De Groote Oorlog.
Zaterdag (4 Januari 1915
Elfde Jaargang.
No. 4
Verschijnt eiken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Dit nnHiffler bestaat uit 6 bladzijden.
EERSTE BLAD.
Een fout.
Losse Oorlogsberichten.
KERKNIEUWS.
ij LLJ i 'x i i i i i i II
Welk weder zullen wij hebben
UIT ZEELAND.
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes f 0.75, daarbuiten f 0.95
Afzonderlijke nummers 5 cent, dubbele bladen 10 cent.
Advertentiën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór
half drie en Vrijdag vóór een uur 's namiddags.
Kanfoor d. Administratis: Ganzepoorfstraaf C 209, GOES
Tel. interc.Directie no. 33. Redactie no. 97.
Reclameberichten 25 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prijs.
Advertentiën van 15 regels ƒ0.50; iedere regel meer 10 Ct.
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 X berekend.
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Ct. h. contant.
De abonné's op dit blad, in het bezit der door de
directie uitgereikte polis, zijn, overeenkomstig de
daarvoor vastgestelde Verzekeringsvoorwaarden,
GRATIS verzekerd tegen ongelukken voor
<500
gulden bij verlies van beide
handen, voeten of oogen.
Voorts bij ongeneeselijke
verstandsverbijstering
I l®8 gulden bij I gulden bij gulden bij
ia H verlies van een m I B 9 8 verlies B B verlies van M
1 Z flI S hand, voet I B B B B van een 8 een M I
IW of oog; duim; wijsvinger. M
gulden bij
verlies van
eiken anderen
vinger
De uitkeering der bovenstaande bedragen is gewaarborgd door de „Hollandsche Algemeene Verzekerings-Bank" te Schiedam.
Toen de hertog van Enghien op bevel
van Napoleon uit zijn huis te Ettenheim
was opgelicht en in de kasematten van
het slot te Vincennes was gefusilleerd,
vroeg men aan den sluwen staatsman
Talleyraud, wat hij daarvan dacht. Deze
antwoordde: c'est pire qu' un crime,
c'est une faute. „Het is erger dan een
misdaad, het is een fout."
Deze woorden kan men toepassen op
de actie, die door de Duitschers tegen
kardinaal Mercier wordt ondernomen.
Waar toch deze kerkvorst in zijn her
derlijk schrijven zijne onderhoorigen aan
spoort tot een lijdzaam aanvaarden van
den bezettingstoestand van België door
de Duitschers en er nadrukkelijk op wijst,
dat het niet aan de bevolking maar al
leen aan het leger der bondgenooten
toekomt aan dezen toestand een einde
te maken, daar moet het op zijn zachtst
onvoorzichtig heeten, den kardinaal in
de uitoefening zijner bestuursfuncties te
willen bemoeielijken en hem. „manu mi-
litari" te willen dwingen, zich te voegen
naar de opvatiingen der Duitsche mili
taire autoriteiten.
Zelfs de passage van den brief, waarin
Zijne Eminentie de liefde en achting der
Belgen alleen opeischt voor hun ko
ning en h u n regeering, kan voor loyaal
denkende Duitschers geen aanleiding zijn
daarover den Mechelsen kerkvorst zoo
hard te vallen als de berichten daarom
trent doen gelooven.
Want behalve dat de bezetting van
België geenszins identiek is met de op
name van dat land in het Duitsche rijk
dit zal de toekomst nog moeten beslis
sen kan de kardinaal zich beroepen
op hetgeen Von der Goltz bij zijn aan
vaarding van het gouverneursambt te
Brussel zeide, dat hij volstrekt niet wilde,
dat de Belgen hun vaderlandslievende
gevoelens zouden behoeven te verloo
chenen.
Houdt men verder in het oog, dat een
derde deel van het Duitsche rijk Katho
liek is en zijn bondgenoot Oostenrijk-
Hongarije zelfs voor het grootste ge
deelte Roomsch-Katholieken als onder
danen heeft, dan kan het niet anders of
een hardhandig optreden tegen een zoo
hoog staanden kerkelijken waardigheids
bekleder, omtrent wiens deugd en ge
leerdheid een roep gaat tot ver buiten
Europa's grenzen, zal in wijden kring
droefheid en ontstemming verwekken bij
de bewoners van Germanje en de Donau-
monarchie, zonder nog te spreken van
de gevoelens, die deze daad bij de tegen
standers, de bondgenooten, zal wakker
roepen en den indruk, die zoo iets teweeg
zou breDgen bij het Vatikaan, waarmede
keizer Wilhelm gaarne op goeden voet
staat.
Indien de Duitsche regeering zoo
voorgaat, zal zij zelve de oorzaak zijn,
dat in geheel de beschaafde wereld zich
een ontstemming tegen het Duitsche rijk
en al wat Duitsch is, vastzet, die aan
Duitschland's in- en uitwendige groot
heid en welvaart veel meer schade, tot
in de verre toekomst, toebrengt dan de
zwaarste nederlagen op liet oorlogsveld
zulks vermogen.
En wie, die niet blind is voor de vele
voortreffelijke eigenschappen, die de
Duitsche natie ondanks alles sieren, zal
zulks niet moeten betreuren
Duitschland speelt in deze kwestie
hoog spel, maar of het zal winnen, valt
te betwijfelen.
N.B. Deze driestar was geschreven in
de veronderstelling, dat de berichten
van „De Tijd" omtrent de gevangen
houding van den kardinaal geloof ver
dienen.
„De Maasbode" vestigt er de aandacht
op dat geen officieel bericht van de ge
vangenneming was ingekomen. Inmid
dels bevatte „De Tijd" van heden (Don
derdagavond) weer tal van bijzonderheden
over dit geval. De kardinaal zou sinds
Zaterdag in zijn paleis door Duitsche
soldaten worden bewaakt. Zelfs geeft
het blad uitvoerige mededeelingen over
het verhoor dat de Duitsche commandant
Zijne Eminentie deed ondergaan.
Vanmorgen evenwel drukte „De Maas
bode" in zijn ochtendeditie het navol
gende bericht af:
Kardinaal Mercier.
BRUSSEL, 7 Jan. (W.B.) Het bericht
in buitenlandsche bladen als zou de
aartsbisschop van Mechelen, kardinaal
Mercier, wegens het door hem uitge
vaardigde herderlijk schrijven, in zijn
paleis bewaakt worden of zelfs gevan
gen genomen zijn, is volkomen valsch.
Ook de verdere bewering dat Bel
gische priesters wegens voorlezing of
verspreiding van liet herderlijk schrij
ven in hechtenis werden genomen, is
onjuist.
Het is te hopen, dat dit bericht van
het Duitsche Wolff-Bureau de waarheid
bevat Niet onmogelijk is het intusschen
dat inderdaad de woning van den kar
dinaal in den aanvang is bewaakt, maar
die vrijheidsberooving op hoog bevel
gezien den enorm ongunstigen indruk,
dien zij maakte is gestaakt. De
Redactie.
De toestand.
Generaal Potiorek heeft het bij de Oos
tenrijkers leelijk verkorven. Hij had de
volledige onderwerping van Servië tegen
Kerstmis in het vooruitzicht gesteld en
werkelijk scheen het dien kant Uit te
gaan toen zijn legers den 2en December
Belgrado binnenrukten.
Maar het blaadje keerde spoedig om
uit schier gansch Servië werden de Oos
tenrijkers verjaagd onder voor hen ont
zaggelijke verliezen. De berichtgever van
de „Daily Telegraph" te Nisj becijfert, dat
na de 148,000 man, welke Oostenrijk tot
medio' October in Servië aan dooden, ge
wonden en zieken verloor, de verliezen
sedert 1 November aanmerkelijk grooter
zijn, namelijk 180.000 man, zoodat het
totaal verlies-cijfer stijgt tot bijna 330.000
man, van welke er 68.900 gevangen zijn
genomen.
Nu wil de opvolger van generaal Po
tiorek, aartshertog Eugenius, het opnieuw
beproeven met een kersverschen veld
tocht. Maar dat is gemakkelijker gezegd
dan gedaan. Deskundigen hebben becij
ferd, dat voor zoo'n veldtocht een leger
van één m i 11 i o e n manschappen noo-
dig is en - zoo beweert althans de
berichtgever van de „Daily Telegraph"
OostenrijkHongarije beschikt thans niet
over zoo'n troepenmacht, daar het in Gal-
licië de handen al vol heeft Als het
waar is, dan is het een leelijke tegen
valler voor Oostenrijk, dat het 't kleine
Servië tot heden toe nog niet afdoende
heeft kunnen tuchtigen.
Ook do Duitschers hebben hun aandeel
in de teleurstellingen van den krijg.
Toen Von Hindenburg uit Thorn op
rukte, aan den ijzeren greep van het om
singelende Russische leger wist te ont
komen en den vijand zware slagen toe
bracht, werd in Duitschland gejubeld, als
ware Rusland den ondergang nabij. Weken
zijn sinds dien verstreken en.Zooals
op het oogenblik de zaken staan, is de
positie der Duitsche troepen in Polen niet
zoo gunstig als de „Leipzig-overwinning"
van Von Hindenburg deed verwachten.
Ofschoon de Duitschers een aantal Rus
sische stellingen op den noordelijken vleu
gel veroverd hebben, en de Russen zich
achter de Boezra-Rawka-lijn moesten te
rugtrekken, is de weg naar het Oosten
nog steeds versperd. De positie der Rus
sen is in deze linie een hijzonder gunstige
en zij vooral trekken uit de veranderde
oorlogsmethode de voordeelen. Hunne
veldstellingen zjjn zeer sterk bevestigd
en toegerust met alle technische hulpmid
delen.
Duitschland is dus nog altijd op een
hooge krachtsinspanning in het Oosten
aangewezen: het wqadt verhinderd daar
zijn legermacht te verzwakken teneinde
in het Westen hulp te bieden aan zijn
troepen, die aan een steeds onstuimiger
offensief der bondgenooten zijn blootge
steld. Ook het weder loopt hen in het
Westen tegen. Zij hadden gehoopt op
strenge vorst, om zoodoende de inundatie-
moeieiijkheden aan de Yser te overwin
nen. Reeds waren de soldaten men
moest de handigheid en het aanpassings
vermogen der Germanen bewonderen
van schaatsen voorzien.
Maar nu regen en wind de plaats van
sneeuw en ijs innemen, geven zijl zoo
zegt men althans den moed op om
bij de Yser te kunnen doorbreken.
Doch zij, hebben nog meer koorden op
hun boog.
De correspondent van de „Times" te
Nancy meldt, dat de berichten, door vlie
gers overgebracht uit Metz, er op wijzen,
dat de Duitschers op dit deel van het
front een nieuwe actie voorbereiden. Zoo
wel te Metz als in Straatsburg trekken
zij een groote troepenmacht samen. Ver
scheiden regimenten, die in het Noorden,
bij Dixmuiden en Yperen hebben gevoch
ten, en waarvan sommige aldaar groote
verliezen hebben geleden van een was
nog maar een vierde over zijn naar de
grensvesting Metz gevoerd en daar op hun
oorspronkelijke sterkte gebracht. Voor de
stad zijn nieuwe verschansingen gegraven
en er wordt een spoorweg aangelegd.
Deze spoorweg is mogelijk, zoo niet
waarschijnlijk, bestemd voor het transport
van zwaar geschut naar St. Mihiel over
Thiancoürt, en de algemeene indruk is
er een van koortsachtige haast met een
bepaald doel voor oogen.
Aldus de correspondent van de „Times".
Men herinnert zich nog, dat er indertijd
veel over de omstandigheid gesproken is,
dat, de Duitschers, nadat zij bij St. Mihiel
het Maasfort Camp des Romains hadden
veroverd, hun actie tegen de Maaslinie
niet voortzetten (tengevolge waarvan het
front aldaar zoo'n eigenaardigen vorm
heeft behouden), maar in het Noordwesten
gingen optreden. Men bracht zulks in ver
band met de vervanging van von Moltke
als chef van den generalen staf door von
Falkenhayn.
Aan de Yser hebben de Duitschers niets
bereikt. Misschien willen zij het ten slotte
toch nog eens tegen de Maaslinie probee-
ren. Een offensief tegen die 'linie (veron
dersteld dat het succes heeft) zou tevens
een doorbraak van de Franschen in de
zoo gevaarlijke streek ten Noorden van
Verdun verijdelen.
Toen wij als jongen op school les kre
gen in de natuurlijke historie, vertelde
de meester van den struisvogel, dat dit
dier bij de nadering van een vijand den
kop in het zand steekt. Ik zie den vijand
niet, zoo denkt het beest, dus, conclu
deert het met struisvogellogica, ziet de
vijand mij ook niet.
Iets dergelijks doeh de Turken, die geen
woord reppen over hun nederlagen bij
Saxykamysj en Ardahan en met een on-
noozel gezicht over hun eigen successen
(van een tiental dagen geleden een
gevecht waarbij de Russen 200 dooden
achterlieten voortboomen. Die neder
lagen zjjn echter op den duur niet dood
te zwijgen en hun beteekenis is van zeer
ver strekkenden aard. Geen wonder dat
lord Kitchener, minister van oorlog, in
het Engelsche Hoogerhuis er Woensdag
j.I. bijzonder de aandacht op vestigde.
De heer Franck en de Duitschers.
De heer Louis Fl'anck, voorzitter der
intercommunale commissie te Antwerpen,
had met Nieuwjaar in de Antwerpsche
bladen een stuk geplaatst, waarin hij een
eeresaluut brengt aan de voor het vader
land gevallen zonen en aan de Antwerp
sche bevolking voor haar waardige hou
ding. Om wille van dit stukje hebben
de Duitschers den heer Franck twee dagen
gevangen gezet.
Ch. Corty f
Te Antwerpen is de in handelskringen
algemeen bekende president der Antwerp
sche Handelskamer, de heer C h. Corty,
op 73-jarigen leeftijd overleden.
Kalender der Week.
Van 10 tot 17 Jan. 1915.
Zondag 10 Jan. Eerste Zondag na Drie
koningen (hl1. 385),; 2de gebed v. Drie
koningen (bi. 379). De gebeden na de
stille H. Mis op bl. 120. Vóór\de Hoogmis
zegening met wijwater (bi. 69); na de
Hoogmis gebed voor de Koningin (bl. 122)'.
Vespers op bl. 391 en 383.
Maandag 11 Jan. Dag onder het Octaaf
v. Driekoningen. De H. Mis op bl. 379;
gedachtenis v. 'd. H. Ilyginus (bl1. 1074 ien
172}; 3do gebed v. d. II. Maagd uit de
Mis der Besnijdenis des Heeran op bl. 371.
Dinsdag 12 Jan. Mis als gister (bl. 379)';
2de gebed (bl1. 371); 3de gebed voor1 Kerk
of Paus (bl. 101 of 102).
Woensdag 13 Jan. Octaaf van Drieko
ningen (bl. 388).
Donderdag 14 Jan. H. Hilarius (bl.
1074 en 222); gedachtenis v. d. H. Felix
(bl. 1075).
Vrijdag 15 Jan. H. Paulus (bl. 1076);
gedachtenis v. d. H. Maurus (bl. 1076 en
235).
Zaterdag 16 Jan. H. Marcellus (bl.
1076); 2de gebed (bl. 371); 3de gebed
voor de Kerk (bl. 101); 4de gebed voor
den Paus (bl1. 102).
Do gewone' orde der H- Mis, die iede-
rea dag terugkeert, begint op; blz. 71.
De aangegeven bladzijden verwijzlen
naar het „Volledig Mis- en Vesperboek"
van Desclée.
Zondag 10 Jan. Eerste Zondag na Drie
koningen, Epistel1: Rom XII 15. Evan
gelie Luc. II 42—52.
Driekoningen
is een kerkelijk feest, dat zoowel in de
Oostersclie als in de Westersche Kerk
sinds eeuwen met groote plechtigheid
wordt gevierd. Een octaaf lang, d.w.z.
8 volle dagen wordt de gebeurtenis van
het bezoek der Wijzen aan het Goddelijk
Kind herdacht.
Toch is dit meet het eenige feit, dat
herdacht wordt.
Het feest heet dan ook liturgisch niet
Driekoningen, maar „Epiphania Domini",
„Openbaring des Heereri'.
Ook de openbaring Zijner wondervolle
almacht in het mirakel op de bruiloft
van Kana en de openbaring van Zijn Mes-
siassehap in den doop aan den Jordaan
wordt op het feest van Driekoningen her
dacht, gelijk de hymne „Crudelis Herodes"
aangeeft. In de Mis domineert echter de
herinnering aan het bezoek der drie Oos-
tersche wijzen te Bethlehem.
Volgens een eerbiedwaardige overleve
ring zijn de drie wijzen evenzoovele
apostelen geworden van Jezus' heilige
leer en zijn zij den marteldood gestorven.
Hun vereerenswaardige overblijfselen wer
den lang te Milaan bewaard, doch zijn
in de Middeleeuwen overgebracht naar
Keulen, waar zij thans rusten in den
prachtrollen dom.
Wie lust heeft het schoone evangelie
van de Driekoningenmis te lezen vindt
het in zijn Nieuw Testament bij1 Matth.
II, 1—12.
Of hebt ge geen Nieuw Testament. Maar
schaf u dan aanstonds het z.g. „Roomsche
Bijbelje" aan („Het Nieuwe Testament en
de Handelingen der Apostelen", in alle
R. K. boekwinkels a 25 of 30 ets. verkrijg
baar) en lees er vlijtig in, zoo mogelijk
dagelijks. Hiermede vervult gij den wensch
der Kerk.
Verwachting tot den avond van 9 Jan.
Meest matige, tijdelijke wellicht storm
achtige, Westelijke tot Zuidelijken wind.
Zwaarbewolkt tot betrokken lucht, later
waarschijnlijk weer regen. Weinig verande
ring van temperatuur.
Toen op 27 November 1903 het Bestuur
der Vereeniging tot verspreiding van het
Evangelie onder het volk (onze tegen
woordige paus maakte er toen deel van
uit) hij Paus Pius X op audiëntie was,
sprak deze paus onder meer de volgende
woorden
„Het Heilig Evangelie is volgens mij
het veiligste middel om het geloof te be
waren en te versterken. Het is 't beste en
schoonste hoek der wereld. In het Evan
gelie ligt alles opgesloten, het Evangelie
is alles.is alles 1 Het js een geschre
ven preek, heilzamer dan alle preeken,
welke voor de geloovigen gehouden wor
den. Het Evangelie is nuttig en noodzake
lijk voor allen. Wel verre, dat het lezen.1
er van, ook den minst ontwikkelde zou
kunnen schaden, kan het niet anders dan
gunstig werken op het hart".
Goes. Plaatselijk Steuncomité.
Met dank ontvangen van den heer So-
mer KinderkleederenVan het Provinciaal
Steuncomité een zending boter, lijfgoede
ren en schoenen en heden eenige vaten,
zeep; tevens dank aan den heer van
Melle voor het steeds verschaffen van
water en het drogen der kopjesdoeken:
voor het lokaal in de MelksaAon.
Toezending van aardappelen zal het co
mité zeer welkom zijn.
Aanbevelend.
DE LIGNY, Penningmeester.
De kolenaanvoer alhieT is weer be
gonnen. Er staan «enige wagons aan 't sta
tion in lossing, zeker ten genoege yan
't publiek.
Middelburg. Het is dringend noodig
dat een ieder die bereid is alsnog kamers,
liefst met gebruik van keuken, aan Bel
gen te verhuren dit ten spoedigste op
geeft aan het plaatsingsbureau in het
vreemdelingenverkeer op de Markt, want
men moet daar onophoudelijk menschen
die adressen komen vragen, teleurstellen.
Het aantal bons voor warm eten
bedroeg gisteren 1194 en beden 1193.
De Nieuwjaarsdonderdag had gis
teren weer heel wat jong volkje naar de
stad gebracht. Zij troffen het slecht met
het weer. De politie moest een hoer we
gens het veroorzaken van volksoploopen
eenigen tijd opbergen.
Zierikzee. Hier zijn Woensdag weder
twee mijnen aangebracht. (M. Ort.)
De hier gevestigde postduivenver-
eeniging „Prins Hendrik" heeft de Ko
ninklijke goedkeuring op hare statuten
verkregen.
Heinkenszand. Loop der bevol
king. Den 31sten December 1913 be
droeg de bevolking dezer gemeente 886
mannen en 849 vrouwen, totaal 1735
zielen. Geboren werden in den loop vtan
1914 27 m. en 19 vr„ totaal 46. Overleden
zijn 8 mannen en 5 vrouwen, totaal 13.
Er werden 13 huwelijken gesloten. In
de gemeente kwamen 27 m. en 50 vr.,
totaal 77. De gemeente verlieten 50 m.
en 62 vr., totaal 112. Den 31s'ten De
cember 1914 bedroeg de bevolking 882
mannen en 851 vrou,wen, totaal 1733
zielen.
Hoedekenskerke. Loop der bevol
king. De bevolking bedroeg op 1 Ja
nuari 1914 1278 zielen, te weten 640
m. en 638 vr. Door vestiging vermeerder
de hij met 15 m. en 27 vr., totaal 42. Er
werden 9 m. en 21 vr. geboren. Door
vertrek verminderde de bevolking met 29
m. en 41 v'r., totaal 70, terwijl 12 m.
en 9 vr. stierven. De bevolking op 1
