De Groote Oorlog.
Donderdag 12 November 1914.
Tiende Jaargang.
HUIS,
FF
No. 134.
IDA.
"DIENST
otterdam en
lam,
Ruyter" en
arding".
oomen,
eboomen.
meboomen.
JUR
stbode,
Verschijnt eiken MAANDAGWOENSDAG- en VBIIDAGAVOND.
Kerkbanken,
anken enz. enz.
omboot
ir ROTTERDAM
vroeg,
gen vroeg.
ir AMSTERDAM
in vroeg.
)AM naar GOES.
in 11 uur.
a vroeg,
d 8 uur.
DAM naar GOES
g 3 uur.
dam, Haring-
«komen le Goes
MONHEMIUS, te
BOUMAN Zn.,
de toeren J, B„
EFAIS en te Rot-
nboot-Reederq y/b
IHUIJT.
NT Goes— Dordt—
s, fi, retour fl.ss.
rfilMPE BURGER te
Rruishoek in het
ichter de hofstede
erlijk of gecombi-
polder, bij de hof-
aanwijzing doet
in te leveren op
12 uur (middag)
Notaris E. G. VAN
nadere inlichtin-
itdijk, een naar de
richt
.mers, Keukeu en
verhuren aan vluch-
't WESTEINDE,
inszand.
'evraagd
(kleine Melkerij.)
Nieuwe Zeeuwsche
in het rijtuig, dat
«ogenblikken, thuis
nen, zoo innig met
brachten gelukkige
Iden niet, welk eeno
le volgen,
id von Arnum het
op den Main te
met een klein uit
te besluiten. Bertha
tot piet blijdschap
spoedig gehuurd,
goefening geëindigd
onder tot schoonste
Bertha had voor-
zich en Johanna
genomen, en wilde
er een inpakken,
ifsloeg. Toen zij nui
doorgebrachte uren.
stak er op een-
>e wind op, dat de
even van de koude.
hij het weerj'doch
shagelijk gevoiel zoo-
mterlijk voor den
tot dan ook schert-
let welgevallen, dat
'armen mantel oni-
zich in haar om-
Wordt vervolgd.)
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes 0.75, daarbuiten f 0.95
Afzonderlijke nummers 5 cent, dubbele bladen 10 cent.
Advertentiën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór
balf drie en Vrijdag vóór een uur 's namiddags.
Kantoor d. Administratis: Ganzepoortstraai C 209, GOES
Tel. interc.Directie no. 33. Redactie no. 97.
Reclameberichten 25 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prijs.
Advertentiën van 15 regels f 0.50; iedere regel meer 10 Ct.
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst wordt 2 X berekend.
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Ct. k contant.
De abouné's op dit blad, in het bezit der door de
directie uitgereikte polis, zijn, overeenkomstig de
daarvoor vastgestelde Verzekeringsvoorwaarden,
GRATIS verzekerd tegen ongelukken voor:
gulden bij verlies van beide
banden, voeten of oogen.
Voorts bij ongeneeselijke
verstandsverbijstering
gulden bij
verlies van een
band, voet
of oog;
gulden bij
verlies
van een
duim
gulden bij
verlies van
een
wijsvinger.
gulden bij
verlies van
eiken audeien
vinger.
De uitkeering der bovenstaande bedragen is gewaarborgd door de „Hollandsche Algemeene Verzekerings-Bank" te Schiedam.
V Nog eens de oorlogsleening.
Aan liet bericht van „de Telegraaf"
over de oorlogsleening (zie ons vorig
nummer) knoopt „Het Centrum" de na
volgende aanmerking vast
Wij kunnen slechts wenschen, dat dit
bericht op onjuiste inlichtingen berust.
Niet alleen toch, dat het de leeuing als
een uitgemaakte zaak voorstelt, maar bo
vendien geelt het te verslaan, dat deze,
op de bovenvermelde wijze aangegaan,
er practise h een worden zal vau 5 pet.
Het is tocli duidelijk, dat de kapitalis
ten zich niet zullen laten dwingen
geld te leenen tegen vier pet. als zij
v ij f kunnen krijgen v r ij w i 11 i g.
Het ware ai te naief!
Buitendien wij wezen daarop reeds
eerder is het werkelijk geen groot
offer, aan den Staat der Nederlanden
geld te leenen tegen 5 pet.
Uns land is geen Balkan-rijk, of Zuid-
Amerikaansche republiek
Maar daarin ligt een reden te meer,
om, indien er toch geleend worden, in
geen geval zoo hooge rente te betalen.
Ons linaucieei aanzien zou er onder
lijden, afgezien nog van den last, die op
de begrooting wordt gelegd.
He ieemng, waarmee minister Van
Hall den Staat uit den brand liielp in
1814, gaf maar 3, zegge drie procent.
Aldus „Het Centrum" dat bij de vraag
Leening of Gedwongen Heffing onom
wonden partij kiest voor het laatste, wijl
de leemug door de noodzakelijke jaarlijk-
sche aflossing voorlangen tijd een
drukkende belasting met zich brengt.
Welnu, zegt het blad, het weerstandsver
mogen van zeer breede kringen onzer
samenleving is te gering, om hun hetzij
nieuwe lasten op te leggen, hetzij de
noodig geworden hulp te onthouden. De
middenstand betaalt in ons goede vader
land verhoudingsgewijze reeds zeer
veel belasting. Personen met beschei
den, zelfs heel bescheiden inkomsten
moeten daarvan een verre van onaanzien
lijk bedrag aan Rijk, Provincie en Ge
meente afstaan. Moet in deze benarde
tijden die druk nu nog aanmerkelijk wor
den verzwaard V Zullen zij jarenlang
nog meer van hun sobere verdiensten
moeten derven om de millioenen te hel
pen opbrengen voor een aanzienlijke lee
uing Het ware een donker vooruitzicht.
Ja, ook voor de menschen met ruime
vermogens en inkomsten zijn de tijden
ongunstig, althans voorloopig. Maar lo.
beschikken zij, ook proportioneel geno
men, over een grooter weerstandsvermo
gen, 2o. zuilen zij zich spoediger van de
geleden verliezen kunnen herstellen, 3o.
hebben verscheldenen van hen ook in
deze dagen aanzienlijke winsten weten
te behalen, en lo. is het niet meer dan
billijk, dat waar de bezitters van veel
kapitaal in gunstige tijdsomstandigheden
doorgaans het meest proiiteeren, zij een
extra-offer brengen,] wanneer de gemeen
schap zich in nood bevindt. Keert straks
het normale leven met zijn welvaart en
bedrijvigheid terug dan zal het ook we
derom het kapitaal zijn, dat daarbij op
de eerste plaats de vruchten plukt.
Tegenover dit bezwaar, aan een lee
ning verbonden, staat tot dusver geen
argument van gelijke beteekenis. Het
is geen demagogische, maar een volko
men redelijke eisch, dat men het geld
invordert daar, waar het zonder veel
moeite zal worden opgebracht. Eenige
weken geleden hebben wij er reeds aan
herinnerd, dat ons land ongeveer 15000
personen telt met kapitalen van meer
dan f 100.000 tezamen ongeveer 5 milliard
bedragend. Daarbij komen dan nog de
vele andere vermogens, die blijkens de
aanslagen der vermogensbelasting over
1912/13 te naastenbij 2''2 milliard zouden
beioopen. De te heffen percentage behoeft
dus werkelijk niet groot te wezen, om
door een buitengewonen omslag in één
maal aan het vereischte geld te komen.
Wellicht zou men zelfs de vermogens be
neden een ton grootendeels kunnen vrij
stellen, want ook van de groote inko
mens en extra-verdiensten is nog een
aardig sommetje te verwachten.
De toestand.
Bij de telkens wederkeerende berichten
over den Duitschen aanval bij, rondom
en op Yperen, was de vrees gewettigd,
dat deze oude, schoone Vlaamsche stad
om haar onvergelijkelijke Hallegebou
wen, haar prachtige Martinuskork, langen
tijd de zetelkerk eens bisschops, en haar
vele andere monumenten van een roem
ruchtig verleden een juweel van den
eersten rang aan België's stedekroon
het lot zou ondergaan van Leuven en
Aerschot. Helaas, die vrees is bewaarheid
want wat er van de schaarsche berichten
dienaangaande uitlekt, is genoeg om te
coustateeren, dat de door de bevolking
zoo goed als verlaten stad Yperen door
de Duitschers is in brand gescho
ten en voor een groot gedeelte vernield.
In het licht van dergelijke verwoestin
gen treedt de onverdiende jammer en
ellende van het schoone Belgenland des
te meer op den voorgrond en het is droe
vig te moeten vaststellen, dat zij die zoo
gaarne poseeren als „Kulturtragcr" der
meuschheid, de brengers dier verwoesting
zijn.
Zelfs kan hier niet de onverbiddelijke
ooriogsnoodzaak als verzachtende om
standigheid worden aangemerkt, want:
„het doelwit van de door de
Duitschers beoogde vernie
tiging scheen vooral de waag
te z ij n", seinde de oorlogscorrespon
dent van de „Daily Chronicle" bij het
Belgische leger Maandag j.l. omtrent de
beschieting van Yperen aan zijn blad.
Overigens is het eigenlijke oorlogs
nieuws schaarsch. De nevelige weersge
steldheid schijnt de militaire opeiatiën
te bemoeielijken, vandaar een zekere stilte.
Alleen op het Turksch-Russische oorlogs
veld schalt luide de trompet, die voor
beide partijen overwinningen rondbazuint
nabij Erzeroem en Keuprikeui. Een juist
oordeel over de elkaar vierkant tegen
sprekende berichten der oorlogvoerenden
in den Kaukasus is nog niet goed moge
lijk. Ook daar werken mist en sneeuw
een vlugge militaire actie tegen.
Dat het op zee „kan verkeeren" zoo
als Bredero zeide, ondervindt thans
Duitschland. Immers, het leed in de
jongste dagen twee gevoelige verliezen
ter zee. Vooreerst werd de kruiser „Ein
dendie de Engelsche koopvaardijvloot
zooveel afbreuk deed, door den Austra-
lischen kruiser „Sidney" in een gevecht
op het strand der Kokoseilanden gedre
ven (ten Zuiden van Sumatra) waarbij
het schip verbrandde. Dan nog werd de
kruiser „Königsberg" door den Engel
scheu kruiser „Chatham" bij de Rufiji-
rivier in Duitsch-Oost-Afrika achterhaald
en door het doen zinken van kolen
schepen in die rivier opgesloten, terwijl
het vuur der Engelsche kanonnen groote
schade aaurichtte. De Duitsche beman
ning is geland en heeft zich aan den
dicht begroeiden oever verschanst. De
beide voor de Duitsche marine verloren
schepen hadden ieder 3500 ton inhoud
eu een bemanning van 320 koppen.
Eigen berichten (per telegraaf en t.lefoon)
van 10 November. Half vijf uur,
Rome. De Weensehe correspondent
van het „Giornale d'Italia" seint, dat de
Weensehe bladen de Oostenrijksche ne
derlaag aan de Sou toegeven. Meer dan
honderdduizend gewonden zijn van het
front te Weenen aangekomen.
Constantlnopel. (Officieel v. d. Turk-
schen generalen staf.) Terwijl in den Kau
kasus de cavalerie van den vijand optrok,
werd het grootste deel vau het Russische
leger in het centrum door ons leger aan-
govallen. Na 2 dagen vechtens werd het
Russische leger verslagen. Niettegen
staande den mist wordt de aanvallende
beweging door het Turksche leger met
kracht voortgezet.
Parijs. (Officieel communique van gis
terenavond 11 uur). Doordat de operaties
over zekere uitgestrektheid door den mist
worden bemoeilijkt, is de toestand niet
noemenswaaidig veranderd. In liet noor
den verliep de dag gunstig voor ons. Onze
stellingen tussciien Leijs en Langeniark
werden gehandhaafd en wij gingen be
langrijk vooruit tusschen Dixmuiden en
Langemark.
Petersburg. De Generale staf van Let
leger in den Kaukasus meldtBij het
aanbreken van den dag werd het gevecfit
bij Keuprikeui hervat met nieuwe kracht.
De vijand voerde troepen aan, in het ge
bied Erzeroem samengetrokken en ver
sterkt met het garnizoen van dien naam.
Uit het karakter van den strijd en de
verkregen inlichtingen bleek, dat Duitsche
officieren de Turken aanvoerden, in den
namiddag werd de strijd zeer heftig, toen
de lurken hun voorhoede steunden en
met frissche divisies versterkten. Toch
mislukte hun poging om een onzer vleu
gels om te trekken en toen tegen den
avond het gevecht in hevigheid afnam,
wisten wij al onze stellingen te behouden.
Eindhoven. Hier meldt men, dat van
morgen te Bourg Leopold (België) 2UUÜ0
Duitschers zijn aangekomen uit het wes
ten. Onder leiding van 5 onderofficieren
gingen twee boeren rond om vee voor
de troepen op te koopen, dat ver beneden
den prgs werd betaald.
Londen. De correspondent der „Daily
Mail" seint uit Kopenhagen, dat te Rots-
dam alles wordt voorbereid voor 's kei
zers terugkeer, die daar, naar men zegt,
zijn hooldkwartier zal houden.
L.OSSE BERICHTEN.
0e toestand in België.
TURNHOUT, 9 November. (O. V.). Het
toezicht door de Duitschers is ook
op de Brahantsche grens aanmerkelijk ver
scherpt. Zonder een goeden „Schein" is
het nu onmogelijk geworden de Belgische
Kempen door te reizen. Reeds hadden
eenige arrestaties jplaats.
Heel onverwachts zijn weer groote troe
penmachten over de dorpen en steden ver
spreid. De Duitschers schrijven met krijt
op de deuren, hoeveel manschappen daar
zijn, ingekwartierd. Vooral de boeren krij
gen goed hun deel. Het gedorschip koren
wordt overal opgeëischt. Varkens worden
betaald evenals koeien, maar de som is
bespottelijk laag.
leder, die niet bepaald moet blijven,
probeert om naar Brabant uit te wijken.
Reeds -weiden enkele burgers aangehou
den en door de patrouilles teruggebracht.
Door -de overheid "werd verzekerd, dat
hun geen leed zou geschieden.
Voor tot met bootjes overzetten van
burgers over het Kempen-kanaal eischen
de Duitschers op meerdere plaatsen een
vergoeding van 25 centiemen.
Gisteren was er een opmerkelijke be
drijvigheid onder de Duitsche automobi
listen. In razende snelheid begaven zich
militaire aanvoerders van het «ene naar
het ^andere dorp. Het was oen buitenge
wone drukte. i
De bevolking wordt onrustiger. De bur
gemeesters en de geestelijken doen alles
om de kalmte to bewaren- (Msbode.)
Patrouilleerende duitschers.
Uit Breda aan de „N. R. C.":
Do in de Belgische grensdorpen inge
kwartierde militairen doen, veelal per rij
wiel, drukke patrouillediensten langs de
grenzen, om in de bosschen gerapporteer
de Belgische soldaten op te sporen. Te
vens worden door deze patrouilles voort
durend de Belgische jonge mannen aange
houden en voor de Duitsche Kommandan-
tur geleid, om op deze wijze hunne aan
wezigheid in België vast te stellen en to
verhinderen, dat de Belgen naar Nederland
de wijk nemen.
Over 't algemeen gedragen de Duit
schers zich ten opzichte van de bevolking
zeer goed.
Duitsche luchtschepen.
Het Journal meldt, dat de Zeppelin-
werf te Friedrichshafen nu om de drie
weken een nieuw luchtschip aflevert. Dit
is sedert het begin van den oorlog af het
geval. Alle luchtschepen zijn van het stijve
stelsel en van tot type van de marine-
Zeppelins. Dag en nacht worden proef
tochten gedaan en oefeningen in het wer
pen van bommen op drijvende doelen.
De nieuwe luchtschepen maken heel wei
nig leven, maar de beproeving ervan ver-
eischt geruimen tijd.
Een kapel-auto.
De „Köln. Volksztg." heeft een in
schrijving geopend voor het bouwen
van een kapel-auto ter vergemakkelijking
van de zielzorg te velde.
Van de Limburgschs grens.
Behalve de officieren blijven te
Maeseyck nog steeds 5D0 Duitsche mili
tairen ingekwartierd. Een der officieren
verklaarde, dat elk oógenblik het bevel
kan afkomen, dat zij zich naar Antwer
pen moeien begeven. In dit geval zullen
zij door anderen vervangen worden, om
dat deze dekking langs de grens onmo
gelijk moer achterwege kan blijven.
ANTWERPEN (7 November). Volgens
alhier ontvangen berichten uit Zuid-
Al'rika heeft De Wet de Oranje-
Republiek geproclameerd. Naar ver
luidt, hebben zich alle bewoners van
den Oranje-Vrijstaat bij hem aangesloten.
Welk weder zullen wij hebben
Bernard Shaw over den oorlog.
In het Engelsch blad de „Nation"
staat een open brief van Bernard Lhaw
aan president Wilson, van wien hij
verlangt dat hij zal bewerken, dat de
onzijdige staten Duitschland, Frankrijk
en Engeland hun plicht onder het oog
zullen brengen om hun twist buiten België
uit te vechten.
Ook Engeland, want, zegt hij, tech
nisch moge onze diplomatieke houding
ten opzichte van België onaantastbaar
juist zijn, maar aangezien de uitwerking
van onze granaten op België precies
hetzelfde is als van de Duitsche granaten
en aangezien wij door op Belgisch grond
gebied te vechten het precies dezelfde
afbreuk doen als wij het zouden hebben
gedaan, als wij en niet Duitschland zijn
onzijdigheid hadden geschonden, zouden
wij niet met fatsoen kunnen weigeren
aan de algemeene ontruiming mee te
doen."
Twee onafscheidelijken.
Men ziet in Frankrijk en Engeland met
klimmende levredenheid de goede samen
werking van beide legeraanvoerders Joff're
en French. De twee veldheereu schijnen
het uitstekend met elkaar te kunnen vin
den. Men ging aan 't zoeken om uit te
vorschen, hoe dat kwam en vond dat hun
namen reeds een zeer intieme verwant
schap hadden.
Jof fre
Fre nch
Al worden ze beiden doormidden ge
hakt, dan past de helft van den eenen
nog precies op die van den anderen en
krijgt men weer twee geheelen.
Protest van Kardinaal Logon.
De Paus heeft van Z.Em. kardinaal
Lur.on, een protest-schrijven ontvangen
waarin de beweringen van den Duitschen
rijkskanselier, als zouden de Franschen
de kathedraal van Reims voor militaire
doeleinden hebben gebruikt, met beslist
heid worden tegengesproken.
De Keizer en België.
Keizer Wilhelm II aldus de „Gaulois"
heeft een zeer oorspronkelijk middel
gevonden, om België voor zich te behou
den, hij zal het eenvoudig iulijven. En
dat gaat héél gemakkelijk. In Berlijn is
men reeds bezig die inlijving voor te
bereiden In de acte staat, dat het
„gelukkige land" voortaan onder den
scepter zal staan van keizer Wilhelm van
België. Maar men moet de huid van den
beer niet verkoopen, voor hij geschoten
Verwachting tot den avond van 12 Nov.
Stormachtige, later wellicht afnemende
Zuidwestelijke wind. Meest zwaarbewolkte
lucht. Waarschijnlijk regenbuien. Weinig ver
andering van temperatuur.
is. En de beer is zegt de „Gaulois"
de dappere Vlaamsche Leeuw, die nog
klauwen beeft, scherp genoeg om zich
de indringers vau het lijf te houden.
Keizer Wilhelm geen vrijmetselaar.
Een Hollandsche dame, Duitsche van
geboorte, vernomen hebbende, dat keizer
Wilhelm vrijmetselaar zou zijn, besloot
daaromtrent inlichtingen te vragen bij het
bekende katholieke blad, de „Kölnische
Volkszeitung." Van de redactie ontving
zij het volgend antwoord
„Zeer geachte Mevrouw, Op uw geëer
de aanvrage kunnen wij u mededeelen,
dat keizer Wilhelm II en de kroonprins
geen leden der vrijmetselarij zijn Keizer
Wilhelm I en keizer Frederik waren wel
leden. Wijl de tegenwoordige keizer ge
weigerd heeft, tot de loge toe te treden
is hij bij de Engelsche loge-broeders zoo
gehaat. Met hoogachting, Red. der „Köln
Volkszeitung."
Eere den gevallenen.
In het land van Luik, bij liet dorpje
Wandre, waar veel Belgische, maar nog
meer Duitsche soldaten sneuvelden, zijn
twee kerkhoven aangelegd tegen de hoog
te aan, een Duitsch en een Belgisch,
beide omrasterd. Op elk is door de ge
meente een kruis neer gezet.
Zondag kwamen een paar honderd Duit
sche militairen, allen van de bezetting
in en om Luik, met eenige officieren,
daarheen, om hulde te brengen aan de
gevallenen Zij verzochten de burgerij
hierbij tegenwoordig te zijn. Ongeveer
1100 personen woonden de plechtigheid
bij-
Allereerst ging het naar de Belgische
begraafplaats. Hier hadden zij als versie
ring aangebracht een groote A., voorzien
van een kroon, terwijl een kruis van tak
ken, met groen versierd, er neergezet
was. Iu een Fransche en Duitsche rede
werd gezegd, dat men noodgedwongen
door België had moeten trekken en dat
daardoor het land verwoest was en zoo
veel Belgen gevallen waren. Dat zij ach
ting hadden voor de mannen, die hiel voor
het vaderland gestreden hadden en dat
ouders en familie trotsch moesten zijn
op hen, die hier gesneuveld waren op
het veld van eer. Daarna legden zij bloe
men en een krans neer. Op het kruis
stond„Aan onze dappere vijanden".
Vandaar ging het naar het Duitsche
kerkhof. Hier prijkte een groote W met
een kroon. Eveneens een groot kruis
met groen versierd en daarop „Aan onze
dappere vrienden van het 25e en 53e
regiment."
Hier hield een officier in het Duitsch
een toespraak. De soldaten zongen twee
vaderlandsehe liederen, daarna werden
er bloemen en kransen neergelegd. De
plechtigheid eindigde met het aansteken
van kaarsen rondom de graven. De aan
wezigen waren zeer ouder den indruk
van de plechtigheid. (De Tijd).
Prins Joachim Albrecht van Pruisen,
zoon van den vroegeren prins-regent
van Brunswijk, is op het Westelijk oor-
logstooneel gewond.
Bij kabinetsorder van den Duitschen
Keizer is als premie voor de verovering
van ieder vijandelijk machinegeweer een
bedrag van 750 mark bepaald.
Naar Turkije.
Uit Constantinopel wordt aan de „Az.
Est" gemeld, dat de Duitsche opperbe
veltobber de gevangengenomen Turko's
en Zouaven, Indiërs en Mahomedaanscto
negers inaar Turkije zendt. Eenige dezer
trapsporten 'zijn reeds aangekomen :en in
