in Handel,
i26N0V£M8ERI9l4
De Groote Oorlog.
No. 138.
Zaterdag 21 November 1914.
Tiende Jaargang.
INGEN
Verschijnt eiken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Dit nummer bestaat uit 6 bladzijden.
EERSTE BLAD.
w
w
BREDA.
ïlgoedpakket.
en Gehoorzaal
N HULLEBROECK
e Verkooping
foonhuis en Erf
joonhuis en Erf
lonhuis en Erf
tersknecht
BINNENLAND.
UIT ZEELAND.
Ikenhout, Kerkbanken,
Schoolbanken enz enz.
Jtij SPEELGOEDEREN,
Ipe aanbod te doen.
ijs degelijk afgewerkt
Banco tliuis. Zoo iets
lprofiteeren, want de
It.
lenseelen.
lecht haar.
I enz.
Brassend,
g, beitel, enz.
en.
i thuis, na ontvangst
jtraat 297, Amsterdam.
bel (of in postzegels)
pn door het
|DAM.
lIDDELBD RG-.
den Vlaamschen zanger
•AG 1 JL)F>CEjUBEB,
-nas ten 8 ure.
LOSPRIJS 75 cent. De
wordt verdeeld tusschen
Steuncomité en het Comité
Vluchtelingen,
king Maandag 30 Novem-
pur.
OP
te 2 uur te Oud-Sabbinge,
bij Rooze, ten overstaan
SlLaAR, van:
groot 1 are 15 centiaren,
l geweest, door MAARTEN
groot 34 centiaren, thans
JAN VER8CHRAGE.
I te bekomen ten kantore
lis.
E. O. VAN DISSEL te
26 November 1914,
i verzoeke van de Erven
BtHliE,
ek verkoopen:
uur des voormidd. in de
.loet,
ot 3 A. 30 C.A., bewoond
wijlen Jan van den Berge.
Uj de betaling,
uur des middags, aan ge-
open woonhuis, om cuntant
Kabinet, Tafels, Stoelen,
»els, Dampen, Glas- en
üeidersgereedsehap, onge-
Steenkolen, enz.
lig mogelijk in dienst te
v. 'TWESTEINDE, Kon.
kerij te 's Heerenhoek.
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes f 0.75, daarbuiten f 0.95
Afzonderlijke nummers 5 cent, dubbele bladen 10 cent.
Advertentiën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór
half drie en Vrijdag vóór een uur 's namiddags.
Kantoor v. d. AdministratisGaniapoorfslraaf C 209, SOES
Tel. interc.Directie no. 33. Redactie no. 97.
Reclameberichten 25 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prijs.
Advertentiën van 15 regels ƒ0.50; iedere regel meer 10 Ct.
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst wordt 2 X berekend.
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Ct. k contant.
De abonné's op dit blad, in het bezit der door de
directie uitgereikte polis, zijn, overeenkomstig de
daarvoor vastgestelde Verzekeringsvoor waarden,
GRATIS verzekerd tegen ongelukken voor
gulden bij verlies van beide
handen, voeten of oogen.
Voorts bij ongeneeselijke
verstandsverbijstering
gulden bij
verlies van een
hand, voet
of oog;
gulden bij
verlies
van een
duim;
gulden bij
verlies van
een
wijsvinger.
gulden bij
verlies van
eiken anderen
vinger.
De uitkeering der bovenstaande bedragen is gewaarborgd door de „HoUandsche Algemeene Verzekerings-Bank" te Schiedam.
Voorgeschiedenis van den inval
in België. Geheime mededeeling
van minister De Broqueville.
Waarschuwing van koning Carol
van Rumenië aan zijn neef koning
Albert van België.
Do Belgische afdeeling van het Pers
bureau H. S. Vaz Dias te Amsterdam kan
thans openbaarheid geven aan de voor
geschiedenis van den inval in België, uit
eengezet in de volgende redevoering, uit
gesproken. door den heet De Broqueville,
Minister van Oorlog, in de geheime zitting
1913 van. de Belgische Kamer, tijdens
de behandeling der militaire wet.
Zooals men zich herinneren zal vet-
stomde na deze Kamerzitting plotseling
de oppositie tegen de voorgestelde- mili
taire wetten.
De Minister sprak:
Ik heb dees geheime zitting doen sa
menroepen omdat ik U eenige inlich
tingen te geven heb, die voor 't oogen-
blik niet voor publiciteit bestemd zijn.
Daardoor wil ik nochtans niemand be
ïnvloeden en iedereen blijft vrij te stem
men gelijk hij wil. Ik zal ook niemand
iets verwijten zoo hij geen rekening
houdt van mijn verklaringen. Ik vraag
enkel bescheidenheid.
De oorsprong van ons wetsvooïspiel
is vervat in het neerleggen der Duit-
sche wet van 14 Juni 1912. Deze wet
is de grootste krachtinspanning welke
zich Duitschland heeft getroost sedert
1870. Dit land zal op zijn eerste linie
300.000 man meer hebben dan Frank
rijk. Tijdens den laatst-en zomer hebben
wij vernomen, dat deze vermeerdering;
voor doel had de Duitsche armee door
België been 'te doen breken. Dit heb
ben wij Vernomen van verschillende
machten. Onze onrust werd nog ver
meerderd door 'het feit dat ons plannen
werden medegedeeld. Wij hebben dan
ook de wezenlijkheid der lasten willen
nagaan. (Hierna liet de Minister ver
schillende rapporten zien betreffende) de
spoorwegen rondom Elsenb'ron, betref
fende de mogelijkheid voor Duitschland
50.000 man in minder dan 24 uren en
drie uren marsch tijdens een énkelen
nacht op Belgisch grondgebied te zen
don). Wij moeten ons dus voor Duitsch
land hoeden.
Wat Frankrijk betreft. Laat mij U
herinneren dat Maubeuge gedeclasseerd
werd, dat Rijssel niet gedeclasseerd
werd, dat op onze Zuidergrens nieuwe
forten werden gemaakt en de Fransche
regeering het aantal regimenten caval-
lerie en infanterie vermeerderde.
Ik vrees wel geen» verkrachting van
onze onafhankelijkheid door Frankrijk,
maar ik stel Vast, dat de Franschei staf
de hypothese van een doormarsch op
Belgisch grondgebied heeft moeten be-
studeeren ingeval ons grondgebied door
Duitschland niet werd geëerbiedigd.
Om alle verrassing te voorkomen
moeten wij' ons dus voorbereiden len
ons hoeden langs beide zijden.
Verschillende machten 'hebbben ons te
kennen gegeven, dat we niet meer in
staat waren dezen plicht van zelfver
dediging te vervullen. Het grootste ge
vaar ware, dat vreemde machten zich
op ons grondgebied zouden vestigen om
ons te beschermen.Die waarschu
wing werd ons gegeven door verschil
lende staatshoofden, 'en in de laatste
taaand Juli heeft een vriend van Bel
gië en staatshoofd ,aan onzen Koning
letterlijk gezegd„Ik geef België
den vriendenra ad zijn zelf-
dediging ernstig voor te be
reiden, want het mirakel van
1870, toen België ongedeerd
bleef tusschen de t w e e v ij a n-
delijke legers zal zich niet
meer ver w e zen 1 ij:ken.
In tegenwoordigheid van die opeen-
hooping van feiteen en inlichtingen heb
ben we niet meer kunnen twijfelen.
De militaire toestand van België is ge
worden een element Van vrede en dit
oordeel werd ons medegedeeld langs
diplomatieken weg en voor de eerste
maal klaar en duidelijk.
Onze plicht was -ons te wenden tot
de militaire overheid en zij heeft ons
als antwoord gegeven wat staat vervat
in ons wetsvoorstel.
M. de Broqueville heeft den naam van
het Staatshoofd niet genoemd. Sedert
dien is het Persbureau Vaz Dias gemach
tigd geworden te verklaren dat dit Staats
hoofd de onlangs overleden Koning
van Rumenië was, oom van den
Koning der Belgen.
De toestand.
Groot nieuws van het oorlogsveld is
er niet veel. De Russen geven thans in
zeer omsluierde berichten hun nederlaag
bij Kutnu toe.
Tusschen de Weichsel en de Warta
zoo zeggen zo is onze voorhoede, na
een gevecht met de Duitschers, die tot
het offensief overgingen, in de richting
van de Bzoera (linkerzijrivier van de
Weichsel) teruggetrokken.
Wat in verstaanbaar Hollandsch wil
zeggen, dat, terwijl einde vorige week
hun rechtervleugel evenwijdig aan en
vlak bij de Duitsche grens stond, thans
die vleugel 80 K.M. is achteruitgedrongen
en ongeveer 90 graden heeft moeten
zwenken. Ook geven zij toe, dat de vijand
(de Duitschers) erin geslaagd is vasten
voet te krijgen bij Leknitza en Orlow.
Die plaatsen liggen aan de Bzoera en is
dus die uitdrukking in het eerste bericht
„in de richting" van de Bzoera wel wat
eigenaardig.
Dat de Russen de bergpassen in de
Karpathen hebben bezet, wordt door de
Oostenrijkers als van ondergeschikt be
lang beschouwd. Toch zouden uit deze
krijgsbeweging wel eens minder aange
name gevolgen voor de Donaumonarchie
kunnen voortvloeien. Een welgeslaagde
opmarsch toch langs deze passen opent
den Russen den weg naar liet hart van
Hongarije.
De aankomst van 80 nieuwe kanonnen
uit Essen, bestemd voor het Duitsche
front iii Noord Frankrijk, bewijst, dat de
industrie van dergelijke moordwerktuigen
helaas, verre van kwijnend is. De firma
Iirupp zou zelfs baar bedrijfskapitaal met
250 millioen Mark hebben vergroot en
onafgebroken 6O.000 man in dag- en
nachtploegen aan den arbeid hebben.
Hier mag wel met Cicero worden uitge
roepen: „quosque tandemhoelang nog
zal het geld, waarvoor zoo ontzaggelijk
veel zou kunnen worden gedaan tot
verhooging van de stoffelijke en geeste
lijke welvaart der natiën, worden weg
gesmeten voor de vervaardiging van
werktuigen, die slechts dienen om dood
en ellende te brengen onder de menschen.
En indien dit een vrucht van het mili
tairisme is, dan dient de boom, waaraan
die vrucht rijpte, hoe eer zoo beter met
wortel en al te worden uitgehakt en
vernietigd.
Het brengen van 7000 man genietroepen
naar Dixmuiden om er lietondergeloopen
land te overbruggen, doet zien, hoe de
Duitschers er alles op zetten bij de Yser
door te breken, tenzij het voor hen reeds
te laat is en de hooge Fransche militair
waarheid sprak, toen hij aan den oorlogs
correspondent van de Temps" te Vuerne
zeide, dat dc beslissing op het Noordelijk
frond, ten gunste der bondgenooten, een
dezer dagen te verwacliteu is.
Verleden week spraken wij in ons over
zicht van de groote oneenigheid, welke
zou bestaan tusschen de Duitsche en
Oostenrijksche troepen, altijd zoo voeg
den wij er aan toe als de „Times"-
man uit Petersburg, die liet bericht had
gelanceerd, zijn mededeeling niet al te
zeer kleurt. Dit laatste nu schijnt het
geval te zijn, want het Weeusche Cor
respondentiebureau spreekt in een com
muniqué van 15 Nov. j.l. de uiilatingen
van genoemden „Tinies"-correspondent
beslist tegen en noemt ze „uit de lucht
gegrepen beweringen, ingegeven door de
even gemakkelijk te doorzieue als vruch-
telooze bedoeling, dè goede betrekkingen
tusschen de Duitsche en Oostenrijksch-
Hongaarsclie legerautoriteiten te scha
den."
Hieruit blijkt weer, hoe voorzichtig men
in deze tijden moet zijn met zijn oordeel
vellingen.
Op zee deden dezer dagen de Duitsche
en Russische vloten van zich spreken.
Eerstgenoemde bombardeerde den 17en
dezer met een eskader de Russische
havenstad Libau, laatstgenoemde be
schoot op denzelfden dag de forten en
kazernes van de Turksche stad Trebi-
zonde aan de Zwarte Zee. In beide
plaatsen veroorzaakte het bombardement
felle branden. De Turken moeten de
Russische vloot verjaagd en een der
zwaar beschadigd hebben. TeDrontheini
in Noorwegen werd de Duitsche hulp
kruiser „Berlin" (eigenlijk een boot van
de Noord-Duitsche Lloyd) geïnterneerd
en ontwapend. Een dergelijke boot die
in een onzer Oost-Indische havens lag
heeft blijkens berichten (zie onder bin
nenland) tegen de neutraliteitswetten
gezondigd.
Eigen (telefonische en telegrafische) berichten
van 19 November, 5 uur 's namiddags.
Maastricht. Te Luik kwamen gisteren
500 Fransche soldaten aan, die bij Ypepan
waren gevangen genomen. Ook 80 zware
kanonnen kwamen hier aan uit Essen,
alle bestemd voor het front in Noord-
Frankrijk. Nog arriveerden hier 2000 ge
wonden uit de omstreken van Yperen en
ruim 7000 man Duitsche genietroepen,
die het ondergeloopen land bij Dixmui
den moeten overbruggen. j
parijs. (Officieel communiqué van
gisterenavond 11 uur). De dag kenmerkte
zich door een hevig en onophoudelijk
kanonvuur aan het noordelijk front. In da
streek van St. Mihiel hebben de Duit
schers het terrein bij Chaudfoncourt,
dat ondermijnd was, in de lucht laten
springen. i
Van het overige front weinig of geen
nieuws. l
Berlijn. Het g'roote hoofdkwartier
meldt: In West-Vlaanderen ien Noord-
Frankïijkis de toestand onveranderd. Een
Duitsch vliegtuigeskader dwong geduren
de een verkenningstocht twee vijandelijke
vliegtuigen te landen; pen hunner stortte
na,ar heneden. Van onze zijde wordt een
vliegtuig vermist. Een hevige aanval der
Franschen in de omgeving van Feïvon
ten Westen van Argonne weird onder
zware verliezen voor hen door ons terug
geslagen. Onze verliezen waren gering.
Op het Oostelijk oorlogstooneel zijn de
nieuw ingeleide gevechten nog gaande.
Londen. De „Times" verneemt uit
Kopenhagen, dat de Russische verliezen,
na de jongste overwinning van Von Hin
denburg op 40 a 50.000 man worden ge
schat. i
Petersburg. Een officieel telegram uit
Ourmia van 14 Nov. meldt, dat do Rus
sische cavallerie de Turken uiteensloeg
bij Dutah. De Turken vluchtten met ach
terlating van 200 dooden.
De Oorlogsleening.
Het leenings-ontwerp is er.
Het bedrag is 275 millioen gulden en
de rente zal 5 pCt. bedragen voor de
vrijwillig geleende sommen en 4 pCt.
voor de gedwongene.
Met de aflossing zal spoed worden
gemaakt.
Voor ultimo 1929 moet de leening zijn
gedelgd, maar van bet jaar 1918 af kan
de leening ia eens of in versneld tempo
worden afgelost, indien dit alsdan wen-
schelijk en mogelijk wordt geoordeeld.
Van dat jaar af kan derhalve ook,
indien de meerderheid in de Staten-
Generaal dat mocht wenschen, de leening,
hetzij geheel, hetzij vooreen
deel, worden afgelost uit de
opbrengst van een te heffen
vermogensbelasting in eens.
Als deze leening in den voorgestelden
vorm wordt aangenomen, zal zij zich
duchtig laten gevoelen aan de belasting
betalers.
De opcenten-schroef wordt weer sterk
aangedraaid, en dat terwijl juist in den
luatsten tijd met die schroef reeds nij
pend is gewerkt.
Terecht zegt het „Huisgezin"
Ieder betaalt dus aan de oorlogsbe-
lasting mee, rijk en arm. Het lijkt mooi
van gelijkheid, maar het is leelijk van
ongelijkheid.
Want de kleine man en de kleine
burgerman, die vooreerst eerder verlicht
dan zwaarder gedrukt behooren te wor
den, moeten hun evenredig part bijdragen.
Wij kunnen best begrijpen, dat minis
ter Treub als minister van financiën niet
naar dit ontwerp wenscht beoordeeld te
worden. Dat hij bij voorbaat reeds met
nadruk opkomt tegen een aanwijzing van
de richting van zijn financieel beleid,
welke men ip bet ingediende ontwerp
zou meenen te vinden.
Dat dit ontwerp er heel anders zou
uitzien indien hij zijn eigen denkbeelden
had mogen volgen.
Wij kunnen dit alles begrijpen.
Maar wat we niet begrijpen is, dat
de heer Treub in die omstandigheden
de portefeuille van financiën heeft kun
nen aanvaarden.
Minister Treub beroept zich ter ver
dediging van zijn vreemde houding op
's lands belang. Ten onrechte dunkt ons.
De heer Treub acht zijn eigen finan-
ciöeie denkbeelden, die hij niet toepast,
natuurlijk in 's lands belang.
Maar hoe kan liij dan tevens de toe
passing van denkbeelden, welke niet de
zijne zijn, in 's lands belang rekenen
Er is liier een dubbelhartigheid, welke
niet goed te praten is. En op den stoel,
waarop hij thans zetelt, iiad de heer
Treub, met verloochening van zijn be
ginselen, niet behooren plaats te nemen.
(Zie verder Tweede Blad.)
Goes. Plaatselijk Steuncomité.
Nog ontvangen £1.50 van N. N. voor
de Belgen, van den heer Corstanjie 1 H.L.,
van den heer D. de Jong» 1 H.L., van
N. N. 1/2 H.L. aardappelen, van den heer
Quakkelaar 2 blikjes biscuits, van den
heer Wilking, een lap japonstof, nog toe
gezegd door dhr. Labeur 3 H.L. aardap
pelen. Uit Engeland heden ontvangen een
kist en baal lUeedings Lukken, 2 vaten Ha
ring (plm. 3000 stuks) en 3 kisten met
Mikken corned-beef.
Aan de ingezetenen wordt beleefd ver
zocht geen kleedingstukken of schoeneln
te geven aan de aan huis bedelende
vluchtelingen, daar. gebleken is, dat zij1
die later waar bij' stadgenooten verkoch
ten, doch de kleedings tukken die me|n
wenscht te bestemmen voor de Belgische
vluchtelingen te zendenaan die Steunco-
mité's, die de goederen op oordeelkun
dige wijze aan de behoeftigen verstrek
ken. Aanbevelend,
DE L1GNY, Penningmeester.
Aan bovenstaande inlichtingen kruinen
wij toevoegen dat 't aantal vluchtelingen
dat ten laste v:a,n het comité komt al
lengs is gestegen, zoodat b.v. Woensdag
364 personen in de Korenbeurs gevoed
werden, ongeacht degenen di© in den melk-
salon aan den Opril voor rijksrekening
worden gevoed en wier aantal l-uirni 100
bedraagt.
Welk weder zullen wij hebben
Verwachting tot den avond van 21 Nov
Zwakke tot matigen, Oostelijke tot Noord-
delijken wind. Gedeelteijjk bewolkte lucht.
Weinig of geen neerslag. Eenige vorst in
den nacht. Overdag weinig verandering van
temperatuur.
Bij Kon. besluit van 21 October
j.l. no. 28 is aan P. G. A. H. Fagel,
loteling dier lichting 1909, voorgoed:
vrijstelling van den Militairen dienst ver
leend, zulks op grond van art. 32 der
Militiewet (Kostwinnerschap).
Naar wij' vernemen is door den Mi
nister van Landbouw, Nijverheid en Han
del is voor Zeeland ©ene commissie be
noemd, aan welk» de bevoegdheid ver
leend is, consenten uit' te reiken voor uit
voer van aardappelen. Tot leden van bo
vengenoemde commissie zijn benoemd de
heiefen P. Lindenbergh te Wemeldingé,
Ph. van Dixhoorn te Axel en J. A. Snij
der, secretaris der aid. Tholen dor iZ. L. M.
te Bergen op Zoom.
Evenals verleden jaar zal ook |dit jaar
aan de kinderen onzer Katholieke scho
len een Sint Nik ol aasfees t worden
verschaft. De heeren J. SLiegenKonings-
brugge en W;. Bitter belasten zich we
derom met de inzameling' van giften bij
de gegoede parochianen, opdat het Vooral
een feest zij voor d» kindenen der min-
gegoeden. Indien beide hieeren soms
iemand zonder het te willen, mocht heb
ben overgeslagen, wordt hij' verzochL zijn
gift alsnog bij den heer Sfieger te Willen
deponeeren. i
Het decreet onzer melkslijters, dat
den prijs der melk op 10 ets. de liter
brengt, is door onze huismoeders met
begrijpelijke ontstemming vernomen. Van
menschen, die met het melkbedrijf op
de hoogte zijn, vernamen wij dat de koeien
overvloedig melk geven en noch deze
ruime melkgift, noch de aanwezigheid
van zooveel duurdere levensvoorwaarden
voor den boer een dergelijke prijsver-
hooging wettigen.
Goes. De Algemeene Vergadering van
het Waterschap de „Breed» Watering be
westen Ierseke" zal gehouden worden op
Woensdag 2 December, des namiddags
1 uur.
Middelburg. Het a u t o m obiel o n-
geval van Zondagmorgen, j.l. in
de Lange Delft alhier zou blijkens aan ons
verstrekte en betrouwbare mededeelingen
niet aan den 'chauffeur te wijten zijn.
De man toch moest,, daar de wagen van
Van Gent en Loos aan den trottoirkant
stil stond, rechts uitwijken. Door bet plot
seling in beweging gaa.n van den wagen,
ook naar rechts, moest de auto, daar het
den chauffeur onmogelijk was te remmen,
wel tegen die stoop aanrijden.
Naar men ons mededeelt zlou omwille
der benard© tijdsomstandigheden een zleer
bekende pianofabrikant L© deafer stede,
die reeds 30 jaar lang aan tal vlan ge
zinnen een goed loon waarborgde, zich
hebben genoodzaakt gezien den arbeids,-
duur in zijn inrichting te bskoften en dl»
t© stellen Van 81 uur, terwijl zulks
vroeger was van 77 uur (schafturen
inbegrepen).
Lijst van vermiste vluchtelingen naar wie
op het Stadhuis te Vllssingen
navraag is gedaan.
H. J. Nombluez, Couronnée Depotte
Goslain, Guillamme Sinkers, Marie Bo-
gaerts, Polidor Van Doorselaire, Mile
Dewinter, Josephus Verlinden, Mevr.
Clement Dirckx uit Antwerpen, Avenue
de l'lndustrie, Trinet Lenaerts van Wil
lebroek, Christiaan Charles en Dhelft nit
Antwerpen Brandstr. 69.
Door den burgemeester is een be
drag van 20 l'rs. ontvangen voor de armen
van Vlissingen van N. uit Hansweerd,
„als dankbare gift van een gekwetsten
burger, die in deze stad liefderijk werd
verpleegd."
