worden.
4o. Engeland keurt goed, dat levens-
en voedingsmiddelen niet als conlrabande
beschouwd worden, en dat de Britsche
autoriteiten geen scheepsladingen van zul
ke goederen zullen sloren of aanhouden,
als zij aan firma's in Duitschland ge
adresseerd zijn, welke door de Vereenigde
Staten gemachtigd zijn, om deze ladin
gen in ontvangst te nemen en aan de
geconcessionneerde Duitsche wederver-
koopers tot uitsluitende verdeeling onder
de burgerlijke bevolking te leveren.
5o. Duitschland keurt goed, dat le
vens en voedingsmiddelen uit de Ver
eenigde Staten of uit andere neutrale
landen aan zulke firma's geleverd wor
den.
Ten slotte protesteert de Amerikaan
sche regeering tegen de opvatting alsof
zij eenig rec'ht der oorlogvoerenden of
neutralen, dat door de beginselen van
het volkerenrecht vastgesteld is, erkent!
of loochent. Zij zal veeleer deze overeen
komst als een gedragslijn beschouwen,
welke meer op doelmatigheid dan op wet
tigheid of recht steunt.
Tot dusver de nota.
De oorlogs-woede blijft intussohen Euro
pa verscheuren en zijne vernielingen aan
richten.
Hij kost ons nu 2 millioen pond per
dag, zeide de Engelsohe eerste minis
ter.
Twee millioen pond, d.i. vier en twin
tig .millioen gulden, en dat enkel voor
Engeland, per dag!
Geen reusachtiger en afschuwelijker ie
kens om is denkbaar, dan die van de
verliezen in dezen strijd geleden.
En tientallen van jaren zullen noodig
zijn om eenigennale te herstellen, wat
thans in weinige maanden tijds werd ver
woest, stuk geschoten, plat gebrand, in
den grond geboord, in de lucht gebla
zen, verdelgd.
Eigen (telefonische en telegrafische) berichten
van 2 Maart, 5 uur 's namiddags.
Berlijn. (Off.). Van het front valt noch
op het Westelijk, noch op het Oostelijk
oorlogstooneel iets bijzonders te melden.
Weenen. Aan het front in Gallicië viel
niets bizonders voor.
Aken. (Part.) Per koerier tot de grens.
Hier passeerde een trein, welke verniel
de auto's en eenige onbruikbaar geschoten
kanonnen vervoerde. Deze kwamen van
de Yzerlinie.
Parijs, Communiqué van gisteren
avond 11 'uur. Door de regen en sneeuw
stormen werden de operaties zteer belem
merd. Ten noorden van Mesnil in Cham
pagne hebben wij een hevigen tegenaanval
afgeslagen. Wij hebben nieuwe vorde
ringen gemaakt en de terreinwinst behou
den. In het Le Pretrebosch bij Pont a
Mousson hebben wij een blokhuis ver
overd. Te Sultzeventer ten noordwesten
van Munster hebben wij Zondagnacht een
hevigen aanval afgeslagen.
Petersburg. (Officieel). Uit het front
van Kaukasië wordt gemeld: Onze troe
pen, die in de kuststreek optreden maak
ten zich op 28 Februari meester van
de haven van Khopa, Deze haven is voor
de Turken nit een militair oogpunt van
groot belang. Aan de andere fronten is
de toestand ongewijzigd.
New-york. Dermburg (Duitsch oud-
minister van Koloniën) spreekt het ge
rucht tegen, dat Graaf Bernstorff de
Duitsche ambassadeur te Washington te
rug geroepen zou zijn.
Kardii aal Mercier en de vermoorde priesters.
De Pruisische kolonel Weingers, com
mandant van het district Mechelen, zond
den 15on Jan. een schrijven aan kardi
naal Mercier, waarin hij hem vroeg welke
priesters in het diocees Mechelen on
schuldig! zouden zijn gedood. De kardinaal
zond dadelijk een lijst van de geestelij
ken van zijn diocees, die bij' zijn weten
door Duitsche troepen waren gedood en
deed het voorstel een commissie van
onderzoek te benoemen, bestaande, uit
een gelijk aantal Duitschers en Belgen,
onder voorzitterschap vain den vertegen
woordiger van een neutraal land.
De kardinaal heeft tot nu, toe geen
antwoord op dit voorste] ontvangen.
(MsWode
De Dacia".
„De Maasbode" schrijft:
Zeker om hun Engelschen vrienden voor
nieuwe incidenten met het „zusterland"
Amerika te besparen hebben de Fran
schen zich dus van de „Dacia" meester
gemaakt. Het schip behoorde, gelijk men
weet, vroeger tot de HamburgAmerika-
lijb en werd door een Duitsch Amerikaan
gekocht, die het onder Amerikaansche
vlag met een lading katoen naar Bremen
Verwachting tot den avond van 4 Maart:
Matige tot krachtiger, Zuidelijke tot Zuid
westelijken wind, betrokken tot zwaarbewolkt.
Waarschijnlijk nog regenbuien. Weinig ver
andering van temperatuur.
zond. Later werd do bestemming van de
„Dacia" veranderd in Rotterdam. De reis
werd vooral ondernomen om uit te. ma
ken, of Engeland het verkoopen van Duit
sche schepen aan neutrale personen er
kennen of beslag op die schepen leggen
zou.
Een Fransche kruiser heeft nu deu
knoop doorgehakt 011 de „Dacia" buit
gemaakt. En komen er bezwaren of pro
testen, wel dan beroept men zich slechts
op de reciprociteit en de noodzaak, waar
in men verkeert om uiterste maatregelen
te nemen.
Nader meldt men uit Brest:
Op de „Dacia" is, de Fransche vlag
geheschen. Omtrent de lading is nog
geen beslissing genomen. De bemanning,
bestaande uit Amerikaansche onderdanen
en neutralen, zal worden ontscheept en
naar hun eigen land worden teruggezon
den.
Onderscheiding.
FRANKFURT, 27 Febr. (O.V.) De
„Frankf. Ztg." verneemt uit Gonstanti-
nopel, dat keizer Wilhelm aan den Turk-
schen minister van oorlog, Enver Pascha,
het IJzeren Kruis heeft geschonken.
Enver Pascha dankte telegrafisch in de
warmste bewoordingen.
Buitendienststelling van Russische Generaals.
BERLIJN, 27 Febr. (K.N.) Het „Nowoje
Wremja" publiceert, met goedvinden blijk
baar van de censuur, een lijst van 26
generaals, die in den laatsten tijd zijn
gepensioneerd of ter beschikking gesteld.
Daaronder bevinden zich 12 divisie-ge
neraals. (Msbode.)
Generaal Leman.
Uit Zurich wordt gemeld, dat de
dochter van den Belgischen gene
raal Leman, den verdediger van
Luik, aau het internationaal comité
van hot Roode Kruis te Genève verzocht
heeft er werk van te maken, dat haar
vader, die niet meer loopen kan, als in
valide uit zijn krijgsgevangenschap worde
ontslagen.
De Dardanelles
KONSTANTINOPEL. (Officieel). De vij
andelijke vloot ging Wijl groote tusschen-
poozen voort de batterijen in Sedul Bahr
te beschieten. De vijand trachtte te ver
geefs verkenningstroepen te ontschepen.
Vijf vijandelijke pantserschepen werden
door onze granaten getroffen en den
terugtocht genoodzaakt.
Een bekendmaking van Von Bissing.
De volgende bekendmaking is versche
nen De door de verordening van 20 Janu
ari 1915 (Wet en Verordeningsblad voor
de bezette streken van België no. 35),
tot 28 Februari 1915 verlengde termij'n
voor protestheffingen en andere tot waring
van regres bestemde rechtsmiddelen,
wordt hierdoor tot den Slen Maart 1915
verlengd. De verordening van den koning
der Belgen van 3 Augustus 1914 betref
fende de terugtrekking van Bank-tegoed
met de beperking, dat zij door de verorde
ning van den koning der Belgen van
6 Augustus 1914 en mot de uitbreiding,
die zij door de verordening van 23 Sep
tember 1914 (met een verordeningsblad
voor bezette streken van België, no. 4),
verkregen heeft, blijft tot 31 Maait 1915
van kracht.
De Gouverneur-Generaal in België, vrij
heer Von Bissing, Generaal-0verste.
(Maasbode.)
