1UU DU Zü
De Groote Oorlog.
No. 142.
Dinsdag 1 December 1914.
Tiende Jaargang.
Verschijnt eiken MAHHQAS-. WOENSDAG- en VMIDMUMD.
Losse Oorlogsberichten.
Welk weder zullen wij hebben
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes f 0.75, daarbuiten 0.95
Afzonderlijke nummers 5 cent, dubbele bladen 10 cent.
Advertentiën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór
half drie en Vrijdag vóór een uur 's namiddags.
Kanfoor v. d. Administratis: Ganzepoortstraaf C 209, GOES
Tel. interc.Directie no. 33. Redactie no. 97.
Reclameberichten 25 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prijs.
Advertentiën van 1—5 regels 0.50; iedere regel meer 10 Ct.
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst wordt 2 X berekend.
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Ct. k contant.
De abonné's op dit blad, in het bezit der door de
directie uitgereikte polis, zijn, overeenkomstig de
daarvoor vastgestelde Verzekeringsvoorwaarden,
GRATIS verzekerd tegen ongelukken voor:
gulden bij verlies van beide
handen, voeten of oogen.
Voorts bij ongeneeselijke
verstandsverbijstering
gulden bij
verlies van een
hand, voet
of oog;
I gulden bij gulden bij P"
V 1 I H E verlies I verlies van m
gulden bij
verlies van
eiken anderen
vinger.
De uitkeering der bovenstaande bedragen is gewaarborgd door de „Hollandsche Algemeene Verzekerings-Bank" te Schiedam.
V Een addertje.
De „Middelburgsche Courant" Van Za
terdag j.l. bevatte het navolgende be
richt uit Waarde
Vrijdag werd te Waarde aan den
schoot der aarde toevertrouwd, het stof
felijk overschot van een vluchteling1 F.
P. Cloetens, oud 25 jaar en afkom
stig van Mechelen.
De droeve lijkstoet, die zich door
de gemeente bewoog, was geen gewone.
Verschillende Belgische vluchtelingen,
die nog hier in de gemeente vertoeven,
sloten zich bij den stoet aan, terwijl
tal van belangstellende Waardenaars
mede naar den doodenakker togen.
Er zou hier een katholiek begraven
worden] De familie was daartoe ge
noopt, daar de begrafenis op een katho
liek kerkhof elders haar te bezwarend
waren. Hier geschiedde het kosteloos.
Door den predikant uit Waarde, ds.
E. V. J. Japchen, werd bij het graf
eene rede gehouden, waarin hij liet uit
komen, dat ook onze doodenakker, als
ook deel uitmakende van de groote,
maar thans woelige aarde, eenmaal door
Jezus, onzen Heiland, bewandeld, ge
wijde grond is.
De broeder van den overledene dank
te den spreker voor zijne gevoelvolle
woorden en de talrijke aanwezigen voor
hunne belangstelling1.
Zooals dit bericht luidt, schuilt hier
een addertje in het gras, in zooverre
namelijk wordt gesuggereerd, dat voor de
minbedeelden, de armen op onze kerk
hoven geen plaats zou zijn. Wij plaatsen
hiertegen ons protest, wetende, dat al Zijn
ons de omstandigheden, die tot het be
graven van een Katholiek op het Waar-
desche kerkhof noopten, onbekend, noch
tans in dit opzicht bovenstaand bericht
volkomen onjuist is.
Wat verder bij het graf door ds. Jap
chen is gezegd, klinkt heel mooi, maar
is feitelijk een groote onbenulligheid, want
op die wijze zijn alle kerkgebouwen
overtollig en missen de talrijke Schriftuur
plaatsen die spreken over het toewijden
van een gebouw, een plek gronds aan
den dienst des Heeren, ten eenemate hunne1
waarde.
Het is volkomen juist, dat Christus de
garde in .wijderen zin door Zijn voetstap
pen heeft geheiligdde Katholieke Kerk is
er zich wel van bewust. Maar evenmin
als Gods alomtegenwoordigheid de Vrome
gewoonte vermag te vonnissen om op
bepaalde, God toegewijde plaat
sen Zijn Heiligen Naam aan te roepen,
evenmin vermag het schoonschijnende
woord van ds. Japchen te verhinderen,
dat de Katholiek de voorkeur blijft geven
aan het bijzetten van zijn stoffelijk over
schot in de aarde, die door de gebeden der
Kerk, onder aanroeping van Gods zegen
een speciale wijding' heeft ontvangen. Ter
wijl wij ten slotte ook blijven gelooven,
dat het stoffelijk overschot, maar vooral de
ziel van den te Waarde begraven vluch
teling meer baat zou hebben gevonden
bij den zegen en het gebed der Kerk
dan bij' het, zij' het ook bloemrijke, woord
van ds. Japchen. -
De toestand.
Het pleit op de verschillende oorlogs
velden duurt nog voort, op het oorlogs
veld in Turkije, Klein Azië en Egypte
is de krijgsbeweging nog maar in haar
begin.
De met eigen hand geteekende pro
clamatie van den sultan van Turkije, die
ook voorzien is van de handteekeningen
der geestelijke hoofden van den Islam
en waarin tot den „heiligen strijd" wordt
opgeroepen, vindt thans zijn weg door de
Mohammedaansche lauden. De uitkomst
zal leeren of de verwachtingen door Tur
kije en Duitschland op dezen „heiligen"
krijg gebouwd Germanië beschouwt
dien als een stok, te juister tijd Engeland
tusschen de been en geworpen gegrond
zijn geweest.
Houdt het gros der muzelmannen den
oorlog door Turkije verklaard, niet voor
„heilig", dat wil dus zeggen, niet voor
verbindend, dan is het lot van Turkije
verre van benijdenswaardig en zijn machts
positie in Europa voor goed naar de maan.
Nu zal een eenigszins ontwikkeld moham
medaan aldus redeneeren de opperste
Padisja roept ons op tot den „heiligen"
strijd tegen de christenen, de vijanden
van den Profeet. Die vijanden te verdel
gen is dus een Allah welgevallig werk.
Maar van de Duitsche en Oostenrijksche
christenen moeten wij afblijven, omdat
zij bondgenooten en vrienden zijn van
den Padisja te Constantinopel. Zijn dat
dan geen christenen, d.w.z. vijanden van
den Profeet? Ra, ra wat is dat?
Inmiddels gaat de oorlog in het we
reldlijk rijk van den sultan zijn gang en
tot zelfs in Klein-Azië is merkbaar
hoe de oorlog in één slag verwoest wat
de beschaving in jarenlange moeitevollen
arbeid opbouwde. Het bloeiend weten
schappelijk instituut, b.v. der paters Je
zuïeten te Beyruth, in Syrië, is door de
Turken gesloten, terwijl de bewoners een
goed heenkomen hebben moeten zoeken.
Welke schade verder nog zal voortvloeien
voor den handel uit de krijgsbewegingen
rondom en langs het Suezkanaal waar
Turken en Engelschen elkaar bestoken,
kan slechts met bekommernis worden
tegemoet gezien.
Geen wonder alzoo, dat zelfs het
kleinste straaltje hoop op vrede met
vreugde wordt tegengeblikt.
Zoo zouden volgens de „Daily Chro
nicle" geheime besprekingen te Was
hington, den regeeringszetel der Noord-
Amerikaansche Unie, zijn gehouden,
waarbij Nederland eenige wenken zou
hebben gegeven, dat Duitschland wel
geneigd zou zijn met zijn tegenstanders
een verder staken van noodeloos bloed
vergieten te bespreken.
Een prachtig bericht. Zou het waar
zijn? Luister eens naar de volgende
woorden door minister Beek dezer dagen
in de Saksische Kamer gesproken:
„Niet als een aambeeld voor andere
volken, zooals de vijanden dachten, maar
tot hun schrik als een hamer van Duitsch
kernstaai, onder welks slagen de poorten
van Europa weldra trilden, heeft dit volk
den strijd vastberaden aanvaard met een
onwrikbaar besluit, eensgezind, in het
bewustzijn van zijn buitengewone sterkte
dien strijd met alle kracht door te zetten,
tot de vijand overwonnen en een vrede
bereikt is, de offers en de vergoten tranen
waardig".
Vindt U dat het erg vredelievend klinkt?
Nochtans behoeft de moed niet verloren
te worden. Wie weet hoe spoedig zich
feiten voordoen, die de strijdende partijen
tot den vrede doen nijgen.
In den papierenoorlog, dien de couran
ten maar vooral de kanselarijen der el
kander vijandige mogendheden met
groote vinnigheid, voeren door het open
baar maken van allerlei z.g. compromit-
teerende bescheiden, is thans het groote
nieuws van den dag het door de „Nord
deutsche Allgemeine Zeitung" openbaar
gemaakte document uit de Brusselsche
archieven, behelzende een gesprek tus
schen den Engelschen militairen attaché
Bridge en den Belgischen generaal Jung-
bluth, chef van den staf in April 1912.
Hieruit zou moeten blijken dat de En-
gelsche regeeriDg het voornemen had, om
voor het geval van een Duitsch-Franschen
oorlog onmiddellijk haar troepen in Bel
gië te doen binnenrukken en dus de
onzijdigheid van België te schenden. Zij
was alzoo voornemens juist dat te doen,
wat zij, toen Duitschland uit gerechtigde
noodweer haar daarin vóór was, als
voorwendsel bezigde om Duitschland den
oorlog te verklaren, terwijl België, door
te verzuimende onderteekenaars van het
garautieverdrag van 1839 te waarschuwen
bewees, vooraf besloten te zijn zich bij
Duitschland's vijanden aan te sluiten.
Indien alles wat de „Norddeutsche"
waar is blijft dit nog onveranderlijk
vaststaan, dat de geschiedenis in de
toekomst niet over „bedoelingen", „voor
nemens", „indiens" en „als dan" te
oordeelen zal hebben, maar over feiten.
Welnu, de schending van Belgic's onzij
digheid door Duitschland is een feit, al
het andere is een hypothese, een pro-
babiliteit, meer niet." Terwijl over de
„gerechtigde noodweer" van Duitschland
de Duitschers zeiven het niet eens zijn.
Ten slotte iets over het „Poolsche
raadsel". Terwijl Berlijn vlagt over de
overwinning, in Russisch Polen door Von
Mackensen behaald en de groote leider
Von Hindenburg zich tot loon met den
velmaarschalkstaf ziet begiftigd, vermeien
zich de Fransche en Engeisehe bladen
maar vooral de Engeisehe in de reu-
zenoverwinning die volgens hen de Rus
sen in Polen op Von Mackensen hebben
behaald, waarbij Von Hindenburg in den
kuil zou zijn gevallen dien hij voor de
Russen hap gegraven. Het eigenaardige
is, dat uit Russische o f f i c i e e 1 e bron
tot nu toe g e e n enkele bevesti
ging is gekomen van de reuzensucces-
sen die de Engeisehe draadberichten op
rekening van Rusland boeken. Wel spreekt
het Russisch hoofdkwartier van voor-
deelen, op de Oostenrijkers aan het front
Czentochowa-Krakau behaald.
Vooralsnog zal het 't veiligst zijn aan
te nemen, dat de Engelschen slachtoffers
zijn van de zelfverblinding die wordt
uitgedrukt in het gezegde „men gelooft
gaarne wat men wenscht".
Hoewel, de Russen zijn nog niet plat
geslagen. In dit opzicht kon Berlijn wel
eens te vroeg hebben gejuicht.
N.B. Bovenstaand overzicht was juist
geschreven, toen uit de morgenbladen
van heden bleek, dat het Russische
hoofdkwartier zelf bericht, dat men de
geruchten over hun z.g. reuzenoverwin-
ning niet gegrond zijn op de feiten. De
gevechten zijn nog niet geëindigd en de
eindresultaten moeten nog worden afge
wacht.
Eigen (telefonische en telegrafische) berichten
van 23 November, 5 uur 's namiddags.
Berlijn. Het Wolff'bureau verneemt uit
„Parijs, dat de Echo dc Paris" uit Havre
heeft vernomen, dat de kapitien van de
Duitsche onderzeeër, die de Engeisehe
stoomboot „Malachite" deed zinken, den
passagiers 10 minuten tijd gaf van boord
te gaan, alvorens de boottetorpedeeren.
[N.B. Het Engeisehe stoomschip „Mala
chite", varende van Liverpool naar Havre
is den 25en, het EDgelsche stoomschip
„Primo" is den 26en door door een Duit
sche onderzeeboot even ten Nooreen van
Havre tot zinken gebracht. Het Engeisehe
stoomschip Khartoem liep den 20en in
de noordzee op een mijn en zonk.
Red.]
Parijs, (oflicieel communiqué van gis
terenavond elf uur.) De dag verliep rustig.
Er is niets bijzonders op het front voor
gevallen.
BerliJn.Hetgroote hoofdkwartier meldt:
Op het westelijk oorlogstooneel is de
toestand onveranderd. De Fransche aan
vallen in Argonne zijn afgeelagen. Noord
westelijk van Aprémont en in de Vogee-
zen zijn eenige loopgraven ondanks lievi-
gentegenstand van den vijand genomen.
In Oost-Pruisen hadden eenige onbe
duidende gevechten plaats. Bij Lowicz
duurt het gevecht onzer troepen nog voort
De krachtige aanval der Russen in de
streek westelijk van Novoradowst is
afgeslagen. In Zuid-Polen is overigens
alles ongewijzigd.
Petersburg. Offlcieele mededeeling van
het Russische hoofdkwartier. Onze troe
pen gingen aan den linkeroever Van den
Weichsei vooruit. In het centrum namen
onze troepen de stad Breziny. In de streek
van Zgierz Strykow hebben wij de
Duitschers aangevallen. Aan het front van
CzentochowaKrakau behaalden wij een
buitengewoon succesWij maakten den
26en 4000 krijgsgevangenen. Op den
linkeroever van de Raba namen wij eene
sterke Oostenrijksche positie. De Stad
Boclinia werd na hardnekkigen strijd op
de Oostenrijkers veroverd waarbij 2000
gevangenen, 10 kanonnen en een aantal
machinegeweren in onze handen vielen.
Op den rechteroever van den Weichsei
trekt de vijand in wanorde terug op
Krakau.
Londen. De „Morningpost" legt den na
druk op het bericht van de jongste Rus
sische overwinning en zegt, dat wanneer
de juiste toedracht der zaak bekend zal
worden, de wereld verbaasd zal staan,
daar de Russen aan de beste troepen van
den vijand een nadeel heelt gebracht en
een nederlaag, zooals siuds Napoleens
dagen met meer is voorgekomen. De
eenige vraag is of nog een deel van de
Duitsche strijdkrachten is kunnen ont
komen. Het gros van het Duitsche leger
is echter onherroepelijk verloren,
zelfs in het gunstigste geval, liet publiek
is verontrust door het officieel zwijgen,
doch blijft veitrouwen.
(Ui. optimisme wordt door de Rus
sische legerautoriteiten met gedeeld, als
strijdig met de feiten. Red.)
29 November 2 uur 's namiddags.
Parijs. (Officieel communiqué van
gisterenavond 11 uur.) Evenals gisteren
valt ook van vandaag niets bijzonders te
vermelden.
Petersburg. (Officieel communiqué van
den generalen staf). Aan bet front Prosjo-
witze Brzeskostare Bochnia Vis-
nitsj hebben onze troepen den 26en jl. een
beslissend succes behaald. Wij sloegen
het Oostenrijksche legei; terug, namen 7000
man gevangen, vervoerden 30 kanonnen,
waarvan 10 met bespanning en 20 ma
chinegeweren. Een onzer bataljons deed
een inval in Brzeskostare en nam het
overschot van het 31e Honvedregiment ge
vangen den commandant, 20 officieren en
1250 manschaippen benevens een auto
met staf-officieren. Ook het regiments
vaandel1 viel in onze handen.
In het gevecht bij Lodz dat den 27en
wordt voortgezet, kwamen wij op enkele
plaatsen vooruit. In de Karpathen hebben
onze troepen een aanval gedaan op een
ssterke Oostenrijksche. legermacht.
Londen. Volgens een Lloydstelegram
zijn 4 arbeiders gedood door een Oosten
rijksche piijn, die bij Bayj op de kust
was geworpen.
Weenen. Een officieele bekendmaking
van den generalen staf deelt mede: Den
28en dezer en den dag tevoren werd
op het Zuider oorlogstooneel (Servië) op
alle fronten gestreden. Een aantal be
langrijke, verschanste stellingen werd
door de onzen stormenderhand genomen,
onder andere die bij den Siljak. In het ge
heel vielen 900 gevangenen en 3 stukkon
geschut in onze handen.
De Oostenrijksche kolonne die volgdens
het Servisch persbureau bij Ilogatschia zou
zijn verslagen, is thans Uzitsk binnenge
rukt. AVij maakten o.a. den 16-jarigen
kleinzoon van den Servischen bevelheb
ber Putnik gevangen. Order is gegeven
dezen gevangen© in verhand met zijn leef
tijd en familierelaties met onderscheiding
te behandelen.
Fleetwood. Hedenmiddag werd de
stoomtrawler „Nestor", voerende de Noor-
sche vlag in gezelschap van andere traw
lers, die neutrale vlaggen voerden, betrapt
op het strooien van mijnen langs de ler-
sche kust. De „Nestor" is in beslag ge
nomen. pit geval wekt hier groote sen
satie, omdat d© „Nestor" vanuit Fleet
wood zijn z.g. vischtochten ondernam.
Bommen op Gent.
GENT, 27 Nov. (V. D.) Hedenmiddag
verschenen twee Engeisehe vliegtuigen
boven de stad, welke een bom wierpen.
Drie personen werden gewond.
Nadere bijzonderheden, onder laatste be
richten.
Gasgebrek te Namen.
MAASTRICHT, 27 Nov. (V. De
Verwachting tot den avond van I Dec.:
Meest krachtige, tijdelijk stormachtige,
Zuidelijke tot Zuid-Westelijken wind. Be
trokken tot zwaarbewolkte lucht. Waar
schijnlijk eenige regen. Weinig verandering
van temperatuur.
Gasmaatschappij te Namen heeft haren
afnemers medegedeeld, dat zij zich niet
langer verbinden kan, dagelijks het noo-
dige gas 'te leveren, daar de kolenvoorraad
zoo goed als uitgeput is. Aangezien er
te Namen geen petroleum meer is, ligt
het voor de hand, dat 's avonds en 's
nachts de stad geheel en al in duisternis
zal zija gedompeld.
Men schrijft uit Zeeuwsch-Vlaanderen,
'O. D. aan de N. R. Ct.:
Vrijdag hebben in de meeste, dorpen
van liet Land van AVaes zij; die tot da
Belgische burgerwacht behoord hebben,
moeten zweren, dat zij nooit de wapenen
tegen de 'Duitschers zullen opnemen en
zonder verlof van het Duitsch bestuur
hunne gemeenten niet zullen verlaten. In
verscheiden woningen is huiszoeking ge
daan om te zien of er geen wapens zijn.
Gok de akkers langs de grens worden af
gezocht of daar geen wapenen verborgen
liggen. Ret toezicht wordt met den dag
strenger. Thans is bepaald, dat alle her
bergen en winkels om 8 rnfr, Duitsch© tijd,
moeten gesloten worden.
Duitsche geestelijken uitgeweken.
Men schrijft uit Zevenaar d.d. 26 Nov.:
Via onze gemeente trok gisteren naar
de Duitsche grens een stoet Duitsc.he gees
telijken, die in de missies van Duitsch
West-Afrika werkzaam waren en daaruit
tengevolge van den oorlog; tijdelijk wer
den verbannen door Engelschen dwang.
Tot het gezelschap behoorden behalve
eenige Paters en Zusters een groep vrou
welijke uitgewekenen, die eveneens per
boot uit Engeland te Rotterdam waren
aangekomen. Allen roemden zeer de Hol
landsche gastvrijheid na de geleden ont
beringen, en veroordeelden de daad van
Engeland,-dat den oorlog naar de koloniën
overbracht. („De Tijd".)
Von der Goltz naar Turkije.
BERLIJN. Naar wij uit vertrouwbare
bron vernemen, is generaal-veldmaar-
schalk freiher v. d. Goltz uit zijn ambt
als gouverneur-generaal van België ont
heven. Zoolang de oorlogstoestand zal
blijven voortduren is hij aan den persoon
van den sultan van Turkije en diens
hoofdkwartier toegevoegd.
Tot zijn opvolger als gouverneur van
België is benoemd de generaal der cava
lerie freiherr Bissing. (Msbode.)
I liter Olie.
In Melle heeft de Duitsche overheid
een aankondiging bekend gemaakt waarin
o. a. staat„Elk huisgezin krijgt slechts
llt kilo zout per week, elk huisgezin kan
slechts 1 liter petroleum per week krij
gen. Wat moeten de neringdoenden, die
liun lamp de lange avonden en in de
winkels moeten laien branden, met die
ééne liter beginnen, vraagt „De Tijd"?
Uit Dendermonde en Gent.
Geen Vlaamse he Leeuw. Vrij
dagmiddag kwamen de burgerwachten
van Selzaete terug van Waclitebeke. Ze
hadden daar hun haudteekening moeten
zetten en moeten beloven, dat zij geen
vijandelijkheden tegen de Duitschers
zouden voeren.
Ze kwamen terug met een harmonica
voorop. Er werd zelfs „de Vlaamsche
Leeuw" gezongen, 't Was den comman
dant niet naar den zin en kwam er
natturlijk op af. De herberg, waar zij zich
bevonden, werd ontruimd, de harmonica
afgenomen en de burgerwachten naar
huis gezonden. (De Tijd.)
